장음표시 사용
61쪽
sectis, maturius paullo, quam tempus anni postulabat, ii hiberna in Sequanos exercitum deduxit hil, in is Labienum praeposuit : ipse in citeriorem Galliam ad
I. QUUM esset Ca0sar in citeriore Gallia in hibernis, ita ut supra demonstravimus, Cretiri ad eum rumores uiserebantur, literisque item Lubieni certior fiebat, omnes Belgas, quam tertiam esse Galliae partem dixeramus, Contra populum Romanum conburare, obsidesque inter se dare conjurandi has esse CauSSaS: Primum, quod Orerentur, Θ, rami pacata Gallia, ad eos exercitu noster adduceretur deinde,
quod ab nonnullis Gallis sollicitarentur, partim qui, ut Germanos diutius in Gallia versari noluerant, ita populi Romani exercitum hiemare atque inveterascere in Gallia moleste serebant partim qui mobilitate et levitato animi novis imperiis studebant: ab nonnullis etiam, quod in Gallia a potentioribus, atque his, qui ad conducendos homines facultates habebant, Vulgo regna occupabantur; qui minus facile eam rem in imperio nostro consequi poterant. II. Iis nunciis literisque commotus, Caesar duas legiones in citeriores ἰallia novus conscripsit, et inita aestate, in interiorem Galliam qui deduceret, Q. Pedium legatum misit. Ipse, quum primum pabuli CO- pia osse inciperet, ad exercitum venit. Dat negotium Senonibus, reliquisque Gallis, qui finitimi Belgis erant, ut ea, quae apud eo gerantur, Cognoscant;
62쪽
seque de his rebus certiorem faciant. Hi constanter
Omne nun Ciaverunt, manu cogi, Xercituni in unum locum condiici. Tum ver dubitandum non X istimavit, qui ad eos X si die proficisceretur. Re frumentaria proxiSa, Castra movet, diebusque circiter XV ad fines Belgarum pervenit. III. Eo quum de ni proviso celeriusque omnium opinione venisset, Remi, qui proxina Galliae ex Belgis sunt, ad cum legatos Iccium et Antebrogium, primos Civitati S miSerunt: qui dicerent, Se Sua- quo omnia in fidem utque potestatem populi Romani Permittere, neque e cum Belgi reliquis Con Sensisse, neque Contra Polmlum Romanum Omnino ConjuruSSe P .rat GSque esse et obsides dare, et imperata facere, ct oppidi recipere, et frumento Ceteri Sque rebus juvat in reliquos omnes Belgas in armis esse : Germanosque, qui cis Rhenum incolunt, Sese cum his conjunxisse tantumque CSSe Corum Ouinium furorem, ut ne Suessiones quidem, si Itre ConSanguineosque suos, qui eodem jure, iisdem legibus utantur, unum imperium unumque magistratum cum pSis liabeant, deterrere potuerint, quin Cum his On Sentirent. IV. Quum ab his quaereret, quae Civitates quantaeque in armis ossent, et quid in bello possent, sic reperiebat: plerosque Belgas esse Orto ab Germa-iiis Rhenuia uiue antiquitus transductos, propter loci
fertilitatem, ibi consedisse, Gallosque, qui ea loca
incolerent, expuliSSe : OlOSque SSe, qui Pntrum OS-trorum memoria, omni Gallia vexata, Teutonos Cimbrosque intra fines suo ingredi prohibuerint qua ex re ieri, ut earuna rerum memoria magnam sibi auctoritatent, magnosque Spiritu in re militari, Sumerent. De tumero eorum Omnia Se habere explorata, Remi
63쪽
diccbant propterea quod propinquitatibus assinitatibus lue Olijuncti, quantani quisque inultitudinen in coriam uni Belgarum concilio ad id bellum pollicitia et Sit, Cognoverint. Plurimum inter eos Bellovacos et
virtute, et auctoritate, O hominum numero, Valere: hos posse Conii cure armata millia centum : Olli CitorieX e numero electa LX totiusque belli importuiti sibi postulare Suessione suos esse finitimos latissimos seracisSimosque agros possidere : apud Os suisse regem nostra etiam na2 moria Diviti actini, totius Galli aupotentissimum qui quum magnae parti harum regionum, tum etiam Britanniae, imperium obtinuerit: nunc esse regem Galbam id hunc propter justitiam, prudentiamque, totius belli summam omnium voluntate deserrit oppida habere numero XII polliceri nil Ilia armata quinquaginta totidem ervios, qui maXimo seri inter ipsos habeantur, longissimeque absint XV millia Atrebates : Ambianos X millia Morinos XXV millia 3Ienapios ix milli, Caletos X milli, Velocasses et Veromanduos totidem Aduatucos XI millia Condrusos, Eburones, noraPSOS, Paemanos, qui uno nomine Germani appellantur, arbitrari, ad Limillia. V. Caesar Remos cohortatus, liberaliterque ora
principumque liberos obsides ad se adduci, jussit: quas omnia ab his diligenter ad diem acta sunt. Ipse Divitiacum Aeduum magnopere Ohortatu 3 O- Cct, quantopere reipublicae Communisque salutis intersit, manu hostium distineri, ne cum tanta multitudine uno tempore confligem dum sit. Id fieri posso, si suas copi is Aedui in fines Bellovacorum introduxerint, et eorum gro populari coeperint. His man-
64쪽
datis, eum ab se dimittit. Postquam omnes Belgain
rum copiaS, in unum locum coactas, ad Se venire vidit, neque jam longe abesse, ab hi S, quos miSerat, exploratoribus, et ab Remis, cognovit sumen AXO-nani, quod est in extremis Remorum finibuS, Xer- Citum transducere muturavit, atque ibi caStra posuit. Quae res et latus unum castrorum ripis fluminis muniebat, et poSt eum quae essent,tuta ab hostibus reddebat, Ct, Commeatus ab Remis, reliquisque civitatibus, ut sine poriculo ad eum portari posset, efficiebat. In eo flumine pons erat ibi praesidium ponit: et in altera parte fluminis Q. Titurium Sabinum legatum Cum VI cohortibus relinquit Castra in altitudinem pedum XII vallo, Ossaque duodeviginti pedum, munire jubet. VI. Ab his castris oppidum Remorum, nomine Bibrax aberat millia passuum VIII id ex itinere magno impetu Belgae oppugnare coeperunt. Aegre eo die sustentatum est. Gallorum eadem, atque Belgarum, oppugnatio Si haec . Ubi circumjecta multitudine hominum totis moenibus, undique lapides in
murum ac coepti sunt, murusque defensoribus nudatus est testudine facta, porta Succedunt, murumque subruunt. Quod tum facile fiebat nam, quum tanta multitudo lapides ac tela Conjicerent, in muro OnSiS- tendi potestas erat nulli. Quum finem oppugnandi nox fecisset, Iccius RemuS, Summa nobilitate et gratia inter suos, qui tum oppido praeerat, unu e iis, qui legati de pace ad Cae arena venerant, nuncio ad
eum mittit: Nisi subsidium sibi submittatur Sese diutius sustinere non OSSO.
VII. Eo do media nocte Caesar, iisdem ducibus usus, qui nuncii ab Iccio venerant. Numidas, it
65쪽
Cretas sagittarios, et funditores Baleares, subsidio oppidanis mittit quorum adventu, et Remi Cum pedes ensionis studium propugnandi accessit, et hostibus eadem de causSa pus potiundi oppidi discessit. Itaque, paullisper apud Oppidum morati, agrosque Re niorum depopulati, onmibus vicis, aedificiisque, quos adire poterant, incensis, ad castra Caesaris iam ibus copiis contenderunt, et ab illibus passuum minus HCRStra OSuerunt quae castra, ut fumo atque ignibus significabatur, amplius millibus passuum VIII in latitudinem patebant. VIII. Caesar primo, et propter multitudinem hostium, et propter eximiam opinionem virtutis, proelio supersedere Statuit quotidie tamen equeStribus proeliis, quid hostis virtute posset, et quid nostri auderent, periclitabatur. Ubi nostros non esse inferiores intellexit, loco pro castris ad aciem instruendam natura opportuno atque idoneo, quod is collis, ubi castra pOSita erant, paullulum e planici editus, tantum adversus in latitudinem patebat, quantum loci acies
instructa occupare poterat, atque X Utraque parte lateris dejectus habebat, et frontem leniter fastigatus, paullatim ad phaniciem redibat ab utroque latere ejus
collis transversam fossam obduxit circiter passuum CDQ et ad extremas fossas caStella constituit, ibique tormenta collocavit ne, quum aciem in StruxisSet, hostes, quod tantum multitudine poterant, ab lateribu pugnante suo CirCumVenire OSSent. Hoc sacto duabus legionibus, quas proxime conScripSerat, in CaStri relictis, ut, Si qua opus esset, Subsidio duci POSSent, reliqua Se legione pro castri in acie constituit. Hostes item Suas copias, ex castri eductas,
66쪽
IX. Polus orat non magna inter nostrum atque hostium P xercitum hanc si nostri transirent, hostes exspectabant nostri autem, si ab illis initi una transeundi fieret, ut nipeditos aggrederentur, parati in armis erunt Interim protuli equestri inter duas acies Contendebatur. Ubi neutri trans undi initium faci-Unt, Sectindiore equitum proeli nostris, Caesar suos in Castra reduXit. Hostes protinus ex eo loco ad flumen AXOnam Coii tenderunt, quod Sse Os nostra castra demonstratum est. Ibi vadis repertis, partem Suarum Opiarum transducere conati Sunt, eo Consilio, ut si possent, castellum, cui praeerat Q. Titurius legatUS, X pugnarent, pontemque interscinderent: si minus potuissent, agro Ilemorum popularentur, qui mogno nobis usui ad hellum gerendum erant, Ommeatuque nostros prohiberent. X. Caesar, certior factus ab Titurio, omnem inquitatum, et vis armaturae Numidas, funditores sagittariosque, pontem transducit, atqU ad eos contendit. Acriter in eo loco pugnatum est. Hostes impoditos, nostri, in flumine aggreSSi, magnum eorum numerum Occidorunt. Per eorum Corpora, re
liquos, audacissime transire conantes, multitudine telorum opulerunt; primOS, qui tranSierant, equitatu circumventos, interfecerunt. HOStes, ubi O de X-
pugnando oppido, et de flumine transeundo, spem sosesellisse intellexerunt, neque nostros in locum iniquiorem progredi pugnandi caussa viderunt, atque
ipsos res frumentaria deficere Coepit Concilio Convo- Cato, Constituerunt, Optimum CSSe, domum suam
quemque reverti, et, quorum in fines primum Romani exercitum introduxissent, ad eos defendendos undique convenirent ut potius in suis, quam in alienis
67쪽
finibus, decertarent, et domesticis copiis rei rumentariae uterentur. Ad eam sententiam, cum reliquis CauSSis, hae quoque rati eos deduxit, quod Divitiacum atque Aeduos finibus Bellovacorum appropinquare, CognoVerunt. His persuaderi, ut diutius morarentur, neque uis auXilium ferrent, non poterat. XI. Ea re constituta, secunda vigilia magno cumstrepitu ac tumultu castris egressi, nullo certo Ordine, neque imperio, quum sibi quisque primum itineris lo- Cum peteret, et domum pervenire properaret, secerunt, ut consimilis fugae profecti videretur. Hac re Statim Caesar, per speculatores cognita, insidias veritus, quod, qua de caussa discederent, nondum perspeXerat, exercitum equitatumque CaStris Continuit. Prima luce, confirmata re ab eXploratoribUS, Omnem equitatum, qui novisSimum agmen moraretur, praemisit. His Q. Pedium, et L. Aurunculeium Cottam, legatos praefecit. T. Labienum legatum cum legionibus tribus subsequi jussit. Hi novissimos adorti, et multa millia passuum prosecuti, magnam multitudinem eorum fugientium conciderunt quum heXtrem agmine, ad quo ventum erat, ConSiSterent, sortiterque impetum nostrorum militum Sustinerent; priores, quod abesSe a periculo viderentur, neque ulla necessitate neque imperi continerentur, exaudit clamore, perturbati Ordinibus, omnes in fuga sibi praesidium ponerent. Ita sine ullo periculo tantam eorum multitudinem nostri intersecerunt, quantum fuit diei spatium : sub occaSumque Soli destiterunt, seque in
Castra, ut erat imperatum, receperunt.
XII. Postridie ejus diei Caesar, prius quam SeioStes ex terrore ac fuga reciperent, in sine Suessionum, qui proximi Remis erant, Xercitum duxit; et, TOM. . F
68쪽
magno itinere confecto, ad oppidum Noviodunum contendit. Id ex itinere oppugnare eonatuS, quod vacuum ab defensoribus esse audiebat, propter latitudinem fossae, murique altitudinem, paucis defendentibus, expugnare non potuit. Castris munitis, vinea agere, quaeque ad oppugnandum usui erant com- Parare, Coepit. Interim Omnis ex fuga Suessionum multitudo in oppidum proxima nocte convenit. Celeriter vineis ad Oppidum actis, aggere acto, turribuS-que constitutis, magnitudine perum, quae neque Viderant ante Galli, neque audierant, et celeritate Romanorum, permoti legatos ad Caesarem de deditione mittunt, et petentibus Remis, ut conServarentur, impetrant.
XIII. Caesar, obsidibus acceptis primis civitatis, atque ipsius Galbae regis duobus filiis, armisque Omnibus ex oppido traditis, in deditionem Suessiones accepit; Xercitumque in Bellovacos ducit. Qui quum
Se suaque Omnia in Oppidum Bratuspantium contulis-Sent, atque ab e Oppido Caesar cum exercitu circiter millia passuum V abesset, OmneSm Ore natU, EX Oppido egressi, manus ad Caesarem tendere et voce significare coeperunt, sese in ejus fidem ac potestatem venire, neque contra populum Romanum armis contendere. Item, quum ad Oppidum ac Cessi Sset, RS-traque ibi poneret, pueri mulieresque X muro paSSi Smunibus, Suo more, pacem ab Itomanis petierunt.
XIV. Pro his Divitiacus nam post discessum Belgarum, dimissis Aeduorum copiis, ad eum reverterat facit verba Bellovacos omni tempore in fide atque amicitia civitatis Aeduae fuisse : impulsos ab suis principibus, qui dicerent, Aeduos, a Caesare in Servitutem redactos, omnes indignitates contumeliasque
69쪽
petierro, ct ab Aeduis defecisse, et populo Romano bellum intulisse. Qui hujus consilii principes fuissent, quod intelligerent, quantum Culi inlitatem Civitati intulissent, in Britanniam profugi Sse Petere non solum Bollovacos, sed Otiam pro his Aeduos, ut sua clementia ac mansuetudine in eos utatur. Quod si fecerit, Aeduorum auctoritatem apud omnes Belgas amplificaturum quorum auxiliis atque Opibus, si quubella inciderint, Sustentare ConSUErint.
XV. Caesar, honoris Divitiaci atque Aeduorum
Caussa sese eos in fidem recepturum, O Conservaturum, dixit : Sed, quod erat civitas magna inter Belgas auctoritate, atque hominum multitudine praestabat, DC obsides poposcit. Hi traditis, omnibusque nrmis ex oppido collatis, ab eo loco in fines Ambianorum Pervenit, qui se suaque Omnia, Sine mora dediderunt. Eorum fines Nervii attingebant quorum de natura moribusque Caesar quum quaereret, Si reperiebat: ullum aditum esse ad eos mercatoribus: nihil pati vini, reliquarumque rerum ad luXurium pertinentium, inserri, quod iis rebus relanguescere animos eorum, et remitti virtutem, existimarent esse homines seros, magnaeque virtutis increpitare utque incusare reliquos Belgas, qui se populo Romano dedidissent, patriamque virtutem projeCissent confirmare, Sese neque legato mi8SurOS, neque ullam conditionem pacis RcCepturOS. XVI. Quum per eorum sine triduum iter fecisset, inveniebat ex captivis, Sabim flumen ab castris Suis non amplius millia passuum X abe pse trans id flumen Omne Nervios Consedisse, adventumque ibi Romanorum X spectare, una cum Atrebatibus et Ve- romanduis, finitimis suisu nam his utrisque persuase-
70쪽
rant, uti eandem belli fortunam eXperirentur: OXSPEC-tari etiam ab his Aduatucorum copias, utque CSSe in itinere mulieres, quique per aetatem ad pugnam inutiles viderentur, in eum locum conjeci SSe, quo Propter paludos exercitui aditu non CSSi t. XVII. His rebus cognitis, exploratore S, Centurionesque praemittit, qui locum idoneum castris deligant. Quianique e dediticiis Belgis reliquisque Gallis complures, Caesarem Secuti, uita iter sacerent: quidam e his, ut postea ex captivis Cognitum St, eorum dierum Consuetudine itineris nostri exercitus PerSpecta, nocte ad Nervios pervenerunt, atque iis demonstrarunt, inter Singula legiones impedimentorum magnum num rum intercedere meque ESSe quidquam negotii, quum prima legi in castra venis Set, reliquaeque legiones magnum spatium ube Ssent, hanC sub Sarcinis adoriri qua pulsa, impedimentisque direptis, futurum, ut reliquae contra On Si Stere non auderent. Adjuvabat etiam eorum consilium, qui rem deserebant, quod Nervii antiquitus, quum equitatu nihil possent, neque enim ad hoc tempus ei rei student, Sed quidquid O Ssunt pedo stribus valent copiis quo iacilius finituriorum equitatum, Si Praedandi caussa ad eo venissent, impedirent, teneri Marboribus incisis, atque inflexis, crebrisque in latitudinem ramis enati SJ, et rubis sentibusque interjectis, esse erant, ut inStar muri hae Sepe munimenta praeberent; quo non modo intrari, Sed ne perspici quidem posset. His rebus quum iter agminis nostri impediretur, non omittendum sibi consilium Nervii
XVHI. Loci natura erat haec, quem l OCum OStricastris uel egerant. Collis ab Summo aequaliter decli-