D. Ioannis Molani, s. theologiae louanii professoris, ... De historia ss. imaginum et picturarum pro vero earum vsu contra abusus. Libri 4

241쪽

Malia pingi ex huni an is histori j s des o pta;

mod o fac erent Σ3 bonos tu b res Respondeo, Concilium Aphriolinum'. hoc est . tertium Carthaginencia nabsolute decreuisse ne quid praete scripturas Cano nicas in .Ecclesia legatur; sed adiecit, si bnomine diuinarum scrip tirarum, Etx6θε p. 7 Capite subiunxit: Uceat etiam legi pasiariones martyr uni 'cum anniuersarii dies, eorum celebrantur. Quod etiam repetiis tur iri Aphricano Concilio, Cap. 33. Per miserunt enim Aphricana Concilia &alia legi in Ecclesia, ut videre licet in Mi leuitani Concilii Can. Ir. & tertij Carthaginensis Cap. a 3. Inferendum itaque fuisset ex eo Concilio praeter sacram; scripturam passiones quoque Martyrum . in Ecclesi s depingendas esse: Et hactenus non propter Erasmum . sed propter Catholicos : quosdam nimium Erasmianos; Quibus commendo illud Vincentij Ly- Cap. ruerinensis, Ille est verus & germanus Catholicus,qui veritatem Dei, qui Ecclesia, qui Christi corpus diligit, qui diurnae rein

ligioni, qui Catholicae fidei nihil praepotnit: non hominis cuiuspiam authorita- tem, non amorem, non ingenium , non

eloquentiam,non Philosophiani ,sed haec icuncta despiciens, & in fide fixus ac sta, bilis permanens, quicquid uniuersaliter , alitiquitus Eoclesia Catholicam tenuisse

242쪽

DE . HIs T. R iM AG. cognouerit, id solum sibi tenendum cre ..dendumque decernit. Quicquid vero ab aliquo deinceps uno praeter omnes vel contra omnes sanctos, nouum & inauditum subintroduci senserit, id non ad religionem, sed ad tentationem potius intelligat pertinere. 1

dures Christu, Deiparam,ac alios nose

nullis sanctos depinxisse in ea e sigie

quam viventes habuerunt. C Apuae LVI. P Irro in formandis humanis Imaginibus illud obseruadum est,ut imago ipsa staturam & lineamentorum colorumque proportionem hominis cuius Imago est, quantum fieri potest, reserat. Quae res non videretur tanti facie da esse, nisi constaret veteres hac in parte

solicitos fuisse: imo dc ipsos sanctos in ea specie apparere voluisse,qua pasti m pingi solet. Certe magnus ille Athanasius dicit Imaginem Domini nostri Iesu Christi in Beryto sane venerandam fuisse, quod integram Christi Domini proportionem

exprimebat.

sinu Ixactue iucundum est videre quod in Cistini. pictura Christi, Dei parae & Principum/ Apostolorum, ea forma & effigiatio ob

243쪽

Li B. a I. CAp. LV L .iyi seruetur , quae obseruata fuit anniς mille quingentis, sequentibus hac in re pictoribus maiorum quam ex picturis didicerunt traditionem. Quod si quae ex picturis non satis como de percipi possint, poterunt eadem paulb plenius comprehedi adhibitis quorundam scriptis. alis enim fuerit Christi forma &statura, non solu docent picturae quaeda, In m sed idem habet epistola P. Lentulo pro- μυ consuli asscripta ad Senatu P. C& Ni--'0νη, cephorus Callistus lib. i. historiae cap. vlt. Alius quoque Nicephorus Callisto muta to vetustior,ait, historiae Ecclesiasticae li

bro unico. Sequeti anno, cum pictor qui dam pingere Saluatorem secudum simi litudinem Iouis praesumsisset,arefacta est manus eius: que peccatum suum conses.surra, sanauit Gennadius Episcopus Constantinopolis) Aiunt enim quidam historicorum , quod crispis & raris capillis, schema in Saluatore magis vernaculum fit

De Deipara vero Virgine sie scribit

Nicephorus Cassistus: Mores aurem, r- mmaeque dc staturae eius moduς talis,ut in- ma Ee. quit Epiphanius. fuit, Erat in rebus omicisse. anibus non esta. dc grauis pauca admodum eaque necessaria loquens, ad audiendum

facilis & perquam affabilis , honorem

suum M veneratione omnibus exhibens, statura

244쪽

I92 DE H I sτ. s. IMA O. statura mediocri, quam uisitat qui eaiuli aliqua tutum mediocrem tingitudinem excessisse dicant. Decenti dicendi liber rate aduersus homines usa est, sine risu sne perturbatione & vine iracundia maxime. Colore fuit frumentum referente,

capillo flauo , oculis acribus,silbflauas &l tanquam oleae colose pupillas in eisl diabens. Supercilia ei erant inflexa decen-ii ter nigra, nasus longior, labia florida &ls verborum suauitate plena, facies non ro-iit unda de acuta sed aliquantb longior, manus simul & digiti longiores: Erat de-l nimcq , fastus omnis inpers , simplex mi-linimeque vultum fingens, nihil mollici est secum trahens, sed humilitatem praecel-li lentem colense vestimentis quae ipsa ge lis auit, coloris natiui contenta fuit: id squod etiamnum sanctum Capitis eius velamen ostendit. Et, ut paucis dicam, in rebus eius omnibus multa diuinites iinerat gratia. ladem Callistus Principum Apostolorusi Petri & Pauli staturam & foresam de D ieribit libro secundo capite vigesimo sep titimo . Quam quam ego longe plus tribuati traditis nobis picturis, quim verbis Ni-licephori. Quale enim est sui reliqua o- i

mittam) & quantum passim ab Apostoli

Pauli pictura dissidet quod reserat eum ifuisse corpore paruo, contracto dc quasi ,

245쪽

L1B. II. CAP. LVI. iri uncti rho : & capite modico Z Capite qua- Urastesiimo tertio habet. Marcum statutae j Et hiatis statae fuisse atque semicanum. Piiii que de huius erigie habet Histori,

aptius apud 'Simeonem Metaphrasten De S. Andrea scripsit ante annos OO. I oannes Belethus. Cognoscere opera: - -

Precium est Andream fuisse colore ni ia z t gro, barba prolixa ac statura mediocri . t 64.i Hoc ideo a nobis dictum sit, ut sciatur qualis in Ecclesia psngi debeat . Ioannest autem Diaconus in vita Gregorij, scribit Lib. a Cum agnitum esse ex picturet similitudine sit a cleraco cui apparens dicebat, Surge&1. die Comiti, ut ab hoc meo monasterio ,: in quo diuersoriu fieri omnino non licet, i antequam me ad iracundiam prouocet, laluus recedat. De Bartholomaeo habet Pseudoabdias a Verba daemonis , Capilli eius nigri dea crisipi, Caro Candida, oculi grandes, nae. res coaequales Sc directae, barba proliaa, ill habens paucos canos, statura amualis,

collobio albo eleuato, & purpura vesti- tur, induimr albo pallio quod per singuill los angulos habet geminas purpureas.' Sed rectius facit, qui in pingendo haeci mendacis daemonis in ba noli attendit. TaIis est et, im eius aut horitas, quod e la cat; fides iam est ei non sit ad hiis sati aper e hic menti ura

246쪽

mi Dε H i s T. f. IMAc. dum dicit Bartholomaeum Apostolupurpura vestiri & gemmis , d dum immediate labdit , Viginti sex anni unt

ex quo vestes & sandalia eius nec Veterascunt, nec sordidantur. Centies flexis genibus per diem orat & centies perno chem, Angeli cum eo ambulant , qui nunquam eum fatigari nec esurire per

mittunt.

Denique ut exemplis finem imponam, Corneli, Centurionis templum , ut Metaphrastes reseri , totum depingi voluit Philostorgius Episicopus, & Cornelii essigiem in eo diligenter exprimi. Nempe, ut is etiam senex pingeretur &illi ipsi omninb similis. Plistor Eucrati ur, quia sanctum non viderat, rogabat Vt ei suam reuelaret speciem: hincque factum est, Vt eum talem pingeret, qualem vidit: ipsam plane veritatem arte sua expri

mens

diu, ethnica picturae s sutuae nou d beant Christianis placere .

N Ihil hactenus dixi de iis qui sicut

libenter Ethnice loquuntur , sic etiam Ethnicas & Paganas picturas restatuas retuocare gaudent. Quos Cathari-

247쪽

nus ita redarguit; Peccatur in prophanis In libas picturis siue sculpturas non modicum , imu dum magna diligentia Idola gentium exquiruntur , ut quae confra Te erant erigantur ad ornandas ades ; spectaculi& memoriae antiquorum gratia dc Ostentandi artificum peritiam . Fertur Beatus Gregorius multas urbis statuas Fusiisse confringi, eo quod peregrini, qui basilicas sanctoru visitare veniebant, per illarum spectacula a pia illa opera di- strahebantur.J Dominus etiam Israe litis mandauit, Aras eorum subuerit te & confringite statuas, Om 7 lucosque succidite dc sculptilia comburite. Non concupisces aut um & argentude quibus facta sunt, neque astum es tibi ex is quicquam ne offendas, propterea

quia abominatio est Domini Dei tui 'nec inferes quicquam ex Idolo in domi tuam ne fias anathema sicut & illud est . . Quasi spurcitiam detestaberis, & vetuit inquinamentum ac sordes abominationi habebis , quia anathema est . Cum Christiani a Theodosio Imperatore lacrβtra potestatem accepissent Idola destruendi 9 'p'

an Idolijs Alexandrinis, tanto zelo id rq . I perfecerunt, studio Theophili Episcopi, E

ut multi eorum martyr ij palmam sint ρ isi consecuti . Idola autem conflabantur ad faciendas ollas de ad Alcxandrinae 1 a Eccle- r

248쪽

19s Da H is T. S. IMA G. Ecclesiae diuersos usus, cui ab Imperatore donati fuerant dij, ad expenias egentium. Cum igitur Theophilus omnes

contriuisset Deos , unum tantam modo

reliquit Simiae limulachrum) iubens id

publice proponi atque seruari ne sequeti tempore Pagani negarent tales se adorasse Deos. libenter quidem nonnulli pingunt Musas& alias deas ac Deos: sed B. Augustinus retractat quod in libro de ordine, M usas quasi aliquas deas, quamuis iocando, commemorauerit. Si toni

trua pingant, addunt Iouem ; si bellum , ' appingunt alicubi Martem ; qua in re procul recedunt a pietate Christiana; cuB. Augustinus in tu nitruis sic scribat, Si δ' Rμι' Voes filius liberauerit, Non dixit filius Dei, sed tantum dicendo filius; dat intellligi cuius sit filius. Quam locutionem n5 recipit nisi excellentia eius de quo ita loquimur, ut etiam si non eum nominemus possit intelligi . Ita enim dicimus, pluit,serenat,tonat,&s qua sunt alia,nec addimus quis id faciat , quia omnium mentibus sponte sese offert excellentia D VAEI. facientis. Quantum vero ad Martem, 2 ι Mercurium, &c. rursus idem, Una fabbati dies Dominicus est, secunda sabbati, secunda feria quam seculares diem Lunae Vocant, Quarta ergo sabbatorum, quarta

seria qui Mercuri dies dicitur , Paganis& multis

249쪽

cant. Atque utinam corrigantur ut non

dicerent. Melius de ore Christiano ritus: loquendi Ecclesiasticus procedir. Vehemens est autem hac in re Clemes semel in suo Poe indagogo docuisset, quomodo annulus 1 viro iit serendus & quomodo ab uxore: quodque plures annuli non sint serendi, subiicit deligillo annuli, Sint autem nobis signacula,columba, vel piscis, vel nauis quae cesseri cursu a vento fertur, vel lyra musica qua usus est Polycrates vel ancora nautica quam insiculpebat Seleucus. Si sit piscans aliquis, memineri Aiaostoli, & puerorum qui ex aqua extra-untur. Neque enim idolo rum sunt imprimendae facies,quibus vel solutia attendere prohibitum est. Sed nec ensis ves arcus ijs qui pace persequuntur, nec pocula qui sunt ijs moderati ac teperantes. Interim sicut in loquendo aliquid toleratur sic etiam in picturis nonnihil istiusmodi est tolerandum . Nam qui

nimium emungit elicit sanguinem . Memores tamen simus diuinorum verboruquae sunt apud Zachariam, Et erit in diei illa dicit Dominus exercituum, Disperd1 nomina idolorum de terra & non me

Alexandrinus nolens vel respici faciem picti idoli. Cum enim in

250쪽

est eorum repraehensio qui Alexadri Magni essigiem ad pileum gerebat, Quid Πρm vero, inquit, diceret aliqms de circumli- Ilista g/ntibus aurea Alexadri Macedonis numismata capiti vel pedibus Z Dic mihi haeccine sunt exspectationes nostrae, ut post crucem & mortem Dominicam, ingentilis Regis Imagine spem salutis ponamus Ignoras quata crux perii cit Mortem distatuit, peccatum extinxit, Orcum inanem reddidit, diaboli soluit potentiam : de ad corporis sanitatem praestandam non est fide digna totum orbem ex- isuscitauit: de tu in ipsa non confidis Haec Chrysostomus . Quid autem dicturus fuisset contra eos qui nos Idololatras dicunt ob Imaginum legitimu usum, cam

ipsi habeant aliquando pensilem in pileo aut alibi, Imaginem Lutheri, Menno nes, Ioannis a Lasco, vel similis, aut Erasmi, aut denique amicae suae ς Illud vero ut melius intelligas quod dicit quosdam in gentilis Regisci Alexandri Imagine spem salutis ponere, scr ibi c-: . Trebel-