Io. Augusti Ernesti Archaeologia literaria

81쪽

putantur SAVOT, P. II. c. I T. , nec Veteresvsjam testes sunt: denique analogia repugnat: auxisset enim aes tale pretium nUmorum. 1. Plumbum an Romae signaturn siit, viκ hodie dubitatur, et quia diserte plumbei numi a

veteribus memorantur, Ut, PLAUTO Trinum. Α, 4, 12 O. et MARTIALE I, 79. o, 64. et quia

exempla reperta sunt, quae in Museis ostendun-.tur BIMARDVS ad Io BERT. T. I. p. 64.): sed publici usus fuisse, aut publice sigi tos, vix crediderim: propiusque fidem est, vel ad lusus, vel aliam talem ob causam cusos esse, ob quam nunc qtioque plumbei et alii vilioris materiae fiunt. Publice tria tantum genera numoriam cuia esse, titulus triumuirorum auro, argento, aere flando seriundo indicat. a. Magnitudo numorum, qui usus publici

essent, in auro et argento, non Variauit, Certe Romae. Nam denario argenteo, et nUmo aureo,

qui denariis quinque et viginti par esset, maiores in utroque metallo, missilibus potius, quam numis adnumerandi, medoglioni vocant Itali, nos Schausticho in quibus honoris magis habendi ratio, quam usus communis spectatus est. quamquam BIMARDVS ad Io BER TvM T. II. p. 69. putat, paullatim usus publici sectos, ut apud Graecos. Ex eo genere sunt etiam, quos

tantorniatos verbo Italico vocant, ab addito alius metalli circulo. Aerei autem generis Uariam magnitudinem necessitas induxit ad usus viatae Communis: maioris, medii et minimi moduli iaciunt artis numariae magistri: in quibus tamen ordinandis non satis consentiunt, cum ad

iudicium de singulis res venit.

82쪽

1 Distributionem numorum in genera plura facit etiam partis aduersae s. anticae, de la tete argumentum: Unde alios Deorum, Regios alios, Consulares, Caesareos, urbium denique et coloniarum alios, dicunt: in quibus Consulares et urbium in primis requiruntUr. I 4. Sed maxime spectari debet pars auersa s. Ofica, si revera), et eius argumentum: nam

id plurimum sere prodest ad dos trinam; itemque

utriusque partis titulus. x s. Vsus quidem ntimorum Veterum totus pendet e figuris utriusque partis, et titulis: estque marime duplex: primus, minus ille quidem late patens, Ceterum non negligendus, pertinet ad iudicium artis et elegantiae in figuris persona-mm ac rerum, ad artem pictoriam, praesertim linearem, et architecturam, propter artificium

exquisitum, quod in figuris, et qua picturam linearem, et qua elaborationem, temporibus honis, h. e. seculo urbis Rom. septimo, octauo et nono, cernitur; deinde ad inuentionem monetarum, symbolorum, emblematum et titulorum ; quae rectissime ad illam veterem rationem dirigitur. In quo imitationis exemplum maxime praebet opus elegantissimum Hsoire metallique de Louis XIV. 6. Alter est uberior in omni genere doctrinae antiquae liberalis, in Grammatica, in primisque Historia uniuersa, in Geographia, cui maκime prosunt numi urbium et populorum, et Chronologia, ritibusque publicis, quibus saepenumero et lucem, et Certitudinem adferunt. Hos usus copiosissime demonstrauit in immortali opere de usu et praestantia numorum E T. S Ρ Α Ν-

83쪽

MEM rus, Cuius, sub nomine ficto DebisI, Estog-LICHIus compendium tironibus aptum dedit; quamquam maxime secutus est partem eam, quae ad Historiam pertinet. Historicos quidem, et Chronologicos usus Uberrimos, nemo potest

ignorare, qui TRISTA NOS , No RISIOS, PR-GIOS, T LEMONTIOS, etc. nouit, eorumque

opera attigit. In re theologica quoque usus

quosdam demonstrauit VAL. ERN. LOESCHE- Rus, in Stromateo, Ut alios mittamus.1 . Enimuero ne in hoc usu erretur, oportet cauere, ne spuriis decipiamur; praesertim cum constet, multum fraudis in hoc genere intercedere: Cui tamen magis Obnoxii sunt emtores cupidi, et rariores Ialamos reqUirentes, quam eruditi numorum tractatores. U. I OBERTUM de

8. Itaque multo magis videndum est, ut numos bene intelligere, et ad usus eruditos conferre discamus. Id consequemur duabus rebus Primum, opus est notitia aliqua sigiarum et compendiorum scribendi, ut titulos recte legere pos- amus, quorum intelligendorum auctores supra Commemorauimus. Nec oportet persequi o scura et ambigua, quae sunt non nimis multa, et sortasse parum utilitatis habitura, si maxime imtelligerentur. Secunda est in notitia aliqua rerum ad intelligenda argumenta, h. e. Historiae Graecae et Latinae, quae quidem accurata sit, et . e sontibus ducta, item Geographiae antiquae et Chronologiae , qua aeras maXime populorum et Urbium, denique Mythologiae. 39. Opus est etiam apparatu quodam librorum numariorum: quorum est genus duplex. Alte-

84쪽

Alterum versatur in scientia rei numariae Universae 3 in quo genere principes sunt f v o-TVS, P ATINVS, et I OBERTUS, praesertim BIMARDI notis illustrarus, Paris. IT 39. Voll. 2.1 a. . Etiam RIN KII nostratis, de cognitione rei numariae, opusculum valde laudat BANDURI v s , in Bibί num. p. 77. Ad hoc genus etiam pertinent AN T. AvGusTINI Dialogi de Antia quitatibus Rom. et Hio. In numis: quos Latine

Rom. I 736. f. utilissimi traAaturis numos Latinos. Sed haec scientia libris solis parari non potest, usumque aliquem desiderat inspiciendis et tractandis numis ipsis, visendisque Museis. iao. Alterum genus est, quod numos ipsos exhibet, explicat, et illustrat. In quo principes

sunt ad numos Caesarum MEDIO BARBUS, V 'LENs millant) MORELLIVS, CANGIVS, etBANDVRIvS: ad Confulares, PATINUS, VALENS, et MORELLIVS: ad Regios, idem v LENs, ad Urbicos et Colonicos, praeter VALEN-πΕΜ, HARD VINUS. Generis regii et Urbici, praeclara supplementa dedit nuper PELLERI-Nus, Francogallus, decem Voluminibus, P risis inde ab .a. 176 a. ad II 67. editis, in quibus inediti modo et rariores, eamque ob causam vulgo minus noti, proponuntur et explicantur, etiam superiorum, ut, Valentis , errores passim notantur. Vniuersa genera Vno opere edidit I o. I AC. GES NER Us, Tiguri 1738. f. a I. Oportet etiam exercitatione aliqua vii ad capiendam aliquam consuetudinem, et facultatem conferendorum ad usus, ante demonstratos,

numorum, legendis quibusdam libris, in quibus

85쪽

numi ad illuminandam historiam, aliasque doctrinae partes sunt collati. Ii qui sint, ante demo stratum est; f. i6. set a. Studium colligendorum nUmorum antiquorum cum ipsa literarum bonarum instauratione cepit initium in Italia, per PETRARCHAM, ALPHΟNs v M, Arragoniae regem, AN TONIUM, S. Marci Cardinalem, COSMUM MEDIC EUM, filiumque PETRvM, et LAURENTIVM nepotem; in Germania, per MATTHIAM CORVINUM, MAXIMILIANUM, Caesarem; quibus a

cessere priuati multi, ut B v D A E v s in Gallia, in Belgio et Germania plurimi. V. GOL ZII praef. Operis numi . ad Antiquarios; Vnde patet, permagnum tum numerum fuisse eorum in Italia, Francia, Germania, Belgio, qui numophylacia haberent. Tantum studium rei numariae erat la3. Hodie Musea huius generis instructissima sunt, Paristis, regium et S. Genouelae; in Italia, Vaticanum, Taurinense; in Britannis, Londinense; in Germania, Vindobonense, Berotinense, Gothanum, Stutgardianum, Lipsiense Senatus, in genere Consulari locuples inprimis; quibus addendum Danicum Hamiae Mustum Christinae, reginae, clarissimum dispersum est cum Bibliotheca. Eius tamen descriptio

extat, ab HAVER CAMPO edita IT 4 a.

a 4. Edendorum numorum initium factum est in Germania per 1 o. ΗvTICHIvM in Vitis Caesarum, a. Isas. et iterum 3334, in quibus exemplis Consulares 42. accessere; eumque deinde in aliis generibus plures secuti sunt. Sed primus operae pretium fecit HvBERTUS G Ο L-

86쪽

Tet 1 vs, Belga, edito Thesauro rei antiquariae, aliisque operibus numariis, a. Is 73. sqq. quae deinde in unum Corpus redacta, bis Antuerpiae repetita sunt Tomis quinque R. 36o8. et I 6ao.

as. Post eum certatim viri praestantissimi in lucem edidere numos vel UmUersorum generum, vel singulorum, vel Mustorum, eoSqlle Commentariis illustrauere, vel selectos et Tariores, tum per occasiones sortuitas in historicis operibus, vel commentariis auctorum Graecorum et Latinorum, tum in propriis libellis, quos magno numero ad temporum seriem enumerat, diligenterque recenset AN s. BANDVRIus in Bibliotheca numaria, quae per Io. ALB. FABRI- cI v M in Germania repetita, et passim aucta, atque illustrata est: sed non paruis supplementis indiget. Nam subsistit in anno huius seculi septimo, post quem multa, et praeclara in hoc genere

opera prodiere, ut, LIEBII Gotha numaria, HAYMII Thesaurus Brit. MORELLII Postuma opera, DOR VILLII numi Siculi, in parte altera itineris, Siculi a P. Burmanno V. C. illustrati, F R o Ε-LI C HI I Annales Syriae, nuper pulcherrimum opus Pellerint, quod ante CommemorauimuS, et alia.

87쪽

C A P. V.

Ab operibus literatis veniamus ad cetera, in quibus ingenia et manus artificum specta

tur.' Sunt autem artes, quarum opera specta

da sunt, quatuor principes, toreutici, Fissice, pictoria, et architectura. r. Harum etsi basis est pictura linearis, Gmphice, ι ari a des er) tamen inuentione ita Videtur illis, certe plerisque, posterior, ut ars dicendi eloquentia: pictura quidem ea, quae penicillo et coloribus imitatur naturam, priorem, immo eius suisse initium, et quasi prolusionem,

facile crediderim: secus tamen videtur Go GVE-Υ o, in opere de Origine legum et artium, P. I. L. H. c. s. qui eam omnium primam inuentam esse putat, ortamqtae ab Umbris rerum, quae lineis circumduCerentur. a. Eius initia, ut omnium artium, tenuia

suisse, dubitationem vix habet; Videturque Cum profectu artium ipsarum, ut toreutices in primis, et ipsa prosecisse. Sed alios populos, Ut Aegyptios, quibus inuentionis gloriam non pauCitribuunt,' veteris tenuitatis tenaces fuisse, opera eorum arguunt. Perseistionis quidem gloria Graecis sine dubio artificibus debetur. In eius historia et ratione explicanda Cum alii elaborarunt, tum diligentissime nuper et copiosissime seripsit WINxELMANNus in primo Volumine. p operis,

88쪽

s operis, quod nonimenti antichi laediti inseripsit,

ediditque Romae, anno superiori ci 767. f.

De discrimine artis veteris et nostrae noster etiam CHRIsTivs Videndus in Mus Richter. praefatione altera D. b.

q. Antiquissima, si architecturam, rudiorem

certe, excipias, Videtur toreutice, quae Caelo

vel scalpro essicit e ligno, saxo, aut alia qua duriori materia, figuras. Nam et facilior inuentio fuit ; quippe citius solido corpori species datur, quam in plano eiungitur; et antiquissima eius sunt apud populos omnes orientis et Occidentis vestigia, etiam in libris sacris impressa. Nam Labanis teraphim, quicquid fuerint, signa

certe fuere vel lignea, ut opinor, vel ex alia qua materia dura: et vitulus Aaronis, sculptile opus, bractea aurea inductum, fuit. Itaque ab hac initium secimus. 4. Patet autem late toreulice, Continetque L statuariam in saxo et marmore; unde semisgnara) caelaturam in eodem, in gemmis, metallis, ebore scalpendis; quae sunt opera caelata: toreumata

in Verrinis Ciceroni dista, etiam in genere potorio: denique 3 Uculpturam in ligno, quae facit sculptiliae quamquam in his verbis non satis constans est et sibi consentiens latinitas. Plinius quidom toreutices verbum ita late dixit in Phidia,

34, 8. Cum ab eo primo toreuticen apertam et demonstratam iudicat. Nam Phidias in marmore, aere, et ebore laborauit, nec modo statuas secit, sed etiam alia opera, Vt clypeos, caelauit. Graeci autem τορευτον, itemque γλυ-Γν dicunt,

quicquid caelo similive instrumento, Ut scalpro, elaboratur. Adi s A L M A s 1 v M ad Solin. p. 7 3 3 .

89쪽

6. s. Ea ars, ut ceterae, ab initiis tenuissimis eum ad perfectionem venisset, assecuta Ueram pulcritudinem, et in uniuersis operibus, et in si gulis eorum partibus, coepit argutari, Ut fit, et quasi deliciari. Itaque Corrupta est fuco inani, et paullatim desecit. Sed haec per partes singulas explananda sunt. 6. Omnium primam figuram humanam Eligno, deinde saxo eiungere sculpendo Caeland que tentasse homines, credibile es Sed in principio merae Columellae erant, Vel arae, qualem Cybeles statuam, Romam perlatam, tradit

LIVIVS 29, II. alias alii: V. Fragm. Epigr. C AI. LIM. inter BENT LEII n. Ios. post Cum C

pitulo aliquo, quod capitis humani figuram re

ra pAusANI As habet VIII. p. 67 h. 698.), Ve- igia autem in hermis mansere; donec Daedalus pedes, primum iunctos in medio, συμβεβηκοτα deinde divaricantes διαβεβηκοτοι expressit, alii alias partes, ut brachia, sed durius pendentia, aut demissa Gr. παθατεταμιενα). Primum gemnus βρατυλια, alterum ξοανα, tertium βισλη vetustas Graeca appellauit ap. CLEMENTEM Alex. et alios. U. POTTER. Archaeol. Gr. 2, a.

Graecia: sed similia apud Aegyptios, Etruscos, Asianosque populos fuisse, reliquiae eorum generum , quae sunt hodie multae in lucem prolatae, et testimonia veterum docent. Nam Aegyptiis Etruscae similes sunt; Etrusci ex Asia, ut Graeci, Venere: Graeci dentitue ab Aegyptiis didicere artis initia. v. cAYLvs Recueud Antiqu. T. II. p. III.

90쪽

s. AEgyptiorum ars a prima simplicitate, siue

duritiem malis dicere, quae lineam rectam inessingendis humani corporis figuris sequebatur, saltem non multum ab ea declinabat, ne tum quidem magnopere recellit, cum iam sub imperio Graecorum, ipsisque Graecis mixti essent. Ceterum in figuris animantium opera argutiora reperiuntur, et magis polita Omnia, quam apud ceterOS populos. s. In Etruscorum operibus ex hoc genere antiquissimis eadem est, quae in Aegyptiis prioribus, descriptio, idem habitus, h. e. compressus ad lineae rectae angustias, et hoc ipso aberrans

a natUrae elegantis Veritate, quae est inter lineam rectam et circularem media, h. e. in ea,

quam Geometrae appellant parabolam. Sed ab hac rudiori ratione transitus factus est ad paullo meliorem, et Graecae veteri non dissimilem, in qua tamen expressio partium esset minus diligens, et habitus totus ita aberraret a simplicitate et Ueritate naturae, atque elegantia, itemque ab decoro in actionibus, ut nulli figurae proprietas sua constaret; non Apollo a Marte , non Iuno a Venere discreparet, sic. ore, vultu, habitu: quod genus opera Cicero appellat dura: in quo tamen post elegantiora facta sunt imitatione

Graecorum.

I o. Ρrincipatum in toto hoc genere Graeci, ut in Ceteris artibus omnibus, adepti sunt, tum ingeniorum bonitate, studiisque doctrinae elegantioris adiuti, tum gloriae quaestusque cupiditate incensi: quae late persequitur wINXEL MANNUS Bi'. art. P. I. c. 4. Nam a prima illa rudiori ratione paullatim artem ad perfectionem