장음표시 사용
31쪽
XXIV Quaest. III. Violatores legum poenalium tenentur ne taxatas poenas luere ante iudi eis sententiam' .
Quaest. IV. utii a contractu inito resiliunt, subire ne poenam conventionalem deIeneiatam is erusmodi res Iientes. ante sententiam iudicis rQuaest. V. Legum poenatium violatores teηentur ne , prolata iudicis sententia, fe- ipsis poenam exequi, an debent expectare ivstitis executionem e 4 in Quaest. Ul. Tenetur ne rudex poenas a lege taxatas reo a plicarer ibid. Quaest. VI l. Si iudex absque causa paeniam a lege pr/escriptam remittat, teneturne ad restitutionem e ibid. Quaest. VIII. Lex in praesumptione fundata contra legem divinam, veritate deficiem te, obligat ne in coicientias ψi8.
De lege tributorum. 62o Quaest. unici Lex quae tributum imponit, obligat ne in conscienιiae ibid.
De Lege irritante. . qaq. Quaest. I. Lex irritans obligat ne in conscientiae 423. Quaest. II. Unde coirigendum fit, cond/tiones praescriptas a lege pertinere ad ipsam contractus Iubstantiam, veI ad accidentias ibid.
De lege dubia. Laxiores Probabiuarum opinationes profligantur. 626. Quaest. I. svι dubirat, existat ne sex, an secus, liber ne a lege est e ibid. Quaest. II. Qui certus de lege , dubitat vera, an hoc in particulari subiectus fit legas observantiae, exemptus ne a Iege est e 427.
CAPUT VIII. As subeundae mortis, aut gravis damni periculum ab observanda lege eximat e 47r. CAPUT IX.
De Toluntate . seu intentione necessaria ad implendam segem. Φ33 Quaest. I. Necessaria ne est aliqua intentio, veIe ressa , aut virtuasu, adimplendi pr.ec tum veI sufficit intentis ponendi ν m praeemtam e 63 Quaest. II. Ut quis satisfaciat legi, debet ne suem 'gis latenrire ' 4; . Quaest. III. Impuri ne princeptum vaset actu vitiosos 4 6.
Quaest. I. Imρleri ne uno actu plura praecepta vagent eQuaest. Il. Satisfieri ne potest eodem tempore diveri praeceptis e Quaest. III. Peccat ne qui impediment m opponit , ut a lege implenda
Quaest. IV. Peccant ne contra praeceptum qui impedimenta non removent,
Iiηe Irovi damno pigunt e Quaest. V. Qui non potis totum implere opus prreceptum , astringitur ne partem quam ροis, exequis 368. Quaest. Vi. Quando duo occurrunt praecepta quae fimul scizari nequeunt genuum quid ibid. Di Sis
32쪽
VΙ. De legis cessatione , interpretatione , dispensatione , & consuetudine .
C A P U T , I. strobabilis, is laxa est plurium Probabilistarum opinio, qua defenssitur . non obfi- .are legem, sublato eiusdem fine in particulari. 1bid. lauaest. I. Expectanda ne est Priscipis declaratio . qua definiatuν legem res a fer . - Quaest. II. cessante negative fine adaequato fuis in particulari , cessat ne letu obis figatio P 6 3.
Quis uuandonam lex antiqua abrogata eenseatur, nova supervenIente e 4 9. Quaessi II. Quis abrogare legem valet ' . Ibid. Quaest. III. Potest ne inferior legem a se latam, coUrmatam a superiore , abrogare , mutare, eidemque derogare ' Rid.
De legἱs interpretatione, is epit M. Opiniones P. Viva, falso pro se eitantis P. Suarer . is, vitiorum Trobabilistarum refelluntur . . θ Quaest. I. Quanaeo legislator prohibet laetis interpretationem, licitum ne es Docloribus ex instituto, nedum obiter, eamdem interpretari flauaest. II. Qua regulae in interpretatione servandae δ aest. III. Extendenda ne lex ad casum in ea non comprebensum , ob simiDtuaι-nis . vel identitatis rationem e 43ώ. Quaest. IV. Quando legislator decidit aliquem essum , extenditur ne aeciso aa alium fimilem csssum . . ... Quaest. V. Quibus in ea bus sicitum fit uir epithia, seu πιλeras . 4 4. Quaest. VI. Requiritur ne eertitudo, an satis est probabilitas , ut usus epi χιιGD-4 8
q. II. Regula e iure eivili selectae L. III. Sententiae ex diuess Marci Tullii libris eone .
33쪽
. LDi reserἰ-is ηοtio, eiusdemque partitio. ib 1 Quaest. I. Ut subditas liber fit a lege, sat πι e 3 ut praesumat superiorem fora dispensaturum e 4 a. Quaest. II. Unda ealligi possis, velle rei a Praelatum dispensare δ 4 3. Quaest. III. Sola taciturnitas Praetiti est ne fa cieηι signum eoEdendi eumdem velis dispensare e ibid. s. II. De iis qui dispensare in lege divisa , ἐν bamana , is respectu quorum . Ualeant. 476.
Quaest. I. Cone sit ne Deus Romanis Pontificibus privilegium dispensendi in iis quae sunt divini laris e liuid. Quaest. II. Quibus competit dispensatio a legibus humanis e 477. Quaest. III. referior in legibus superioris di pensare ne valet e 478. maest. IV. Legislatoν supremus valet ne eum dispensatione eommutationem eou- tangere e 679. Quaest. U. An potestas delegata dispensandi fit ample interpretanda st ibid. Quaest. VI. Respectu quorum dari legum dispensatio possit f 4 o. Quaest. VII. Potes ne legislator feeum, quemadmodum eum aliis , di peno-νe P ibid. II.
Utrxm ficita fit dispessatis absque iusta caussa data st Tereant interdum fusteri
F. V. νος sationes a faeris eanοηibus, is quibus afiquid iuris divini , aut naturans ruin ruri ηr , ut dispensationea reeipiendi prures praebendas , non residendi , smilesq*e, omnium Theougorum, etiam iuniorum, consensu nulta sunt. 49r. F. VI. De eaussu quae ad Ilaitam validam e dispensationem requirunt . 696.
Quaest. I. Quid, si de caussae sufficientia dubitetur e 497.
Quaest. II. Valida ne es dispensatio, quando rei a datur ecussa fulsissens pro ess em , si disenotor tuum ignoret , is nihilominus dioensationem impertia. tur st ibid. Quaest. III. Tenetuν ne dispensator, caussa legitima oecurrente , dioensationem 3mpertiri Ugam petenti Z 498. Quaest. IV. Utrum imp tia mulctae pecuniaria sufficiens caussa sit dispensationis concedendae P ibid. F. VII. ne dispensatione subreptilia, obreptilia, is per metum extorta. 49'. g. VIII. Quibus de eausit obtenta dispersario cesset. Sor.
Quaest. I. Ces me caussa mali, ob quam eoncessa dispensatis est, cessat ne donensatio j ibid.
34쪽
Quaest. II. cessaι ue dipessatio Ob mortem dispensatoris e Quaest. III. Potest ne dispensator suam revocare dispensationem e Quaest. IV. Quandonam c et dispensetis per renuntiationem P
De lege aon seripta, seu de consuetudiae. F. Lauid, is quotuplex sit eo fuetari Ps. II. Quiηam eon etudinem invebere possηt , is quae eonditiones ad veram eonsuetudia
Quaest. I. Quot funt eonditiones ad veram eonsuetudinem necessariae e so Quaest. II. Quodnam tempus requiritur ad in rodueendam conluetudinem e so8. Quaest. III. Quinam actus , quae eorumdem frequentia requiratur ad veram consuetudinem e som
35쪽
Errata corrige M. Pag. 8s. lin. t. Doctos, reao 3. I 6. attentio 3.1. 13. praecepta orat Ia32Ο. 22. trastatu 344. 13. obiiciunt enim I 6. 13. intras 49'. ult. alsum Io 3. 13. egibus Doctores satientio praecepta moralia tractatu
obiiciunt etiara intra falsum legibus.
36쪽
DE NATURAE, ET GENTIUM IURE, DEWTE POSITIVO , DIVINO, HUMANO
Rovinciam omni ex parte celeberrimam, sive eiusdem dignitatem , amplitudinem, & eommodum, sive uberrimam disputandi copiam, explicandarumque veritatum profunditatem , sive tandem diligentiam, studium. eruditosque conatus Q. Vi
rorum, qui eidem exornandae sedulam navarunt Operam, spe
ctes, illustrandam suscipio. Priusquam vero rem ipsam ingredior, te, lector benevole, paucis alloqui interest. Et primum omnium scias velim, me hoc delegisse argumentum dispiciendum, non modo quod si Iheologiae nobilis pars, sed alia quoque ratio magnopere sponte eurrenti calearia addidit. Ea porro est, quod Plurimi Italiae nostrae saperdae, atque barbatuli , quemadmodum vestitus formam, ita etiam loquendi, ratiocinandi , atque philosophandi , ne dicam spuendi. regulas ab ipsis Transalpinis, & quidem frequenter haereticis, Lu- theranis, Calvinianis, ceterisque id genus, mutuari minime erubescant . Dum erudituli nostri prima iuris naturae & gentium elementa degustare incipiunt , eontinuo crepant Grotios, P e8dosos, Sesdenos, minecios, Cumberlandios , Thom sior, mosos, eorumque gregales. Dicteria, stommata, imposturas, quas h etici isti in Theologos, quos vocant Scholasticos, in Patres sanctos, in Pontifices sum mos, in Romanam Ecclesiam impotenti temeritate eructant, scituli nostri Italiadoptant, &, ut eruditionis sumum penes vulgus captent , eadem in tempore promunt. Usque dum cumberlandii, & Pufendosi opera de I. V. ἐν α latine dumtaκat evulgata suerunt, vix Septentrionis eonfinia transiliere , paucorumque Tom. n. A ma-
37쪽
manibus terebantur. Verum similatque cincinnis,& fucis Gallicae linguae BarbePraci pennicillo delibuta, & veluti transBrmata vita sunt, tum in Italiae civitatibus resonare, & semidoctorum hominum ore ad sidera usque extolli coeperunt. Insitus a natura amor in patriam, in nationem olim orbis dominam , & sanctis- sina ae religionis, quam profitentur, defendendae onus a similium librorum lectione coercere illos deberent. Nec eo mea spectat Oratio, ut improbare velim vel ipsorum haereticorum eruditionem, Vel Prosectum quem quis ex eorumdem percipe re lectione valeat. Illud detestor quod plus iusto Italorum non pauci , propriae indolis, & dignitatis obliti, veluti vilia mancipia, magni iaciant Protestantium istorum opera, in quibus, si quid verae doctrinae est, a nostris acceptum fuit. Et , quod satis mirari nequeo, laudibus efferunt P ea ris, Thomasios, Barberraeos , aliosque similes, qui adeo sunt in Catholicos Romanos efferati, ut tigres, non homines sese exhibeant. P endosus controversias de iure naturae δc gentium ita versare contendit, ut solius naturalis luminis usum, nullo ad religionem divinitus revelatam habito respectu, abhibere Velit. Nihil Scripturarum, nihil quod intra religionis naturalis confinia non includatur, immiscere suo operi voluit. In qua methodo, quam turpiter aberraverit, infra ostendam . Nulla ergo adversus Catholicos garriendi, & obganniendi occasio erati & tamen passim videas hominem furentem, atque ubique clamitantem : Arcana Papatus r Papistas, uotiuiras
Romanenses dcci Theologos catholicos tunicati popelli loco habet. In ipsa praesatione ad opus I. N. & G. eosdem excipit his verbis. ,, Imprimis autem, quare il-- los hinc exesuserim Scriptores qui inter sectie Romanae addictos , mores sibi ,
, atque conscientias hominum regendas sumpsere, quos ipse Grotius, ct atra magno is agmine in partes vocare gaudent ; eius rei ratio mihi apud cordatos satis puto e stabit: scilicet istis hominibus suorum traditorum nullum certum tandamen tum, aut hypothesim substernere solemne est . . . Omnes magno conatu ma-- anas nugas etlint . . . Cuius instituti haec est arcana ratio, ut, postquam in
is ter fundamenta sacrae istorum Reipublicae, est hominum conscientias , non ra- . tione, sed auctoritate Sacerdotum regi, ubique in promptu sit Auctorum nu- , bes, quae qualemcumque sententiam stabilire idonea sit, Prout quemque perais suaderi ipsorum interest &e. Et in ipsa praelatione ad opusculum de O io bo miniι ἐγ eivis summum Pontificem deridendum propinat , inquiens , se paucis velle suam exponere sententiam, non quidem pro auctoritate papali, ac si aliquo illi privilegio cautum foret, ne in errorem incideret. II. Haec tamen mitissima sunt , si cum iis conserantur quae infra adducturus sum ex eodem Pusendorsio, ex Thomasio, ex Hei necio, aliisque . Solus hic impotens diffamandi Catholicos furor, ab istorum legendis libris absterrere Italos nostros deberet, vel saltem efficere ne eiusmodi Scriptores ut magistros susciperent.
38쪽
Sed illud maiori suffundere istos pudore debet, quod Doctores nostri δε methodo magis opportuna, & doctrina solidiore quam praefati haeretici , controversias de
iure naturae & gentium explanaverint, ut infra ostendam. Nec propterea par intium studium ita mentem meam obnubilat, ut negare , praecipue Pusendorso eruditionem, acumen, dc disputandi rationem velim. Verum magnopere mihi arridet sancti Augustini doctrina Lib. de patient. eap. xκvILI. tibi haereticos, Ac schi Lmaticos omnes ut filios reputat concubinarum, extra salutis aream ab hereditate,
catholicae matris Ecclesiae filiis reservata , eκelusos . Filios quippe uxoris a filiis ancillae segregavit Deus. verum, ne isti essent omnino steriles Ac vaeui , aliqua de iisdem donavit. Intelligendum es assa esse Dei dona filiorum illius I ter alem quae sursum libera est mater nostra. Hae sunt enim quodammodo hereditaria , in quibus sumus heredes Dei, eobereos autem oristi . Alia vera quae possunt aeeipere filii concubinarum, quibus Iudaei earnales , schismatici, vel haeretici eomparantur . Quamvis enim seriptum fit et Elice ancillam , de filium eius e neque enim heres erit filius eoncubinae cum filio Isaae tamen etiam filios concubinarum , quando a filio δεο Isaae divisit Abraham, nonnulia eis laetitvs est munera,
ne resinquerentur omnino inanes, non ut merentur heredes . Quam Augustini doctrinam mirum in modum confirmatam in haeretieis nostris transalpinis video. Occurrunt quandoque, non inficior, in istorum operibus improbus labor , eruditio , ingenii acumen, dc cetera eiusmodi; at hae omnia tot sunt foedata erroribus, dicter Es, immituris, ut eontinuo appareat dona esse ex iis quae filiis concubinarum Iargitus Deus est.
I H. Si quid ergo eruditionis, si quid doctrinae, si quid veritatis in his deprehendis, scias oportet, haec omnia dona esse filiorum concubinarum. Quid heinc Contemnenda st Absit . Laudanda, suscipienda, non quia haereticorum fructus, sed quod
dona Dei sint. Si ergo pergit Augustinus filii sumus Bberae Hierusalem , alia
dona exheredatorum, alia intelIstamus beredum. Pudeat itaque , graviterque pudeat sciolos Italiae nostrae ab exheredatis Transalpinis siliquas mutuari, cum domi suae frugibus abundent. Exerant ingeniorum suorum vires, Italorum spiritus suscitent a vetustamque dignitatem recordentur. Idem nunc, ae olim circumfusus aer , idem sanguis, indoles eadem, eadem soli ubertas, atque amoenitas, quae, sicuti dulciores prae aquilonari terra edit fructus, ita nobiliora parit ingenia. Otio, ignavia , mollitie, torpore, luxurie, ceterisque letalibus scientiarum morbis depulsis, pristinae insta urentur artes, labores, vigiliae, virtutum cultus, ac veri honoris studium: dc tum Italia omnibus Europae populis praestabit. IV. Nec est quod mireris, dum videas me transalpinos haereticos duriore interdum excipere sermone. Utinam blandius tractare eosdem licuisset . Sed ea est illorum maledicendi rabies, dc calumniandi libido , ut nos vel repugnantes uris
39쪽
geant, cogantque tantam coercere insolentiam. Cum vel ipsas res philosophicas .& historicas versant, ut Brucherus, Thomasius, Budaeus, Moshemius di alii, sundeque eisdem iminiscent papismum, Romanensium superstitionem , idololatriam ,& alia calumniarum portenta. Theologis nostris ignorantiam, barbariem, ipsa que stupiditatem rustica scurrilitate exprobrant dicacissimi thrasones . Ubique Lutherum suum, Catholicorum spoliis onustum, & ovantem, tamquam omnium scien tiarum, potissimum Theologiae, dc ipsius iuris naturae ct gentium instauratorem splendidissimum, depraedicant. Contra nonnulli Italiae erudituli vix absque laudis Praefatione haereticos istos Scriptores nominant. Versa hodie alea est . Olim Catholicorum Theologi Luthera nos pro meritis exagitabant, di interdum aliqui redundanti severitate. Nunc Lutherani Italorum modestia, & ni mia humanitate abutentes , elato supercilio, dc incredibili superbia tumentes, recta & Oblique Catholicis detrahendi, improperandi, illudendi ansam arripiunt . Nec aliunde hoc proficisci existimo, quam eκ invidia illa. odioque quo omnes exheredati , filiique concubiciarum, ut, Augustino telle, sunt omnes haereti ei , ardent , crucianturque adversus legitimos heredes, filiosque matris Hierusalem. Sed disrumpant tandem
aliquando caecitatis velum, redeantque m paternam, unde descivere, domum, inquam apertis ulnis clementissima mater redeuntes complexura expectat . Nequere, lector amice, suspicio subeat, eo sermonem meum tendere, ut maledicta n,
Iedictis retundenda esse velim. Absit. Blande eκuleerati filii ancillarum tractandi sunt. At, dum nostra modesta ratione seribendi insolescunt, dc pene insaniunt, tum illorum sinciput emolliendum aliquantisper est, audaciaque deprimenda , Salom ne Auctore : Responde susto iuxta sustitiam suam . ne sibi opus essς videatur z
I. Uoniam, ut inquit Mareus Tullius LAEL O e. Omnis quae a ratione si stipitur de aliqua re institutio, debet a definitione proficisci, ut intelligatur quid si id de quo disputatur ; praemittam necesse est iuris naturae , quod est
disputationis nostrae argumentum, finitionem . variae sunt istius vocis iuris acceptiones, atque adeo finitiones diversae, de quibus infra alio in loco dicturi sumus In praesens , ut terminos aliquos disputationi meae cireumdem, finitionem quam iuris naturalis tradit VI pianus, quamque Imperator inseruit Lib. I. Instit. tit. a. in medium promo. Ius naturale es quod natura omnia animalia docuit : nam ius istud non humaηi gιν ri1 proprium es , sed omnium animasium qu e in calo, quae is temra a
40쪽
, quae in mari nascuntur . Acriter Icti disputant , exacta ne sit finitio isthaee. Negant plures, quod bruta iure dirigi nequeant, cum sint ratione destituta. Aiunt alii, rationem genericam, in qua homines, dc bruta conveniunt, spectantes. Bruta plura operantur iuri naturali consormia , necessitate impellente ; homines id agunt arbitrii electione. Exemplum subiicit Ulpianus. Liberorum educatio ad pa rentes spectat, iure naturae imperante z quod Piscium dc bruta peragunt. Nam, ubi semina ex promiscuo concubitu concipit, sola educationi dat operam. Quoties sola editos fetus educare nequit, marem sibi socium asciscit, ut in avibus contin Lit. Si fetus in lucem editi sibimetipsis satis sunt, tum semellae, facta ex concubitu reciproco conceptione, ova in loco opportuno deponunt, ubi solis calore so- veri , & partus inde excussi congruum pabulum reperire facile queant . Eadem ergo animalium, dc hominum educatio, hoc solo discrimine , quod in illis eκ inostinctu, in his ex rationis electione procedit. Brutorum actiones a suprema ratione determinatae sunt propter finem in quem bruta seruntur I licet nec eum intellia gant, nec intendant. Homo vero, quia rationis usu pollet , dc finem hune intelligit, dc p Pter eumdem operatur. II. Obvium occurrit exemplum aliud . Bruta appetunt propriae vitae conser Uationem. Cibum sumunt , quo eam re ipsa conservent. Appone cani iam elico cia hum. Is ita eum devorat, ut alterum advenientem canem , qui eiusdem cibi particeps esse velit, mordeat. Ipsa natura duce, bruta se defendunt adversus eos qui illorum vitae insidias struunt. Plura alia adducere exempla solent istius sententiae patroui . eaque iussi calamo eκplinae Christianus V lfius in opere inscripto Horae
sabsecimae Marbargenses de babis. Pbilosopb. g. a. ubi brutorum causam agit , dum iisdem iuris definitionem eonvenire propugnat. III. Controversia haec de voce, secus de re est. Nam , si presse ius accipiatur in brutis non reperiri, explorata res est . Ius quippe iubet , & vetat illis qui lubertate instructi, agere, vel omittere iussa valent. Hae autem saeuitate soli h mines potiuntur. Si iuris capacia bruta essent, iniuria quoque assicerentur, atque adversus hominem contendere iure possent . Absurda haec sunt. Ergo ius vero insensu acceptum brutis minime competit . In definitione Ulpiani bruta includuntur, quod in iissem quaedam iuris similitudo eluceat . Siquidem naturae instinctu plura peragunt bruta quae ipsis, dc hominibus communia sunt, ut maris dc semianae coniunctio. prolis generatio , alimentum, eduratio. Cognitione quadam, seu instinctu assequuntur finem; dc quae fini obtinendo conducunt, demandare execu tioni solent. Umbra ergo quaedam iuris in brutis elucet, sed in homine solo eiusdem vera resplendet imago. Quare peroptime inquit Cicero Lib. II. de nat. deor.
Soli ratione utentes iure, is lege vivunt. - .
IV. Verum iuris naturalis imaginem iusius infra delineabo . Satis mihi nunc sit Tom. VI. A i i j indi-