장음표시 사용
521쪽
C nam idem agens partieulare iussicit
ad utrunque. Si igitur tu separas, quia aliud pte disponit.&aliud generat, ergo idem actum per se est a duobus agentibus proximis. Vltimo
Auer. innuit in calce commenti alia rationem, quia aliquis soluere posset, iam factam rationem, P agens
particulare est quod disponiti & uniuersale separatum est, quod generat inquit. Hoc stare non potest quia illua non potest generare aliquid materiale,quia est incorporeum,& non potest alterare materiam, per quali- taces alterati uas,quia tale necessario H est corpus. Amplius iste es eius genitus est particularis, ergo generans debet ee particular quia ex. 2.phyctex.cDm. 3 8.effectuum particulari ucauis sunt particulares,& uniuersa- Iiu causae sunt uniuersales. ubi Comenta. in com .dicebat,& dixit hoc
raeseruando se a Plato.opinione,vi elicet, P uniuersalia sunt causet particularium. Ultimo in calce diareo sonis ostendit quod mouit Arist. inponendo mouens separatum a materia, de dicit, q, fuit factio virtutum intelligentium quia virtutes intellectuales apud ipsum sunt non mixtς
I cum materia,unde necesse est, ut inmne non mixtum cum materia generetur quoquo modo a non mixto eum materia simpliciter, quemadmodum est necesse, ut omne mixtum cum materia generetur a mi-
ξπota' xto cum materia. Quem locu Gr zda d. gorius Ariminensis in secundo sen-Gaad. tentiarum distinct. prima, quaestione prima,articul. primo in resposi ne ad argumenta, ita exponit, quod
Comment. non loquitur de virtutibus intellectualibus, quae sunt intelligentiae, sed loquitur de virtutibus
intelligibilibus quae siunt intellecta T
uniuersalia,& intentiones uniuers Ies abstractae a materia, & condyli
nibus materiae, propter quarum factionem in nobis coactus fuit Arist. imponendo intellectum agentem,& ita exposuit loannes de Iandvno In. T. suae metaphy. quaest. I9. Sed ista expositio non quadrat verbis Commen. quia loquitur de virtuti- CGutas.
bus intelligentibus,quia dicit quod
mouit Arist. in ponendo mouens staparatum a materia fuit factio virtutum intelligetium, quia virtutes intellectuales sunt non mixto modo si Commenta. per haec verba intelle- xisset sipecies intelligibiles, &uniuer . salia relucentia in eis, n5 dixisset virtutum intelligentium, sed intelligibilium,neque dixisset virtutes intel lectuales, sed virtutes intellectas. na
in scientia humana non potest dici,q, res intellecta sit intelliges propter ipsam animam intellectiva esse intimam in genere abstractorum, ubi scietia est qualitas, & de nouo secuta dum Peripateticos fit in nobis, quia intellectus a principio in nobis eiu veluti tabula rasa, in qua nihil esbpictum,ut dicitur in tertio de animatex. commen. I . ideo aliter dicen- Mdum est,q, ut alias in consimili ma- ro Ppria. teria diximus supra in via Arist. est Gno du- duplex generatio,vna proprie dicta quae est actus generabilis inquatum.
generabile est, & ista requirit de ne cessitate subiectum quod vere dicitur gnari ut dicit Auer. primo physicae austultationis. tex.cOm. 6 . quia
motus est in moto,&denominat ipsum & requirit priuatione,& alterarionem prquiam .quae fit in tempore &istum modum generationis int .dit Arist. remouere a coelo,ut scribit
522쪽
A. Commen.in primo de coelo& mundo.in tex .com. 2Ο. Alia vero est generatio secundum si ni iti ludi nem, &dicitur quoquo modo generatio, dc rectius dicitur productio qua in ternis causia secundum naturam,& no secundum tempus praecedit causa tuin, Scita dicimus nos iuxta viam illius viri, q, in aeternis est causa, &causiatum secundum φ intellectum est causa intelligentis,& ista non requirit subiectum, neq, tempus, neq; priuationem ,& quia omnes virtutes intelligentes sunt causata ab sterno prima in triplici genere cavst huB iusmodi res fuit in causa,qus mouit Acili. ad ponendum mouens separatum a materia, quia omne non mixtum cum materia,necesse est, ut generetur quoquo modo a non mixto cum materi ubi manifeste patet, Puniuersaliter loquitur,& etiam dicit quoquo modo, quia in abstractis amateria, non dicitur aliquid generari simpliciter, quia generatio simpliciter dicta non est nili in reb' materialibus generabilibus,& corruptibilibus,& i ita est mens Averro. sine dubio. Ex his igitur patent rationes adductet per Auer. in illa digressi sione. 3 i. commen. in septimo primae pnilosbphi quem publice nocanno Neapoli legere non potui,propter imminentem epidi mi ae suspicionem, Se male mihi succelli let, nisi vir ille nunquam satis laudatus, poeta, Scoratgr, I taliae de tempestatis nostrae decus, Petrus Grauina, mihi consuluistet,cui semper,&ob sinfularem doctrinam,& morum pro-itatem secundum doricam liarmoniam,vi inquit diuus Plato, connexus ero,& obnoxius. Sed redeamus
ad rem nostram. meas Aristo t. se cudum Averroicam doctrinam est, D quod idem est agens disponens materiam,&inducens formam propter rationes tactas. Sed contra Auer. ra R6nesriotiones insurgit subtilis Doctor in se- V . QR ptimo suae metaphysicae, quaestione 'undecima. Inquit enim,' prima ra tio Commenta. nulla est, nec pro bat consequentiam, videlicet, quoasi Arma separata esset generans BD mam,tuc generaret sibi simile, quia Omne agens quantum est de se, producit sibi simile, quia ut inquit, instantia eli in promptu. nam actio primae causae minus dependet a materia quam actio alicuius ideae si eL E iset, sed primum non potest semper producere sibi simile, sed producit materiam sicut formam, & similiten compositum, quia quicquid potest causa inferior, potest & superior, sed inserior potest gnare compositum,
ergo &superior. Item consequentia assumpta non valet, P quia ages non est in materia,ideo non dependet actio a materia, q uia om ne ages citra primum, requirit materiam inquam agat, & tamen aliquod est a gens immateriale praeter primum. item conir secudam rationem,ista
propositio videtur impossibilis, im- η
materiale non potest transmutare materiam,& hoc propter quatuor. t
Primo quia ex ipsa sequitur imposisibile, stilicet, quod prima causa n5
potest transmutare materiam, uia nullum agens separatum est ita im' materiale, sicut prima causa. Item
secundo, impossibile est aliquid iras
mutare aliud per medium nisi trans mutet medium. Sed Commenta in fine illius commenti dicit, quod forma separata potest transmutare matςriam mediate corpore ccplesti ,
523쪽
G ergo potest trasmutare illud corpus
medium, alias procederet in infinitum, quia ultimum transimulatum transmutatur ab aliquo tra simulante & illud est in ateriale, & deuenies ad aliquod transmutans no corpus, quod transmutet corpus immediate. Item tertio de dictis proprijs sequitur oppositum dicti sit, quia dicit P corpora coelestia in illis qu generatur per putrefactionem dant illis aliquid loco seminum, sed corpora cloelestia sunt formς ual non est ibi materia receptiua serm substg-tialis secundum ipsum in lib. de sub It stantia orbis ergo Qta forma potest
transmutare materiam. Ite quarto transmutans transimulat inquatum est in actu. 9. metapli & inquantum
tale accidit sibi habere plincipium potentiale ergo accidit transimulanti habere materiam, & esse compostum. Item contra aliud quod tangit excludendo responsione per unitatem composti. dicit. n.' subiectsi de forma essent duo in actu, &quod unum actu esset a duobus agetibus, hare sunt opposita,quia si subiectu, di forma sinit duo,tune no sun t unuactu, sed duo actu. Item ex eodem I amrmato,& negato non sequis ide. Item Q, ratio no valet in se,quia materia est a Deo quia in gnabilis,& tamen tarma est a gencrante particu-
Iari, ergo subiectum & sernia sunt
duo in actu non valet,quia tota matella est in potentia, &actus adu niens facit unum actu. Item alia ratio non valet quado insert, i unum
actu est fi duobus agentibus. probatio v conclusio sit necessaria,aliquis unus essectus est ab agete particulari,&sicquid e a m particulari, est ab orae causis vribus ordinatis, ct veri'
qab isto particulari . de illud voluit uPlato, ut iponte sibi,tii qdeet a duobus agentibus aeque primo,& aeque
I mediatis, hoc esset impossibile,sed isto modo non potest inferre cotra Platonem, quia disponens, & inducens sunt agetia orginata. Sustinen insensiodo viam Auer.ad primum Scoti r Θμ si detur φ quicquid immediate fita non mixto cum materia,est no mi xtum cum materia, sicut intelligentiar, sed ista quae sunt hic dependenta Deo mediantibus corporibus coelestibus,3c conseruantur inesse unde Auer probauit ex intentione Aristo. nullum nouum a volutate antiqua Lymediate posse prouenire. mixta igitur pposita ex materia,& Brma imia mediate a prima causa sin Peripate ricos non prouemunt. De prima aitem materia id quod adducitur molest ad Epositum, tum quia materia non dependet a Deo in esse secunda se,sed ut stat sub Erma, sic. n. participat esse,& bonitatem primi tumelia quia dato i, materia immedia tecti fit aeterna dependet in esse quoad suam essentiam a Deo, tamen ipse non est composita ex materia &Armas, quia materiae non est materia, tunc. n. generationes protedereti bitur in infinitum si rma per se fi
est de materia si per se generaretur, quia diuis bile semper re oportet id quod per se fit,& per se generatur, di bidem dicitur. Sed tunc in hae QM Dubium.
lutione esset dubium. nam si matena immediate ab aeterno AEducitur, tunc cum quicquid procedit immediate a causa prima persectu sit. materia igitur fm se eetens perfectu quod est coua oes sapientes. Ad hoo soluta. respon-
524쪽
A rndetur' propositio illa veritate habet de eo,* sic procedit a causa prima quod conducit ad elle enua ad maximam Dei similitudinem, sicut
est intelligentia in id quod procedit ab ipsis immediate,sic, ut sit furitum
S fundamentum oTum stat impersectum elle, sicut est prima materia. nam distantiaeentium in hoc sunt valde diuersae osa. n a primo princi pio habent elie,& viuere sibi comunicatum. tamen his clarius, his vero obseurius. sic dirit in hoc longe ante nos Magnus Albertus in . I. physicorum tractatu ultimo, cap. I . Ad
v aliud de consequentia illa quam dicit non valere,iespondetur, P agensim materiale bene praesupponit materiam dum comparatur ad effeci' materiales in quos agit mediatibus corporibus cςlestibus. Vnde Auer.in octauo physic. c5men. contra loquentes sarracenos in sua lege insit,&nituntur ad confirmandum hoc ex hoc, mos est dicere quod subiectum esse necessarium Uenti, scilicet subiectum, ex quo fit generatio
est diminutio agetis. Et omnia ista sunt existimationes vulgares, valde sussicientes secudum cursum, secun c dum quem nutriuntur homines in eis, non secundu sermones sussicientes. agens enim non posse agere aliquod impossibile non dicitur esie diminutio,sed dicere ipsium facere ali-uod impossi bile,& posse facete, est eceptio sed si forma per se fieret ab
agente separato Immediate, porteret illam esse aliquid immateriale, immateriales enim substantiar, t sunt virtutes intellectuales sunt illet, quς immediate ab agente abstracto
producuntur, ut dicit Commentator de menω Philolphi. Ad illa
uatuor, quae deducit contra see-- oam rationem, respondetur per ordinem tenendo conclusione de mete Arist.& Commenta. Auer. immmateriale non potest immediate , gere aliquod materiale,ut tenuit setiam in crustauo physic. in commen.
11. Ad illiid quod dicit de prima
causa totum concedunt Peripatetici, quia posuerunt essentialem de pendentiam istorum a prirna causae median tibus corporibus c testibus. Vnde Philosophus primo metheor. in principio dicit,oportet mundum istum inferiorem supelioribus lationibus esse continuum,ut omnis eius E virtus inde gubernetur. Ad secundum bene concedunt Philosbpbi, lintelligentia potest immediate mouere corpus coeleste,sed hoc non est transim utare aliquid substantialiter, quia motus coeli est aeternus,& ita corpore coelesti non est alteratio passiua, nec augmentatio, nec diminuritio, nec generatio, neq; corruptio Pori patetici igitur tenuerut m aliquia m substantiam transmutabile am. mediate a substantia immateriali transmutari non potest,quia talis alteratio est per contactu in , S contactus est corporum. Ad terti si in quo Preducit Auer. ad cotradictionem ex
dictis proprijs probando, i forma
aliqua sine materia potest transmutare materiam, quia corpus coeleste
seclusia intelligentia est quaeda ser-ma sine materia, S tale largitur animalibus ex putrefactione genitis aliquam virtutem loco virtuti quς est in semine. Resipondetur, ut in pro prio theoremate declaraui mus aperte de mente Auer. φ Orbis e testis ita via eius non est forma sine materia,
525쪽
G patefieos est in telligentia abstracta.
unde ut supra dixim', multi magnet author statis viri, decepti sunta hoc, credentes in via Aris& Auer. lcum c um se lusa intelligentia non sit copo si tum ex materia,& forma, nec est prima materia, quia talis est i potentia ad esse. Igitur per locu a sufficienti diuisione,orbis ille est serma. Sed locus consequetis decepit eos, &etiam aequi uocatio. Nam substatia, quae diuidituran materiam, Sc Hrmam, de in substantiam copositam ex materia & forma est analoga, &quodlibet analogatum ex illis tri II habet membra analogata,etia sub
eo in quς diuiditur. unde ma habet gradus,sicut potentia habet gradus. ut dicit Auer. in fine libri de lubstantia orbis,dici mus igitur nos, P coeluseclusa intelligentia, licet no sit sui
stantia composita ex materia,& forma, nec sit serma abstracta a materia, nec Hrma materialis est, tamen
materia non prima, sed materia in actu. unde est in sit premo gradu Psectionis debito materii ut dicit C menta. in secundo cap. de substantia orbis,&hoc fim rem nihil aliud est nisi corporeitas,ut ipse dicit in li-δ bio destructionum. i. una subsutia simplex subiecta trinae dimensioni,
cui competit esse subiectu motus circularis. unde Com.'. primae philois Phiae. m. II. inquit. nihil prohibet, ut coelum sit materia, sed prohibesivi sit serma. Ad quartum conceditur, transmutans non trasmutat nisi inquantum est in actu. quia semper ex istimabitur aliqua species mouens, ut dicitur in. 3. phys in tex.
commen. II. Sed quando di quod accidit sibi, ut sic quod habeat trincipium potentiale. Ad hoc respondetur si loquamur de transmutati I
te ad aliquid nouum, necessario requirit principium potentiale. meri to cuius fit talis transimulatio, quia non potest fieri sine alteratione pret- uia,& alteratio requirit contacturn& contactus est merito q uantitatis , .
quae requirit abiectum quod sit in potetia sit sceptiua respectu talis qualitatis. licet igitur materia sit princi pium potentiale Harone agendi est, tum coditio necessario requisita adactionem. Ad aliud quod tangit excludendo riasionem,quia dicit opposita,quia si siubiectum de Hrma lunt
duo in actu, tunc non erunt unum. I.
Rndetur, o quaelibet positio impossibilis implicat opposita,&ideo ex illa resipontione dicete,quod aliud est agens disipones materia & aliud est agens induces Erma, sequituri sit. unu in actu, sicut de facto est quod gnatur est per se unu in actu,&ga
terminatur actio cuiuslibet agentis
semper ad aliquid actu. sic igitur se-.quitur,l sunt duo actu, si aliud est, ouod disponit,&aliud est quod inri
de ita patet ad sequens. Ad aliud dei nitalia de materia prima, quς est a Deo,& forma ab age te. Dico Osta Minstantia non militat contra Auer. quia ma non est a Deo per tra simutationem. Ad ultimum non negat obiecti
Com. quod idon effost' in actu possit per se esse a pluribus causis ordinati quarum una sit particularis, dialia uniuersalis . sciebat enim quod Qt,dc homo generant hominem, Ut men ex hypothesi data per aduersarium in responsione sequitur, quod a duab' causis immediatis eiusdem. ordinis aliquid producatur, ut septa deduximus. Revertamur ibitur, dca Noum
526쪽
dicamus m proposita propositio ab Auerro. quae dicit, quod idem est
agens disponens materiam,& inducens sermam, veritatem habet in transmutatione substantiali a natura laeta,&intelligitur respectu immediate disponetis mam, quia stat artem disponere materiam alteran do materiam, & tamen natura inistroducet sormam substantialem, liget enim multae sint disserentiae in. ter naturam,&artem, quas pro nucnolo prosequi,tamen una est ista ex illis,quia ars non potest producere B immediate sermam substantialem, quia oes sermae introductae ab arte sunt acciden tia, Vt patet ex. 2. physi.
m. I 3. Vnde Averr.inquit. in . I 2.
primae philosophi . commento. I 8. Rri nihil facit in corpore nisi in ex
tremitatibus tantum, natura vero
in ipso corpore toto, unde si ars al-chymiς veraeit, non est credendu, quod sorma substantialis auri, aut argenti inducatur principaliter ab
arte, sed ars selu applicat aliiva pase
suis,& virtutes, & qualitates naturales sun t illae, quae virtute naturae Iducunt formam. nam non est du-
C bium quod aliqua inchoative pos
sunt proficisci ab arte, & completi-uὰ inducuntur a natura, sicut sese-tes. Unde Averroisin secundo physicorum. commen. 77. reprehendit Alexand. opinantem quod pluuia, non esset propter segetes, quia minsessunt ab arte. nam inquit quod natura complet multa,quae sunt per artem,&ars inulta,quae sunt per naturam,& sapietes medici, Ut Aui. in. s. cano. &Auer. in singulari trin. detheriaca fatent: φ i theriaca sermurata resultat ex actione miscibiliu qui
dam latina substantialis distincta Κ& iuperaddita misti bilibus , per D
quam operatur tot di uersos, & mirabiles essectus. unde sicut ars multa perficit, quae natura non potest,
ut dicit Aristote. in secundo physi
corum. text. commen. 79. sic etiam
natura perficit illa,quae ars noa potest. non inconuenit igitur artem disponere a remotis materIam, & natura est illa demum, quae immedia. te disponit,& inducit. Vnde propo tio illa famosa, gaudeant alchymi/stae,quia una species non potest tra mutari in Hiam per artem, non est vera apud sepientes,quiano est*ecies,quae conuertitur in speciem per Tartem substantialiter, sed est materia stan s sub una forma, & expoliatur ab illa,& induit aliam secundupraedctum modum . Fallit autem proposita propositio in artificialibus, quia una ars potest disponere materiam,& alia ars inducit sermε sicut patet in secundo physicorum. in text. commenti. x . & in primo Ethicorum capitulo primo. Et si contra determinata arguatur, quia
tunc ex non substantia fieret substatia, quia si dispones, & inducens est idem,cum dispositio sit qualuas, a Fqualitate igitur inducetur substan- solutis. ria. Respondetur quod propofi-ytio illa sie intelligitur , ex non sit stantia non fit substantia constiti,tiue,quia partes constituentes substantiam debent esse substantiae. unde propositio illa veritatem habet, ut lyex, dicit habitudinem causae materialis . Fallit etiam in accidentibus, quia lux disponit mediu,& color inducit
527쪽
SCribitur ista propositio ab Ari
stote in libro de somno 3c vigilia glossant sor mali Tantes de potentia,& actu quae sunt di fieren tiae.aut ni odi diuidentes ipsum ens, quae secundum ipsos sunt potentia obiecti Dan actu sentitatiu'. Sed quicquid sit de illa potentia obiectiva: de qua alias di fluu dixi, intellectus tamen H Aristote. non videtur esse tali vir psi asserunt, propterea,quia Aristote. ibi probat, quod quemadmodum actus sentiendi est in composito, ita de potentia sentiendi est in composito, &ex consequenti eiusdem subiective est potentia cuius est actus. Inquit enim Aristotel. in primo de
ram irasci animam sinat te est, ae si aliquis dicat eam texere, vel aedificare. Melius autem est fortassis no dicere animam misereri,aut addiscere,aut intelligere, sed hominem aniI ma. Et eodem modo potest verificari etiam ab bonum sensum, quod eiusdem obiective est potentia cuius est actus. nam idem est obiecta
potentiae Nactus, alioquin potentiae non distingueretur per actus, &actus per obiecta contra Philosophum in secundo de anima. tex .c6men. 33.&eodem modo propositio illa Aristote.in nono primae philosophiae. rex. commen. I 3. Potentia de actus sunt eiusdem generis,se- eundum ipsos veritatem habet de potentia obiecti na, & actu existentiae,immo talia sunt eadem nedum genere de specie, verumetiam,& nil. Tmero. Vnde damnat Diuum Thomam qui posuit potentias anim esse qualitates,&accidentia, quia M'sunt qualitates, fundans se su per hae propositione dicente, quod eiusdegeneris est potentia &actus . na stat potentiam subiectivam essein genere substantiae,& actum esse in genere qualitatis.similiter potest contiugere quod potentia susceptiua sit in
praedicamento quantitatis,& actus susceptus sit in praedicamento qua . litatis, sicut sin perficies respectu coloris,& sine dubio illa opinio sancti LThomae non est uniuersialiter vera nec credendum ipsum simpliciter, de uniuersaliter hoc sentire. Sed vi, dit Aristote. in . is. metaphysi. determinasse, quod principia omnium praedicamentorum secundum ana logiam sunt eadem , dc sunt potentia & actus, & quod principia pro- rima sunt diuella. & remota sene
Omne aeternum caret potentia. H Ropositi si satisallegata,& exl trahitur in propria serma ab Aristote. in nono pDma' philosophi iteX. commen. II ubi dicitur. Est an t m nihi l potentia sempiternum illtelligitur de aeternis, quae sunt actus:& so imae. nam prima materia substantiatur per posse, ita v potentia i est dita sudatis materiae, limiliter, iorbis ecclesiis,qui e materia in actu est in potentia ad ubi licet non sit, in potentia passiua contradictionis i in substantia per quam res potestes isti& non esse.talis enim potentia est
528쪽
X in rebus generabilibus,& eorruptibi in comme. 1 . Intellectus possibilis Dtibus quae sunt hie,& in nullo aeter- est tanquam tabula rasa, in qua ni no inuenitur. Aduelle tamen in- hil est depictum. Vnde intellectus sermis ternis citra primam licet no speculatiuus secundum Auer. com-st potetia realis, quia in aeternis aliis paratus ad individuum est generabia prima materia, & orbe non differt lis, & corruptibilis, licet secundum posse ab esse, tamen bene in talibus speciem sit aeternus, ut scribit in te sotest esse aliquis modus potentiae No de anima. comme. quinto & xo. ogice, ut alias declaraui in concor- &hoc suit ex mi impsectione, quia chi amodantiis Auer. in 3. de anima. Dixi au infimum obtinet locum in genere dernos, tem notabiliter alijs a prima mate- abstractorumentium, ut ipse dicitreria,&ab orbe, quia materia prius ibidem . commen. I9. Et ex hoc paestin potentia ad aliquam sor mam. tet quantum deuiant moderni te-
quam actu sit sub illa sorma,& in or nentes de mente Aristo.& Comme. B M in quo est potentia ad ubi pars cς- nostrum scire esse reminisci,ut asse-- li,quae est in oriete prius est in pote- rebat Plato, cum tamen Auer. apertia, ut sit in occiden te, si quod actu rissime illi opinioni manifesta ,& a- sit illie. sed in i ntelligentiis excepto perta voce in plerisque locis recla intellectu possibili, potentia ibi phy meti videant isti quaesis Averr. in pasce loq uendo non disteri ab actu,sia raphrasi sua super libro Posteriorsi
omnem persectionem quam potest analyticorum . commen. 2. ubi o
habere qu libet intelligentia ab qter currit tacitς obiectioni, quia aliquis no secundum Ppilo plios habet il- pollet credere quod ita est de scientam,tamen loquendo de potentia lo tia respectu intellectus, sicut est de gica,quae nihil reale ponit, sed tu sensatione respectu sensus, ubi illudes non repugnatiua,sic in intellige- met sentiri potest a nobis,quod fuittiis citra primam reperitur poten- prius sensiatum .inquit igitur, nec est tia, ut dicit Commenta. in. 3 de ani- anticipatio scientia praecedentis in main commen. s. in Plutione ter- scientia discipuli, sicut sensibilium c rix quaestionis, quia intelligentiae priorum in re ad sensibilia secunda . Saturni inquan inmens, non repu - in tempore alio.& illud est quia iam Fgnat quod sit persectior, si sit . sicut sentimus quod siensimus prius,&cutalpa inquantum animal potest vi- sentimus illud secundo scimus,m est dere, laesi sibi non repugnat, quia illud quod iam sensimus prius,quo tunc visio repugnaret cuilibet ani- niam si esset dispositio scientiae ac mali,siola autem prima intelligentia qui sit per doctrinam clim scientia est liberata ab omni potentia. quia praecedente haec dispositio, esset ne- nullum ens est. simpliciter perfectia celle ut si disic 'li na recordatio de- nisi primum principium, ut dicit ducit ergo ad illud tanq ad impossi-
Commenta. in quinto metaphy. in te, &isti dicunt hoc eli et de mente capite de perfecto. dixi autem nota- eius quod ipse reputat impossibile.
biliter exci piendo intellectum polli Amplius Aristotel. in primo pri-
bilem secundum Peripateticos, quia maeptatosbphiae. text. m. q. post ri scribit Λtiilol. in tertia de atii:na quam tu praecedenti diaerat textu.
529쪽
omnis disciplina fit in nobis ex praecognitis, aut omnibus, aut quibus-:dam ut per demonstrationem,aut per dissinitionem , oportet enim Ex
quibus est dissinitio praestare, & esse nota,& si mi liter di quς per inductiomem dicti,at vero si extitit connatu- Talis,mirum quomodo latemus habentes potissimam scientiarum.vbi
Auerro. in commen. inquit. dicere sermas esse contingit ex eo, Vt omnes scientiae sint notae a nobis in na-
Iura,quoniam si hic sunt formae ad quas intelleetus aspicit, sicut sensus aspicit adsensibilia,&comprehen- Π so sensibilium est naturalis in nobis. cum non acquiritur ex cognitione antecedenti,necesse est, ut intellena sint naturalia in nobis, non Vt quaedam sint naturalia, quaedam autem accepta per doctrinam. Et idem habet Aristote in calce secundi libri posteriorum analyticorum, in illo capite,de principiis autem quomodo fiunt cognita inseri enim contra
Platonem,si quidem igitur habem' ipse scilicet habitus principiorum
in conueniens est, contingit enim &certiores habentes cognitiones, de-I monstratione latere, ubi Commen tator in commento ultimo illius libri,super istis verbis Aristotelis.ua scribit &principium considerationis est,ut tuquiram' primo virum
hi intellectus primi,qui sunt formς ει habitus proueniant nobis a principio nostrae inuentionis, sed nos sumus quasi obliviscamur eorum,& non memores, aut sunt in nouati m nobis postquam non suerunt sed quo prouenit nobis ex principio rei,& nos sumus obliti eoru , ex hoc sequitur res repugnans,& est ut simus adepti scientias vehemetu P- uentionis,&certioris quam demon nstrationis scientiae, di sumus obliti
earum. Amplius Commenta. inseptimo primae philosophiae. incommen. 38. expresse dicit iuxta texo ubi Aristoteles contra Platonem inquit.quanuis utique si non videre. musastra non minus existimo so-irent substatiae sempiternae post eas,
quas non videmus,inquat,&necesi
se est, ut essentie rerum intelligibilium sint existentes, licet non intelis ligantur,&intendit quod manila itum est,quod quemadmodum sens bilia non sunt sensata in actu, do- nec sentiantur,ua est de intelligibi- Llibus.ex quibus verbis infert Commenta. dicens , R secundum hoc quitur ex opinione Aristotel. utin-.telligibilia lint noua, & secundum opinionem dicetium formas, sunt aetei na.quid clarius in hac re potuit dici in ponendo disserentiam inter Platonem ponentem ideas ,& Aristotelem negantem illas de ipse i tellectione,&scientia Ampirus,sc-
primo physico. tex. commen. LO. Vbi Aristote. probat,quod non est ali
ratio in parte intellectiva animae. M
quit,quod Aristoteles totum quod dicit ibi est de intentione Platonis, qui assimilabat animam intellecti- .uam ebrio, infirmis,& pueris,in qui ibus seda tis passionibus reuertuntur ad pristinam cognitionem in calce prolixi documenti. inquit Averro. quod haec non est opinio Aristote- Iis,sed intendebat demonstrare vim i 'istius opinionis, ut cum homo illa
signa sciuerit, habebit pro imposibili , ut sit alterata in sua substa tia , & non remanebit ei cognistio nisi inter duas alias intentiones de
530쪽
. A de quibus praedixerat. Amplius Comenta. & Aristo. in secundo de ani
ma. text. commen. quinti, expresse
ponunt quod anima est actus corporis sicut scientia. ubi Commentator inquit, quod hoc est similestientiae in sciente, in tempore in quoniastudet,& non est simile esse ignorantiae in non sciente. igitur ignorantia negationis non selum negat actum, verum etiam,& habitum. non est igitur scientia nobiscum congenita demente Peripateticorum. Amplius Averroes reprehedit Themistium.&Theophrastum in tertio de ani-B ma. commento quinto,& commen.
vigesimo. qui posuerunt intellectu speculatiuum esse simpliciter,& omnibus modis ςternum,quia apud eos G stabat sol si modo ex intellectu a gente&possibili, qui sunt aeterni, &quado causae sunt aetern ς causatum,' constitutum ex illis est aeternum . Sed Auer. accusat eos de insuffcientia, quia non sussicienter assignauerunt omnes causas intellectus specu
latiui, quia apud Aristo. vltra intellectum agentem,& intellectum materialem seu possi bilem, cocurrit ad integritatem intellectus speculati ut C alia causa,&sunt intentiones imagi' natat,qufidoquidem secundum Philosophum, oportet intelligente phatasmata speculari . tertio de anima. t x. commen. 3 9. & ideo secundum Averr. doctrinam, intellectus specu Iatiuus secundum speciem licet sita temus, tamen secundum indiuiduum est generabilis,& corruptibilis. Nam intellecta uniuersalia sunt colligata cum intentionibus imaginatis, ct corrumpuntur per corruptionem earum,& immorari in hoc
Frustra es illa potentia, qt no re
ducitur ad actum. FAmosa & vulgata satis est istius
propositionis auctoritas & ratio eius est, quia ut inquit Aristo. in. I. coeli,& mundi. tex .co m. 3 2. Deus&natura nihil frustra faciunt, R idem asseuerat in tertio de anima in text.
commen. s. Vbi Aristotel. si igitur Enatura nihil facit frustra, neq; deficit in necessiriis nisi in orbatis,& impersectis,in quibus est Impedimen
tum proueniens a materia,aut ex de . bilitate agentis,ex quibus contingit raro peccare natura, ut est sextus digitus in manu . Secundum aliquos inruelis. isto modo glossatur ista propositio, uera est propositio quando illa po esli. tentia principaliter ordinatur ad illum actum, ad quem dicitur esse inpotentia. Si vero non respicit illum principaliter,non oportet P sit frustra talis potentia, si ad actum no deducatur, verbi gratia, esto P quan titas coeli esset ita potentia ad actum diuisionis, si nunquam reducatur adactum no est frustra,quia istud pos ssbile quod est quantitas coeli, no Ordinatur principaliter ad diuisionem per siuam potentiam, quet plura respicit, sed magis ad disponendum ipsum coelum ipsi intelligetiae, ad hoc qi possit recipere mediante ipsa qua
litates suae naturae conuenientes, Scsuis propriis operationibus, ad quas principaliter ordinatu r,& ideo licet non reducatur ad actum diuisionis, propter hoc non dicitur frustra e Mius potentia , & eodem modo est