장음표시 사용
501쪽
Liasti VI. Dratocvs III. ηs pondere hypotheses, motur Fluidorum perpetuus excogitari possit, quem plerique Mundi mortales tam. avide expeti-Vere, quemque multo labore. & studio, noctesque dies. que, ut reperirent, indefessi sudavere. FRANc. Sed omnem velim adhibeas curam, & diligentiam, quae fieri potest , ut, siqua hic lateat fallacia, eam detegas, & larvam omnem ei detrahas, modo aliqua obducatur. ALEx. Licet jocose sortean haec a te dicantur ι invenies tamen me se
U. ALEx. Dico itaque, ex hoc tuo Machinamento, motum perpetuum non omnino fieri posse. FRAN c. Serione, an joco id asseris 3 A L E x. Ex animi loquor sentenati. FRAN c. Bene habet. Ostende sali ciam. ALEx. In hoc salteris, quod Hydrargyrum autumes ex orificio I. petaquam erupturum. F R A N c. Nisi hoc contingat, iacta experientia, peribo sunditus. A L E x. Ne sis animo plus satis fidenti: nam indubie erras. FRANc. Contrarium evidenti experientia comprobatum est. ALE x. Quanam i FR AN.Assumpsi tubum illius altitudinis, cujus eri vas amplius ,
quod sexdecim pedibus altum esse supra dixi. In id aquam
insudi eousque, donec summam oram tubi adaequaverit. Dein , vastu sum pyramidatum FG I, tubi lateri infixi , . quatuordecim circiter digitis altius stagnante Mercurio AH, nonnihil puta altius linea M D: nam convenienter parcii ,' cui iam insigitur, inseri non poterat. Quibus factis, spatium F G Hydrargyro implevi, &postea, sublato ob. thuramento , quo transitus G occludebatur , Hydrargyrus totus, brevi ex orificio I, non obstante aqua obsidente elapsus est, inque stagnantem Mercurium A H, per aquam, quemadmodum piluiae plumbeae, decidit. ALEx. Rem
miram certe narras. Sed quantae erat altitudinis, aqueus cylindrus I FRA N c. Inter eius basin A H, & verticem .
qui quatuordecim pedibus concipiendus estes or C R, sex-Mmm . decim
502쪽
decim pedes interjiciebantur. ALEX. Ais vas pyramidatum infixum sei se aliquanto altius puncto D FRAN. Puncto N. ALEX. Ergo quindecim sere aquae pedes orificio N imminebant 3 FLAN. Recte concipis. Nam a summo, intervallium C B est pes decimus quilarus: B A decimus sextus. lam ex hoc, quod certa novi experientia, hoc sermo argumentum. Esnuit Hydrargyrus ex orificio N: ergo ex orificio I esiluere debet. ALEX. Fateor, oppido dissicile esse disparitatem rationis ostendere. Nihilominus conabor, quantum possum, id eiscere. Dico itaque .licet aqua inter C B,qui est decimus- quintus pes, nequeat Hydrargyri effluxum ex orificio N in pedire, posse tamen aquam inter B & A qui est pes decimii sextus, hoc enicere. FRAN. Admirabile dictum. ALEx. Nihil eu tamen verius. Nam posito,Francisce,quod inter A Η,& M D nihil aquae interj iceretur, sedHydrargyrus duntaxata FRAN. Vis, ni fallor, omnes sexdecim aquae pedes etandi ue& spatium inter AH,& Μ D, quod est tredecim digitorum, Hydrargyro impleri. ALYx. Probe concipis. In tali casu, quaero num aliquidHydrargyri ex orificio I esilueret FRAN. Videtur non. ALEX. Quamobremi FRAN. Quia Hydrargyius inter A H, & M D est multo altior, qua' Hydrargyrim F G vasis pyramidati. ALEx. Nihil iuc tua responsone v rius. At jam sedulo cavetor nam mox te illaqueabo. FRA N. Neutiquam formido. ALEx. Aqua inter A H. & M D, reliquis quindecim pedibus incumbentibus non minoris est Vis,& potentiae ad impediendum Hydrargyrum ex orificio 1, quam si illud spatium Hydrargyro impleretur. FRANe. Qui id certo sciani3 ALEx. Emindantur sexdecim illi aquae pedesi iunam Librae lancem ti & in oppositam , tantum Hydra gyri effundatur. quantum spatium. inter AH &M D imple ret. tum interea iustissimum videbis aequi pondium consu- tui. FRANc Quid inde ALEx. Ergo super acies stagnantis Mercurii AH, non minore pondere premitur, dum ei in-
503쪽
cumbunt sexdecim aquae pedes, quam si ei incumberet Hydrargyri molas, spatium inter A H, &M D adaequans. FRA. Neque id inficior. ALEx. Ergo eodem res redit, sive spatium AH, M D, Hydrargyro impleatur, sive Aqua, modo
quindecim pedes incumbant. FRANC. Hanc consequentiam non tam clare video, quam priorem. ALEx. Meministi ex supra memoratis experimentis, quo profundiores sunt partes aquae, eo majoris pressurae & ponderis eas esse, ad corpora quaevis propellendat Ergo, cum decim sextus aquae pes AB. quindecim sustineat decimusquin tes vero B C quatuordecim tantum, & ita deinceps, oportet, ut ejus partes , majoris sint potentiae , quam partes aquae B C. FRANc. Ingenta fateor me de hoc impedimento nunquam Iomniasse. Sed mihi adhuc penitus persuaderi non potest. rem ita se habere. ALEx. Nisi thisce convincaris rationibus , periculum facito & nisi inde ι & non aliunde remo.ram invenies. non mihi posthac credendum est. FRAN c.
Quid γ An hulla arte essici potest . ut emitat Hydrargyrus
ex orificio I' ALEx. Imo, quoniam si orificium F, vasta pyramidati foret altius D, indubie essueret. FRAN c. Attic, nunquam liquorem ex orificio E emuentem, recipere Poterit. ALEx. Recte ais. FRAN c. Supponamus orificium Ε, multo altius esse, ut vasis pyramidati orificium F, liquorem recipiat. ALEx. Id nihil tibi proderit. Nam sexdecim aquae pedes, nequeunt Hydrargyrum, altius puncto D sursum pellere. F R A N c. Sit itaque aquae cylindrus viginti pedum in altitudine. ALEx. Hoc quidem rem effectam reddet. Sed ecce novum impedimentum. F R A N c. Quodnam 3 ALEx. Inde augebitur aquae vis & pressura. orificium t obsidentis, ratione cujus indubie impedietur effuxus. FRAN c. Alione modo emimus ex I fieri possit tALEx. Imo. Faciendo nimirum externum aerem magis fortiter incumbere Hydrargyro F. quam solet. FRAN c. sed Minna 1 id
504쪽
id nullius hominis cerebro. salvo motu perpetuo, fieri potest Ai ix. Vel deprimi potest idem Hydrygyrus, pondere cylindri aquei incumbentis. FRAN c. At nequit cylindro aqueo deprimi, nisi is tubo includatur. ALEx. Oportet i lle tubus sit viginti sere duobus digitis , altior orificio F: non enim brevior aquae cylindrus requiritur, ad e trudendum Hydrargyrum ex orificio l. modo inter Fi&D, sit destantia trium digitorum. Sed ecce invincibilem remoram. Nam in tali casu, impossibile est . ut Hydrargy- . rus ex Mificio E essuens, in vas pyramidatum delabatur
FRANc. Omnes, ni fallor, dissicultates jam superavi. Quod ut ostendam, suppono inter F & R, viginti duos esse digitos. Item, vas pyramidatum totidem esse digitorum in altitudine.. Dein, suppono spatium inter G & F Hydra gyro plenum esse, uti des acto est ue sed reliquum inter F &R, cylindro aqueo viginti duorum digitorum in altitudine.
ALEX. Vis, ut opinor, ambo pyramidata vasa auferri, eorum lue loco unum solummodo substitui tam altum luam. inter G & Rue ejusque inserius dimidium Hydrargyro, superius vero aqua impleri λ F R A F c. Ita oportet concipias. Iam ad tollendam remoram, & dissicultatem, quam ostendisti. opus est alio conceptu. ALEM. Quonam Z FRANC. Supponas curvarum tubi extremum D Ε. latus illius vasis pyramidati penetrare, ita ut orificium Ε si intus, non Hydrargyro, sed aqua munitum 3 est enim eo altius i scut. Ε est altius F. Iam, in tali casu, facillimus patebit descensus Hydrargyro ex E in F ; & etiamcylindrus aqueus viginti duobus digitis altus, ei incumbet, cujus gravitate sa-cillime extrudetur Mercurius ex orificio I. ALEx. Non male quidem ratiocinaris. Nam procul omni dubio. cylindrus aqueus illius altitudinis, incumbens Hydrargyro F, emuxum ex orificio I eisiciet non obstante aquae obsiden
505쪽
tibus nunc actum esse. A L E X. Sed quid si nova inde orirtur F R A A c. Fieri non potest. ALEX. Est etiam invincibilis. FRAN c. Me miserum i Quid audio 3 A LEY. Si orificium Ε inserioribus aquae partibus illius altitudinis ambiatur, nullus laturus est inde Hydrargyri effluxus; idque
propter vim. & pressuram partium aquae munientis. FRANc.
Quid sit aquae altitudo mi nor seret, ALEx. Effluxus quidem ex Ε contingeret: at si sit illius brevitatis, puta duodecim. vel quatuordecim digitorum solum . non sufficientis erit ponderis, ad deprimendum Mercurium, e vase pyramid to. FRAN c. Quid si Embolo , aut aliqua vi extrinseca deprimeretur Hydrargvrus vasis pyramidati ALEx. Liuueret quidem ex I. Manequibit sic Hydrargyrus, ex orificio Ε effluens, in vas pyramidatum admitti FRA N c. Estne possibile Naturam fallere, & decipere; ALre Nihil ea callidius. F R A N c. Desperandum est igitur hisce Machinamentis , motum posse fieri perpetuum, ALEx. Nihil
VI. ALEx. Licet propositum, Francisce, non sis, ex ingeniosissimis tuis experimentis, assequutus 3 nihilominus inde non pauca egregia Naturae phaenomena sese nobis manifestant. Hinc igitur primo, invictissimum argumentum, ad concludendum, quo inseriores sent partes aquae, eo magis eas pondere, & gravitate partium superiorum pr mi , & gravari. Aliud etiam Naturae secretum.videmus, puti, cujuscunque est Mercurii cylindrus altitudinis, aqueo cylindro sustentatus; ejusdem plane e pressurae, & gravitatis aqua illum cylindrum altitudine adaequans; cuius est Hydrargyri cylindrus, vel moles illius altitudinis. Id evindenter patet ex eo, quod aqua inter A H & MD, non minorem habeat potentiam ad impediendum Mercurii effluxum ex I, quam s Hydrargyri moles. illud spatium o cuparet. FRANC. Supponamus spatium A HMD man
506쪽
re plenum Aere, dum tubo quindecim aquae pedes insunduntur, V elut clarius dicam, supponamus spatium A HM D aere plenum, quingecim aquae pedes sustinere. An in tali casu, assurgeret Hydrargyrus. per fistulam ODE: dc ex Ε espueret, quemadmodum nunc, dum est aqua plenum 3 ALEx. Nihil certius. Nam inclusus ille aer, tanto aquae pondere depressus, & degravatus. superficiem si gnantis Mercurii A H non minore vi, & presura deprimeret , quam si omnes sexdecim aquae pedes incumberenti FRAN c. At , eo posito, facile erumperet Hydrargyrus exorificio I. ALEx. Tam hoc est impossibile aere . quam aqua Ratio est, quoniam aer inter Λ M D, quindecim aquae pedum gravitate depressus . viam exactissime, ratione sui Elaterii, ejusdem evadit vis & potentiae, cujus est aqua dicram spatium occupans. FRAN c. De eo mihi persuas stimum est, at non satis Mare rationem video Sed quid si per rubum illum ampliorem . nudo aere plenum, immi
teretur Embolus, qui aerem deprimeret, quemadmodum fit in tubis Pneumaticis A L Ex. In tali casu , quo ulterius descendit Embolus . adeoque , quo magis comprimitur aer , eo altius ascenderet Hydrargyrus per tenuem fistulam.& tandem aliquando, increscente aeris pressurii, ex orificio E erumperet. FRAN c. Quousque censes Embolum descensurum, antequam hoc eveniat phaenomenon ALEx.
Di ilicile est determinare, nisi periculum fiat. VII. ALEx. Videmus tertio id verum esse, quod saepenumero supra diximus , nempe . quod corpora fluida sibi
mutuo atqui ponderent secundum altitudinem tantum. Nam etiamsi vas pyramidatum, multo foret amplius, & capacius, quam defacto est , ratione cujus, majorem Hydra gyri molem, contineret multo: non tamen propterea erumperet Mercurius ex orificio I, nis etiam fieret altius.
Hic de causa, s orificium E seret tanthim aliquanto altius
507쪽
D, sedile ex I seret effluxus; idque. etiamsi vas pyramidatum, non amplioris seret cavitatis ae diametri, renita
anseo M. Videmus quarto. uni mem, & aequabilem aearis pressuram, unum esse ex potissimis remoris, & impedi mentis, quibus motus impeditur perpetuus in corporibus suidis . Nam si minori vi. & pressura', eYternus aer, oririficium E muniret; quam Hydrargyro F incumbir. nulla seret dissicultas. FRANC. Quid si ambiens aer, nullam exinerceret vim sui Elaterii in Orificium Εὶ ALEx. Inde magno impetu erumperet liquor. imo, in tali casu, etiamsi sistula orificium Ε, viginti novem seret digitis altius, quam desino est, ex eo tamen Mercurius esilueret. id est, etiamto DL, quae est nunc tantum tredecim digitis alta, seret quadraginta duabus , eousque tamen ascenderet Hydrar. syrus. FRAN c. Non satis clare vidco illam consequentiam. ALEX. Aquae pondere, ut nosti, tredecim digiti sustolluntur : & aeris pondere, qui cylindri aquei vertici incumbit, viginti novem. FRAN c. Sed externus aer, ut supponitur, aquei cylindri vertici nunc incumbit. ALEx. Sed ecce discrimen. orificium E ab aere nunc ambitur: at juxta suppositionem, aere liberatur, & immune est. Sed ut omnem tibi eximam scrupulum suppon iis tubum ampliorem illius esse capacitatis, ut facile Baroscopium ad landum KL demitteretur. Iam, in tali casu, Hydrargyri altitudo, non foret viginti novem digitorum, sed quadraginta duorum: aquae enim pondere tredecim sustentantur;& aeris pondere aquae vertici incumbentis, viginti novem. FRAN c. Nihil sane clarius. Desperandum mihi jam est, fore, ut unquam illiusmodi Machinamentis motum pedipetuum assequari nam id prorsus impossibile esse video. ALεκ. Hoc tibi reaedixi. Nihilominus obstinate persev rasti. F R AN c. Suppetunt adhuc alia mihi tria, quae prosecte semel mihi animus luit, sed quia c parum mihi successeres,
508쪽
cessere, ideo iis afferendis supersedebo, ALEx. Quoniam nunc multum diei processit, decima parte praeterita. ideo hodierno colloquio est desistendum: at interea, ut sequente mane, nostrum aliquis. Cometae motum observet, ne obliviscamur. FRAN c. Ego bis, illius rei causa, matutinus sui. Nihilosecius, hoc quicquid est laboris non detrectabo, si vobis ita visum fuerit. Valete.
me ultima Cometa observatione L
Personae Colloquentes. . Franciscus. Glexander. Cornelios. Dromo ramulus. .
x FRAN c. Hodierno mane, hora plus minus secunda,
domo egressius, in proximum collem ascendi, ubi Cometae ortum in horam tertiam praestolatus sui: quo tempore, inis Io ortu aestiyo, Dus sus gentes radios, tanquam sui prodromum, paulatim, & successsve supra HoriZontem eme gentes conspexi ; nam mire erat coelum serenum: neque ullis nubeculis Horizon obsidebatur. Paulo post,.ipse insequitur, qui non prius emerserat, quam clari ssime ab omnibus conspiceretur ; mille enim tantum non adverso colleltantes, praesto suci e. At ob Solem HoriZonti appropin quantem, qui id temporis Atmosphaeram Borealem collu-urare caeperat, brevi, increscente diluculo, evanuere crines. Attamen ipse in horam quart 'visibilis permansit.& non secus atque Rhaseloras, ante Solis ortum pedetentim minuebatur. In primo ejus OrtR, Obivapores intercu santes, rubicundus apparilit. Sed, . ubi paulo altius elevatus erat, tuor multo magis albicare yisus est. Quibus ob-- servatis,
509쪽
Z X. Quost metienti. i tea, ut sequia observet, at causa, nussi iris non deae
Ligar VI. DIALocus IV. . 6sservatis . proxima mihi cura suit, coeli locum, in quo praecise versabatur, invenire. quod quidem satis dissicile opus erat, propterea quod astra sere omnia, ob multum diluculi, Heliace occidissent. Nihilominus ope Globi Coelestis. quem coelorum situ donavi, Cometen in ipso Tropico Cancri existere pro certo comperi ; & in ea ejus parte , ubi est Tifcis Borealis. Quid multis ' Videbatur mihi esse in ipso Pisomo se . A LEx. Quantum video. non recta. sed potius oblique in Boream tendit. FRANC. Recte conjectas ; nam eodem prorsus modo tendit eo, quo pos AEquinoctium Vernum, Sol in Punctum Solstitiale aestivum. Imo, quantum observationibus factis colligere positam non modo mo tu proprio, circulum describit maximum , uti omnes vulgo . verum etiam Zodiaco parallelum. Nam si ducatur linea, ex Cisa Feros, in Piscis Borealis do=ram, non modo erit maxima, sed etiam Zodiaco parallela.. ALEx. Computasti coeli spatium ab ipso pertranstum , ex quo primum in hunc diem esulsit FRAN c. Imo. ALEx. Quot gradus FRAN c. Viginti duos. plus minus. A-L E x. Quid vulgus interea. FRAN c. Nihil boni sibi praesagit; eoque magis male ominatur, propterea quod duo Cometae uno anno, eoque ante sequentem, qui Bestra numerum puta 666 complectitur ι & ob id fatalis, & admirabilis dictus, effulserint.'ALEx Sed quid alii, qui plus sapiunt 3 FRAN c. Licet vulgi irrideant stultitiam, clanculum tamen, tam dirum omen stupent. A L Ex. Non injuria. Co R. Vix de duobus in tam brevi spatio Cometis audivi. ALEX. Rara quidem est avis in terris. F R A N C I s C. frequeus rumor est, quem fluit Astrolo. gum quodam praenunciaste ALEX. Qui sis F R A N. e. Plerisque Europaearum gentium , sequenti anno , adveresus nos conspiraturas. ALEx. An alicujus est notae FRANC. Magnae ue potissimum inter vulgus; & etiam apud I li N ia n alios.
510쪽
alios. ALEx. Falluntur interdum. FRAN c. Nil mirivn. uum conjectura 'potius, quam ratione saepenumero praeisicant. Co R. Artifici potius, quam Arti imputandus est ille desectus. FR AN c. Imo ipsi arti, magua ex parte, comjec rati. CORN. Plerique eam vanitatis insimulant: at
crede mihi, multa in e 1 sunt scitu dignissima. FRAN c. Magis jucundae, quam utilia. ALFx. Nunquid, tu Dromo, ex tuo Astrologo audivisti DRo. Fortuito hodie in ejus domum sum illapsus , qui me perhumaniter tractavit. Clan. culum mira, si ea credere fas sit, mihi praedixit. ALEm
Licetne secreta istaec audire t DRO. Licet, at non expedit. ALEx. Quid non DRoΜ. Recepi me murum s re, tanquam piscem. Utcunque, si illum conveneris, mnia tibi ingenue patefaciet; nam homo est suae scien tiae libe- ratissimus; nihil enim novit, cujus te non participabit. II. F LA Ne. Ex hodierna observatione, video nil opus esse plures sacere ι nam ob Solis vicinitatem, cui brevi o viam ibit, occasum patietur Heliacum. Quare, cum, Sita se habeat, velim summatim Ephemeridi inscribantur utriusq ue Cometae observationes, quas hactenus secimus;
ut quali uno intuitu, OmneS eorum motus , & apparentias videamus. AL Ex. Recte consulis. Idcirco, rem gestam, .uti gesta est, in murω ostendas paucis, quaesiimus. FRANC. Summam habeo: at vereor ut vobis non placeat. ALEM Accurato nil opus est. FR ANc. Ecce itaque rudi Minerva indigestam summam, Duo selummodo , non autem tres, vis sunt mortalibus, hoc anno Cometae, qui dictum putasere de omnibus neque ex terrestri, neque ex element ri, sed ex coelesti solummodo materia confici, supraque lunares circuitus, in alto videbantur spatiari coelo. . Vel, non immerito, inter Summi Artifices opera ab initio creta, censendi sirit. Prior , Nonis circiter Decembribus