장음표시 사용
101쪽
Belga, vetere Dactyliothecae nomine, elegam, tibus figuris, Delphis i6ol. 4. quod opus bis
repetitum est per I A C. GRO NOVIUM i 69 IIo 4. Sed minor numerus editus est, qUam voluntas editoris tulerat, destituti ab redemtore. v. praes Gortura. Post eum multi multas edidere inter alias antiquitatis reliquias, aut separatim, Ut ZANETTVS, Venet. t Tio. GO RI Us in Pas rii Thosauro Gemm. Hor. irso. L etc. aut Mustorum in copiis, quorum copia praesens esset,
ut Odesealchi, Rom. irsi. L Germateri, Lips i Tar. Richteri etc. 4 a. Ad thtelligendum, et artificii sensum consequendum nihil aptius fuerit primum opere Cayliano, in quo plurimae gemmae explicantUr cum admonitione breui de artificio, deinde
Damyliotheca PHIL. DAN. LIPPERTI, artificisDresdentis clari, superiori anno absolutius edita. Sed exempla gemmarum antiquarum ipsa inspiacere oportet, ut oculi usum sentiendi capiant, vel imitamenta exemplorum veterum, quorum artificium idem ille LIPPERΤvs apud nos ii staurauit e vitro, ad veteris similitudinem obsidiani P L I N. 36,a6.), de quo m. CA YLI disputatio erudita est T. 3o. Comm. Z ad. Inser. p. 4 T. Veteris illius generis ex obsidiano vitro retia quiae etiamnum quaedam extant, ut in Thesauro Soschiano, a wINREL MANNo nuper edito, item in gemmis caelatis, a P Η . s Tos CHIO illustratis,n. 49. et sa. Cuius Uid. praes p. 18. ubi idem artificium a Philippo, Duce Aurelianensi, instauratum tradit.
43. Sed quoniam vitri mentio facta est, attingendum est etiam genus artificii veteris in vitro
102쪽
vitro caelando et scalpendo. Nam et pocula,
aliaque e vitro vasa, sicut argentea, caelata esse, tradit PLINIUS 36, 26. torno, inquit, teritur est argenti modo cariatur: eorumque poculorum gratiam tantam fuisse, ut argenteorum et aureorum usum sustulerit; quae deinde modo in abacis tricliniorum ad spectandum, Vt opinor, eX- ponebantur : quamquam et antea vasa caelata pretiosiora magis ad hunc ornatum usurpata sunt, quam ad bibendi usum in conuiuio. Viatrum sigillatum memorat etiam APULEI Vs Metam. a. p. 26. min. ed. COIV. et Martialis 34, 94. toreumata vitri. Descriptio elegans talis crateris est ap. Ac HILLEM TATIUM L. II. p. 69. ed.
Salm. De artificio vitri tornandi, si quis cogno ere velit, adeat CAYLVM T. II. p. 336. LSed id ad artifices potius, quam ad nostram curam pertinet. C A P. VI.
plasticen, sunt, qui aetate omnium primam
putent ; quod molliorem materiam tractet: Ρasiteles apud PLINIvM 3s, Ia. etiam matrem statuariae, scalpturae, et caelaturae. Nec valde reptagnem, praesertim in vasis et supellectili alia, itemque in simulacris. o. Ea primum argillam, vel cretam, gyysumque tractauit atque finxit, post etiam aliam materiam, ut ceram, et aes, igni liquefactum. A
103쪽
priori genere et secundo plastae et fictores sunt;
ab altero et cerarii apud CICERONEM Verr. 4,I3. a tertio futuarii proprie. 3. Primum genus et figlinam complectitur, quae supellectilem domesticam eκ argilla finstit, non indigna, quae hic commemoretur: quod est in hac aliquid ingenii eluxit. Nam imitata primum est in argilla opera caelata; ex quo genero fuere Thericlea opera, figlina primum; s sit enim figulus Thericles; quorum deinde I gemum' etiam in metallo expressum est: idque genus et . apsum Thericleorum nomen accepit. Sed habuit etiam caelaturam propriam. Nam PLINIVBcaelaturam in fictilibus fastigiis commemorat, MARTIALIS autem 4, 46. Iguli caelum, et νLvTARCHVS, in Apoplit. σκευη κεραμειαι, ειργασμμα γλυφαῖς τισὶ κμ τορείας, opera Ag Ena caelata et scalpta. 4. Nec ea res contemtibills fuit, tanta op rum talium elegantia exorta, Ut maximo veniarent, PLIN. 3s, xa. sicut nostra nune Porcellana, quae ex eodem genere sunt: nam et olim picta esse argillacea vasa, ea, quae nuper repe ta sunt Campana, testantur: de quibus multa wINEEL MANNus in His. artis habet. Eiusdem generis Horatii supellectilem Campanam fuisse,
non credere sustineam, quia de ea, ut de re vili, loquitur. Genera operum figulinorum suis virtutibus Commendata, enumerat PLINIVS l. C.
s. Figlina simulacra primum finxisse, PLI- Nivs tradit, Dibutarim, Corinthium. Ex eo genere Romae simulacra antiquissima Deorum, in his Iouis Capitolini, in cuius etiam manu fictile fulmen ponit ovIDIUS: tum antefixa in tectis
104쪽
templorum, apud LIVI VM 34,4. primum 'roti/pa, deinde ectypo, quorum inuentor idem Gisiades traditur. Protypa malit sALMAs Ius intelligere prosypa, parte modo aduersa figurata, quod simplicitati artis non male conuenit. Protypa intelligunt propia ata, exemplaria cinodes , quod vix rei conuenit. Sed fortasse protypa eadem, quae prosypa. 6. Nec huius generis simulacra cum simplicitate antiqua abolevere, sed etiam laudatissimis temporibus quaesita sunt: eiusque generis sim lacrum Veneris fuit, a Caesare in Foro suo dedicatum.
. Artis exquisita elegantia in imitandis rerum formis etiam per Colores, Posis exemplis patet, Cuius poma et Vuae non poterant a veris adspectu discerni. v. PLINIVS l. c. Plastas nobiles tradunt PAUSANIAS VI. p. 46 I. 488. PLINI vs l. c. VndiqUe collectos FR. IUNIus incitat. Artificum. De Thericis supra diximus. 8. E eera ficta esse non modo propis ata caelatoribus et aliis artificibus, quae magno, interdum operibus ipsis maiori, veniere: sed etiam imagines, RomanUs mos in atriis collocandarUm Cereartam imaginum, et in funerum pompis gestandarum, satis docet. Eas protomas
fuisse buses), res ipsa docet. Locus classicus est
apud POLYBI UM L. 6. c. 38. et alius apud P L IN. 3 , I. quo et pertinere videtur locus IVVENAL I S, Sat. 8. in prinC. CHRISTIVS noster putabat,
suisse picturas inustas cera: inde ceras dici: sed id non sinunt auctoritates commemoratae. Ar tificium fingendi e cera arti pingendi iungitur apud CICERONEM Verr. 4, 13. 9. Hoc
105쪽
9. Hoe genus, figuras et vasa e molli aut luquefacta materia fingendi, peperit sine dubios tuariam, e metallo liquefacto simulacra lande
3 o. Eius primos auctores faciunt Rhoetum et Theodorum, SamiUm, HERODOTVS 3, 6O. PAV-s AHIAs l. VIII. p. 6293 X. p. 896. et alii. oeci filii, clari arte, Telectes et Theodorus fuere, Apollinis Pythii statua nobilitati: qLorum de
artificio vid. DIODOR. Sic. L. I. extr. ΡΟ.t a mutitis tractata, ad summam, ut aliae artes, Pe
11. Materia statuarum talium aes, interdum Corinthium; ex quo genere Sphinx Hortensii suit; aurum, argentum, etiam serrum. Sed aeris quasi legitimus usus fuit, auri et argenti serior ambitio Caesarum, ut Domitiani, in- . duxit. De ferro supra exempla posuimus. adde
I a. In landendo porro aere ratio habita est primum temperaturae, quae esset apta statuis: fuit enim varia et multipleX, PON. 34, 9. MAS-sae centum pondo aeris admista duodecim pondo plumbi argentarii, i. e. stanni, cum selibra, ut facilius fusum flueret. Atque etiam varietate mixturae Colores Variauere. Nam v. c. Cyprio aeri admiscendo plumbo puro, colorem purpU- reum effecere in praetextis. Deinde aquae et aeris ratio habita est , ut duritiem et Colorem iuuaret. De aqua supra dictum, in cap. de metallis. De modo fundendi artifices consulendi. I 3. Ferrum, cum durius tractatu sit, raro urpatum est. Sed ei colorem aeris dedere illito aceto et alumine; aduersus autem rubigi
106쪽
nem muniuere cerussa, gypso et pice: quam temperaturam Graecis antipathiam dici, auctor est PLINIUS I .
varietate magnitudinis et habitus. Ex illa te hae sunt f VE T. Call. 3 a. Gr. ἰσομετρητοι, et coles eae pex quo genere clarisimus colossus Rhodius: ex habitu aliae pedit ei sunt, aliae equesres, quae nobilissima forma est, togatae aliae, palliatae, etc.
quae in marmoreis suit, iidemque saepe in eodem genere artifices. Nam et Phidias et Lysippus aereas quoque secere. Artifices huius generis magno numero sunt apud P AusANIAM et
t 6. In principio per partes susae sunt, ut
etiam marmoreae interdum factae. Eae trunco clauis et fibulis deuinctae, P A v s A N. III. p. a SI: caeris generis quasdam, in Herculano repertas, tradit wINRELMANNUS H. A. p. a 8. etiam cui pallium extrinsecus adiectum esset fibulis. Sed etiam ferruminatione usi sunt, ut capillorum, et Cincinnorum in capite, exemplo ibidem reperto: cuius ferruminationis etiam in aliis operibus, per partes componendis, usus fuit, ut calicibus apud HERODo T. I, as . qui auctorem rei Glaucum Chium facit. I . Coeptae etiam sunt statuae inaurari, idque non modo testimoniis veterum constat, sed etiam vestigiis auri perspicuis, quae in statuissaeneis, ut M. Aurelii equestri. vi Veneris Mediceae, et Herculis in Capitolio MAPp EI Stat. n. ao.) reperta sunt: nec ita tenuiter cussis, Ut nunc, lamellis auri, sed bracteis crassioribus:
107쪽
quae res etiam sub terra et humidis Iocis auri quid conseruauit. 1 g. Reliquiae statuarum aenearum maiorum non nimis multae sunt, auctae tamen nuper eκ Herculanenfibus cauernis. Princeps est ea, quam modo commemorauimus equestris Aurelii, cuius figura saepe eκpressa est, ut aliarum, inter statuas Museorum et locorum publicorum. -- Dorum signorum ex aere copia satis magna superest. Figuras signorum et statuarum, aere eX pressas, dedere multi. Huc pertinent M AFFEI Collectio tuarum, Romae Iro4. L Musta, Caritolinum, Florentinum, etc. et aliorum antiquaria opera plura. De Usu separatim dicere, nihil a tinet; est enim idem, qui signorum marmo
pictura, quae proprie dicitur, a quo populo,
et quo tempore, inuenta et exorta sit, incertum est, Aegyptiis et Graecis de inuentionis gloria certantibus, de aetate autem veterrimis Graecorum dissentientibus. PLIN. I, 6 3 , a. In sacris quidem libris primum est vesti gium eius apud Chaldaeos, EZECH. 23, 14. et quidem minio, vel rubrica, in pariete: apud H Ο-MERuM autem omnino nullum: nam in peplis
pictis, et clypeo Achillis frustra quaeritur. a. An
108쪽
7 3. Antiquissmas picturas valde rudes fuisse,
communia omnibus ingeniosis artibus initia indicant, et necessitas adscribendi, cuius rei imago
esseL AELIAN. V. H. to, IO. ARIST. Top. 6, a.
PLIN. 33, 3. Ceterum cum artibus superiori-hus, eodemque tempore, hoc est, aetate Alexandri M. attigisse persectionem videtur. Miltiadis quidem temporibus iam similitudinem oris exprimere potuisse, e NEPOTE colligitur non improbabiliter. 4. Inuentionem primam ductam esse credunt, ab umbris rerum, quibus circumducendis species earum in plano essiceretur. Sed id linearis potius picturae initium fuerit, quae fit graphiae; a qua graphidos scientia dicitur vi TR sero da Archit. I, I. picturae ipsae μονογραμμοι; Vnde Epicuri Dii monogrammi, apud cICERONEM lepide appellati. De ea arte supra diximus, c. V.
s. Pinxere ab initio coloribus singulis, quae
picturae μονοχρωματοι Graecis dictae: paullatim variare colores, et coloribus imitari naturam coepere. In monochromatis illis picturis usilant colore rubro, vel e testis tritis, Ut PLINI placet, 33, 3. post minio et cinnabari, ad extremum rubriga. ibid. 7. quod et sacris literis i. c. consentit. Postea cum pluribus, tamen quatuor
modo coloribus, sed iis simplicibus et seueris, usos clarissimos pictores, Apellem, Echionem alio loco Eetionem habet p L I N. l. 3 3, 7. , et alioseonstat, PLIN. 33, io. n. Iso atramento, Sinopide Pontica, melino, et sile, in primis Attico PLIN. 26, q). Etenim magis artificii subtilitate decus operibus quaerebant, quam colo .
109쪽
rum exquisita specie, et nitore, seu hilaritate.
Denique, velut per luxuriam, laetiores Colores, purpuram, chrysocollam, cinnabarim, et alios adhibuere. Hoc nomine laudat Echionis tabi lam Cicero, Parad. V. Ηine dupleκ genus picturae veteris; de quo egregius CICERONIS locus est de Orat. 3, as . item Or. SO. 6. Per illam colorum varietatem picturis accessere primum lumen et umbra: nam lumen praestat color candidus, Umbram ater, per quam etiam excitantur Colores ceteri; deinde splandoret veluti vigor, Gr. τονος id est, Coloris cuiusque ακμη, quae coloribus recte tractandis efficitur; transflus denique colorum, ut scite appellae ovi Drus in descriptione arcus coelestis, Metam. 6, 66. commissuram PLINIus 36, s. Graeci
αρριπην dicunt; in qua ipsa picturae persectio est. 7. Colores non oleo, ut nunc fit, subegere, quod est nouum seculi abhinc tertii inuentum, sed aqua, admistis interdum aliis liquoribus, ut
aceto, velut in atramento, ne elueretur. PLIN. 33, 6.8. Etiam cera pinxere veteres, incertum, quo auctore PLIN. 33, D. pr.), genus picturae meausum dicitur: nam inurebant ceras id. 3, 4.), expansas super loco pingendo, ut cameris, foribus , etc. Etiam tingebantur cerae variis Col ribus cibid. r. . Modus inurendi varie explicatur a recentioribus. In eo genere primUS no-hilis suit Pausias Sicyonius. ibid. ii. Sed et liquefactis ceris, et penicillo pinxisse, idem P LINIUS t. C. auctor est, quae pictura Graecis
διαχυθεντι. Vtruinque genus instaurare tentarunt nostra
110쪽
ndstra aetate plures, non infeliciter, austore CAYLO , Cuius de Encavillica pictura libelli e
tant, ante non multos annos editi.
9. Alia encausica pictura fuit in ebore, duistis graphide veruculo, cestro, candente sulcis linearum , super quibus, Coloribus usitatis, ut
in tabulis, pingeretur. Huius generis picturaseesrota ab cestro vocabant, ut est apud p ΕΥ- NIVM II, 37. Vbi Vulgo male cer hola erant: artem ipsam Graeci Uuωτιν , V. ΗE SYCH. in ii, v. Ad eundem modum cornu sectum in lamellas ad ornandos parietes, aut valvas serium, pingi solitum, tradunt P L I N I V S, aliique. U. SALMΛ s. ad Solin. p. I 64.3 o. Pieturae primum saetae in parietibus, et fornicibus, s cameris, si per tectorio, Vt in te piis , in sepulcris, etiam in tricliniis: eiusque pieturae crebra est mentio apud veteres. Ex eo genere sunt, quae in sepulcris, et obrutis terra aedificiis, ut nuper in Hercular tensibus, reperintae sunt, et editae in picturis Herculanensibus, de qUibus V. et w I N X E L M A N N V M in res. Arsis p. 264. quamquam et tabulis pietis vestitos te plorum parietes, clarum est e Ciceronis Vfrr. 4, 35. II. Factae autem sunt tales picturae in siccoteistorio, et in udo; quas hodie discernere haud facile datur. PLINIVS colores quo Sdam, ait, recusare udo tectorio illini, l. 3s, T. et amare
cretulam; ut caeruletim quendam Colorem, 33, 13. Usu S, inquit, in Creta, Calcis impatiens.
Unde fortasse e basii pieturae, et genere Colorum iudicari potest, in sicco, an Udo facitae fuit. ia. Sed has parietum picturas etiam cera obducere, mos fuit, et ad augendum colorum