장음표시 사용
531쪽
sicae a cultationis datur mininia ca-IOot patet tex. commen. 3 s. nam licet potentia diuisionis in talibus noreducatur ad actam,quia non datur minus minimo,quod sit naturaliter
alispositum,in illa potentia in quantitate non est frustra,quia eius potentia quae plura respicit,non principa- Iiter orsinatur ad noc, sed potius ad disponendum materiam ipsi formae ad hoeri subiectum, cuius est,possit recipere dispositiones conuenientes suae naturae pro suis propriis operationibus ad quas principaliter ordi-H natur,&issa sunt quae communiter Io πω dici solent circa hoc. Nobis autem aliter apparet dicere distinguentes iuxta nostram consuetudinem de multiplicitate potetiae nam alia physica,alia logica,& physica alia activa ali palliva. Dicimus igri potentia physica siue realis quaecunq; fuerit, uel passiua frustrari non potest. Vnde quiequid est possibile ex parte agentis est possibile ex parte passi,&. econtra, ut dicit Commenta. in primo coeli, & mundi commen. I 24.
Et ratio est, quia potentia activa. dissinitur per passiua, & passiva per. activam, & eum hoc iundamento transit Aristo. in tertio de anima. intex. mmen. I7.ad probandum dari intellectum agentem,quia in omni natura in qua datur unum quod est omnia fieri, est dare etiam unum quod est omnia sacere, &cum lioesundamento transiuit etiam Commenta. In. I 2 primae philosophiae in commen. 38. ad dicendum Q omnes sormae sunt m potentia, in prima materia, &sunt mactu in primo motore, &quod sit impossibile dari potentiam passivam realiter loquendo , quae non reducatur ad 1- votum. Patet auilioritate Averr. in primo coeli, & mundi. In commen. zo. ubi loquens de prima materia.
Inquit enim in materia non est pintentia nisi apud separationem eius asorma. Si igitur substantia malinriς est in potentia,& fuerit aliqua materia cuius potentia nunquam exit in actum,ista potentia est ociosa, desuperflua,&si non esset generatio,&corruptio non staret operatio istius virtutis, scilicet potentiae, & caetera. Similiter Aristoti in secundo cadi. Cotra eos tex. commen. O. inquit,l si natura v Tl ' dedisset astris irtutem motus pro ' Lgressiui, utique dedisset sibi instru dum menta, nihil enim ut contingit facit potestat renatura. Et ex hoc aduerte quan- suaso intum errant in via Aristotel. qui po Mnunt animam secundum omnes sui potestates essς in qualibet parte corporis: ita P potentia visiva non sol. tum est in oculis verum etiam in pedibus sed in pedibus illa potentia nopotest exire ad actum, quia defici ut sibi in ijla parte disposuiones necessariae ad videndum. Dici t. n. Ari st.
in secundo de anima in tex.comme. 82. lnon ubiq; auditauimal, neq; ubique penetrat aer. non enim v bique habet aerem mouenda pars, dc
animatum, sicut pupilla humidum. Sed i sta opinio ex iam dictis stare non potest, quia si natura dat alicui
potentiam ad aliquam operatione, dat sibi etiam omnia instrumenta,& dispositiones necessario concuserentes ad illam operationem, quia natura non deficit in necessariis, ne abundat in superfluis, quia nihil frastra secit nisi fuerit ampedita ,sicut in iis petistis,& orbatis, ut dicit AristoteL in tertio de anima. text. comet
532쪽
men. s. similite etiam ex hoepa 'valde ex tranea a natura homini semiet quantum deuienta via Aristot. qui recipiunt huiusmodi, non ha- qui tenent demente eius in corpo- bent cerebrum naturaliter habilitaribus e testibus esse materiam elusi tum abbonum. Et in . IΣ.primae phidem rationis eum materia genera- losephiae.eomment. IS. loquens debilium,&corruptibilium ,&quod eisdem prope finem commenti. inibi ideo non est corruptio, quia n5 quit. Et cum loquentes nostrae legis est priuatio,neque contrarietas, hoc opinabantur,quod agens agit cre1- quidem stare non potest,quia quae-,ido formam ex nihilo,& nullu m hucnnque sunt eiusdem rationis, ha- iusmodi agens viderunt hie, dixeruebent eandem disssinitionem. primo unum agens omnia sine medio,&coeli .commen. χ' & quae habent ea quod actio istius agentis transit indem divinitionem, habent eandem uno instanti in actiones contrarias,
a formam &quae habent eandem sormam,diabent eandem actionem; sic enim probat Aristoteles primo coeli, mundi. tex. commen .72.quod si essent plures mundi, terrae essent eiusdem rationis,&haberent ea desperationes, ita quod sicut ista ter .ra tendit ad medium mundi, parisormiter,&illa. Similiter etiam potentia ac tua agentis frustrari non potest in natura quod non exeat in oti id αερ pyopriam Operationem. unde Comloquente, mentator reprehendit Sarracenos Auern i, loquentes suae legi qui propterea lotollisat. quentes dicuntur ab Averroi, quia ponunt aliquas positiones sine ratione, sic inquit ipse in tertio meta- , C physicorum .commento. I s. ubi ex ponit dicens. Et intendit per loquentes in diuinis. loquentes sermonem extra intellectum hominis. Dicebat: igitur in sua lege, quod est unum ages om nia sine med io, scilicet Deu ,α contingit istis, ut inquit nono primae philosophiae, commento septi-ino,ut nullum ens habeat actionem' propriam naturaliter, & cum entia non habuerint actiones proprias nohabebunt essentias proprias. actiones enim .non diuertantur nisi per esentias diuersias. Erilla opinio estic eo uenientes.& infinitas,ita quod negant ignem comburere, &aqua Ehumectare,&dicunt omnia ista in- digere creatione. Sed corpus, non creat corpus,& tande diciti error
istorum est manifestus. Revertamur igitur & dicamus P omnis potentia realis, siue ae tua,sive passiua, necesse est, quod reducatur ad actu alias frustrabitur. Sed dices, non- Dubium ne materia habet in potentia passiua multas sormas, quas nuctuanu recipiet resipecta indiuiduorum 3 alia , sequeretur, quod omnia quaecunq;
eueniunt de necessitate eueniensic5 .' etra Aristotele in libro de interpretatione,& etiam contra veritatem.
nani ut inquit Commentator. in se Fcundo physicorum commento. g. 'in calce commenti , sermo dicens, quod omnia ex necessitate eueni ut,
est termo falsus,&in metaphys.contradicitur illi,& in secundo de generatione,&corruptione in tex. com. 6 .inquit,quod autem nuc verum
dicere,quia futurum est nihil prohibet non fieri,suturus enim ince- solutio. dere quis non incedet. Nisi esset No inco iquod non inconuenit aliquam p6 MIix P 'tentiam secundum individuum stustrari,quia natura in agendo potest trulitari.
533쪽
G impediri , scribit enim Aristotel. in
Na primo libro de iomno& vigilia in illo ca-spent i xe piae in quo agit de diuinatione quς
tum . in tertio physico. in expositio ς
ne text. comm c. 68. Sed remanet Dubluat adhuc v na dissicultas de coelo, quia
secundum Averr.in. .primae philosophiae. comme. I. in coelo non
tu, n 'ha fit secundum quietem, quod multa iret entia consulta bene,quae heri expediebat ι per acci di sibi uta sunt propter alias dignio- est possibilitas, nisi ut quiescat, sed
. , P ς res inchoationes.omnino enim om ista possibilitas nunquam reducerendulun ne non fit quod futurum erat, deindiuiduis igitur quae no sunt de principali intentione naturae, nihil prohibet aliquam frustrari potentiam tur ad actum quia inquit Aristo. in s. primae philosophiae. in text. c m. IT .non est timendum coelum quie
-scere. Nisi esset quod potentia ilia ψμμ' sed impossibile illud est secundum laqua coelum potest quiescere est
speciem,quam primo natura inten inquantum corpus, non inquantudit,loquendo autem de potentiato coelum, sic scribit Averro. septimo. oica,quae nihil reale ponit non in- physicae ausculationis.commen. 2. H conuenit illam no reduci ad actum, unde ratio quς mouit Averro. ad di L secundum enim talem potentiam cendum illud est ista, in coelo non est potentia, ut corrumpatur, quia non habet contrarium est igitur manens per se,& per suam substantiam, motus autem impostibile est, dicimus talpam posse Videre, quae tamen in talpa nunquam reducetur Dubium. adactum, ut clarum est . Sed est una dissicultas contra praedicta, quia certum est quod continuum est di- ut sit permanens per suam substa uisibile in infinitum, & tamen illa tiam cum habeat contrarium ipsam
potentia nunquam reducetur ad actum,quae tamen potentia physica est,ut patet sexto physicorum,& tertio coeli & mundi.& tertio physico. Solutio. commen 6o. Nisi esset quod ut scribit Aristot.& Averro. in primo degeneratione & corruptio. in tex. commen. '.quod omne quidem istI tur corpus sensibile diuisibile esse secundum quodcunque signum,&in diuisibile non est inconueniens, hoc
enim in potestate, hoc autem ente. Iechia existit,ubi Auer. in comme.
dicit quod sicut non sequitur, φ csi homo sit receptibilis omnium scie-tiatu, ut recipiat eas insimul , quod . enim dicitur de aliquo divisim non sequitur,ut semper dicatur coniunetim. unde est ibi simultas potentiet, sed non est potentia simultatis, vide
eriam si placet pro hoc diim Alber-
quietem.&sic etiam motus inquatum motus habet contrarium, non
autem quilibet motus habet contrarium,quia motui circulari nihil est contrarium,physice loquendo,ut patet in primo coeli,& mundi. in text. commenti. 32. &sic dicimus potentiam illam logicam esse . quemadmodum dicimus qu6d talpa inquatum talpa potest videre. Aut aliter dici potest . quod loquendo de potentia , quae est ad aliquod accidens quod totaliter dependet ab extrinseca causa essiciente, non est necessarium,& hoc quia, ut inquit Commenta. motus coeli est ens possibile de se,sed perpetuatur ab alio. in se stantiis autem secus est, ut in proprio Theoremate declarauimus.
534쪽
V Exa est propositio de ente extra animam,quia talee, quod diuiditur in substantiam,& accides,
Vnde omne ens extra animam, ut
est in existentia reali aut est substantia, aut est accidens, fallit autem de aliquo, ut babet esse in comprehensione,quia obiectum uniuersale relucens in.specie intelligibili, lapis B enim non est in anima, sed species lapidis non est in intellectu,ut accides&ut se ima inhaerens in subiecto, uia forma existens inhaerenter inubiecto denominat subiectum,&ita equi quid itas si illo modo enet
in intellectu,tunc intellectus denominaretur equInus,nec etiam est in intellectu tanquam substan tia. AIistote. enim non reputat quod intellecta uniuersalia sunt substantiae,sed notiones declarantes substan tias rerum sicut testatur Commen. in pri mo metaphy sico in commen. 46.
C Similiter etiam Aristote. in praedicamentis dicit. quod non esse in subiecto non est proprium substantiae, sicut esse in subiecto non est propriuaccidenti,q u ia competit di fieren tia&tamen disterentia non est vere accidens. vide igitur quod alicubi intellectus inuenit medium, ubi natura non potest habere medium, sicut dicimus in simili quod multa dividit intellectus, quae natura non pO test separare, & multa connectit ratio,quae non potest coniungere naura, ut scribit Commen. I x. primaeipit ilosophiae. commen. 3'. dc ideo . aduerte,21 non est necessarium qd
idem sit iudiciu de rationibus qui-obus res intelliguntur,&de rebus iu-tellectis. unde conceptus magnitudinis non est magnitudo, neq, diu I- sibili sest sicut est magnitudo, sed enotio, aut ro magnitudinis,&illa ro in indivisibili consistit, simplicium enim intelligentia, ut inquit Arist.
divisibili consistit rone,& in quaelibet magnitudo diuisibilis est similiter ro, & sorma domus existens in anima artificis sine materia est,& in corporea est,& tamen domus extra est quid materiam habens, ut clare testatur Arist.iu. . primae philoso- Eph iae. rex. com. 23 .& ut tu po ssis bene intelligere hoc qsio inter suliam& accidens datur medium fm rationem,licet non m naturam, dabo tiri alium modum .aduerte P Opus C distinctione, ubi e multiplicitas, ne sit confusio apud intelim . accidens enim qnq; diuiditur contra sudamia sic continet nouem praedicame in accidentium, q5q; autem sumit Aecidens accidens, prout est unii ex quatuor
pr*dicatis positis ab Arist. in topi ' - 'cis,seu ut eu quintum uniuersale positum a Porphyrio,& isto modo ide est,quod praedicatum significans aecidentalem habitudinem praedicati ad subiectum,&isto modo accides
non est comune ad nouem genera. nam si accidens secundo modo sumptum esset idem cum accidente prsmo modo sumpto ,quod videlicet recommune ad nouem genera acci istium, tune cum accidens secundo modo contradividatur contra. g nus, & speciem , tunc igitur seque retur,quod in nouem praedicamentis accidentium, non esset inueni-
e seatra, dc species, quod est fab-
535쪽
e sum An omni enim genere est invenire quid,ut dicitur in primo topicorum capite septimo, & sie acetὸes non diuiditur contra substantiam, sed contra substantiale,seu essen tiale praedicatum, &isto modo inter substantiam, & accidens, idest in ter substantiale, & accidentale praedicatum gatur medium, puta pro prium, quod fluit ex principiis sire mei, sed accidens per accidens fluit ex principiis indiuidui. unde stat ali'quid quod est secundum rem su stantia esse propinquius modis acci dentis. unde disterentia, quae secun-H dum rern est in praedicamento sta, stantiae quo ad modum vicina est aecidenti,quia praedicatur per modii adiacen iis,& in rmantis aliud, n- de praedicatur in quale. unde Aristoteles in quinto primae philosbphiae, in capite de quali inter alias acceptiones,qualis ponit etiam differentiam substantialem. inquit enim in
tex.commento. I9. quale dicitur V-
no modo disserentia substantiae, ut quale quid homo animal, quia bipes,sed & equus quadrupes, Vbi Coia mentator in commento dicit, quod
non intendit de speciebus quantitatis,& qualitatis secsidum quod sunt praedicamenta, sed selum modo intendit numerare intentiones quas si gnificant hae dictiones quantitas,& qualitas,& ideo incepit a qualitate, quae est substantias: similiter aliqd quod reponitur in praedicamentis accidentium secundum rem, potest esse vicinum modo substatiae, quia praedicari in quid,est modus praedi- eandi per modum per se itantis, &quia genera, & species in praedicamentis accidentium reperiuntur,
quia in omni genere est reperire quid,sic taria lidet seeund si tem sint i
accidentia,tamen quantum ad modum assimilantur,& vicinantur substantiae. unde non in conuenit ali ad secundum rem existens substantia ψicinari aecidenti quantum ad modum.& econtra etiam de accidentibus similiter dicatur. Et quia loquimur de substantia,& accidente placet nobis hic apponere nonnullas Ppositiones de accidente, quod diuiditur contra substantiam,circa quas in ulti errantvi uaru m prima el t, accidens non transit de subiecto in sub- Liectum. verum est de subiecto inhae insonis, quia nulla serma est perisemobilis: fallit secundum viam po nentium qualitates symbolasee eindem insenito,& incorrupto de subiecito clen om i nation is.S i militer
lia propositio, unius accidentis una est subiectum, fallit in his quorum
num est pars alterius, quod dico propter quantitates interminatas, quae sunt in materia, dc terminatas, quae sunt incomposito,& materia est pars compositi,& ideo utrique competit quantitas interminata, dis erenter tamen . Similiter subiectu
accidentis est in actu,& subiectum sormae substantialis est in potentia, vera est propositio ista, &est dili rentia posita per Averr. in secundo
de anima. commento quarto. de ac
cidentibus terminatis . glossa est ex mente Aueris .in primo capitu. de substantia orbis. unde Comment tor in secundo de anima commen. dicit.aequi uoce dicitur so ima esse in subiecto,& accidens esse in sυ biecto. subiectum enim accidentis est corpus compositum ex materia, αλrma, &est aliquid existens in actu,&non indigens in suo esse acci-
536쪽
A dente subiectum autem formet non Deo est substantia, scientia autem 'habet esse in actu secundum, quod aequi uoce dicitur de scientia Dei, iaest subiectum nisi per formam, & nostra ut dicit Commenta. . me- indiget sorma i sit in actu,& maxi taphysi. com men. F I .& simili ter lipositio famosa, quae allegari sole:
ex. s. primae philosbphiae. text.commen. I . si accidens accidenti accide; ret, in infinitum ire necesse est,ue est in iras,q uar accIde taliter insunt fallit autem in his,quq per se insunt. multa enim accidentia per se inlunt numero pat i,& numero ipari, qua; stat sinita&termina . iest difficultas in via eius de accidentibus interminatis, quae sunt accidelia quae fundatur in ente in potentia sicut sorma se bssantialis, quae igitur erit disserentia inter forma substantialem penes esse in subiecto,& in . talia accidentiaὶ Ni si esset, quod ex forma substantiali,& materia fit B unum per se, sed ex materia, &acci- dentibus interminatis no fit unum per se, vide etiam pro hoc commen. 6 6.tertio physicor. Vide etiam clare Averro. in septimo primae philos
phiae. comineri. IT. in calce comme.
ubi expresse dicit quod ex subiecto,
& accidente non fit unum per se in actu, sicut ex genere&disserentia. . Similiter propositio, quae dicit, ιν accidens,quod est in parte non dei nominat totum, era est propositio de illis accidentibus, quae ex natura rei non determinant sibi aliquam partem determinatam nam in talibus, quae deterini nant sibi aliquam
Nulla latitudo fulito acquiritur ,
FAmosa est apud sephistas, &cal
milatores propositio, sed si vera est, tenet in latitudinibus intensibilibus,& remissibilibus acquisibili b per verum motum: fallit autem iqlatitudinibus formarum,quae in in diuisibili,& in aliqua relatione consistunt,&in his quae per subitam acquiru,ntur mutationem,certum est
enim, quod materia stans sub sors partem,Sisa est propositio, sicut si- ma hominis est in aliqua iuportio. mitas nasium,&cris pitudo capillos, ne perfectior materia stantes sor&glaucedo oculos. unde in hoc nul ma asini. sit igitur quod in dupla. Ia est disserentia siue illa pars sit no tunc probo quod ista latitudo perqbilis, vel ignobilis, notabiliter aute sectionalis sit subito acquisita, quia appos i ex natura rei, quia licet ae- in hoc instanti materia ista sub socithiops sit albus secundum dentes. non tamen dicitur absolute albus, quia non per se ex natura rei hoc habuit sed accidit sibi. Sim iliter propositio famosa quae dicit quod illud
quod est accidens uni alteri non potest esse substantia, vera est in uni- Docis, fallit in aequi uoce dictis, quia scuntia in nobis est qualitas, & inma hominis generati est in duplo sectior materia stante sub forma a ni,& immediate ante hoe non fuit. quia immediate ante hoc ibi a mate ria. quae in hoc instanti stat sub sorma hominis, non erat sub forma hominis. unde hoe non inconuenit ι quia per subitam mutationem acrquisita e talis latitudo persection:
537쪽
o sicut& serma, & non per verum tracio nisi mediate aliquo colore me cmotum. Amplius secundum doctrinam Commen. in libro de substantia orbis,cap. I. Quantitas terminata in eodem instanti temporis induci sicut serma, quia licet talis quantitas sit posterior serma secundum esse,tamen non est posterior secundum tempus, de non est dubium milia quantitas est aliqua latitudo,diorum in aliquo, igitur transfertur mediante charopo, de in aliquo mediante chiano. non enim est necessaIlum, ut translatio in extremis sit super omnia media, de aduerte Phoc habet veritatem de medio trasitus, non de medio secundum H mam, videlicet, quod transiens ab extremo ad extremum debet transi posset tamen dicit iuxta viam Com re per mediu, alioquin materia nomenta. op ratione alterationis prae- posset recipere serniam hominis niuiae quae praxedit istas subitas mutationes quae sunt fines motus, &- non possunt esse sine motu, sic non
H su bito deperduntur,sie in simili Eluit ipse. 6. physic. commen. 3 2. S . physic. commen. I 2 9. sic etia intelligere debes aliam propositione famosam quae in hoc numili e su allegari solet,videlicet, quod non sit transitus de extremo ad extremuni si per medium, & colligitur ra. s. physico. tex. commen. 12. ex medii diffinitione, mediu est in quod mutat mutas prius quam I extremum', sicut diximus in proprio theoremate, de hoc tamen addo unum,quod hoc maxime veritatem habet ubi sius biectum debet transire, sed quando
non debet non oportet. nam ex pri malmixtione elementorum potestii reciperet sermam asini, quia inter sermam mens triti, & sermam hominis, serma asini, & multae aliae L rmae sunt mediat secundum se mam, quia sunt persectiores menstruo,& imperfectrores serma hominis, & tamen non sunt media transitus. Similiter etiam solet glossa' costa tabri alia propositio vulgata apud cal eulatores. culatores quae dicit, quod a proportio ne maioris inaedualitatis proue
nil actio, de quod quilibet excessiis
sufficit ad mouendum.quod verita. tem habet in vero motu, in quo est contrarietas,& aetio,& reactio, nota autem habet loeum in actione spiritali, quae eli a iteratio persectiva, quia datur minimum visibile ex li- Mbro de Sensu de Sensato. nobis tameapparet dicere circa huiusmodi pro aliquid generari nigrum, aut albu, positiones 'd illa non est physice loquod tamen non transit per alios co quendo uniuersaliter vera,quod quilares medios, sed quado isti colores libet excessus, Sc ouaelibet inopor- generato iam subiecto debent per se tio maioris Iaequalitatis laniciat ad acquiri illi subiecto, tunc est verum mouendum, sed est vera de motu quod illud non pol transire de uno imaginario secundum Mathema- extremo contrario ad aliud nisi per- ticam considerationem, cuius fumtranseat per aliquod medium .ubi a- damenta sunt propositiones fundanimaduerte super hoc illud quod tae super imaginatione , ut sicribit
538쪽
A Omnium natura eonstantium determinatus est numerus magnitudinis, & augmenti,virtus enim quς libet activa, aut passiua requirit in operatione sibi propria habere persequantitatem terminatam ,&qualitatem terminatam, sicut scribit A verroisin paraphrasi super secundo degeneratione animalium . in illo. capite , quo agitur quomodo scelus augeatur in utero ,& est etiam sententia eiusdem in sexto physico-Tum commento. 9 I. ubi dici quodlactio cuiuslibet entis perficitur per quantitatem, & qualitatem termis natam,sicut est dispositio in entibus artificialibus. Et aduerte, &bene B manda memoriar, quod ista est v-na de praecipuis causis erroris con tingentibus latinis Doctoribus, &praecipue modernis, quia immi icent propositiones mathematicas ad inserendas conclusiones natura. Ies,cum tamen Auerrois dicat in secundo coeli & mundi in commento quinquagesimonono,quod demon. strationes naturales non sunt innatae poni in hac scientia, videlicet in naturali, & ratio est, quia demon- strationes naturales debent esse ex causis naturalibus, ut ipsemet scri-C bit in quarto coeli .commento Vige simo. medium enim debet esse in eadem proximitate cum extremis,'ut
dicit Aristote. primo posteriorum unde Aristotel. in hoc plerunq; danat antiq ucri,& prςci pue Platonem,suia reddebat causas intelligibiles, idest mathematicas respectu effectuum sensibilita. Amor enim geometriar, & magistri fuerunt du cansae erroris Platonis an naturali
A Llegata Authoritas, & probaradistis se p philosophum in
. physicae auscul. in tex .com. Io.&infra intelligitur de vero motu, Mnon de motu aequi uoco. istinctio
patuit supra,&elicitur ex. 8. physic. com. o. Veritatem autem haber Ippositio ista de mouente in genero caus, efficientis,fallit autem demouentem genere causae finalis, praecipue in generabilibus, di corruptibilibus, in quibus aliud est movens,ut E . sinis:& aliud est movens,ut efficies, ut dicit Auer.in. r. capite libri de substantia orbi glossa autem est eiusdem Arist. in . physico. tex. com. 9.ubi inquit, primum quidem igitur mouens non sicut, quod est cuius cause,sed unde est principium motus est simul cu eo, quod mouetur,
licet Com. propter pravam translationem aliter exponat illum locum. causa enim finalis non mouet, nisi metaphorice, ut scribit Aristot. in . I. degenera &corru. in tex .com. Ss. Fest enim faciens causa, ut undeprin et pium motus, cuius autem gratia non activum.nam sani tas non factiuum est nisi ει metaphoram. Vera autem est propositio de motore immediate mouente propter in statis de motu elementorum de potentia accidentali,quet mouentur In principio a remo aente prohibens, & et ad excludendam instantiam de motu proiectorum.&aduertet Vera
est propos tio in motu locali , quod pars mouens potest contingere, lnon sit distine a secundum locu, delabiectum a moto, sed in motu alio .
539쪽
G rationis,licet momps,&mosa sint simul secundum contactum, nullo pacto tamen possuntesse simul secudum subiectum,quia forma exilies in subiecto non alterat, nec agit in subiectum suum in quoesti teitatur hoc hecticus qui non sentit sebrem suam. unde in vera alteratione passiua alteratio,&al terat um debent esse disti ncta loco,& subiecto. tradest expressus in primo de generatione,
quia de motu loquimur volo inserere declarationem multarum propositionum de motu . Solet dici φ u diuersi motus specie sunt a diuersis motoribus secundum speciem . quae
propositio abὶlute falsa est, quia
Idem calor mouet ad substantiain quantitatem,&qualitatem, motus enim non reponitur in specie vel iogenere ex mouent sed ex termino,:
sed si ippositio illa alicubi vera est,
tenet demouente quod est effcies, R eum hoc est sorma & species.naim secundo physi tex.commeta.T . tres cauta plerunque veniunt in Unum, sic enim calor mouens ad calorem 5 dat speciem calefactiona, ubi aduem ' te quod ex hoc patet errorialiquo, rum asserentium naturalitatem ita
effectu essea causaessiciente sbium quod quidem fusum est, quia abes sciente nihil aliud sit nisi quod trasmutatur materia ad ipsam serma, sed ab illo non habet quod naturalis sit ves o5 sit,sed requiritur de necessitate.quod sit apti ludo materiae ad ipsam formam. unde sormae artificiales violenter inducuntur ab a gente extrinseco,propter materiam non habere aptitudinem ad illas.Timetaphysic.eommen. i'. &:considera,quia inuemes aliquam genera viana tui ia iationem esse naturalem , licet sit eau - K. sata ab agente per violentiam, sicut generatio ignis ex colli ne lapidis cum serro causatur. Propositio etiam osa,quae dicit idem est subiectu,
motus,&termini motravera est determino intrinseco,non de termino extrinseco motus . nam generati substantialis est terminus extrinse .cus alterationis, Ut dicit Commen. 6. physicorum .commen. 32. & in
me subiectum generationis est materia, quae est ens in potentia,& subiectum alterationis est ens in actus. ipsum compositum,scenim Arist. ex subiectis posuit disterentiam in-. Lter motum,& generationem. tex .eomen. g. ita. s. physi .nam quod gene- aratur non esi,&quod mouetur est.
Vbi manda memoriae, Q hoc et hvexum de subiectis proximis, tamenoli existimare,quod ibiectum alterationis sit aliud a subiecto generationis substantialis, sicut notabili
ter monuit nos Auer. in. I. de gene ratione&corru. in commen. I. ubi
sic scribit in calce com .& non debet liquis diceret subiectum an alteratione aliud est a subiecto in substantia, quoniam quomodo cotingeret, Mui subiecto in substantia ablato, ut subiectum in alteratione auferatur, i subiectum enim alterationis no est ex subiectum, nisi etiam inquatum
est subiectum in se bstantia,&ideo istud quod Arist. dedit in alteratio. ne dedit etiam in substantia. Pro
alimari solita equod per seimouetur a motore extrinseco corporeono mouetur ni si a morore in oto, era est,si ille motor extrinsecus heatin se p motu, qd dico Pp elementu, P per se mouet medium, in ipsum
540쪽
R. est per accidens motum ad motum medi j,sicut nauta in naui,& ro est, quia elementum non habet partem intrinseca in actu quae possit per se
moueri. unde teste Auer.in . . physco. II. elementa posita in vacuo,no
possent moueri, quia non diuidun. lux in parte per se mouente, & inp artem per se motam,& aduerte in talibus corporibus simplicibus du mouentur de potetia accidetali seu violanta ide numero est sustum qd est in potentia ad motu, cu eo 'ciactu movebitur,ita P potctia & actus sui in eodem numero subiecto, sed dii B mouentur de potentia essentiali in alio subiecto est potentia, & in alio est actus, ver.gr. si ignisgenerandus ex oleo debet moueri se peri us de potentia e sien tiali,talis potentia sundatur in oleo ex quo a generante debet trasmutari, & moueri ignis sursum, sedimotus secundum actum erit in igne, quia generans dans sorinam
eat accidentia cocicomitantia sor mam, mediante tamen serma. Vn inde propositio famosa, quae dicit φforma existens in stabiecto non agit in subiectum suum,fallit in motu lo d. cali,Sc sallit in motu spiritali,vera est C de actione altera tua quae fit cu abiectione conitari j de disti hctione illa,& differentia de duplici potentia,
vide clare Auer. in sphysic.comme. quarto contra Ioan. Gramaticum.
Propositio etiam quae allegari solet ex primo de anima.tex. com. O. quod naturaliter mouetur, violenter mouetur locum habet, ut glossat ibi Comen. in motu recto, fallit autem de motu circulari. nam cinctum naturaliter mouetur motu circula-lari, tam e nullo modo potest moueri y Ollanter.Ita ei iam glossat Comenta. illam propositionem in se- II
eundo coeli & mundi .in comme. 84. ubi animaduertet omnes etiam huiusmodi propositiones, videlicet, inmne corpus sensibile fiet ubi, & omne corpus sensi bile habet locum naturalem. innaturalem,&locus partis naturalis est idem numero cum loco totius, omnes huiusmodi pro-ositiones habent veritatem in mollibus motu recto &in motibus qui sunt ex se non ab entrinseco, salsae autem sunt in coelestibus. glossa est Commenta. tertio physico. cOm, 8. Similiter propositio illa,corpora simplicia mota sunt contraria,ve- Era est de his quae mouentur motu recto, glossa est Auer. tertio. physico. Ommen. 9. & eodem modo est intelligenda propositio dicens, ili motus naturalis in reditur in fine in mobilibus motu recto,natura. n. sere prui uoce dicitur de generabilibus, Me corporibus cςlellibus,quae mouEtur circulari ter, Ut patet primo coeli commen. I. Propositio etiam samosa quae dicit motus est ab immobili.&solet allegari ex libro de motibus
animalium.&etiam ex . 3 de animatex. commen. S. Veritatem habet,
ut inquit dominus Alber. in quarto Eph)sic. in digressione super teX.co- me. 3. in motu anima ,α intelligetve, sallit autem in motu naturali, quia motus ille non procedit ab immobili, sed a generante, bene tamen talis motus terminatur ad immobile quod est locus ei os sed secundum istam glossam Alberti videtur,' il la intelligitur in genere causae emcietis, ita φ causa essiciens motus sit immobilis. Et ista non videtur fuisse sententia Aristot. in lib. de motibus antinalium,& etiam in tertio de ani