장음표시 사용
281쪽
ut cum iis aliorum Corporum necti non pollini. Cum ros noctu non decidit, nebula manu urstim X X. recedinas terram omnino siccam rchnquit pluviam brevi si sequuturam cile credere licet. Nam hoc vix accidere po viridis test, nisi quum terra noctu non satis refrigerata, vel mane pluvias- supra modum calcfacta, multos vapores exspirat qui ne bulam in altum pellentes,cssiciunt ut ejus guttae sibi invi-Cem Occurrentes jungantur,atque ita tam crassae cvadant, ut paulo post in pluviam decidere cogantur. Praesagit etiam venturam pluviam ac nubibus obdu XXI.ctus, cum Sol nihilominus in ortu lucido splendet hinc ' si cnim liquet nullas alias nubes, in vicinia nostri aeris ver Ezrisus Orientem osse, quae obstcnt ne Solis calor, as quae supra nos haerent , condenset, vel novos a Dores ovibuq si augeantur a terra nostra attollat. Haec autem causa cum taliam matutino tantum tempore locum habeat, si ante Meri
diem non pluat, quid in vesperam accidet minime poterit docere.
Plura hic addere de multis aliis pluviae signis non libet, X XII.
quum maximam partem incerta sint. Et si consideremus cundem calorem, qui requiritur ad condensandas nu I- .c abcs pluviam indide fundendam , illas etiam dilatare sint, S in vapores mutare posse, qui vel paulatim in aerem evanescant, vel Ventos ibi generent; prout nempe nubium partes magis comprimuntur aut disperguntur, aut calor paulo Morem vel minorci humiditatem a luncta o habet aut ac circumfusus magis aut minus dilatatur, c condensatur facillime udicabimus omnia illa magis incerta: dubia cile, quam ut hominum ingenio praenosci queama saltem in his regionibus, ubi magnatarrhum , marium inaequalitas, ventos admodum in-li conis
282쪽
166 M E T E constantos producit in locis enim ubi certis anni temporibus iidc semper venti recurrunt, haud dubie pluviae impendentes facilius praenoscuntur.
i. S I a Tterum nubes non tantum Ventos generant, Loomois cum in vapores distatuuntur; sed etiam inter-
- dxim simul tam subito motu ex alto de
cis Mali ebi a scendunt, ut omnem subjectum acrem magna 1 propellentes, Ventum ex eo componant,qui. validissimus quidem, sed non diuturnus esse potest i ejus. Ara res similem facile experiemur, si velo in sublimi aere ita 0 si e panso, ut omnes Mus partes a terra aequi distent, illud muρωυim totum simul decidere permittamus Fortes pluvia pic- . . . rumque hujusmodi Ventum antecursorem habent, qui ,- manifeste ex alto deorsum agit, cujus frigus abunde monstrat illum ex nubibus venire, ubi aer communiter frigidior est quam Circa nos. ii Atque hic ventus efficit ut hirundines solito humilius Cur hirun volantes, pluviae secuturae praebeant argumentum certasa - enim muscas, pabulum illarum, deprimit, quae abblanmolante, diente acris serenitate, in altum evolares lent. Idem et- pluvi iam nonnunquam, cum nubes adeo parva est, vel . ., o parum descendit, ut ipse Valde debilis vix in aeredi cur ab hero sentiatur caminis illapsus, cineres festucas in an- 'I' contorquet, ibique parvos quasi turbines cxcis uri citat, satis mirabiles iis qui eorum causam ignorant, Iuxt/D quo plerumque nonnulla pluvia consequitur.
2 Nube autem descendente,ponderosa admodum LJa
283쪽
minima nubes in parte aliqua cogi coepit, statim etiam majονιι se per omnia vicina loca extendit, necessario tempestas πρ si turgit, tanto gravior quanto nubes Mor ponderosior, L, a atque hoc pertinacior quo ex altiori loco descendit. At Travatasque ita vehementes illos turbines generari arbitror, quos avidas dicunt, nautis nostris in longinquis navigationibus maxime formidabiles praesertim paulo ultra Promontorium Bonae Spei, ubi vapores magna Copia ex
mari Ethiopico surgentes , quoniam est latissimum Et
Solis radiis maxime incalescit, facillime ventum Occidentalem flicere possunt, qui cursum naturalem ab Oriente scilicet in occasum aliorum , quos mare Indicum emittit sistens,illos in nubem cogit quae nubes quoniam oritur ex inaequalitate , quae est inter haec duo maria vastissima, Whanc terram quae etiam est valde lata, multo ma)or evadere debet, quam illae quae in nostris regionibus generantur , ubi tantum pendent a minoribus istis inaequalitatibus, quae sunt inter nostras planities da-Cus,4 montes. Et quia fere nunquam aliae nubes in iis
locis cernuntur, statim ac nautae aliquam coire animadvertunt dicet interdum initio tam parva esse videatur, ut illam Batavi cum bovis oculo compararint, atque inde
appellarint; dicet omnis reliquus acrialde serenus, defaecatus appareat, nihilominus vela contrahunt, contra magnam tempestatem se muniunt, quae statim etiam insequitur. Eo quoque majorem illam esse solere existimo, quo minor initio haec nubes apparuit cum enim fieri nequeat satis cras a ut aerem obscurando sit conspicua, nisi simul etiam fiat satis lata, ita exigua videri non potest,nisi ex eo quod sit valde remota; motum est
quo ex altiori loco descendit corpus grav hoo impetumllo jus
284쪽
ejus en validiorem. Ita haec nubes sublimis,&subito a
gnavi ponderosa facta, tota delabitur, magna vehementia omnem aerem seriectum agens, 5 tempestatem hoc ipso ciens.Notandum etiam vapores huic aeri immixtos, illa agitatione dilatari multos quoque alios Oceanumcmittere ob fluctus suos ita concussos, qui vim venti augentes, destardentes descensum nubis, diutius tempestatem saevire cogunt.
iv Praeterea exhalationes his vaporibus immisceri solent, Κηρ-- .... cum tam longe ac illi a nube descendente propclli C. uesbi non possint, ob partes mimis solidas gurarum ma-
lux vocati gis irregularium, acris agitatione ab iis scparantur: Eo- . . dem modo, quo, ut supra diximus, rusticae cremorem mihi si lactis tundentes, butyrum a sero secernunt. Atque ita gnrifelici exhalationes, hinc S inde in diversos acervos con- et Nabii gregatae, quam altissime possunt,Juxta nubet fluctu an sint, unus es,tandem malis aut funibus navium adhaerent cum nu-ve treii nena sui motus accedens, illas eo usque depressit.
, - 2 Et ibi violenta aeris agitatione accensae ignes illos com-
tempore in ponunt, quid Melini dicuntur, S nautas spe serenita- tis brevi futurae solantur. Notandum tamen est has tem- Iis, ' is is pestates, in fine vehementissimas esse S interdum plu-que nubes unas aliis incumbere posse,infra quarum singu-
ejusmodi ignes reperiantur quod forte antiquis c-
spiei tur cassionem dedit, cum unicum viderent, quem Helenam appellabant, illum mali ominis existimandi, quia nempe tunc gravistimaum tempestatis impetum adhuc expectabant Et tum demum illos serenitatem praenunciare credendi, cum duos videbant, quos Castoremi Pollucem vocabant quippe raro plures notarunt, nisi forte cum tempestas ultra solitum Vehemens erata quo tempore interdum tres numerabant, quos ideo etiam mali ominis esse arbitrati sunt. Sed audio,nunc a nautis etiam quatuor
285쪽
majora, plures in iis malos habent, aut quia perloca navigant, ubi exhalationum copia Mor attollitur. Quid enim in latioribus Oceati partibus accidat, sola conjectura assequi possum , quum nunquam in iis navigaverim , nec nisi valde dubias incertas de ipsis relationes habeam.
Quod autem ad illas tempestates attinet, quae tonitru vfulgure turbinibus .fulmine comitatae esse blent, vi
quarumque nonnulla exempla in terra notare potui orui
non dubito quin oriantur ex eo quod cum plures nubes, tabulatorum instar, unae aliis superstratae sunt, interdum contingit, ut superiores magno impetu in inferiores dilabantur: Vt si duabus nubibus nive rara
maxime expansa compositis, aer calidior cir i Ca superiorem A sera 'tur, quam circa inferiorem , manifesto liquet calorem hujus acris illam paulatim
condensarem ponderosiorem reddere pos sic inde ut eae ex ejus partibus quae altissimae sunt, primae descendentes, alias quae ipsis in via occurrunt, deturbentu secum rapiant atque ita omnes simul magno fragore tonitu, in nubem inferiorem ruant. Eodem modo, quo in Alpibus olim circa mensem Majum C vidisse memini, vi Solis calefacta nive, ponderosiori reddita, minimum aeris motum, subito magnas illius moles devolvisse, quae in vallibus resonantes, fatis bene tonitrui sonitum imitabantur.
Atque hinc liquet quare hyeme rarius hic apud nos tolt 3 net,
286쪽
17 ME TE ORORUM VI, net, quam aestates tum enim non tam facile calor susE-
..Ai., Ciens nubibus di lVendis ad superiores usque pertingit. 6.m Liquet etiam quare tempore Vehementis aestus, quandoq--m si vento Septentrionali, qui diu non duraverit, calor hu-ati . hia mens S Veluti suffocans denuo succedit, tonitru postea O gravis, sequi solet. Hoc enim testatur ventum illum Septen- φης βρ trionalem, ad terram accedendo, calorem inde in illam zm i d regionem aeris egisse, in qua nubes sublimiores forman- p ε' ηι et tur, ipsumque etiam ventum, postea e vicinia terrae fuisse expulsum, ad illam regionem aeris in qua sunt nubes inferiores nempe a vaporibus tepidis qui e terra calentecgredientes , acrem infimum dilatarunt. Vnde fit ut non modo superiores nubes condensari debeant & delabi sed etiam inferiores adeo raras atque extensa remanere, aerisque subjecti dilatatione ita sursum protrudi, ut alias in se cadentes excipiant, ibique sistant, S tapectiam ne quid omnino ex iis ad terram usque descendat impediant. vii . Notandumque est illum strepitum , qui supra nos c rum ita excitatur, melius exaudiri debere, ob aeri&circum is, o quaque positi resonantiam, Moremque esse pro copia
unde ora-- nivis decidentis, quam Cum ingentes nivium moles c
' τὰ montibus in valles delabuntur. Notandum etiam , ex zia. hoc solo quod partes nubium superiorum , vel omnes simul decidant, vel una post aliam, vel tardius vel celerius, vel quod inferiores majores aut minores, crassiores aut tenuiores sunt, S magis aut minus obnituntur, facillimc omnes diversos tonitruum sonos cssici posse. hi Disterentia autem quae sunt inter fulgura, turbines, PT s , fulmina non pendent nisi a diversa natura exhalatio- mentia si num, quae in spatio quod duas nubes interjacet repe--re. 2 riuntur, β modo quo harum nubium superior, in in As seriorem cadit. Si enim magnus aestusi siccitas praeces
287쪽
serit, atque ita hoc spatium exhalationes copiosas, maxime subtilesi ad concipiendam flammam aptas conti f
neat, aperior nubes ter tam Xlgua esse nequit, ne Curque -- tam lente descendere, quin impulso aere inter sed infe t mDLriorem medio, fulgur aliquod elidat, id est flammam te r.
vem eodem momento enascentem. Atque ita tum liu vel contra. jusmodi fulgura cernere possumus, nullo omnino toni ο ρ VH trus murmure exaudito, Interdum etiam nubibus non M.
ita densis, ut conspici possint. Contra vero si nullae in acre exhalationes inflammationi idoneae adsint, boatum quendam tonitrus audire possumus, nulla coruscatione apparente. Et cum superior nubes , non nisi per partes se mutuo consequentes delabitur, vix quidquam aliud quam fulgura, tonitrua producit. Sed cum tota simul satis velociter decidit, potest etiam turbines 5 fulmina generare Rus enim extremitates, ut C, D, paulo celerius quam ejusdem medium descendunt quia cum aer illis subjectus minus itineris conficiendum habeat, ut inde egrediatur, quam ille qui medio subjicitur, facilius iis locum cedit, lis ita nubem inferiorem citi contingentibus, multum aeris versus medium includunt, ut hic videtur in D statimque postea hic aer magna vi pressus,
288쪽
D7 ME TE ORORVM pressiis, dccxpulsus ab eodem nubis superioris medio, quod pergit descendere, viam necessario sibi facit, vel
perrumpendo nubem inferiorem , ut videmus ad , vel aliquam ex rius extrcmitatibus divellendo, ut ad G At que ita aperta hac nube, magno impetu in terram ruit, unde statim rursus ascendit, se celerrimc circumagendo; quoniam alius acr, aut alia corpora ipsi occurrentia impediunt, ne secundum lineam rectam moveri pergat, aeque velociter ac agitatio caus requirit quo fit ut turbi nem componat. Et quidem hic tua o sine fulminea fulgurcisse potest, si nullis sint prorsus in isto acre exhalationes, ad concipiendam flammam idoneae. Sed contra si satis multae sint, omnes in unum cumu-
,. coeuntes, magno impetu sinnui cum ipso in teria
men quod ram ruentes, incendunturis fulinen componunt. Po-
inter testque hoc fulmen interdum hominum corpora non lae-ι,- , dendo, ipsorun vestimenta comburere, pilosque ad cu- corpore ilia tem depascere cum nempe cxhalationes quibus con-
ρ' ij. at, quaeque sulphursblent redolere, non aliam quamdium ti oleorum naturam participant adeo ut levem tantum 'μ - i t flammam nutriant quae non nisi corporibus combustio-
LUE magis idoneis adhaereta cc contra, interdum ossa
carnibus integris confringere, vel vagina illaesa, gladium liquefacere potest, si hae exhalationes maxime subtiles S penetrantes, solam salis volatilis, aut aqua fortis naturam habeant tum cnim sine injuria cedentia corpora perlapsum, quidquid resistit comminuit ac disi ingit. Vt 5 aqua fortis, duristima metallorum corpora resolvens, vix quicquam agit in ceram. Postremo fulmen interdum in lapidem durissimum, Z-ῖ, pia inia obvia rumpentem disjicientem converti po- .ristiti,in test, si penetrantibus his cxhalationissius, multa aliae pinge er gues .ia sulphureae immisceantur praesertim si crastiores
289쪽
etiam adsint, similes ei turae, quae in fundis vasorum, in emiat quibus collecta est aqua pluvia, subsidit. Quemadmo I g. Adum experientia discimus, si hujus terrae, nitri S sulphuris certas partes simul misceamus,misturamque istam g 'incendamus, illam momento temporis in lapidem quen dam concrescere. Iam vero si nubes a latere dehiscat, ut in G, fulmen obliquo itinere libratum , facilius tu rium fastigia, vel montium vertices tangit, quam loca
humilia, ut videmus ad H. Nec deest etiam ratio propter quam cum nubes infra perrumpitur, saepius loca e- cita inminentia quam humiliora fulmine feriantur. Si enim, ex gr. nubes B, non magis hic quam alibi Ἀ-liunde disposita ita dehiscendum, certum est illam apertum iri in F, ob resistentiam subjectae turris. Nec magis deest ratio, quare singulas vices, quibus . tonitru auditur, nonnihil pluviae subito decidentis conse C*rs ρε
qui soleat quare cum haec pluvia satis copiose effun- et
ditur, postea non multum tonet. Nam si illa vis qua 'i, is , superior nubes in inferiorem decidendo, illam concutit, ''satis valida sit ad eandem omnino dejiciendam, manife- ' is. uestum est fulmina cessare debere. Et quamvis saepe sit mi ci mmμι-nor, nihilominus tamen ex ea fere semper aliquos nivis di q
290쪽
1 4 ME TE RORVM floccos excutit, qui decidentes aeris inferioris calore in pluviam solvuntur. I. Denique non sine ratione vulgo creditur,vehementes G.- nitus, qualis campanarum, aut bombardarum fulmi-νtimaui iis vim infringere, nam Concutiendo nivem, ex qu nu--ρmb ro bes inferior constat, illam ad descensiim invitati discu-zz,sis, tit Matii satis sciunt qui in vallibus ubi moles nivium eminuatur montibus cadentium timentur, iter facere sunt assueti. Nam ibi ne quidem loqui aut tussit re audent, ne sonus vo
bis... supra notaVimus, aliquando sine tonitru fulgu-rzf., is rare posse,ita in regionibus acris,ubi multa exhalationes 4 detinentur, pauci vapores, nubes ita leves, parum
22. densae formari queunt, ut alia in aliam ex loco satis edito
Heumur ruente, nullus fulminis sonus audiatur, neque tempestas in aere excitetur, licet plurimas exhalationes convolutas jungant unde non tantum illae minores flamniae oriuntur, quae stellae coelo cadentes vel trajicientes dici solent, sed interdum etiam globi ignei satis crassi, qui ad terram usque delabentes,pro quadam specie fulminis alio miniis
vehementis sumi possunt. XIII. Et praeterea quoniam valde varia est 5 multiplex e Suomst. laalationum natura , mihi facile persuadeo fieri posse in tuis, tia, terdum, ut a nubibus compressae materiam quamdam Duuine, componant,quae calore dc specie externa lac,carnem,aut: sanguinem aliquo modo rcferat vel quae subito accensa S combusta fiat talis,ut pro ferro aut lapidibus sumi possisit, vel quae denique corrupta sutrescens, in exigua quaedam animalia brevi tempore convertatur. Ut inter prodigia saepe legimus, ferio, sanguine, locustis aut similibus pluisse. XI v. Praeterea quoque acre nullis nubibus obducto , cxha- Ω-ρmρή lationes solo ventorum flatu cogi, atque incendi pos-