장음표시 사용
311쪽
fractio milito quam in aere major fiat, arcus coelessis exterior multo etiam major in illis esse debuit, cita supra alterum apparere. Interior vero qui ob eandem rationem onge minor debuit futile, quam interior, pluviae, fieri potest, ut ob insignem hujus fulgorem ne quidem fuerit notatus, vel ut uterque limbis commissis pro uno fuerit habitus, sed pro uno cujus colores aliter quam in Iride ordinaria dispositi esse debuerunt. Atque hoc in mentem mihi revocat artificium quoddam,ad varia signa in coelo repraesentanda, quae valde mirabilia viderentur iis, qui coetum causas ignorarent. Existimo jam omnes nosse, quo artificio in fonte arcus coelestis repraesentari possit nempe, si aqua per exigua seramina A BG, satis altu erumpens, quaquaversum in acre
bentes, possint arte exhiberi.
dispergatur ad , Sole lucente ex in ita ut QEM a-
cente in linea recta, angulus M E R duorumi quadraginta circiter graduum sit, oculus E Iridem plane similem illi, quae in coelo apparet videbit. Cui nunc addendum, quaedam esse olea,4 spiritus sive aquas distillatas,
aliosque hujusmodi liquores, in quibus refractio insigni
312쪽
296 ME TE ORORVM teriri or aut minor essicitur, quam in aqua communi, quae tamen propterea non minus clara S pellucida sunt, quam ipsa Atque ideo plures ordine fistulas disponi posse, quae aliis atque aliis liquoribus refertae, magnam coeli partem coloribus Iridis pingerent: Si nempe liquores, quorum refractio esset maxima, spectatoribus proximi ponerentura dc non tam alte in aerem exilirent, ut conspectum remotiorum impedirent. Ex quibus, quoniam parte foraminum A BG obturata, ea pars Iridis R, quam volumus , evanescit, reliquis omnino inviolatis, facile est intelligeri, si eodem modo claudantur, aperiantur apposite, diversa foramina fistularum hos liquores Maculantium, fieri posse ut eae partes Coeli, quae coloribus Iridis pictae eriint, figuram habeant nunc crucis, nunc columnae, nunc Cujuspiam alterius rei, quam spectatores admirentur. Vbi tamen fateor nonnulla industria & sumptibus opus esse,ut his fistulis aptissime dis. positis,4 liquores admodum alte ejaculantibus, hae figurae ex loco valde remoto videri possint, illasque multi homines simul artificio non detecto conspiciant. IX.
De ntibium colore id de halonibus, seu coronis, quae circa dera interdum apparent.
i Tram illa, qua colorum natura diximus, non E V m - - naulta credo addenda esse, de iis quos in sub-
ἀ---- idinem, Mopacitatem seu nigredinem nubium,i,.. z. hPOUὶ illae oriuntur,quod hae nubes magismi νυ aut minus exponantur astrorum lumini, vel etiam um-ςρWμμm, brae, tam suae, quam aliarum nubium vicinarum. Et duo
313쪽
hic tantummodo notanda sunt: Quorum primum,super neque nu-ficies corporum pellucidorum, partem radiorum in eas incidentium reflectere, ut supra quoque monuimuS: un- numa- de fit, ut lumen facilius ad trium hastarum altitudinem in Hor transeaquam penetret, quam per paululum pumae, quae tamen isaham nihil praeter aquam est, sed aquam plures superficies lia eorpora bentem , quarum prima partem huJus luminis rcflecten te , secunda aliam, cita Porro , nihil omnino, Vel nihilia..ti,,um fere, superest, quod ulterius pergat: propterea nec vi in pulvetrum in pulverem comminutum,nec nix, nec nubes paulo densiores pellucidae esse possunt. Alterum eorum, quae nubes hic observanda, est,etiamsi actio luminosorum corporum β sint. in eo tantum consistat, ut pellant secundum lineas tectas materiam illam subtilem , quae oculos nostros attingit, particulas tamen hujus materia ut plurimum etiam circulariter moveri, saltem eas, quae hic sunt in aere nobis vicino. Eadem ratione, qua pila se circumvolvit, dum terram tangendo movetur, etiamsi non nisi secundum lineam rectam fuerit impulsa. Suntque ea corpora, quae sic essiciunt ut partes materiae subtilis volvantur aeque celeriter, ac ea quae secundum lineam rectam feruntur,quae
alba proprie appellantur qualia procul dubio sunt illa omnia quae a sola suarum superficierum paultitudine impediuntur,quo minus sint pellucida ut spuma,vitrum comminutum, nix, S iubes.
Vnde intelligere possiimus, quare coelum serenum II.
defaecatum , non album sed caeruleum appareat, dum et '
modo sciamus illud ex seipso nullum plane lumen emit e. otium tere, maximeque tenebrosum esse appariturum , si nulli Zr puro, omnino vapores, nec exhalationes supra nos essent; Sem l . ἡ per autem esse nonnullos, qui radios aliquot ad nos re usio Eretirmittunt, hoc est , qui repellunt particulas materiae subit e, ι
314쪽
198 ME TE ORORVM puri vapores satis copiosi adsunt, materia subtilis ab unis eo- .-I ' rum' particulis repulsa, statim aliis occurrit, qua ejus par-λπιών. ticulas in gyrum agunt, antequam ad oculos nostros perveniant quo ipso tunc coelum album apparet. Sed cum econtra hi vapores valde rari sunt, particulae materiae subtilis non satis multis eorum particulis occurrunt, ut aeque celeriter in orbem ac siccundum lineam rectam moveantur: ideoque coelum non nisi caeruleum videri debet,juxta ea quae de natura coloris caerulei paulo ante dicta sunt. Et ob eandem causam aqua marina, ubi admodum alta est, pellucida caerulea videtur pauci quippe tantummodo radii ab ejus superficie resiliunt, S nulli eorum, qui
e. pr*xerca intelligere licet, quare Sole Oriente autoribis, Occidente tota coeli pars in qua est, rubro coloresi aepe Hes Occi tingatur Quod accidit, cum inter illum de nos non tot
,L- nuses trit nebulae interjacent, ut radios illius plane
byeat is Xcludant, sed tamen adsunt nebulae nonnullae quae im-s rμῆς ρ pediunt, ne tam facile isti radii per acrem terrae maxime
miam au Vicinum tranimittantur, quam per ilium , qui paulo ab ventos,ue ea remotior est, .gradatim tiam ne tam facile per 1' se hunc quam per multo remotiorem Manifestum enim
vi Ei. st, hos radios refractionem in his nebulis pastas, partes materiae subtilis, quam permeant, determinare, ut eodem modo volvantur, quo Volveretur pila per terram ex eadem parte labens, ita ut rotatio inreriorum , semper actione superiorum intendatur, quum fortiorem hanc supposuerimus Wno imus hoc sufficere ad rubedinem repraesentandam, quae postea reflexa a nubibus, quaquaversum per coelum dispergi potest. Et notandum, hanc rubedinem mane apparentem, Ventum Praesagire aut pluviam, quoniam hoc testatur paucissumis nubibus ibi in Oriente existentibus, Solem ante Meridiem
315쪽
diem multos vapores attollere posse, nebulas, tuae iulum exhibent, jam surgere quum contra vesper haec rubedo serenitatem polliceatur, quia signum est, nullas aut paucissimas nubes in occasu collectas esse;unde fit,ut venti Orientales dominentur, iebulae noctu descendant. Non hic diutius speciali explicationi aliorum colorum, qui in nubibus videntur, immoros eorum enim causas omnes in iis, quae jam dicta sunt, alis manifeste contineri
Sed aliquando circuli quidam sive coronae circa side iv.ra apparent, de quibus deinceps est agendum. In eo simρή
Iridi sunt similes, quod rotundae sint vel propemodum
rotundi S semper Solem vel aliquod aliud astrum pro irea racentro habeant manifesto argumento illas aliqua resse prραμ in xione aut refractione generari, quarum anguli omnes viri AP aequales , vel propemodum aequales sunt. Itemque in earum m eo cum Iride conveniunt, quod interdum sint colorataei 'V0 ' unde liquet aliquam refractionem imbram lumen ter sis .. minantem , ad carum productionem requiri. Sed inco inte-
differunt, quod Iris nunquam appareat nisi pluente coe j lo, ubi videtur, licet saepius non pluat ubi spectator con bero, exsistit hae autem nunquam conspiciantur ubi pluit. Vn de liquet, eas minimc generari per refractionem, qua z, I. fit in aquae itis aut grandine, sed per eam quae in iis duastellulis ex glacie pellucida compositis, de quibus supra 'I' locuti sumus quippe non aliam causam in nubibus pos zzz . sumus invenire, quae tale quidquam essiciat. Et licet interior
numquam hujusmodi stellas decidere videamus, nisi 'λfrigidiore coelo ratio tamen nos certos facit, illas quovis anni tempore formari: Quumque etiam calore opus
sit, ut ex albis, quales sunt initio, pellucidae, ut hic este-etiis requirit, fiant, verisimile est, aestatem iis producendis, hyeme commodiorem esse. Et quamvis hae stel-
316쪽
3oo ME TE ORO ROMlulae cum decidunt, plana superficies haberesuideantur, certum tamen est, illas in medio magis quam in extremitatibus intumescere quod etiam in quibusdam oculus deprehendit; prout tumor ille major aut minor est, hos circulos etiam Mores essicit aut minores diversarum enim procul dubio magnitudinum sunt. Et siquidem, qui saepius observati fuerunt, diametrum s circiter graduum, ut quidam testantur, habuerunt, facile mihi persuadeo convexitatem particularum glaciei, quae illos tanta magnitudinis ciscit, eam esse quam ipsae frequentissime habere solent,& forte etiam quae est maxima,
quam possint acquirere priusquam omnino liquefiant. Sic BG,exempli gratia, Sol, Diculus EF plurina glaciei particulae pellucidae, aliae Iuxta alias ciacentes plane quemadmodum est e debent ut in stellulas formentur; dc
xitas talis est, ut radius X. gr. eX puncto A,ad extremitate stellulae G perveniens,&radius expuncto C ad extremitatem stellulae F refringantur versus
317쪽
verssis D: ut etiam alii plures radii pervcniant ad D ex iis qui in illas incidunt, quae sunt extra circulum G G. Manifestum est praeter radios M, similes qui recta linea tendentes, Solem naturali magnitudine repraesentant, alios refractos in Essi, aerem Comprchensum hoc circulo PD, satis lucidum reddituros, d circumferentiam illius inter circulos I, G, specie coronae Iridis coloribus variegatae exhibituros. Ipsum etiam rubrum intrinsecus ad F, caeruleum extrinsecus ad G visum iri, plane quemadmodum obsectatur. Et si duo aut plures ordines particularum glacie congestituat, dummodo radios blares non ideo plane excludana illi radiorum qui per duos ordines in stellarum ex
tremitatibus penetrant, bis fere tantundem incurvati, quantum alii qui per unum tantum, alium circulum coloratum producent, ambitu quidem prior longe Morem, sed minus lucidum ut ita tum duae coronae, qua rum una alteram cingat, quarum exterior interiori minus picta sit, appareant Vt etiam interdum fuit obser
Praeterea hic manifestum est, quare non bicant hae v. Coronae apparere circa sidera, dum sunt horigonti valde vicina, nam tunc radii obliquius in glacie Particula 'Gh, i Eis incidunt, quam ut illas penetrare possint Et quare ha Afra, cum rum colores, Coloribus Iridis dilutiores sint; nam per re
fra tiones multo minores cssiciuntur Et quare frequen duri μtius illae circa Lunam appareant, Curque etiam inter earum c
dum circa stellas notentura nempe cum particula gla
ciei tam parum convexae sunt, ut illas admodum parva quam I i-essiciant. Cum enim ex reflexionibus, refractionibus f tam multis non pendeant, quam arcus coelestis, ni T illa. que etiam lumine egent tam vehementi, ut producan circa m
Ο terdumque etiam circasei conspiciantur. Cur ut piarimum alba, tantumμα
318쪽
3or. MI TE ORORVM tur. Sed saepe non nisi albae apparent, non tam ob luminis defectum, quam quia tunc materia, in qua formantur, non est omnino pellucida. Vi Alias praeterea coronas imaginati possemus, quae ad imitationem arcus Coelestis in aquae guttis formarentur, Iusta iridis primo scilicet per duas refractiones , sine ulla reflexione ηρηθr Q nec earum diameter ulla re determinari potest nec lumen in iis umbra limitatur, quemadmodum postulat colorum productio. Deinde per duas refractiones, S tres alit quatuor reflexiones led lumen illarum tum maxime debile, facillime extinguitur per illud quod a superficie earundem guttarum resilit unde dubito, an unquam appareant; calculus docet, diamettum illarum multo ma)orem esse debere, quam deprehendatur in iis, quae vulgo observantur.
aeterum quantum ad eas attinet, quae aliquando cir-
..is P . . ca lampades aut candelas apparent, illarum causa nonnarum, in acre, sed tantum in oculo quaerenda est. Cujus rei lἡis state proxima experimentum manifestum vidi. Quum et ea flam enim noctu navigarem, S tota illa vespera caput cubito
g. a. innisse , manu oculum dextrum clausis em, altero int 2 - in versus coelum respiciens, candela ubi eram allata est, caul. tunc aperto utroque oculo, duos circulos, flammam
319쪽
coronantes asyexi, colore tam acria florido quam un tran--scuam in arcu coelesti me vidisse memini. A B est maxi '--ρ-mus, qui ruber erat m- caeruleus mi ab is ,rinimus, qui etiam ruber in C, sed albus versus D ubi buum υι-
ad flammam usque extendebatur. Oculo dextro postea et ... .
iterum clauso, notavi has coronas eVanescere; contra uexrarior illo aperto, sinistro clause, permanere. Vnde certo
cognovi illas non aliunde oriri, quam ex noVa conrorma rea quam tione vel qualitate, quam dexter oculus acquisiverat, qu/dum ipsum ita clausum tenueram, propter quam non
modo maxima pars radiorum , quos ex flamma admit LG. Et etiν tebat, ipsius imaginem in , ubi congregabantur, pin ' ct ο' gebant ted etiam nonnuli CX HS ita detorquebantur, tim. ibis, ut per totum spatium D spargerentur, ubi pingebant ruti fiunt,
Coronam CD, nonnulli alii per totum spatium FG, . id et
ubi coronamin etiam pingebant. Non determinate kὸ non . e- hic dico qualis ista conformatio fuerit, plures enim di tituant. versae idem possunt efficere V si tantum una aut divae perexiguae rugae sint in aliqua cx superficiebus tunicarum EMP, quae ob figuram oculi sint circulares, centrum habeant in linea Ε σι quemadmodum ibidem etiam saepe aliae sunt, secundum rectas lineas extensae, quae se mutuo decussant in hac linea E O , essiciuntque ut magnos quosdam radios hinc inde sparses circa faces
ardentes videamus ut etiam siquid opaci occurrat, vel inter E S P, vel alicubi ad latus, modo ibidem circulariter se distundat. Vel denique si humores aut tunicae oculi aliquo modo temperamentum aut figuram mutarint admodum enim commune est iis, qui oculis labo rant tales coronas videre, non omnibus eodem modo apparent. Superest hic tantum , ut notemus earum ambitus cxteriores, quales hic sunt utilii rimum rubros esse, plane contra quam in iis, quas circa astra
320쪽
3o ME TE ORORVM astra in nubibus pictas videmus. Cujus rei ratio manifesta nobis erit, si consideremus in productione colorum quibus Constant, humorem crystallinum fungi officio Musirismatis de quo supra sumus locuti, detinam FGI , ossicio linici albi, radios per hoc prisma transeuntes cxcipientis. Sed dubitabit forte quis
piam, cum humor crystallinus hoc possit, cur non eodem modo reliqua omnia objecta quae cernimus, Coloribus Iridis pingat. Quare notandum est, ex singulis objectorum punctis, multos radios ad singula retinae puncta pervenire quorum uni cum transeant per partem lu- moris crystallini, alii per partem , contrario plano modo in illa agunt, S se mutuo destruunt, saltem quantum ad colorum productionem attinet hic autem eos Omnes qui ad partem retina FG F perveniunt, non nisi per partem N humoris crystallini transire, ideoque rotationem quam ibi acquirunt posse sentiri. Atque haec
omnia tam apte cum iis, quae de natura colorum supra dixi, conveniunt, ut eorum veritatem non parum mihi videantur confirmare.