장음표시 사용
11쪽
in cap. ix. Lib. XXVI. pet 3 8.
XI. ,, Que les choses qui dolvent eire regiees par les prinis D cipes du Droit civit, peuvent RAREΜENT l'etre par lexis principes des loix de la religion. suae moderari principiis ii ris ci ilis debent, R RO dirigi legum religionis principiis queunt. In impium Petri Belii estatum, quod nempe religio, & status civilis haud bene una socientur , prolapsus Censor est, qui tamen alibi Belio talia effutienti intercessit. Quid ρ Deus legum religionis institutor , & Princeps terrenus iuris civilis conditor , ita duo sunt supremi legislatores , ut Princeps te Tenus raro a Deo in sui principatus regimine pendeat e Quem prodit sensum oraculum istud Per me Reges regnant , O legum
conditores iusta decernunt : Prov. v III. Sed iterum audiamus i
gum Censorem , qui ibidem pag. 39. haec adiicit . XII. D Ainsi quelques respectabies que solent Ies idees qui
,, naissent imamcdialement de la religion, elles ne dolvent pasD toriours servir de principe aux Ioi X civiles, parce que ceu ,, tes-ci en Ont un auire, qui est te bien generat de la soci ,, te . Igitur quamlummis meneratione digna ἀλε- qua imm diate a religione prodeunt , non μopterea semper Iegum civilium nomma esse debens , eum hae alio nitamur principio , quod est bonum unia versale sotietatis. Expedit itaque contra religionis edicta frequenter agere ρ Leges civiles principiis religionis normae adversis nituntur .' Hoc universale societatis bonum pugnat ne , aut
convenit cum religionis bono e Ρugnat , inquit Censor , α raro mutuum haec duo inire foedus valent . ilairco religionis bonum negligendum , ut societatis civilis bonum promoveatur ρ Haec sunt istius Politici , si superis placet , Christiana venusta commenta . Non ergo 1aplantissimus Μoderator Deustita imperia sacra, & civilia disposuit, ut necessario servato su lectionis ordine mutuas sibi manus darenti Lege infra dig. Iv. Piget enim tam irreligiosa paradoxa saepius refellere.
12쪽
XIII. o Dans quel cas it faut future la tot civile qui per- ,, mel , & non pas la Ioi de la religion qui dessend . o Lorsqu' une religion, qui defend la polygamie, s' introduitis dans in pals , ou elle est permisse ; onne croit, a ne parieris que politiquement , que la tot du pals dolve Qustrir qu' un,, homine qui a plusieurs semmes , embrasse cette religion, a- ,, molns que te magistrat, ou te mari ne les dedomagent en ,, leur rendant de quelque maniere leur elat clol. Sans ce- ,, Ia leur condition seroit deplorable ; elles n'aurolent fati qu' , obeir aux loiX, & elle se trouverolent prive Hes plus grands, Vantages de la societe. ς XIV. seuo in casu legi civili permittenti , secus religionis legi prohibenti obediendum est . Puotiescumque religio quae postgamiam vetat, in aliquam introducitur regionem, in qua illa permissa es, non videtur, spolitice dumtaxat loqui melimus , quod nationis lex permittere debeat ut homo qui plures uxores habet , amplectatur bane religionem, nisi sistemma praςus , aut maritus easdem compensent , O patui ciuili reddant . Hae conditione sublata, earum sera deplorabilis esset. Ipsa nibu ns obedientiam legi prasitillens s o ipsae magnis societatis emolumentis desiluta sorent. XV. Leges civi Ies ea probare vesent quae iure naturae ct religionis vetita sunt e Quoties religio christiana , quae uXorum
pluralitatem vetat, invehitur in aliquod regnum, in quo lex contraria habendi plures uxores obtinet, lex ista & naturali ,& divinae praevalere legi debet e Dubio procul, saltem politici baregiminis ratione habita , clamat novissimus legum Censor . Unde, quaeso, & ex quo sonte, an Machiavellico, an Hobesiano haec politica ratio manat e An Deus naturae humanae conditor eiusdem propagationem communitati generis humani non praecipit f Deum ne naturae auctorem latet num unitas , an pluralitas uxorum ad hanc societatis amplificationem conserat e Poterat ne superciliosus Censor insolentius, atque audacius in religionem debacchari e Alterutrum fateatur necessum est : aut
Deum secum pugnare , dum propagationem humani generis
13쪽
praeeipit, & polygamiam Vetat; aut hanc humanae propagatio ni non obesse. Vide infra pag. 293.
XVI. D Qu' il ne faut potnt regier les tribunaux humainspar les maximes des tribunao QUI REGARDENT L'
D Le tribunal de l'Inquisition forme par les Moines Chretiensis sur I'idee du tribunal de Ia Penitence, est contraire a tout se bonne Police . Fas minime est ut tribunalia humana regantur tribunalium legibus qua futuram vitam spectant. Tribunal Inquisitionis ad exemplar TRIBUNALIS POENITENTI E a Monachis Christianis insitutum, omni politico regimini contrarium es. - XVII. Quo ultra pergimus, eo patentius suam prodit imis pietatem Censor maledicus. Quis vel novatorum eo dementiae abreptus fuit, ut effutierit humana tribunalia regi haudquaquam debere sacrorum tribunalium legibus, i quae homines ad aetemnam vitam instituunti Tribunal Inquisitionis ad formam tribuisnalis Paenitentia sormatum cuicumque politico regimini adversa turi Tribunal ergo Poenitentiae perniciosum est cuique Reipublicae civili. Enimvero , si utrumque tribunal smilem instituistionis formam habet, similem quoque oppositionem cum poliatico regimine utrumque praeserat oportet. Persequitur Censor ibid. pag. 2.
XVIII.,, Ce tribunal est insupportabie dans tous les goveris D nemens. Dans Ia Monarchie it ne peui faire que des dela- ,, teurs, & des traitres; dans les Republiques il ne peut for-
,, mer que des mathonnetessiens; dans I'etat despotique ii estis destructeur comme lui. cXIX. Tribuna istud cuicumque regimini intolerabile est. In Monarebia evioratores, O proditores; in Repκblica inhonestos; in dispotica regimine destructores bomines incit, non secus ae ipsum. XX. Machiavellismus iste non minus politico-civili, quam sacro regimini perniciosissimus est. An non fatetur vel ipse perac*us Censor sacrae religionis fundamenta , & leges immobiles esse, constantes, ac perpetuas; & contra omnia humana
14쪽
fluxa, atque caducat Porro quid Reges, Principes, & Respublicae omnes magis exoptant quam principatum firmum , immobilem, & perpetuum t Ergo quo arctiore vinculo civilia tribunalia coniuncta cum religione sunt, eo feliciora splendent, di constantiori struuntur perpetuitate. Quid si exemplis illorum
regnorum quae hocce sacro tribunali destituta, crebrioribus a que funestioribus obnoxia fuere seditionibus, atque vicissitudi- - ,. nibus, hanc confirmare rem vellem Sed quae seipsis luculenta sunt, haud mea egent Oratione.
XXI. Innumera hocce in opere severa censura digna leguntur, quae in praesens silentio praetereo. Haec pauca cursim adnotasse sufficiat, ut heinc colligere, ceu ex ungue leonem, minus periti lectores valeant, quanti sit faciendum opus istud, in quo passim, dum res fert, impietatis effata modo aperta, modo tecta occurrunt . Non minus Dei religionem quam cuiusque Reguli sanctiones proprio subiicit cerebello novissimus iste Censor. Per omnes vagatur leges cum sacras , tum profanas, &plurimarum nationum regimina sacro-politica ut supremus iudex discutit, probat, improbat, & pro arbitrio definit. Suas
cogitatiunculas, & lepidula commenta modo. eruditionis nost lis ornata, modo fucis delibuta, confidentia iane mirifica, tamquam principia extra disputationis aleam constituta evulgat. Si eorum quae narrat, quae definit, quae reiicit rationum momenta, si auctoritatis documenta expetas, magnopere falleris. Quemadmodum Machiavellus, sciste sua effata obtrudit, quin confirmare illa aliquo solido ratiocinio studeat; sed continuis diverticulis, narratiunculis, & axiomatis, quae continenter spuit, lectores suos pro eo quo valet ingenio excantat. Qui enim mentis acumen, eruditionem, stili elegantiam, circumveniendi ,
lectorem dexteritatem Auctori huic denegaret, ipse se plumbeum, stupidumque perhiberet. Ceterum ad operis istius utilitatem quod attinet, si quod sentio, fari libere expedit, nihil inde , sive pro regiminis administratione, sive pro legum
spiritu penetrando percipies. Haec dumtaxat perdisces : re Iinionis iura contemnere , dc propriis ratiunculis 1 ubiicere : audacter de re omni argutari, & arbitraria commenta, ceu Oracula
15쪽
cula caelo delapsa, divendere : quae omnia innumeris sciolis mirum in modum placent. Nec est quod opponas axiomata, quae tamquam impietatis lue inquinata rescripti ex hoc legum Censore, aliqua in circumstantia, & aliquo in casu sensum ha bere verum posse : quoniam hoc etiamu admitterem, quid inia
det Ut liber perniciosus, & improbandus iudicetur, sat est iulum scatere sententiis quae iuxta obvium & nativum quem praeserunt sensum, aures ostendant, impietatem redoleant, e rorem contineant, & imperitis laqueos incredibili versutia praeparent. Quid, si omnia, occasione data, ad impietatem, ad
religionis perniciem vergant i Quid , si nullibi pietatis ossicia
cieantur, nullibi religionis iura sincere propugnentur , quoties politic civiles leges cum sacris belligeranti Unum ab istis hominibus scire averem : quantum nempe temporis impenderint in investigandis sacrarum legum codicibus : quot preces fuderint, quot ieiunia praemiserint, quot Patrum volumina pervolverint ad sublimem earumdem sensum comparandum . Risu forsitan , & cachinis excepturi haec. erunt caeci homines, qui tanta tenebrarum obsidentur caligine, ut vel ipsa media ad divinarum legum, in quas ferre censuras non dubitant, spiritum assequendum necessaria penitus ignorent. Cedo. An manifesta insania non laboraret ille qui in leges Sinenses , Turcicas , Romanas, Hispanicas, Gallicas iudicium ferret, quin prius illas perscrutari curiositate summa studuisset Et homunciones acuti ad vana , hebetes ad divina , sedere iudices non erubeaseunt, religionis controversias dirimere audent, quin prius ve1 a limine Scripturas sanctas salutaverint, nedum severiori studio meditati fuerint i Verum de hoc fusius, ct ex instituto infra sermo recurret.
16쪽
SArpius adpromisi me ea omnia retractaturum scire quae calamo meo
excidisse contra veritatem , aequi rerum aestimatores iudicaverint .
Tempus advcnit ut oppignoratam fidem liberem , ERROREMQUE
Tom. I. in Decal. dis. II. cap. XI. quast. II. num. 8. pag. 2 2 s. deprchen
sum RETRACTEM. Ibi documentum , quo P. Magistro Generali O. P. asseritur saeuitas concedendi licentiam pro libris imprimendis, transcripsi, ut
habetur in P. Fontana. Verum documentum illud in nostris Constitutionibus dist. II. ωρ. xiv. ad textum XI. lit. U. his aliis verbis legitur . DECLARAMUS quia in Capitulo Metis III 3. Ota. 9. sic fuit DECLARATUM . Inhibemus Fratribus strictissime ne tractatus, compilariones, seu commentWios editos, vel edandos, quovis modo extra ordinem publicent, quousque ab eis quibus Ma-gifer ordinis id commiserit, diligenter examinata fuerint , oe eorrecta . Qui autem contrarium fecerint, debita poma plectantur , iuxta id quod etiam apud Treverim fuit ordιnatum m 66. ordin. 6. Quare te monitum lector velim , hanc repetitam Generalis Capituli declarationem germanum citatae a me ibi constitutionis sensum prodere, Videlicet Magistro Generali praedictae licentiae impertiendae ius competere Erravi quoque, dum ibidem scripsi, Capitulum Generale Romanum celebra
tum esse anno I 688. cum colebratum suerit anno I 6 Ig. in quo confimmatione s. haec habentur. Confii amus redinationem quintam capiaudi praeeis
dentis Vialsoletani, qua statuitur ut nullus deinceps Liber typis mandetur , quis prius examinatus, ct approbatus fuerit a duobus, vel tribus Patribus in una quaque Provincia, a Provinciali, Definitoribus Capituli Provincialis nominandis. Quibus in virtute Spiritus sancti , cr sancta oberientia mandamus ut totum Librum diligenter videant, ct e x amineat , quo stilo, gravi, an humili constet, de qua materia, seu argumento, magni an parvi momenti, nee s Uficiatvit nihil contra fidem, aut bonos mores eontineat 3 sed talis sit qui bonora , es decori Religioni esse possit. Libros autem sic examinatos ct approbatos nolumus excusioni mandari in Italιa, antequam Romam ad Magistrum ordinis , vel eius Vicarium mittantur approbandi. P cipientes sub eodem formali praecepto ne postquam , ut dictum est , Liber examinatus o correctus , approbatusque fuerit , possit ei quidquam addi, vel detrahi , nisi id iterum examinatoribus, ct Superiori, ab eis approbandum, vel reprobandum, ostendatur. Haec omnia transcribere volui prout extant in Actibus eiusdem Generalis Capituli , veritus ne si legantur qualia rescripta a P. Fontana sunt tit. de libr. imprimendis num. s. alio in sensu a Capitulo intento a lectore minus perito intelligantur. Tandem altius cuiusque lectoris animo haereat velim
17쪽
qui MN Librum edat. Ad hoe essatum . quod nune altIus ineuleo. revoear omnia quae ibi seripsi, volo. Siquidem nihil tutius in hac materia praescribi valet. Addo in legibus interpretandis potissimum spectandum esse Superiorum, qui sunt illarum custocles, sensum , probatamque consuetudinem ἰ a sinceritate hoc, eadem cetera errata omnia quorum suerim ab honestis candidisque viris admonitus , retractabo , ut videant & confundantur qui blaterare, me minus sincerum esse in rescribendis quorumdam Caluisti-rum opiniunculis, iniuria summa & manifesta pergunt. In hoc Tomo pag. 22 I. num. Io. scripsi et se Sea fallitur P. Viva id nonis exprimi in damnata thesi &e. quis vitilitigare super hoc verbo exprimi valeat, declaro, id utique materialiter , ut aiunt, non haberi in M. mnata thesi, in qua tamen reipsa & formaliter significatur. Similiter quamvis aliquid discriminis sit inter voluptatem perceptam ex prospectu campi , auditu musicae, olfactu rotas & voluptatem captam ex cibo , potu , & actu coniugali, de quibus ibi pag. 222. disputatur , non inde tamen cons quitur praefatum Auctorem ambigue non interpretari dictas duas .theses . Quae ideo adverto , ut cavillationes, quae obtrudi inepte possent , Praev
18쪽
Librorum, dissertationi , capitum , sara apborum, ω quaesionum quae in hoc Tomo continentur.
IN LIBROS TRES DE IURE NATURAE
Sancti Patres is exponendis iuris naturae mandatis ab Ioannis Barbeyraes. Christiani Thomasii, Morumque aquilonarium baereticorum imposturis asseruntur. Ita
Thomasius, Budaeus, Barbeyracus, ἐν communiter Latiarant Scriptores iustis naρων
Hob si , Cumberlandus Pulandorsus Thomasus , Barbeyracus , Hrinnectus V volfius, ceteraque trans μι haereιπι sis naturae lumine , sublata avduritate omni
19쪽
tum divinarum frelaturarum, tum antiquorum scriptorum, laterpretantur iuris nais turaM mandata, vos divisat Scripturax, Iedum natura decreta , bumano subiiciunt ratiocinio. -
ἐν aliorum, abstrahentium a doctrιna revelara in exponendo naturAE ture, aberratio nes patefiunt.
corrupti humanae naturae mores ex S. Augustino describuntur. Musterium formidauduis vita hominis. Sapientes Ethnicorum, bominum mala viderunt, caussam irararunt. suam fini caeci heterorixi Hobbesius, Cumberlandus Pulandorsus, Thomasius, Batheyracus, V volsus, He innectus, eeterique, em Isto naturae lumιne moderari hominum seisinem insipienter se iactant. 72.
Usus redi.e rationis in iure naturali e licando. Duo extrema vitanda. Humana natata νa fandus est in qua Das agit radices naturae ιus. Oui venefas istiur DB qualitates ronorant inepti sunt ad explicanda turas naturalis dictata . muro Oxi Hobbosius Pulandorfius, Thomasius ,VVolfius, Heinnectus, a revelata doctrina abstrahentes siti νectae rationi invisi, caeciores Ethnicis funt , quod mediernam unicam morbo 'opportunam negligant. Istorum methodus Pelagianimum, im Naturati umfomes Errores ab istis evulgati contra ius naturale. 76.
CAPUT XII. mmersariorum sopbismata profligantur. 8a. CAPUT XIII.
AENI suspieio, eur novi beterodoxi seriptores Scripturarum usum iu uris natu inexplicatione reiiciant, manifestatur. Inorum contra ius naturae errores graν mi Ineptisune exprobrant casuistis nostris laxas opimo es, eum ipsi crass1smos erro. e dotant Ilurus ealumnia, quod apud nos Carbolicos lumen ratιοπιs fustyrima tur, denuo exploditur. Monitum ad saperdas quosdam Italos , Grotianos, Ptigendor fianos, reosano ue.
De hominis ossiciis, se ii de amonibus humanis. CAPUT L
20쪽
R eardua Cumberlandus ad benevρθηαβm singulorum hominum erga allas homἰner, ad oseostensionem propagand stirpi , σή cerebri humani magnitudinem, ad eiusAm ij elirationem ad venerem non limitHram tempori, ad amphora vasa Dermatica omniaeemoeat naturales lege/. Hi, is sni errores proflantur. aol.
. CAPUT III. Bby ;8a L Thomae de bomine propter finem operante . Fisis, quἱ prineipium emisiisseeum est humanarum actιonum, notio, is partitio . Plures hoe de argumento .uGiuneutie. Admonitio ad P endor nos, moi nos, minuecianos. aio. Quaest. I. Quid, is quotuplex fit Dis i is an homini agere propter finem eonoeniat Τ . - - ibid. Quaest. II. Solius ne hominis est propter finem agere ' ii l. Quaest. III. Oseia bumana recipiunt ne a me speciem, seu bonitatem, ae malitiam raviest. IV. Sit ne aliquis finis ultimus humanae vitae eQuaest. V. Unius hominis valent ne esse plures ultimi fines e rest. VI. Vult ne homo, qus anetit, omnia proter ultimum finem 'Quaest. VII. Sit ne omnium hominum unus ultimur finis Quaest. VIII. Utrum in boe ultimo fine aliae creatur,e eonveniant
De beatἱtudine . quae est veru1 ultimus Mis bominum. In nstigo bono ereato, sed in f A Deo sita est. Cesilliani V Vol fit de summo bono propositiones. ibid.
De in iis voluntariis. Quam praeciare bse S. Thomas, ceterique Theologi eatbοfiet emponunt. Quam ieiune, im erite, is obscure de bu scrabant Pufendoesus, is Th. minus , ceιerique earumdem Iect.rrum. I 2 Ouaest. l. Quid fit octoium voluntariumst ibid. Quaest. II. Suboto omni voluntatis actu , est ne voLntaria omissio, advertente ratione. urgentequo pr.ecepto e . Quaest. Ill. Potest ne Om esse voruretaria, quin urgeat praee tum em I IV. Qu. e fini voluntarii eatissae ael . V. Vim ne volautas pati 'o si tu actibus tum imperatis, tum elisitis e Quaest. VI. qua fant ex metu, sint in voluntaria Quaest. VII. Qui contractus ex metu initi sunt irriti stouaest. VIII. Quae fiunt ex concustiscen ia, sunt ne involuntaria st uetest. IX. Utrum ignorantia tuferat involuntarium e
De humana libeetate. Hae homo in sui ereatio'e pr.editus suis, nee eam per originalemeti am amisit, Lutheri, Calvini, P endrini, Christiani Thomasii, aliorumque P,.
te antium errores- ι 3-. a. i.
Christiani Thomasii, Budaei, Pasendor fit, is aliorum Luiberauorum de libertate opto nationes. SP s. III. Mersta Iansentana de Abertare, in tertia propositione eon Ita : Α1 merendum , dc Tom. n. b deis