장음표시 사용
331쪽
Omne igitur expers cholerae, longaeuum. Hic interpretes valdὸ impediuntur, secus tamen expediri non possint. Proponam aliud exemplum, quo facilius res asnoscatur:Problema sit, an homo de bellia sentiant:medium,sit animat: syllogismus ita fiat: Omne animal sentiri.
Homo bestiaque,animal est Homo igitur bestiaque sentit. Syllogismus est: Ad doctoris huius legem problema mutetur,& sit,an animal sentit: medium sit e paribbus homo bestiaque: inductio erit: Homo bestiaque sentit: nima homo est aut bestiare, nimal igitur flentit. Hoc magister ipse voluit dicere:& syllogismum ab inductione ita distinguere, quasi syllogismus ex toto
partes, inductio ex omnibus tartibus totum concluderet: Inductio esset nobis quidem euidentior, sylloginmus autem natura notior. Discriminis huius pars non falsa est: Inductio enim proprie, est partium enumeratio ad totum concludendum: tametsi aliquando etiam multorum vel similium vel dissimilium enumeratio ad simile vel dissimile concludendum: eaque sensibus euidentior: SIllogismus autem a toto procedens, ad partem natur id est menti, ut interpretibus placet, notior:pars no vera: syllogismus enim ex tali medio, quod maius sit minore extremo,non semper efficitur:imo in aliqua figura contra medium pars est aliquando mianoris extremi, ut in tertia: nec ad syllogismi naturam interest,quo argumento cocludatur: syllogismus enim,
lex dispositionis est de regula: Inductio,est inuentionis& argumenti nomen: nec verὰ dicitur primae & immediatae propositionismec enim partium inductione d inat colligitur totum, sed ex toto pars etiam demo
332쪽
Matur. Platonicae vel Aristotelicae experientiae hic nullum documentum est:scholastic inertiae somnium est, de categorico aliquo medio, quia in Categoria,paries infinitae sunt non mediae. Hic videlicet sons est infinitet caliginis, de qua tam saepe iam dixi: Categoremata, Categoriae, & tam multa logicae inuentionis impediamenta ab uno categorematis commento orta sunt: Aedisputationis humanae & naturalis, experientia & historia,tale nihil docuit:In naturali usu media haec non
appellantur,sed ratio,probatio, fides appellantur, ut in Porphyrio de Rhetoricis Aristotelis docui: imo cui locus in hoc capite loquitur ) quaecunque fides dc probatio, de secundum quamcunque fuerit artem, nunc diacendum fuerit. Hic quodvis argumenti, imo etiam a gumentationis genus,fides appellatur. Atque hic qua- uis argumetationis nomine inductio tractetur, tamen inductionis locum, ut veritas requirit, faciemus, & ad Dialecticam nostram referemus: Antea malitiose Scimperite damnatus est diuisionis locus: in partium i ductione dc enumeratione approbatur Zc laudatur. Hune igitur fructum ex Analrtici doctoris inconstan- . tia de inscitia feremus. Vicesimo quarto capite de exemplo agitur:Exemplum est,quado medio extremum inesse monstratur, per simile tertio. Oportet vero etiamedium tertio,& primum simili notius esse:xt, Belgare cum finitimis, malum: v si Bellum Thebanum contra Phocenses: theniensis contra Thebanos bellare id ipsum est: Malum stitur. Haec doctrina, hoc doctrinae exemplum est, unde agnoscimus xemptu esse propositionis maioris approbationem,quae propositionis minoris aliquid simileti abeat: exemptun, argumenti non argumentationis speciem sic et neoue hic ullam di mori in li
333쪽
tationis speciem faciunt: Denique magister hic exemplum, probationem partis ex parte esse concludit, unde syllogismus copuletur: eoque ab inductione ditarie, quod hoc ex omnibus indiuiduis concludat totum,neque syllogismum copulet. Discrimen est ineptum: potest enim inductio ad partem syllogismi probandum adhiberi, ut exeplum: nec exemplum semper ex simi lisumitur,sed aliquando ex dissimili: ut Camillus Rempublicam restituit, Caesar oppressiit: Aliquando ex specie: ut, Tyrannorum exitus miserabiles, sicut Dionysij, Neronis. Nec omnino exemplum, argumeti genus est. sed ex omnibus fere locis sumi potest: neque syllogis. mum esse necesse est,sicuti magister hic docet, ut sit e emplum. Atque in extremo capite , inductio & exemplua syllogismo expositis differeths fatuὁ distinguu-tur,quod syllogismus a toto ad partes, inductio a pa
tibus ad totu: exemplum a parte procedat ad partem. Ex hoc vero capite, exempli usum ad Dialecticam n stram referemus. Vicesimo quinto capite de deductione,cum propositio certa quidem sit, sed assumptio incerta quidem, similiter tamen probabilis atque ipsa
Scientia potest doceris. Iusticia ,scientia: Iuliicia potest doceri. Hare definitio,hoc exemplum nil definit, nil ostendit: suspicor vero aliquid hic de usu induetionis & exempli fuisse, quae ad prosyllogismos & dubias syllogis.
mi partes confirmandum assumerentur, quod de inductione dictu est Analytici primi capite vicesimo quinto de exemplo, capite vicesimo quarto huius:& hae dubiarum partium approbationem, inductionem dici: quo nomine tamen prius ad impossibile syllogismus dictus est. Hinc nihil ad Dialecticam nostram referre positamus. Vicesimum sextum caput est de instantia: Instantia autem, est propositio propositioni contraria:
Ridiculum est item hic propositionis x iustatiae discrimens
334쪽
men, quod illa sit uniuersalis, haec specialis:& qudd instantia non in omni sit figura: utraque enim & uniuer-
Lalis & specialis, & in omni pariter figura: instantia ad antiphasim propriὸ redigitur, tametsi potest etiam ὁ cς-teris dissentaneis resisti deinde instantia informata potest omnibus argumetis approbari. Sed de in statia rursus in Topicis agetur. Capite vicesimo septimo definitur ex commento aliquo scholastico, nulla prorsus ad institutum ratione, sed definitur verisimile, propositio probabilis. deinde signum, definitur propositio demonstrativa, aut necessaria & probabilis. Commentum hoc est, nihil ex usu parente deductum. Postremo definitur enthymema, syllogismus impcrfectus ex verisimilibus aut signis. Syllogismusparte aliqua imperlaetus, nominetur si lubet) enthymema, non recuso et tametsi vi θυ--μα, Graecis omnem sententiam significat,& eam praecipuὰ, quae fit ex coiitrariismunc vero ex verisimilibus
aut signis,quid ad enthymematis definitionem Syllogismus perfectus definitur, in quo qilibusdam postis, aliud ab iis diuersum necessario sequitur, eo quod illa sunt,ex verisimilibus aut signis: Qu id inquam, hoc additamentum definitioni perfecti syllogismi afferet
Do minus ridiculu est, quod signum per tres figuras diuiditur:quam fatuitatem saepe antea reprehendi,quod argumenta &inuentio in syllogismis& dispositionis arte turbarentur. Coniectura postremo additur, quasi medium verisimilis & signi: commentum est & placitu otiosi & inertis somnij. Aggregatur ad extremum physiognomonia, occasione videlicet verisimilium ti signorum & coniecturarum, quemadmodum ex similibus in alio animalium genere signis & notis, de naturalibus affectionibus iudicetur: quod physicum, si suo
loco diceretur,aliquid esset: hic temere, vi verisimile,signum, coniectura, est confusum nec hinc quicquam ad veram Logicam referri potest siquid hic est artis, physicae artis est,non logicae, ut de motus generibus in Categoriis antea dixi. sed iam tempus est, ut priorum
335쪽
AnalyticIn quaestionem & disputatione concludamus: Cognouimus adhuc quam defectus varius sit, quamque multiplex redundantia: Logicam uniuersam Analyticis prioribus complecti compositor Analyticus voluit: Debuerat itaque, ut iam saepe dixi, & definire & diuidere, & tandem partes definitas & diuisas exemplis
illustrare. At non iam repeto, Logicam initio non esse definitam generaliter, non distributa uniuersemed partes ipsas squas complecti magister voluerat inuenti nem, compositioneni, resolutionem, quam miserabiliter a mustas videmus t Inuentionis partes summae decem sunt, caussae, facta, subiecta,adiuncta, opposita, nomina, coparata Aributiones, finitiones,testimonia: Oppositorum locus videtur in Analyticis danari: tributi nis certe locus plane damnatur: adiuncta & definitio,sImbolis propriorum adiunctorum & definitiovis non definiuntur aut explicantur, sed vix attinguntur: de caeteris tacetur: tota inuentio ad sy llogisticam antecessionis & consecutionis re3ulam alligatur: Sed inuentionis defectus fortasse exculctur, & in Topicis inuetio prius
exposita esse dicetur. Compositio & dispositio locis aliquot nominatur, sed ita ut quiduis potius magister hic, quam dispositionis, veluti logicae artis lumen spectasse
videatur. Non ponitur initio genus ipsum: no diuiditur in propositione. syllogismum & metnodum:propositionis doctrina nulla integra declaratur. Syllogismus deus bone, meminisse horret) quot obscuritatum nubibus obrutus est Definitio enim obscura: partitio non modo
omissa de simplicibus & coniunctis syllogismis, sed in simplicium figuris, omnes syllogismi falso positi: cum
tamen magister ipse non solum exemplis, sed regulis utatur comunctorum: & de propriis nihil est praeceptii: Commentitiorum vero principiorum, dici de omni de nullo: conuersonum,omni inesse, nulli inesse,per eaque reductionum & demonstrationum de rectis & obliquis conclusionum modis,quata caligo cumulata est ' Quid tres figurae syllogismorum in tam infinitam caliginem demerset,sexies repetitet in absolutis,in necessariis,in co
336쪽
tingentibus,in necessariis & solutis, in necessariis & co tingentibus,in contingentibus & soluti siquid inquam, figurae illae tres toties iteratae,vanae & nugatoriae obscuritatis non habueruntὶ quid syllogismi ridiculae illae potestates,quam mentis impotentiam, & iudicij inopiam non ostendunt3 Ergo in genesi cu ille defectus est quod prima definitionum partitionumque lumina detracta
sint tum redundantia in tanta vanitate & inanium rerum aggregatione multo magis admiranda. Quid vero analysistquam multis necessariis monitis destituta 3 qua multis superuacuis onerata De examine inuentionis, sicuti fere propositionis,nil separatim praeceptu:de examine syllogismi tria postrema capita,quod syllogismus
ad impossibile no retexitur:quod figura alia in alia retexitur: de postrema caput de sophismate finitaru & infinitaru propositionu, logicae analyseos nil habet. Ver enimuero bonu quod ex prioribus Analyticis erui potest, id potius amplectamur. gicae definitiones, partitiones primet nominatim & loco positae no sunt,tamenum,oppribus simplex & comunis tu propositio, tu syllogiimus: de methodo prudeliς crypsis erui potest: Analysis logicet hypotheseos,no modo pars,sed prima summaque pars
emcitur, unde totu opus Analyticu nominatur. Analysis appellatur cofirmatio & illustratio inuetionis, compositionis:& vere appellatur: est enim logicae artis pri ina informatio meditatio,exercitatio: per eam siue scribamus, siue dicamus, disputatione in examinamus Screteximus. Ergo tam singularem logicae facultatis parte iam toties adhibitam, hoc praesertim loco adhibeamus: senesim etiam, usumque logicet & inuctionis & dispositionis requiramus: Est enim logicae artis pars longe maior & excellentior, quam nostrarum scholarum doctoribus vulgo videatur,qui nullam eius exercitatione, nisi contentionem de praeceptis & altercationem putat: De poetae, oratoris, philosophi, omnis denique nominis,lua etiam vel scripta vel meditata tantum sententiae prioribus
337쪽
& disputasone statuere vis 3 propositiones considerandae, quomodo pro veris assumptae sunt: partes in proprium inuentionis locum resoluem e quid in iis viiij sit.
aut obscuritatis aut falsitatis,& reliquarum captionum,
circunspice: Haec inuentionis & propositionis analy sis est:conuerte te ad alteram scholam: Syllogismum retexe : siquid desit, exple: siquid supersit, adime: tum figuram & modum dispice. Eandem analysim & partium Muniuersi, ide examen in deliberationibus, in caussis s rensibus, in rebus omnibus & lectis & auditis & meditatis adhibe: pro sancte Deus atque aeternet qua reperies nostra squae vulgo nominantur) iudicia, praecipites& cccas assectiones ex amore,odio, indignatione, commiseratione, spe,desperatione, voluptate, dolore,& ca
teris hisce affectibus conclusas e siel Atque exercitati nis & usus huius,quem syllogismi esse dicimus, gratia, exempla quaedam liceat e disputationibus superioribus repetere. Vtilis & vera doctrina est conuersionum &pricipioru dici de omni, dici de nullo:omni inesse,nulli ineve,ut docet Analytici operis compositor . inam brem quia Aristoteles eam tradidit: Hoc vero non est iudicare, sed quod simpliciter & imperite credis, effutire. Quid si Aristoteles has nugas nunquam docueritὶ ut credo : quid si etiam docuerit Z Redeamus ad regulamsIllogismi, examinemus hoc tam fallax iudicium: - Quod ab ristotele traditur, est verum o utile: Conversionum,redactonum,'reliquorum principioia clomina ab LAristit eis tradita est: Z Est igitur vera cr Vtilis. -
Heu mentes hominum a mente tam vehementer
auersae quale est syllogismi huius principium Zquia non erroris solum & falsitatis,sed summae impietatis plenu. Quam enim multa falsa & impia tradit Aristoteles,qui
mundum & aeternum,& fato astrictum,qui mortales Mnimos, qui hominis felicitatem & ab homine inchoari,& in homine terminari,sicut alia permulta tam nefarie,
tamque impie fabulatur 3 Descriptio Dialecticae pet inuentionis & dispositionis definitiones & par titione s, M
338쪽
exemplorum explanationes,res est arida & exigua, dixerit aliquis. Quid ita Quia Ramus,homo nouus,hac nouam nobis doctrinam attulit. O me infelicem, si l gice isto modo & rectE de Logica iudicaturi At ista n ua doctrina, vetus Aristotelici Omani doctrina est:Aristotelicis principiis experientiae,historiet principiis,omnino de materia formaque artis ab Aristotele traditis fundata:Et quod adhuc disputaui, ex Aristotelicis principiis distulaui. Coclusones duas in Dialectica & Antimaduertionibus disputaui:prima est ad verum artis L gicae usum colligendum: Naturalis rationis vera eta oluta desicriptio,Luica vera est Analytici libri propositionem istam approbant: experientia historia in Analyticis celebrata collaudant. Institutio per inuetionis σ dis stimis steries er pamees , est verae naturalis rationis σ usus, absolutaque descriptio: Huius assiimptionis veritatem Analytica quoque cuppeditant,totamque hypothesim Logicae artis in inuetione & copositione collocant,& analysi confirmant: Est igitur vera Logica.
Secunda ad falsum refellendum ex eodem argum to contra organicae Logicae compositorem sic est:
'rarogicae artis descriptio proficisci debet ά naturalis
- rationis σ usus obstruatione: organicae Logicae confusio per Categoremata, Categ riin, Inter'retation Anubrica, pica. Elinctos. non
est as Obseruatione naturalis rationis σ Uus profecta: organicae igitur Logicae confusio non est veru Logicae artis descriptio. Considerate,doctores huius ariis & magistri, priorem illum syllogismum: versate propositionem, inquirite in assumptionem, coniunctionem partium uniuersam accurate considerate: id est dialectice, sicut ra-
339쪽
rientiam , historiam consequi vult: si non assequitur admoneri & dirigi cupit: Conuertite iudicium vestrum ad alteram syllogismi secundi speciem: propositionem
intentis animis expendite: assumptionem aequis animia disceptate:totam denique conclusionem seuere examinate: Animaduersiones Aristotelicae sunt: hic vere & i
corrupth de propositione dubia iudicadi regula est,qua
contra organici compositoris tenebras, contra publiacae calamitatis sophismata defendo & vindico: do istrinam eius clarissimam doceo, quam organicus magister confundit: usum eius in omnibus dubiis propositionibus aestimandis & iudicandis ostento, praedico,celebro:Doceo hanc esse unicam & singularem, & communem rerum uniuersarum,& tamen etiam propriam
singularium, qua verum & falsum in omnibus dubiis propositionibus percipiatur: tantaeque veritatis authoritatem ex Analyticis repeto: Quicquid temere concludendo peccat homines, errore syllogismi & ignoratione peccant: quicquid vere M constanter concludendo iudicant,id syllogismi veritate ac constantia iudicant.
Hoc aureum & coeleste Dei omnipotentis donu amemus & colamus. hoc lumen est omnibus quae toto coe lo nitent sideribus loge clarius, longe diuinius: hoc immine, peritoru,imperitorum, senum, iuuenum, Omnis denique aetatis & ingenij conclusiones confirmantur: hoc lumine homines cum beatis illis mentibus c5muniter fruuntur. Quare faciamus imposterum,ut tantum
Dei donum,non ad nugatorias de praeceptiunculis sophisticis altercationes, sed ad usum prudeliae,ad humanitatis subsidium, ad vitae auxilium reseramus:& destinamus iis irasci,qui omnium possessionu, quas homines habent, pulcherrima tenebris liberare, & in lucem proferre c6tendui: Qui Aristotelis Logica siquid nomehoc rei estinab inertis de ignaui interpretis & copositoris inscitia vindicat ,& ordine ad usum potiore & faciliore collocant:qui ex Aristotelis sententia, Logicam analy- tice tractant:imo ut genesim quoque Proponamus,quino sola interpretado, sed imitado, meditaeo Aribedo, di
340쪽
do,exercetaopificu industria inlorphyrio cuphilosophoria nostroru inertia coparaui .Logicos logicis prςceptis eruditos,um no instructos, mortuos Logicos in Categoriis appellaui. Heliogabali nequi ita, scholasticae nostroru teporu ignauiae simile in symbolico doctore costitui: Ia nostra monitione nihil hic opus est: analy ticae doctrinae authoritas hac seueritate sibi sumit. Analytica exerces in disputatione de analyticis praeceptis: usu e tu in poetis & oratoribus,philosophis, in ipsis denique Analyticis explicadis nultu ostedis : Analyticus author errare te R. lasi coarguit: Logicae hypotheseos finis est,
rei propositet rationes et argumeta Inuenire, coponere, resoluere, i docet analyticus magister. Tu clamado de
praeceptis et altercado nihil arte inuenis, nihil arte disponis,nihil arte resolvis et retexis. Analysis Logicae adobri disputationu vel scripta ru, vel dictaru cofirmatione et illustratione,deinde genesis ad effectione similiu, vel etia praestantiorii operuadhibeda est,ut docet Analyticus magister: ut Aristoteles ipse vivus, sicut ia saepe dixi,exercuit:Tu omniu eiusmodi exemploru analysimc5tunis, genesim similiter despicis. Analyticus author docet alia esse scietia uniuersale,alia actu: illaque instructu, hac priuatu falli posse:imὁ qui actu scietia habeat, hac simpliciter & absolute scire dicit ca. i. primi de Demostratione:Tu cotra tota Logica facultate in eius uniuersalibus pretceptis, in scholastica et inerti de iis altercatione costituis: analuseos aut genestos usum scribe lodicend6ue nullu exquiris. Ergo doctoris analytici imo Aristotelis iudicio, culpa et ignauia nostraru scholarudanatur,quae nulluLogicet artis v su,nulla exercitatione nisi in clamore et praeceptis intelligit et suscipit. At si-:quid in toto organo Logico, Aristotelis note dignu est,hitc monitio est:et tame inueti sunt Aristotelici nepe iudices,a quibus danaremur,quod ista Aristotelica Logi-