장음표시 사용
171쪽
Liax κ II. CAPvT XI. 37IN I. ob tur' eaui . Quae omnia concussionis nomine veniunt metaphora ducta a furibus Pomariis , qui arbores concutiunt , ut decidentia poma auferant; atque in iis , si alia actio desit, puto de dolo, vel in factum agendum , ut extorta repetantur.
Alterum, quod exigitur,ut metus ad edictum pertineat, est,ut injuria incutiatur . Quare , si magistratus iure licito metum alicui incusserit, ad edictum non pertinet L. a. f.I. D. quod meta causi. quemadmodum ad edictum non pertinet metus ex auctoritate , vel dignitate alicujus profectus , quem reverentialem vulgo dicunt et quum is injuria non inseratur, immo ne metus quidem dicatur L. 6. c. o his, quae νι
Denique illud exigitur , ut eius rei caussa metus incussus si , ut quid metu gestum dicatur . Idcirco , si quid mihi dedisti, vel promisisti, ut te vi hostium , latronum, vel populi liberarem , nisi ipse i bi eam vim submiserim, valet quod gestum
est, nec ullo pacto potest insirmari L. me . tum 9. I. D. quod meri causi. Atque ut da
172쪽
s78 DE REsTITUT. IN INTEGRUM liberavit, qui exceptione perpetua tutus. erat, hoc judicio poterit experiri L. I 2. g. vis. OL. I 4. pr. D. quod met. ea . De eo quaesitum est , qui in iurio , adulterio , aliove it gitio deprehensus , quid dedit, vel promisi
ne occideretur, tu vincula duceretur , vel proderetur . Et Ulpianus in L. 7. f. I. D. quod met. eaui . ex Pomponii sententia nos docet ratum non esse , quod gestum est . Cui doctrinae obstare videtur , quod metus non
videatur illatus iniuria : quoniam , qui iasurto , vel adulterio deprehenditur interdum iure occiditur : ti prodi semper jure potest . Qua de causea Paulus in L. si mulier 2I. Pr. D. eod. nos docet, si quid ab ingrata muliere datum , vel promissum patrono , ne in
servitutem revocaretur, edictum cessare: quo niam patronus jure merito poterat eam in servitutem revocare . Huic dissicultati non uno modo respondent interpretes , quos lubens mitto . Μihi ita videtur dicendum , tunc edicto locum esse, quum alicujus rei injuria extorquendae caussa metus incutitur: ubi vero metus alicujus rei jure exigendae caussa
fuerit illatus , edictum cessare . Quare , ubi magistratus jure licito metum injicit, ut quis damni
173쪽
L I E E R II. C A p u et XI: s79 damni insecti v. g. vel legatorum cavetat , edicto locus non est . Contra, ubi quis metum injicit mortis , vinculorum , vel proditionis ei, querit in furto, adulteriove deprehendit, ut quid ei extorqueat; ex edicto licet experiri : quoniam, ut maxime iure que avoccidi, vel prodi; tamen iniuria quid exigitur, ne occidatur , prodaturve : etenim per missum non est pretio ab aliena nece , vel proditione abstinere . Ea re si quid patronas a liberta exegerit , ne eam ingratam accula 'ret , cessat edictum : quonIam potest patronus iure ingratum libertum accusare , atque accusationem, utpote privatam, pretio remittere. De eo quoque , qui metu accusati is quid dedit, promisitve , merito quaeritur.Et Μacer quidem in L. a. D. de eoneust . videtur docere, quod gestum est, esse infirmandum ἀDiocletianus vera, ic Μaximianus in L. IO.
C. de his , quae υἱ men eras. Oe. statuunt rescindi non oportere . Sed ex his, quae dicta sunt, ita videtur definiendum, si sons meta privatae accusationis , quid dedit , promissilve, veluti fur, vel raptor, ne furti , aut vi bonorum raptorum accusaretur , rescindi non
posse quod gestum est . Contra vero , si qui d
174쪽
ab innocente , aut a publici criminis reo me tu accusationis extortum est , tanquam ini Tia extortum , repeti. At enim quid insons accusatus metuat in bene constituta republica Aio saltem non levem vexationem cum animi , corporis cruciatu coniunctam. Sed videamus, quae sit vis coercendae lamma ex edi sto praetorio . Et quidem triumviri restauratae iurisprudentiae Cui acius , & Duarenus ad fit. D. quod met. eausi. 9 Donellus ' XV. comm. 39. putant edicto praetoris duplex esse propositum auxilium iis, qui iusto meta inciderunt in captionem , in integrum restitutionem, atque actionem , qabd metus caussa ; inter quae plerasque comminiscuntur diseserentias , quas apud Donellum Ioe. eis. legere licet . Sed horum sententia mihi probari nunquam potuit. Etenim nusquam in iure huius duplicis praetorii auxilii mentio occurrit: atque ipsa edicti verba , quibus praetor profitetur, quod metus caussa gestum est ,
ratum non habiturum, in integrum restitutionem denotant per actionem quos metus causia, vel metus exceptionem. Ad haec Paulus lib. I. recepi. sent. tit. 7- j. a. Et Ulpianus in L. metum P. S. 3. ω' 7. D. quos mer. eaus
175쪽
LIBER II. CAPvT XL s8r- Glam in integrum restitutionem commem rant , qua is , qui ex iusto metu quid amisit, illud recipiat. Etenim re integra , seu , ut Ulpianus loquitur , imperfecta, is, qui per vim quid promisit, Se exceptione metus se potest defendere , te actione sed metus e sta liberationem per accepti lationem postulare . Ronon integra, seu re persecta, is , qui metu quid dedit, vel alienavit, actione quod me
rus causa, potest repetere . Ad rem Ulpi nus d. g. 7. Ex hoe edicto resilutio talis faetenda es in integrum ineio justeis , ut si per νῖin res tradita est , retradatur , O de dolos sicut dictum es repromittatur , ne forte detreior res sit facta : O si aeemtilatione liberatio intervenit , resiluenda erit in mi linum statum obligatio votia adeo, ut Iulianus seribae libro quarto Digestorum , s meunia debita fuit, quae accepta per vim facta es, nis vat sol tur, υσι rasituta obligatione judieἰum aee Piatur , quadruplo eam eondemnandum : fad Os p.r vim stipulanti promisero, stipularis a emto faetenda erit. Et in d. 3. 3. refert, quum Campani metu cuidam illato cautionem pollicitationis extorsissent; eum Severum imperatorem restituendum rescripsisse : ὀc praeto
176쪽
DB R vi Tυτ. LN INTEGRum rem se adsidente decrevisse , ut sis acti ovellet artiersus Campanos experiri , se Propositam : sva exemtilane adversus petentes , . non deesse exceptionem . Quibus ex locis liquet in integrum restitutionem ob nietum ipsam esse actionem , quod metus caussa , ὀc metus ex
ceptionem quibus, quod festum est , in
- Duo men eiusdein Vlpiani Ioca summos viros transversos egere. Unua est in d. L. 9. . ubi sis: dcribit : Volenti autem datur Oiu ram actio , O in personam r elisa accepti-ιatione , νει alia liberationa. Quem locum ita accipiunt, quasi, qui justu metu in saptionem incidit, possit, vel actione quod metusea'sa experiri , vel in integrum restitutio. nem impetrare, ut vetere asinione experiatur. Alter est in j. 6. ejusdem legis, ubi de eo, qui ex metu rem alienavit, ita scribit: Livet tamen in rem actionem dandam existimemus , ' quia rea in bonis es ejus , qui vim pusus V, h. e. esse fingitur in integrum restitutione impetrata verum non sine ratione dicetur, i in quadruplum quis egerit finiri in rem ainritonem, vel contra . Quo ex loco id colligunt posse , qui vim passus est, vel actione,
177쪽
LrBER II. C A P υ T XI s8squod merus eauis a , quae in quadruplum est, vel in integrum restitutione uti : atque una electa alteram perimi . Verum utroque hoc
iurisconsulti loco nihil aliud significatur, quam duplex in integrum restitutionis forma, qua , qui ex metu damnum sensit , vel id postulat, ut quod amisit, sibi arbitrio judicis restituatur , 9 nisi fuerit restitutum, in qua druplum sequatur condemnatio : vel id petit,
ut rescissa accepti latione , transactione , alio Ne contractu sibi vetus in rem , aut in per sonam actio restituatur, ut quum commodum fuerit eXperiatur; quarum una via electa altera finitur . Consulite quae in protegumeni di cta sunt. Ergo , qui vim passus est , actione quos
metus eatissa in integrum restitutionem impetrabit, ut vel rescita negotio sibi vetus actio restituatur : vel, quod amisit, cum Omni cauisa recipiat , ω nisi fuerit restitutum , reus in quadruplum damnetur ; in quo quadruplo inest simplum, quod restitui oportebat. Qua re quadruplatur omne id, quod restitui oportuit L. 9. g. 7. L. Iu . O L. 14. 6- I. D. quos mei. easi . Quod si res metu extorta sine dolo possessbris perierit, si quidem apud bonae fidei
178쪽
fidei posse rem periit; is non tenebitur : si ita pud eum, qui vim intulit, condemnabitur, quoniam is rei interitu non liberatur ; nisi post quadrupli condemnationem intra tempora judicati res peremta sit; tunc enim tripli solutione defungetur L L. I 4. g. 5. O D. L. eod. Quod tamen Antonio Fabro ad d. L. Iq. O XVI. conject. I9. non placet, qui s. a O ii. d. L. spurios non sine ratione existi
Hoc autem judicio & is, qui vim intulit,
is, ad quem res pervenit, tenetur e eleganter Pedius libro octatio seribie arbitrium jud eis in resiluanda re tale esse , ut eum quidem, sui vim admisit, jubeat resiluere , etiam I ad
alium res pervenit : eum autem , ad quem Per venit , etiam si alius metum feeit: nam in al-rerius praemium veni alienum metum non OPororit d. L. Ig. g. 5. Quare & is , qui bona si- de emit, vel cui res legata, aut donata est, hoc iudicio tenetur , nisi apud eum sine dolo malo peremta sit d. L. 34. f. 5. Sed de tertio bonae fidei possessore , puta emtore duo quaeri solent: alterum, num is simpliciter possit conveniri , an vero in sublidium. Et Noodi ius de form. emend. dol. mal.
179쪽
i I. I B L R II. C A P v T XI. assaap. IL putat non aliter eum teneri quam si is y quicum contractum solvendo non sit,ia alia. actio non sit, qua actor suum consequatur . Sed hac in re vir summus fallitur , quum Ulpianus in L L. 14. 5- ω Gordianus in L. f. C. da his, quae vi, mei. cain
.sine ulla distinctione desiniant, es eum , qui vim intulit, & eum, ad quem res pervenit, posse conveniri. Nisi quis exemplo in integrum restitutionis, quae minoribus praestatur,. 'dicere velit actionem , quod metus caussa adversus bonae fidei emtorem non alias dari , quam ne actor rem perdat , vel re sua careat; quare si primus emtor salvendo sit , nec actoris intersit rem potius , quam pretium habere, nihil novi adversus possessorem esse statuendum , ut dicitur in L. II. O I4. D. de min. Quod tamen non ausim adfirmare propter vim impositam contrariam
Alterum, quod quaeritur , est , si quis eoactus rem vendidit, quae ad alium emtione pervenit, quodnam pretium restituendum sit, primae, an secundae venditionis. Et IIubet usin tit. panes quod met. eaus 'num. 74 mini inum restituendum retur, quia nec emtorglu-
180쪽
6 Da Ruset reto. IN INTEGR-erum , nec vim passus damnum sentiribet. Sed male : quum natura in integrum
restitutionis id exigat, ut, qui sibi restitiuae-sderat, quod dedit, is restituat, quod accepit. Unde in L. f. O 4. C. de his, mea . cavetur rei venditae restitutionem faciendam esse restituto ab eo, qui vim passo est, pretio. Caeterum haec actio ei, cui metus iniectus, est, . eiusque heredi datur, quoniam rei persequutionem continet d. L 14. 6. D quod men ea F. in seredem vero non datur, nisi quatenus ad eum pervenit, qui eκ delicita. sit, & poenam contineat: sussicit vero semel pervenisse , adhuc si rex postea conlumia sit
L. Nideamus I7. D. eod. Quymque praetor . poenalis sit, non nisi intra annum utilem tribuitur: post annum vero in simplum caussa cognita conceditur . si sciliceti alia actio non fit. Ideoque, si ei, qui vim passus est, heres . sim , intra aonspa quidem potero actiose quod metus ea a in quadruplum 'dor's eum , qui vim intulit, experiri; poli annum vero ex actio mihi plane denegatura quoniam possi, sum petitione hereditatis eum convenire , ut