L. Annæi Senecæ philosophi Flores, siue sententiæ insigniores, excerptæ per d. Erasmus Roterod. item L. Annæi Senecæ tragici, Sententiæ

161쪽

animos, aut vitia compescit: cur non

b. admonitio idem possit 3 Si imponit

vitio u- pudorem castigatio: cur admonitio rit sima faciat ; etiamsi nudis praeceptis utit tu: λ Illa vero emcacior est, & altius penetrat, quae adjuvat ratione,

quod pr cipit, quae adlicit, quare quidque faciendum sit, dc quis facientem obedientemque praeceptis fructus expectet. Si imperio, & admonitione proficitur : atqui proficitur imperio: ergo dc admonitione . Marcus Agrippa, vir ingentis animi, qui solus ex his quos civilia bella claros potentesque fecerunt, felix in publicum fuit, dicere solebat ; multum se huic debere sententiae: Nam concordia parvae res cIescunt , discordia maximae dilabuntur. Hac se a jebat, & fratrem, & amicum optimum factum. Pars virtutis disciplina constat, pars exercitatione:& di

scas oportet,& Piod didicisti, agendo Duplὸω wnfirmes. Philosophia, inquit, divi- est Phi- ditur in haec, scientiam. & habitum at Aphia, nimi. Nam illam qui didicit, & facienda as vitanda percepit : nondum sapiens est, nisi in ea quae didicit, animus ejus transfiguratus est. Tertia pars,

ista

162쪽

s E N E C R. II sista praecipiendi, ex utroque est, dc ex decretis, & ex habitu. Nulli nos vitio natura conciliat: illa nos liberos ac integros genuit. Nihil quidem quod avaritiam nostram irritaret, posuit in aperto : pedibus aurum di argentum sit biecito calcandumque ac premen

dum dedit, quicqhi id est, propter quod

calcamur ac premimur. Illa Vultus nostros ercxit in caelum, & quicquid magnificum mirumque fecerat, videri asusipicientibus voluit. Haec supra nos natura disponit: aurum quidem & argentum , dc propter ista nunquam pacem agens serrum , quasi male nobis committerentur, abscondit. Nos in tu Natura Cem, propter quae pugnaremus, extuli- mus: nos & causas periculorum nostrorum, & instrumcnta, di Sjecto ter- dit. rarum pondere, eruimus: nos fortunium ala nostra tradidimus, nec erubescimus summa apud nos haberi, quae fuerant ima terrarum. Vis scire quam falsus oculos tuos decipit fulgor t nihil est istis , quamdiu mersa & involuta caeno suo jacent, foedius , nihil obscu

i ius. Quid ni t quando per longissi

morum cuniculorum tenebras extrahuntur: . nihil est illis dum fiunt, & a. . c si faece:

163쪽

rss FLOR Asfaece sua separantur, informius. Denique ipsos opifices intuere, per quorum . manus sterile terrae genus 6c informe , perpurgatur; videbis quanta fulisine oblinantur . Atqui ista magis inquinant animos, quam corpora: & in pos- , Imphri- se re eorum , quam in artifice, plusum ηο- est sordium. Si vis exercere tibi utile, nulli autem grave imperium , submove vitia. Multi inveniuntur, qui ignem inferant urbibus, qui inexpugnabilia saeculis, & per aliquot aetates tuta prosternant, qui aequum arcibus aggerem attollant, dc muros in miram altitudinem adductos arietibus ac machinis

quassent: multi sunt, qui ante se agant agmina, & tergis hostium graves instent, & ad mare magnum perfusi caede gentium veniant : sed hi quoque, ut vincerent hostem , cupiditate victi sunt. Nemo illis venientibus restitit, sed nee ipsi ambitioni, crudelitatiquesti, a restiterant: tunc cum alios agere visi zamia sunt, agebantur . Agebat infelicem hitio ad Alexandrum furor aliena devastandi, omnia & ad ignota mittebat. Nec Cn. qui- ρίμ' - dem Pompeio externa bella aut domestica virtus aut ratio suadebat: sed

insanus amor magnitudinis falsae, modo

164쪽

s Ε Η Ε C R. Is modo in Hispaniam dc Sertoriana arma, modo ad colligendos piratas, ac maria pacanda vadebat. Hae praetexebantur causae, ad continuandam potentiam. Quid C. Caesarem in sua fata,

pariter ac publica immisitὶ gloria &

ambitio, & nullus supra ceteros eminendi modus. Quid, tu C. Marium semel consulem unum enim consulatum accepit , ceteros rapuit cum Theutonicos Cimbrosque concideret, cum Iugurtham per Africae deserta sequeretur, tot pericula putas appetisse, virtutis instinctuὸ Marius exercitum, Marium ducebat ambitio. Ideo- . que cum multis fuerunt mali, pestiferam illam vim, qua plerisque nocue

runt, ipsi quoque sentiunt. Non est quod credas, quemquam fieri aliena infelicitate felicem . Omnia ista exempla, quae oculis atque auribus nostris ingeruntur, retexenda sunt,& plenum malis sermonibus pectus eXhau- .riendum. Haec est enim sapientia, in naturam converti, dc ebrestitui, unde publicus error expulerit. Magna pars sanitatis est, hortatores insaniae reliquisse, & ex isto coetu invicem noxio xtiri.

procul abiisse.Hoc ut esse verum scias, M.

165쪽

as 3 FLOREsaspice, quanto aliter unus uisque populo vivat, aliter sibi. Non est per se magistra solitudo innocenti , nec fru-oalitatem docent rura : sed ubi testis ac spectator abscessit, vitia subsidunt, quorum monstrari & conspici fructus est. Qtiis eam, quam nulli ostenderet, induit purpuram Z quis posuit secretam in auro dapem Z quis sub alicujus rusticae arboris projectus. umbra , luXuriae suae pompam solus explicuit 3 Nemo oculis suis lautus est, ne paucorum quidem & familiarium, sed apparatum

vitiorum suorum pro modo turbae spectantis expandit. Itaque irritamentum est omnium , in quae insanimus, admirator & conscius. Ne concupiscamus emcies, si ne ostendamus effeceris. Ambitio,& luxuria,& impotentia; scenam des1derant: sanabis ista, si absconderis. Itaque si in medio urbium fremitu collocati sumus, stet ad

latus monitor,& contra laudatores ingentium patrimoniorum laudet parvo divitem, & usiti opes metientem.

Contra illos, qui gratiam ac potentiam attollunt, otium ipse suspiciat traditum literis, & animum ab elite nis ad sua revelsum . .

166쪽

sE NECN. IssEx Epistola 96. De digerentus inter decreta se pracepta et De

morum item corruptela er perversitare.

A liqua , inquit, sapientia nihil a

liud , quam facienda dc vitanda praecepit: &tunc longe meliores erant viri: postquam doeti prodierunt, yrina, boni desunt. Simplex enim illa &aperta virtus in obscuram & solertem scientiam versia est , docemurque dis putare, non vivere. Fuit sine dubio, ut dicitis, vetus illa sapientia, cum maxime nascens, rudis: non mi'us quam ceterae artes, quarum in processii subtilitas crevit. Sed ne opus quidem adhuc erat remediis diligentibus. Nondum in tantum nequitia surrexerat, nec tam late se sparserat: poterat vitiis simplicibus obstare remedia simplicia. Nunc necesse est tanto operosiora esse munimenta , quanto valentiora sunt, quibus petimur. Medicina quondam paucarum fuit scientia herbarum, quibus sisteretur fluens sanguis, Vulnera coirent paullatim : deinde in hanc Morbi pervenit tam multiplicem Varietatem. Nec est mirum, tunc illam minus ne

gocii habuisse, firmis adhuc , solidisse 2s .is

quedunt.

167쪽

rso FLOREsque corporibus , dc facili cibo, nee per

artem Voluptatemque corrupto. irostquam coepit, non ad tollendam, sed ad irritandam famem quaeri, & i ventae sunt mille conditurae, quibus aviditas excitaretur : quae desiderantibiis alimenta erant, onera sunt plenis. Inde pallor, di nervorum vino madentium tremor, & miserabilior ex cruditatibus, quam ex fame macides:

inde incerti labantium pedes, & semper qualis in ipsa ebrietate titubatio: inde in totam cutem humor admisi sus, distentusque venter, dum male assuescit plus capere, quam poterat: inde suffusio luridae bilis, S decolor vultus, tabesque in se putrescentium , & retorti digiti articulis obrigescentibus, nervorum sine sensu jacentium torpor, aut palpitatio sine intermissione vibrantium. Quid capitis vertigines dieam 3 quid oculorum auriumque

tormenta , dccerebri aestuantis verminationes, & omnia per quae exoneramur, internis ulceribus affecta 8 Innumerabilia praeterea febrium genera, aliarum impetu saevientium, aliarum tenui peste repentium, aliarum cum

horrore di multa membrorum quasqsatione

168쪽

satione venientium 3 Quid alios referam innumerabiles morbos. stipuli ei a 't

Iuxuriae 3 Immunes erant ab i1tis malis

qui nondum se deliciis solverant, qui sunt. sibi imperabant, sibi ministrabant.

Corpora opere ac vero labore durabant, aut cui si defatigati, aut Venatu,

aut tellure versata : excipiebat illos cibus, qui nisi esurientibus placere non poterat. Itaque nihil opus erat tam magna medicorum supellectile , nec tot ferramentis, atque pyxidibus. Simplex erat ex simplici causis valetudo: multos morbos multa fercula fecerunt. Vide quantum rerum per unam gulam transiturarum permisceat luxu- Iia, terrarum marisque vastatrix l Innumerabiles esse morbos miraris 3 Coquos numera. Cessat omne studium : & liberalia professi, sine ulla frequentia, desertis angulis praesident. In Rhetorum ac Philosopliorum scholis ἐhuisme- solitudo est: at quam celebres culinae rabiisssunt, quanta circa nepotum focos ju- unde ventus premit ὶ Transeo puerorum infelicium greges : quos post transa - ' 'Eta convivia, aliae cubiculi contumeliae expectant. Transeo agmina exoletorum , per nationes coloresque descripta a

169쪽

Vitia

occulta minus noxia.

16 2 FLOREspta, ut eadem omnibus levitas sit, eadem primae mensura lanuginis, eadem species capillorum, ne quis, cui rectior est coma, crispulis misceatur. Transeo pistorum turbam, transeo ministrato-xum, per quos signo dato ad inferen dam coenam discurritur. Dii boni,

quantum hominum unus Venter exercet 8 Quam foedi atque pestilentes ructus sunt3quantum fastidium sui exhalantibus crapulam Veterem. Scias putrescere sumpta, non concoqui. Sic

ex istis non singulares morbi nascuntur, sed inexplicabiles, diversi, multiformes: adversias quos & medicina armare se coepit multis generibus, multis observationibus. Idem de Philosophia dico . Fuit aliquando simplicior inter minora peccantes, dilevi quoque cura medicabiles: adversus

tantam morum eversionem , omnia

conanda. Et utinam sic denique lues ista vinceretur l non privatim sollim, sed publice furimus. Homicidia compescimus, dc singulas caedes : quid bella , Soccisarum gentium gloriolum scelus 3 non avaritia, non crudelitas modum novit: &ista quamdiu furtim, dia singulis fiunt, minus noXia, minus.

170쪽

s E N E C AE. I 63 minusque monstruosa sunt: ex Senatusconsultis , plebisque scitis scelera exercentur, & publice jubentur, Vetita privatim. Quae cl3m commissa capite luerent, eadem quia paludati fecere laudamus. Non pudet homines mitis simum genus, gaudere sanguine alterno . bella gerere , gerendaque liberis

tradere: cum inter se etiam mutis ac

feris pax sit λ Adversius tam potentem explicitumque late furorem operosior Philosophia facta es , Sc tantum sibi virium sumpsit, quantum his, adversus

quae parabatur, accesserat. Non erat animus ad frugalitatem magna vi reducendus , a quo paululum discesserati. Nunc manibuι rapi vin est, nunc arte magistra Voluptas ex omni quaeritur. Nullum cintra se manet vitium . In avariciam praeceps luxuria est : honestatis oblivio invasit: nihil turpe est, cuius placet pretium. Homo, sacra res; homo, iam per lusum & jocum occiditur. In Nullum hac ergo morum perversitate, desideia vitium ratur solito vehementius aliquid, quod Di mala inveterata malum, quid bonum sit. Sciant omnia

praeter virtutem mutare nomen.

Ex discutiat. Discant quid