De Restutitionibus in Integrum

151쪽

De iis, quae mera vi repugnante voluntate sunt, nulla dubitatio est, quin natu vii, Mei vili iure pro insectis habenda sint: nam si quis alterius manu vi apprehensa quem necuerit , conventionisque tabulae subscripserit; n que homicidium admisisse, neque subscripsis se dici potest is , cuius manu vi apprehensa ad factum : quoniam eius voluntate saetim non est. De iis vero, quae metu coacti s cimus , magna est inter naturalis , civilis

iuris scriptores contentio . Etenim, quum ea, quae ob metum fiunt , partim voluntaria , partim involuntaria esse videantur , ut scri-hit Aristoteles lib. s. ad Nieomaeh. east. I. quia quam ris liberum Gest , nolui emus ; υ-men eoacti voluimus , ut loquitur Paulus L. Imulier 21. 6. 5. D. quod meri merito

dubitatur utrum iure naturae rata sint . Et quidem Ugo Grotius lib. a. de L. B. O P. σαρ. Ir. 7. quem sequitur Samuel Coce ius disse ι au. lib. - ρ. 2 3. iri docent iure naturae valere, bc firma esse , sed qui metum intulit ad damni reparationem esse Obligatum: quod voluntas coacta voluntas sed. L. ar. q. s. D. quod met. eaus quod delictum ob metum commissum, delictum sit i.

Z a quod,

152쪽

re debeant, quani, quae ex ira , odio , libidine, aliave animi perturbatione : sc denique quod sicut , quae dolo decepti , ita , quae vi

coacti facimus , rata esse debeant a r. Contra Dommatius. Iu tit. 18.sect. a.

distinctionem facit inter delicta , bc contractus : nam delicia ob metum admissa , quam vis fortasse minora snt.; tamen delim esse

non negat contractus vero, puta promissimes,ti alienationes metu extortas ratas non asse adfirmat. Atque huius sententiam facile pro εbaverimietenim quae ob metum fiunt, v luntari3 sent, quoniam ea volumus, ut . imminem mahim devitemus: plane libera non. sint,

quoniam: , si liberum esset, bc nisi perlaulum maioris .mali instaret, nollemus. Ad imp

tationem .delicti quaevis voluntas sufficit, quoniam vir bonus quodlibet malum perpeti debet, quam delinquere ad firmitatem vero contractus, puta , alienationis, promissismsve, non qualis qualis voluntas, sed plane libera exigitur . Cuius rei ea ratio esse videtur quod jure gentium neque dominia rerum transia Drri, neque ex promissione obligari possimus. nisi ex nostra voluntate plane libera : . quin

153쪽

niam rem nostram tunc amittimus , quum illam sponte abdicamus, non quum alius ninbis aufert: ti tunc promittendo obligamur, quum sponte naturali libertati renuntiamu , non quum alius eam nobis eripit, imminuita que . Idque exemplo voluntans' impuberum confirmari potest . voluntas impuberum- v Iunias est , atque ad delinquendum idonea tminime uero ad contrahendum, alienandu promittendumve : quoniam plane libera non

est , Mum, quod agunt, non satis intelligant. Ita voluntas eorum, qui eoacti sunt, voluntas est, atque ad delinquendum sufficiensi ad eontrahendum , alienandum ., pr nite dum non item : quod plane libera non sit rquoniam , quod volunt ., haud ; satis v

lunt, & si liberum esset , violunt . At enim amor , odium , ira , libido s milesque animi perturbatiories libertatem minuunt; cur ergo conti S alienatio es,

promissionesque ex eiusa . di animi perturbationibus factae valente dolus quoque libertat contrarius est ; tamen coni actus dolo malo initos ratos esse superius diMm est . Sed diversa est eorum caussa , qui ex metu , ad que eorum , qui ex aliis animi . pertur

154쪽

sdo DE IUisTITUT. IN . ININGR-hationibus agunt: nam metus , utpote exter-ma vi ortus ,. libertatem ita minuit, ut fere Perimat : reliquae vero animi perturbationes

vix minuunt, ut ne minuisse quidem videantur. . Ad haec, qui . amat, odit, irascitur , de-sderat, ipse in causis est , cur amet, oderit, irascatur. , appetat .:. M in . sua Potestate est non amare , non odisse , non irasci, non ap-; quum iconIra , qui cogitur , & me, , ipse. in . caussa: non sit . cur cogatur, metuat, neque . in potestate. sua, sit ἰ non epgi, Rec metueN . ud ad dolum bVςro . Munst,

trystum: irritum redore : ubi vostr psint benise .caussam respidis , - libertatem: nli actus Πτ quaquam imminueret, i quum siuntrahen di contractui. non .cohaereat λ ω id rco contra 'um valere Ddol um vero adi damni reparationem decepto esse obligatum . .

. Verum iure naturae tunc metus contractum

ψfirmat, quum iustus est, non vanus, & iniu- , sia vi ad coptractum , alienati9nem, promis- ,sionem extorquendam illatus; quae qualia sint, capite undecimo plenius exponemus . Hinc garum quaestionuru definitio pendet, quas i

155쪽

Lran R H. CAPυT IX. s6rris naturalis scriptores soland tractare, utrum sides hosti, praedoni, tyranno, vel rebelli da ta servanda sit , quod per metum videatur extorta . Etenim dubitandum non videtur ,

quin fides hosti , tyranno , bc rebelli data

praestanda sit : quoniam ejusmodi personae nota ideo bellum gerunt, ut aliquam promissionem extorqueant : sed ideo cum his convenitur , ut a bello recedatur; ut taceam hostium vi in iure gentium nequaquam iniustam censeri , quum de jure populorum bello contendentium plerumque constare non potest, nisi per ultimam victoriam. His accedit, quod ius gentium non patiatur conventiones cum hoste ,

tyranno, ia rebelli initas rescindi, quae simi pacis, & tranquillitatis reipublicae firma me . in . Quod ad praedonem vero attinet, si ei praeda fuerit promissa, veluti capitis pretium,irata non est promissio: si aliud , rata est et quoniam illa iniusta vi extorta: haec non est. Ideo enim praedo metum intulit, ut praedam

auferret, non ut alium contractum iniret. Et quoniam, ut dictum est , contractus metu initus iure . naturae ratus non est , m sedo metus iustus fuerit, & injuria contrahen- .di caussa illatus ; nMuralis ejus injuriae eme ,

156쪽

dandae forma est , si nihil ex eo contracta exigatur , hc si quid praestitum si, restituatur, seu metus ab eo, quicum contractum est, seu ab alio fuerit incussus . Nimium enim suavis mihi videtur Henricus Cocceius , quiis l. I. di me. 78. vol. a. dilis. 53. O ad Grotium lib. u. east. Ia. g. p. docet eum , qui ex iusto metu promisit, iure naturae solvere debere , quod promisit , solutum vero posse

repetere 2 atque ad eam rem confirmandam

laudat C. Caesaris faciam, qui, quum piratae pretium capitis XU. talenta proinisisset , ea solvit, tum piratam persequutus cruci adfixit. Nam quomodo obligatus quis dici potest ad solvendum , quod solutum possit repetere e aut quomodo quis debere dici potest ei, qui non habet ius exigendi , ει si quid

exegerit, debet restituere 'De iuratis contractibus , conventionibusque metu extortis maior est dubitatio. Et quidem Grotius lib. a. A A B. O IP. cap. 13. g. I 4. I 5. ea valerei, nec ullo. pacto posse infirmari docet, si vel mara me is, eui promissum , per summam iniuriam promissionem Obtinuerit, ut nullum ius inde sit consequutus: non enim , inquit , persona solae respicitur, cui

157쪽

Iuratur , sed is , qui juratur Deus , quἱ ad ob iιigationem pariendam sineti Verum , quoniam , ut tam dictum est , iusiurandum obli-igationem, nullam parit , sed patiam religione

eonfirman; hinc est, ut contractus, promis-.sionisque ius sequatur: atque , ubi ea irrita, sunt , sacramentum, quoque adiectum irritam fiat. Ad haec , qui iuratam promissionem e . torsit, is ius non habet exigendi , . aut selu tum retinendi; inimo obligatus est ad resti ..tuendum, quod accepit. Unde . sequitur quia j

qui iuratus promisit neque .debere, ne quemligatum esse praestare , quod promisit quin obligatio non sit sine iure creditoris. Quare, quod saepissime soliti lant 'summi pontifices rescribere; veIuta quum Clemens III. adversus iurissam promissionem meis textortam et lam

met. Mus sunt et quum AIexander IlI. MCoelestinus III. iuratas promissiones metu factas implendas praecepere . , nisi gratia , quam absolutionam vocavat ν apinitifice suerit impetrata , cap. 4. O r5- de . jurejur. 9: demque quum Inno utim III. dei. erevit , qua us coactus dacramento promisit , debere promitamem implere, tum repetere

158쪽

idem de eo, qui iureiurando usuras soluturum promiserat , Alexander III. definiverat cap. 6. de juraser. id puto factum ex nimia adversus Deum , bc divini nominis invocationem religione. Fateor tamen eum, qui vi coactus saltem.

di animo iuravit, hoc est: minime praestandi quod promisit, peccasse, M periurii reum ense: non quod non praestitit, quod promisit: sed quod iuratus promisit , quod nolebat prae-ystare, atque ita frustra divinum nomen in ibocavit . . a, C. A Pe V Τ X.: Do fyma vim de metus in negotiis

QEd utrum quemadmodum naturali , ita. etiam civili i iure Contractus qui vi. m. tusque caussa fiunt , , millius momenti sint , disputant interpretes . Et plerique distinctionem faciunt inter tantractus bonae fidei, stricti, iuris illos iure civili irritos fuisse 'docent, quod nihil minus bonae fidei conveniat

159쪽

λ i E E R II. C A ν υ T X. 'niat, quam vis contraria voluntati: hos ratos .fuisse, quod ita strictum ius videatur exigere: sed ex edicto praetoris per restitutionem H integrum fuisse infirmatos , actionem scilice quod metus eoissa , dc metus exceptionem . Ita Noaditus da form. amand. l. mal. cap. 16. Alii contra docent contractus, seu bonae sidei, seu stricti iuris iure civili valere , sed praetorio per restitutionem in integrum rescindi, Huberus ad t'. mnae quod inest. eost num. 3. Quae opinio verior mihi videtur . Sed ut plenius, Sc planius res omnis exponatur, Mo quamvis iure naturae, ut dictum est , contractus metu initi nullius momenti sint; tamen Romanos aliter constituisse : quod quae ob metum fiunt, ex nostra voluntate proficiscantur , quum v luntas coacta voluntas sit: quod metum caussari probabile tion sit, quum sapiens ex Stoic Tum sententia, quorum sectae addicti jurisconsulti, metuere nihil. debeat : la quod in bene constituta republica iniuriam metuere non liceat Ad haec quum Romani fidem in contractibus sanxissent, eos noluere Ob me tum infirmari . Ad rem Seneca lib. 7. de

benes. cap. I 6. satius erat a paueis etiam jusam excusationem 'on accipi, quam ab omni- . lus

160쪽

bus aliis m teneari . Sensim vero M jure ci- . vili praetorio auxilium tributum fuit iis , . qui in contractibua ob metum damnum senserant εEt quidem vel bonae fidei contractus ob metum jure civili irritos non esse plura adversus Gerardum Nooditum ostendunt. Etenim primo, quum de metu in nostris legibus tractatur, nunquam distinctio occurrit contractuum bonae fidei, stricti iuris ; immo non uno in loco indiscriminatim traditur, quae iti metusque caussa facta sunt , jure

praetorio rescindi L. L. O L. merum P. q. 3. O 4. D. quod meri causi. Deinde in L. uiri c. 'da his , , quae in mei. MUC. sunt , impera tores Honorius , Theodosius sine ullo dis cri mine contractus omnes vel bonae fidei ob metum rescindi praecipiunt, his verbis , ven ditiones, donationes , transactioura, quae per P eansim extortae Iunt , praecipimus infirmari . Denique pleraque iuris loca contractus bonae fidei ob metum jure praetorio rescindi nos monent: nam Ulpianus in L. non es verismile 23. D. quod met. eausi. diserte tradit venditionem vi extortam per praetorem esse resti-rtiendam& Gordianus imperator idem hoc