장음표시 사용
391쪽
Mere materiali . . sublunaria uiuentia habent alia ex Sacra scrIptura: nam Moyses
accidentia, quae excedunt acci- in lib. Gen. cap. I. insinuat, primo dentia Coelorum , quales sunt die creatum fuisse unum Coelum, vitales operationes . Nec prae- nempe Empyreum, asserens et Interea obstat quod caelestia cor- principio Deus creauit Coelum , pora sint cata sar viventium sub - & terram . Docet secundo die
lunarium; dicimus etenim quod aliud fuisse creatum his verbis :ratio viventis semper reddit di- Fiat firmamentum in medio a-gniorem formam . quarum; & narrat quarto dira fuisse producta duo luminari. , De Pluralitate tariorum . nempe luminare maius, & tu minare minus, quae quidem sunt Non hic quaerimus: an plu- corpora caelestia; ergo admitten- res sint Coeli genere distin . di sunt plures Coeli. Accedat ra-
eti, communis definitio satis do- tio ; in Coelo sunt plures stellae ,
ceat hanc genericam unitatem, quae inaequales habent motus, &quemadmodum definitio com. difformiter ab inuicem distant: munis tribus animabus, Vege- sed ad hoc, necessarium est, vetatrici , sentienti , & rationali, fiat locatae in pluribus, & diue ostendit eas esse eiusdem gene- sis corporibus caelestibus : ergoris ; quae identitas generica , dantur plures coeli. Minor pro. non prohibet distinctionem spe. batur, cum secundum Astrono-cificam, & indiuiduam : hine mos stellae non moueantur, nisi nostrum cst inquirere Coelo- ad motum Orbis; si essent loca
rum multiplicem numerum , , tae in uno tantii in corpore caele-
atque distinctionem specificam , sti, non haberent nisi unum tan-& singulare . tum motum , & aequalem ab inuicem seruarent distantiam ; si- DOCUMENTUM PRIMVM. quidem non habent proprium . motum, quo possint ad inuicem
Non est unum tantum Car- magis accedere, vel ab inuicem lum,sed plures . recedere; ergo, siquidem habent inaequales motus iuxta ob
ITa docet communis sententia seruantiam Astronomorum , nc cum Scoto in a. distinct. 14. cessario debent habere corpora quaest. r. & desumitur euidenter caricilia , in quibus locantur , &Z a a pro-
392쪽
. De Creatura proinde dantur plures Coeli. Oppones . Genesis primo le- DOCVMENT7M ILgitur , quod Deus fecit duo luminaria magna, & stellas, & posuit illa in firmamento Coeli; ergo in eodem Coelo sunt omnes sellae, de luminaria; & proinde propter pluralitatem stellarum, di luminarium, non sunt ponendi plures Celi. Respondetur, quod Sacra Scriptura per firmamentum non intelligit unum, tantum, & simplex corpus caeleste, sed intelligit aggi egatum illud ex pluribus corporibus caelestibus interiectis inter Coelum Empyreum, & elementa. & sic
non sequitur esse unum tantum coelum. Replicabis; una est tecira ; ergo unum debet esse Coelum . Negatur consequentiao et quia cum unicus sit mundus, v- num tantum petit centrum; temra autem est eius centrum,& ideo debet esse una tantum; at necessi
s arij sunt plures Coeli propter
Vnde , sunt Carli, quarum decem. funt 80 sicae considerationis; Undecimum es De atque Beatorum
deprehendere possimatas, qualis sit Coelorum numerus haec via est motus localis, de quo ita ratiocinantur Astrologi. Cuilibet corpori simplici, unicus naturaliter competit motus : sed septem sunt planetae, quarum , quaelibet est dentior pars sui orbis , qui vario inter se mouentur motu; nam aliquando sucit sibi viciniores, aliquando a se inuicem remotiores : ergo sunt i
septem diuersis Coelis : His supereminent mille viginti duae stellae, quae cum semper inter se eamdem distantiam, & proximi
ratem seruent, in uno eodemque Coelo esse debent; istud autem Coelum triplici agitatur motu naturali, raptu, accessit, & rccessu. Ex his tribus motibus v-nus est sibi proprius, alij duo
motus a duobus superioribus Coelis manant , & quidem motus , qui accessus , & recessus
dicitur, fit a Coelo cristati i no ;
393쪽
'fere materiali. morus vero raptus a primo mobili ; ac proinde duo sunt Caeli
superiores firmamento, quibus superemines Ein pyrcum C lum. Hi omnes Caeli, ii enumerentur, reperientur vadecim.
DOCUMENTUM III. Cali dis guuntur a se specie.
Coelorum, unico probatur pro nunc argumento. Acci
dentia in duplici sunt differentia ; alia enim dicuntur propria, alia communia. Propria sunt, quae a principio suunt intrinsico, a substantia videlicet, cui inhaerent. Vnde quaelibet species, peculiaria sibi vendicat ac cidentia, quibus salvis, & integris , conseruatur substantia ; il. lis vero destructis, & corrupti S, consequenter destruitur sub stan tia ; quia quo se tueatur,non habet . Communia dicuntii , quae non tantum uni speciei, sed pluribus ab extrinseco adueniunt, quibus destructis, nullum dam. num patitur substantia. A pr prijs accidentibus colligitur ille litas , vel diuersitas specifica in substantiis ; quia cum occultae sint, di insensibiles substantiae , propriasque eas differentias cssent ales nesciamus; per sola acicidentia propria nobis innotescant. Et si fateamur in singulis Coelis eadem quaedam reperiri
accidentia:quia tamen illa communia sunt, ex eis argumentari
non licet, & colligere identitatem Coelorum specificam : sedcxpendenda sunt illa accidentia, quae ita viai conueniunt Coelo , ut his contraria alijs Coelis conueniant. Unum lassiciat pro reliquis . Solis lux calida est, &sicca, non quidem formaliter, sed virtualiter: & eadem lux in Luna , & si calida sit , non tamen sicca, sed humida valde. Eadem Solis lux in Saturno est quidem sicca, sellamen frigida. Haec disparitas lucis solaris quatum ad efficientiam, notat alia inesse naturam Lunae,aliam Satur.
ni , aliam Solis. Sunt & alia accidentia in alijs Coelis, quae eadem distinctionem inferunt. Hic
ne concluduntur. Sussicit ad di. sti rustionem specificam , vel v-nicum accidens , uni cocessum , alteri denegatum : sed quodlibet Coelum , peculiare, & proprium habet accidens, negatum aliis Coelis : ergo specie differunt Coeli, sit argumentum .
Illa , quae habent diuersa specie
394쪽
366 De Cieas ranaturales, sunt diuersa specie eL certissime nobis persit adere d sentiali ; quia illa,quae sunt ei usi benatis, diuinum quemdam ordem speciei, semper habent eas dinein in Coelis reperiri, no dem proprietates, di operatio- autem tumultuarium , & sinines eiusdem rationis:sed corpo- prudentia . Restat ergo, ut hunci a coelestia habent diuersas pro- cxplicemus ordinem. pri tates connaturales,& diuer fas operationes: ergo sunt diue fae speciei essentialis. Probatur minor quo ad operationes. NaCoelum Mercurii habet diuersas influentias in rebus sublunaribus ab illis,quas habet Coelum Martis in eis , & quantum ad Proprietates naturales . Alii Coeli sunt ex natura sua lucidi,& alii carent luce. Alii sunt opaci, & ali) ex natura sua dia-phani: ergo Coeli habent diuersas operationes , & proprietates naturales , ac proinde specie essentiali distinguuntur.
ut non solum pulchritudianis causa , sed magis pro bono
uniuersi,& ad hominis commodum , elementa , sine quibus non vivitur, eo disposuerit ordine , ut sine nobis, utiliora magis vicina; non potuit cadein prouidentia diuina, nostri obliuis ei in ordine Coelorum; hinc
DOCVMEITUM PRIMI M. Hoc ordine sunt Coeli di
reum , caeteris superemineat, sitque a nobis remotissim uiruis: huic supponitur immediate primum mobile, deinde CC lum . cristallinum, firmamentum, Saturni , Iouis , Marties , Solis , Mercuri1, Veneris, Lunar; Empyreum Crium,ratione suae immobilitatis , super omnes alios
debuit. Primum mobile, quod suo naturali motu rapit omnes alios Cesios , eosque ad assimilem motum cogit, debet alijs supereminere, & suo ambitu illos complecti ; cristallinum Cς-liam debet esse superius firmamento; cum illi motum trepidationis tribuat; nec enim C lumin serius, superiori Csto suum .
communicat motum. Ordo aliorum Cςlorum , duplici deprehenditur via , scilicet, tarditate, & velocitate motus, qui prima via est, ut ex Eclipsi, quaec st
395쪽
est secunda via. Ex prima, ita hibitio lucis alicuius siderum , argumentantur Astrologi. Cum via nobis percipiatur. Ex quo cuilibet C lo conueniat motus fit , ut ad eclipsim , oporteat il- naturalis ab occasu in ortum , & lud quod patitur eclipsim , su- abortu in occasum, ille tamen periorem habere locum et illud motus tardior est in quibusdam vero quod infert eclipsim , esse Celis, velociter autem in aliis. Quaerenda est ratio istius tarditatis , & velocitatis , quae certe alia non est, quam approximatio , & elongatio a primo mobili. Quod mobile primum ,
in loco, & ordine inferiori ; sed aliquae planetae aliis planetis , nec non stellis ι inferunt coli psim: ergo sunt illis inferiores. Luna infert Soli , relisque planetis , atque etiam Stellis in firmamento existentibus eclipsim: quam moueantur alij Csti, dum ergo Luna infimum locum, i alios rapit Caesos, prohibet no Caesorum ordine sibi vindicat. tam cito naturalem suum ab sol. Infert Sol eclipsim Marti, Iovi, uant cursum, & quia vis agen- Saturno ,& Stellifero Caelo ergotis potentior, est in patiens pro- estinferix. Sol. Insert Mars Iopinquum , minor autem in patiens remotum : illi Caeli erunt remotiores a primo mobili, qui minus in suo naturali motu retardantur , illi vero viciniores qui tardius suum absoluui cu sum. Huiusmodi naturali in ui , Iuppiter Saturno, Saturnus Stellis firmamenti ; ergo hunc
seruant ordinem, quem documentum nostrum notauit.
tu, Luna absoluit Caeli circuitum Non est recipienda Plaunis senten, infra viginti octo dies , sol vero non nisi infra trecentos sexaginta quinque dies, Saturnus infra triginta duos annos; cum stelliferum Caelum,centum consumat annos in conficiendo uno gradu ex triginta in quos Caeli ambitus diuiditur. Εκ secunda via ita ratiocinantur Astrologi - Eclipsis nihil aliud est,quam pro
ita volentis Solem immediate sequi Lunam , ita Vι
Estruitur Platonis error , destructo suo fundamen- quod tale est. Mercurius,
396쪽
3 68 De Creatura& Venus non inserunt eclipsim tribus conditionibus ad eclipsim
Soli : ergo non sunt sole inseri inferendum necessariis, prima ,rcs. Respondetur concesso an- tantum reperitur in Mercurio , tecedente nego cons quentiam. & Venere respectu Solis : at ve-Verum quidem est , Solem,non ro deficiunt aliae duae: nam Mer- pati eclipsim a Mercurio , aut curius , & Venus sunt minimae Venere : tamen non valet con- quantitatis, si cum Sole consesequentia, ergo hi duo non sunt in seriores Sole, ruta ad eclipsin inserendum, & si necesshrio requiratur , ut sidus eclipsim patiens , sit superius ', haec tamen ratio non sufficit, sed aliae requiruntur conditiones, aequar tres; Illarum prima est summae necessitatis, aliae vero duae non sunt ambae coniunctim necessariae , sed tantum altera earum debet esse necessario cum prima. Prima ratio est , ut supponatur sidus eclipsim inferre sideri patienti eclipsim suppositione secundum lineam perpendicularem , quo supposito fit ; cum duo haec sidera ita directe superponantur , & supponantur,
ut centrum unius, alterius centro respondeat , & protracta linea a centro unius transeat per centrum alterius . Secunda ratio est , ut Stella inserens alteri eclipsim , sit, aut maioris , aut saltem aequalis magnitudinis. Tertia , ut qliod maxime distet Stella, quar infert eclipsim ab ea, li ae eclipsin patitur. Ex his rantur , & est Venus proxime Soli: Mercurius autem proxime Veneri; ac proinde mirum
non est, si ab his duobus, Sol clipsin non patitur, quamuis sit illis superior in Caelorum oci
De Caeli figura, R Lbus omnibus indita est
que figura, sed varia, & multi plex , quam videlicet natura rei expostulat. Hoc priuilegio pri uari non debuit Caelum , cum corpus sit, & impossibile sit cor. pus solidum , esse sine aliqua figura. Si quis roget cuiusnam figurae caelum sit, subsequentia te,
397쪽
Glum es circulare , ct 'herica
Agura tam in parte connexa , quam in parte con
et , Robatur duplici modo. Sit
stimo debetur figura perfectissima: sed Caelum est omnium corporum persectissimum ; estquocircularis figura , omnium perfectissima: ergo Caelum est sphericae, & circularis naturae. Maior patet: quia accidentia perfectiora debentur substantijs no. bilioribus, Caelum est sustantia,& figura accidens, minoris pars prima probatur ex incorruptibialitate V li,& efiicacia Astrorum, quae in Caelo sunt. Secunda pars est inconsesso ad omnes Mathematicos , qui in figuras solidas , primatum dant globo , & inter figuras planas , dant primatum circulo; quia circularis figura, di spherica,cum sit omnium minima , est omnium capacissima. Secunda ratio est ; natura non patitur vacuum tam in rebus
sub lunaribus , quam in Caelis; sed sola circularis figura in Car-lis , quae contrariis, & diuersis
hibere vacuum; ergo debent es.se circularis figurae. Minor vero patebit ex eo , quod si duo corpora fiant alterius figurae , uam sphericae, de circularis, de
iuersis motibus moueantur ;cum enim quaecumque alia figura angulos habeat, tum solum, non erit vacuum, cum anguli , alter erunt in alterius angulis: at cum per motum separabuntur a se inuicem anguli, necessum cst angulos maneri
bili distantia Stellarum firmamenti a nobis, & inaequabili magnitudine circulorum , quae in Caelis sunt, deprehendi potest, & concludi Caelo emo circulares . Propterea Stellar, quae sunt in firmamento, appellantur filiae, non quod immobiles sint: mouentur enim ad motum sui Caeli, non minus quam moueantur planetae, idest erran tes stellae; sed quia aequabilem distantiam seruant,& numquam sibi sunt viciniores , aut remotiores , quod in planetis, seti errantibus stellis non est : qui planetae numquam eamdem inter
398쪽
se seruant distantiam. Dum quaerunt Astrologi, quaenam rario esse potest , aequabilis istius sempiternar distantiae , causam hanc reperiunt, nempe circularem figuram , ita ut ab effectis , ad causae cognitionem perueniant; qua cognita , ita argumentantur a posteriori. Stellae firmamenti, aequaliter inter sodi stant,ergo Caelum illud circulam est. Qui voluerit, ita argu mentatur a priori. Caelum Stel- Iiserum, circulare est, ergo Stellae, quae in eo sunt aequabilem inter se seruant distantiam. Haec
tamen ratio videtur concludere alios Caelos non esse circulares, cum erraticae Stellae eamdem di stantiam non semper seruerat, aliquando enim elevantur, aliquando deprimantur , & sunt aliquando nobis viciniores, aliquando , a nobis remotiores. Hinc fateri cogimur alios caelos , planetarum non seruari eamdem figuram circu Iarem respectu amplitudinis in parto
connexa , & concaua ; nam circulus partis concauae , est multo minor circi Io partis conuCXae.
Altera via qua circularis figura caelis deprehenditiit , est desia criptio circulorum inaequalium a stellis firmamenti nam , quae sunt victore& utrique Polo, circulos breuiter describunt; quae vero remotiores sunt ab utraque polo, maiores describunt circulos , quod certe non fieret, nisi caelum , circularis , & sphericae esset figurae. De disserenti situs , o positiouisiis Caelo.
loquimur, excludat omnem eruditionem a nostra dispim latione ; monemus , nos per situm , & positionem intelligere has sex differentias,nempi: Iur sum, deorsum, dexterum , sinistrum, ante& vero. Quarum tres sunt praecipue , aliae tres sunt dumtaxat colleras auar. Prs cipuae sunt, sursum , dexterum, antrorsum : quae quoque sunt propria differentiae in quantitate : nam suorum est proprium lineae, dentrum est proprium latitudinis , antrorsum est propria profunditatis , & altitudinis, ex quibus tribus dimentionibus componitur corpus perfectum Ex his collige, hic nos inquirere , sint ne in cano sursum, deorsum, dexterum, sinistrum, an
399쪽
Meri materiali ' 37i pars inferior est imperfcctior DOCUMENTUM I. parte superiori, & pars sinistra ,
puta dextera, est imbecilior, &Proprie loquendo , nulla sunt iura pars posterior, est igne bilior an. Caelositus, crpositionis teriori, sed huiusmodi impersedisseremia. ictio locum in caelo perfectissimo habere, nec debet, nec po-
Monet optime Aristotiles potest a ergo nulla differentia differentias situs ,& po- positionis. Quam differentiam
sitiones , proprie in solis reperi- excludit quoque aeternitas m ri animalibus ; hinc collige,cum tus callestis et nam ubi est diffe- caelum animatum non sit, nul- rentia positionum , nec motus tam esse differentiam situs, sed potest esse perpetuus, superue- hoc probemus eae simplicit te, niente lassitudine , nec omnes& perfectione caeli. Simplici- partes insimul moueri possunt, ras caeli in hoc consistit, ut ex sed alternis viribus , nunc una ,
quatuor elementis non compo- nunc altera mouetur , altera
natur, sed sola constet materia, quiescere ; cauum autem , && forma : quae unica est ratio, secundum se tamen , & secun quae facit, ut elementa sint, & dum omneS suas partes perpe- dicantur corpora simplicia. Ex tuo mouetur motu , nullaque hac simplicitate fit , ut partes ei superuenire potest lassitudo. caeli sint omnes homogeneae,s substantiam earum spectes; DOCVMENTUM II.
unde quaelibet pars caeli, caelum est: ubi tanta est simplici- Per denominationem extrinsecam , tas non potest esse differentia, ct improprie loquendo, fontquae semper supponit partium in Caelo situs , ct po
disparitatem , ut videre est, inta tiones, omnes dis animalibus, in quibus admittia ferentiae. , altur positionis differentia. A petafectione caeli ita argumentatur. Eliquis praeterm istis, deis Differentia partium , quae re- duabus differentiis posi-quiritur ad differentiam positio. tionum est nobis sermo ; nem pu num , denotat imperfectionem , de dextera , & sinistra parte:has ut videre cst in homine unius duas ita calis , Ditem impropriet
400쪽
3ia De Creasera admittimus. Improprie dico, aliter se habent in caeli contem. quia non formaliter , & in seis platione: nam cum tota connar- est aliqua pars caeli dexterata , ratio initium sumat ab occasu altera vero sinistra , sed extrin- stellarum , dum canum consece tantum ad libitum eorum , templantur, faciem vertunt ad qui caelum contemplatur. Tres occasum, dorso verso ad ortum, sunt, qui caelorum contempla - &ita dextera manum habent adtioni vacatit , Astrologi Geo- polum articulum, sinistram ad graphi, Poetae: qui tamen non
cuindem modum seruant cum oculos in caelum vertunt, ut,
quae, sui sunt muneris spectent,& expleant. Astrologi, seu Astronomici, dum stellarum di-
an tarticum ; ex quo fit, ut Pocitae , caeli pars dextera sit articus polus , pars vero sinistra antarticus . Notanda summopere est haec varietas in assignandis differentiis positionum in caesonantiam , aliasque proprietates ne in legendis authoribus deci- notant, tergum vertunt pol Oar. piamur, neue illos ignorantia ticolo , faciem dirigunt ad circulum aequinoctialcm i ex quo fit ut verum pars dextera sit versus occasum, pars vero sinistra versus ortum . Hinc fit, ut Astrologo pars dextera, sit Occidens , pars vero sinistra ortus.
Geographus e contrario quia in
describenda terra totum , negOrium pendet a poli eleuatione, faciem vertit ad polum , & dorsum vertit ad circulum aequino-chialem : hinc fit, ut dextera pars Geographi sit versus Orientem , & pars sinistra versus Occidentem , ac prinde Oriens est pars dextera, occidens v rue pars sinistra eaeli, Geographo. Poetae, qui de rebus Astrologicis multum disputant,
sit, tamen materia con- stat,& accidentibus con- comitantibus materiam: undeo
habent quantitatem , quam a quia comitari solent densitas, aut raritas, durities aut moulipes , quaerit iure optimo physicus, sit ne caelum densum , & durum, aut rarum &molle