장음표시 사용
291쪽
sunt, praesertim si duo aut plures venti contrarii simulor ει-- Concurrant. Et denique etiamsi nulli venti nec nubes
adsint, si tantum exhalatio stibillis N penetrans, qua O . .. .
nempe salis naturam participet, alterius pinguis S sui iambente .phureae poros ingrediatur, hoc ipsit sussicere potest ad tenues quasdam flammas tam in lublimi, quam in infimo aere excitandas Nempe quales sunt in sublimi stellae trajicientes & hic apud nos, tum ignes illi per aerem volitantes, qui fatui dicuntiir, tum alii lambentes dicti, qui puerorum capillis , equorum jubis, hastarum ferro pinguedine aliqua inuncto, vel aliis ejusmodi corporibus adhaerent. Certum quippe est, non tantum violentam agitationem , sed saepissime etiam solam diversorum corporum misturam, igni producendo sufficere. Ut videmus in calce aqua conspersa, aut in foeno,si priusquam siccum sit recondatur Min multis aliis exemplis, quotidie Chymicis occurrentibus.
Sed omnes isti ignes,si cum fulmine comparentur,vas dc parum roboris habent non enim nisi ex mollissimis
maxime glutinosis, oleorum partibus componuntur istorum Et quamvis maxime penetrantes lividae salium partes, iati eorum productionem quoque concurrant, tamen hae .mfisi i aliis permixtae non manent, sed celerrime in liberum numax aerem dissiliunt, simul ac illas inflammarunt. At e contra, fulmen praecipue ex his maxime penetrantibu si vividis constat, quae violenter pressae iubibus illis , reliquas secum in terram abripiunt. Atque ii qui norunt, quanta vim celeritate polleat ille ignis, qui fit ex nitro sulphure permixtis; quamque e contra debilis sit illa flamma, quam pars oleagine stilphuris a sale aut spiritibus f
parata potest producere, facile illa quae hic dicta sunt sibi
persuaderi permittent. Ignes autem fatui S lambentes diutius durant, aut m 2 citius
292쪽
276 ME TE ORO Rura XVI. , citius evanescunt, prout flamma eorum magis aut mi- l. tenax est, materia eorum magis aut minus densa avii . compacta. Sed illi qui altius in aere, stellarum instar
νantur βο- apparent, non nisi per brevissimam moram durare pos- 'in sunt N: si enim materia valde raravi tenui constarent, se . qui au pioprio pondere in terram deducerentur. Et ideo Phiarem η- losophi optime illos compararunt ei flammae, quae secun- τι - d a fumum lucernae recens extinctae decurrit, cum haecribere ax lucerna ad flammam alterius ab ea nonnihil remotae rur- ira accenditur. Sed magnopere miror eosdem postea
iri me crediatile cometas', Itemque columnas, aut trabes 1-
-bei per neas, quae aliquando in coelo apparent, nihil aliud esse, A., ἡ, quam e balationes accensas: nam talium phaenomenωn tacentes e duratio quae fatis longa esse solet, cum brevissima illa I mρ mora, quae consumendis exhalationibus in aere penden- tibus suifficit, conferri plane non potest. x va I. Et quoniam generationem maturam illorum, in alio Luamois tractatu curiose explicare annisus suis; neque illa magis, ζι. --Meteora pertinere arbitror, quam terrae motus S mi- Miarra neralia, quae plurimi scriptores eo congerunt, iis omissis, ct 'si non amplius hic loquar nisi de luminibus quibusdam,1 .disiis quinocta sereno aere tranquillo apparentia, populissetininu otiosis occasionem dant, acies spectrorum in aere deprae-mer ' δέ liantium finiendi, victoriam aut cladem partis cui fa-
ν. i. aeti Vent, ex eo praesagiendi, prout timor aut lpes in animis
Et sat ες eorum praepollet. Et quidem quia nulla unquam Jusmo-
' spectacula ipsemet vidi, neque me fugit quantum sus perstitioi ignorantia, relationes quae de iis fiunt cor
rumpere soleati augerea hic satis habebo leviter attingere causas omnes, ex quibus aliquid tale produci posse mihi videtur. Prima est, cum variae nubes in caelo existunt, tam exiguae ut totidem milites videri pollinat, ae in alias decidelites satis multas exhalationcs invoj-
293쪽
vunt, ad parva quaedam fulgura excitanda, interdumque ignis globulos jaculandos, nonnullos sonitus emi tendos quo ipse hi milites confligere videntur. Secunda est, cum hujusmodi nubibus in caelo existentibus, non quidem unae in alias decidunt, sed diversimode micant, lumen illud reflectunt, quod corustationes, ignes alicujus magnae tempestatis, tam longe inde saevientis, ut ibi ex terra non percipiatur, ad illas usque transmittunt. Tertia denique, cum hae nubes, aut adiae quaedam Misad Septemtrionem accedentes, a quibus lumen accipiunt, sunt in regione aeris tam excelsa, ut radii Solis jam infra horizontem delitescentis , ad illas possint pervenire. Si enim attendamus ad refractiones, reflexiones, quas duae aut tres ejusmodi nubes, variis in locis sitae, lumen unae ab aliis accipientes emcere possunt, facile intelligemus non opiis esse, ut supra modum excelsae sint, ad insolitas quasdam luces noctu exhibendas atque etiam interdum adissiciendum ut ipse Sol supra nostrum horiZontem appareat, eo tempore quo illum infra esse certum est. Sed ista minus ad hanc priorem hujustra tactus partem videntur pertinere, quani ad sequentem, in qua de iis omnibus quae in sublimi acre, aliter quam stat apparent, loqui deinceps institui, postquam hactenus omnia, quae ibidem videntur ut sunt, explicare
Am mira est Iridis natura, tam curiose a
multis egregiis viris fuit investigata, tamque et f.
parum cognita, ut nullam aptiorem materiam sed tantam
eligere possim,ad ostendendum ope Methodi et '.
294쪽
1 3 ME TE OROR Mqua utor, posse perveniri ad nonnullarum rerum scien
tiam, quam ii quorum scripta ad nos pervenere non habuerunt. Primo, postquam notavi hanC Iridem non tantum in coelo apparere, sed etiam in aere nobis vicino, quoties multae in eo aquae guttae a Sole illiistratae, exsistunt ut in fontibus quibusdam per fistulas aquam Haculantibus experimur facile mihi fuit Judicares, a solo modo quo radii luminis in guttas agunt, atque inde ad oculos nostros tendunt, eam procedere. Deinde quum scirem has guttas rotundas esse, ut supra ostensum est, sive parvae sive magnae sim, Iridem semper eodem plane modo in illis repraesentari, statui aliquam valde magnam considerare, ut tanto facilius in ea, quid in singulis contingeret agnoscerem. Cumque in hunc finem pilam vitream, satis accurate fine sis rotundami valde pellucidam, aqua implevisse , deuepes si prehendi, Sole, exempli gratia, lucente ex parte caeli
.a,Lia I Z oculo posito in puncto E, si locarem hanc piritui os lam in regione B CD, partem illius D totam rubram,& multo illustriorem quam reliquum videri. Et sive propius illam adducerem , sive ulterius removerem , sive ad dextram sive ad sinistram verterem , vel etiam circa verticem meum rotarem dummodo lineam E cum altera PM quae imaginatione ab oculi centro ad centrum Solis est proferenda, angulum duorum4 quadraginta circiter graduum constitueret, pars illam semper aequaliter rubebat sed simul ac hunc angulum paulo magis dilatabam , rubor evanescebat: si contraherem, non ita simul omnis evanescebat, sed antea velut in duas partes, minus scintillantes dividebatur, in quibus flavus, caeruleus, mali colores apparebant. Deinde regionem etiam K hujus pilae respiciens, notavi, facto angulo DEN, duorum Z quinquaginta circiter graduum, hanc
295쪽
partem metiam rubram apparere, sed non tam lucidam ut D: paulo tantum ampliore eodem angulo facto, alios ibidem colores magis dilutos existere sed eodem aliquantulum contracto, vel satis multum ampliore facto, illos omnino disparere. Unde manifeste didici, toto acre adi hujusmodi pilis, aut earum loco guttis, referto, punctum alii luod admodum rubrum in singulis earum relucet debere, a quibus lineae eductae ad oculum Ε, cum linea EM angulum duorum de quadraginta
296쪽
18 M E ginta circiter graduum constituunt quales illas suppono quae litteram signata sunt atque haec puncta simulcorisiderata , loco in quo consistunt non obscrvato nisi per angulum sub quo videntur, instar circuli continu1 rubro colore perfusi apparere: similiter puncta quaedam esse debere in iis guttis quae sunt in Sin T. quibus lincae ductae ad E, angulos paulo acutiores cum Em conostituunt, a quibus circuli colorum dilutiorum componuntur atque in hoc primarium irincipem coelestem arcum consistere. Dcinde eodem modo supponendo angulum M E X , duorum4 quinquaginta graduum esse, in guttis X rubrum circulum debere apparere, Malios circulos minus saturo colore imbutos in guttis v atque in hoc secundariam Iridem consistere. Et denique in omnibus aliis guttis notatis litteras, nullos ejusmodi co- lores esse debere. I mi' Postea cuni accuratius examinarem in pila CD,
Wimariam unde rubeus coloris Mus partem conlpicuus oriretur, erir notavi illum pendere a radiis Solis, qui venientes ex Α.tet '' ad B, aquam ingrediendo frangebantur in puncto B,
perveniunt ibant ad C, unde reflexi ad D, Mibi aquam egrediendo p ' iterum fracti tendebant ad E. Nam simul ac corpus ali, seis quod opacum, obscurum alicui linearum B, G, nam, o CD, vel o opponebam, rubicundusibior evanesce- ρη in res,totam Dilam, exceptis duobus punctis Bac D
autem . Obnuberem, corpora obscura ubivis Circumponerem,
secun ria dummodo nihil actionem radiorum impediret, lucide tamen ille refulgebat.Postea eodem modo investi- refraectio gata causa rubri illius coloris, qui apparebat in K, inveni ct m illum est e a radiis Solis, qui venientes aba ad G, ibi re-
. et is frangebantur versus H, d in H reflexi ad Prursusque
297쪽
duas refractiones, unam reflexionem ad ocillum venientibus secundaria vero a radiis qui non nisi post duas refractiones & duas reflexiones eodem pertingunt. Ideoque haec semper altera minus est conspicua. Sed supererat adhuc praecipua dissicultas, in eo quod V etiamsi posito alio Dus pilae situ, radii etiam post duas , aefractiones unam aut duas reflexiones, ad oculum vitrei pri- possint perveniri nulli tamen nisi in eo situ, de quo jam si' i 'in locuti sumus, ejusmodi colores exhibeant. Atque ut hanc zzz .
298쪽
amolirer, inquisivi an non aliqua alia res inveniri posset, cujus ope colores eodem modo apparerent, ut facta ejus comparatione cum aqua guttis, tanto facilius de eorum causa judicarem. Et commodum recordatus, per prisma vel triangulum ex Crystallo similes videri, unum consideravi, quale est MN P, cujus duae superficies MN,
dc Ni sunt omnino planae, de una in alteram ita inclinata, ut angulum Q. vel o circiter graduum contineant atque ideos radii Solis ABC penetrent M N ad angulos rectos, aut fere rectos, ita ut nullam notabilem refractionem vitrum ingrediendo patiantur, satis magnam exeundo per Ndebeant pati. Et tecta alterutra ex his superficiebus opaco aliquo corpore, in quo sit angustum soramen, quale est D E, observavi radios per illud foramen transeuntes, atque indescisu-sos in linteum aut chartam albam G H, omnes colores Iridis ibi depingere, Sesquidem semper rubrum in F,
ωcaeruleum seu violIceum in H. . Vnde primum didici, curvaturam superficiei guttarum, generationi colorum minime necessariam esse haec in se enim crystallus superficiem nullam habet, quae non sit rupςsi' i' lana neque anguli magnitudinem sub quo apparent. Ab um . enim permanentibus illis mutari potest: licet fieri f.xionem, possit ut radii tendentes ad F, jam magis jam minus in-ης curventur, quam euntes ad H, semper tamen qui ad ,
299쪽
rubrum depingent, S caeruleum qui ad H. Neque etiam lenem reflexionem hic etenim nulla omnino est Nec denique b his
saepius iteratas refractiones,quum hic tantummodo unica nem, qui-
fiat. Sed jddicabam unicam ad mininnim requiri, qui se μηβdem talem ut tus cstectus, alia contraria non destruatur. ιζ. C. Nam experientia docet si superficies M N QN F, a se isarallelae forent, radios tantundem per alteram iterum' ere Octos, quantum per unam frangerentur, nullos colores de '' picturos. Neque dubitabam, quini lumcn necessarium iit ad horum colorum productionem ι sine illo enim nil cernimus. Et praeterea observavi umbram quoque aut limitationem luminis requiri dempto enim corpore opaco quod in Ni colores FG H statim evanescunt; atque si satis laxam aperturam D E faciamus, rubrum,
croceum4 flavum quae ad D, non latius propterea ex panduntur, ut nec Viride, caeruleum & violaceum quae adH sed totum spatium ptermedium litteram notatum, album remanet. Quibus animadversis intelligere conatus sum, quare VI. hi colores alii sint in H quam in F quum tamen refractio, umbra, & lumen eodem modo in utroque concur- tim di-rant. Et considerata luminis natura quemadmodum illam sit in Dioptrica descripsi, nempe tanquam acronem vel motum materiae cujusdam valde subtilis, cujus partes tanquam xiguae sphaerulae per poros corporum terrestrium devolutae concipiendae sunt agnovi has sphaeru-rulas, pro diversitate causarum, quae harum motus determinant, diversimode moveri; Z speciatim omnes refractiones, quae in eandem partem fiunt, illas ita disponere, ut in candem etiam partem rotentur sed quum nullas vicinas ipsis multo celerius aut tardius decurrentes habent, motum illarum circularem propemodum motui rectilineo aequalem O Quum vero in Ena parte vi
300쪽
18 ME TE ORORVM cinas habent, quae ipsis tardius decurrunt,4 in adversa alias quae celerius,vel saltem aeque celeritcr,ut in confinio
Luminis S umbrae Conis tingit; si occurrant eis quae tardius moVentur, ea par. te, secundum quam Ο- tantur, ut accidit iis quae Componunt radium EM, hoc efficere,ut earum mΟ-tus circularis, motu C ctilineo tardior sit: itane contrarium fieri, si eis. dem Occurrant Parte ad versa, ut accidit iis, quae
componunt radium D F. Quae ut melius intelligantur, supponamus pilam 1234, si impuliam csse a V ad X , ut recto tantum motu incedat, Quo illius latera, IM 3, aequali celeritate delabantur, usque ad superficiem aquae Y , ubi motus late ris 3,quod priusquam aliud illam superficiem contingit, retardatur,non mutato
illo laterisci, unde fit ut tota pila necessario rotari incipiat,secundum ordinem nume- rorum 23. Et praetcrea imaginemur illam quatuor aliis pilis Q, R, S, T, circumdatam quarum dui S I, majori vehementia quanti