Hugonis Grotii Florum sparsio ad ius Iustinianeum

101쪽

L. Legis virtus Legu virtus hac est imperare , vetare, permittere, punire IDonatus ad Adelphps: Alia sinunt leges, alia cogΘnt fieri.

Iura non in notis personas ,sedgeneraliter constituuntur JPlutarchus quo boco de fato agit, idque legi comparat,

cα; . Lex civilis de viro Ioui et ' de aciei desieriore loquitur, parique modo de caeteris : non autem de hoc aut illo aliquod ius est, sed primarium est id quod est generale: quae sub id cadunt per consiquentiam veniunt. nam re hunc qui Prtiser fecit honore, m huσe qui aciem destruit poenis asci ius esse dicimus , quia scilicet mi ae 'potentia de hoc quoque lex egit: quomodo oe medica m palaestrica lex, si ita loqui liceat, potentia. quadam res singulas in *niuersis comprehendite optime, & pari modo fatum explicat Hierocles & Claal-ridius. L. Neque leges. Neque leges, neque senatusconsulta ita scribi possunt, ut

102쪽

lex non potest: sted decreto opus : nam in invi regni t infinita. Materia infinita est de qua agit let. Arist. Nic. V. I. .& non nimis subtiliter ferendas leges notat Strabo de Thuriis, libro v. Cato apud Livium libro xxxiv. Nuta lex satis commoda omnibus est. id modo quaeritur, si maiori

parti, oe' in summam prodest. L. Et ideo Aut interpretatione J Vt L. si quis, β. quod si, D. de

iurisdictione. id , ' συλλογισμον vocant Rhetores. qua de re diximus libro 1 t. de iure Belli ac Pacis, LVI. 2 o.

Ex scripto ad id quod scriptum non est, dicit Quinti.

lianus.

L. Non possunt. Ad similia procedereJ Frequens id interpretibus legis

Hebraeae. Exempla vide in Baba Kamma I.I. 3e VI. NL. Scire.

Scire leges non hoc est merba tenere sed mim ae potesta iem J Simile illud Cassiodori: Legem facere non est merba legis exterius sequi, sted mentem σ intentionem legis obediem ter implere. Hieronymus ad Galatas i. Ne putemus in

verbu scripturarum esse Euangelium , sia in pense non in superficie, sted in medulla non in sermonum foliis, ped in codice

rationis. L. Non omnium.

Non omnium qua a maioribus rasitata sum, ratio reddi

103쪽

potest J Cicero de natura deorum m.-te enim phuso

pho rationem accipere debeo. maioribus autem nostris , etiam

nulla ratione reddita credere. Habet idem Plutarchus desera numinis vindicta. Hieronymus dialogo ii contra Pelagianos: Neque enim in lege ratio quaeritur , Ica auela

ritas.

L. Inciuile est. Inciuile est nisi lege tota per 'ecta, una aliqua particula eius proposita iudicare mel re 'ondere J Hilarius libro ix. de Trinitate : Dictorum intelligentia aut ex propositis, aut ex consequentibus exstiectatur. Hieronymus ad xxi. Matthaei: Prudentem semper admoneo lectorem mi non superstitiosis a quiescat interpretationibus, cy' quae commatice pro fingentium dicuntur arbitrio e sed consideret priora, media cir sequentia, nectat sibi uniuersa, quae scripta siunt. Eulogius Patriar

ticulis dijudicare scripta, neque fragmentis quibusdam decemplis , ex illis totum scriptoris calumniari propositum. Eustathius Antiochenus: Λῖ ο-υμ ε νομM ά νις ,

104쪽

c ἐυ. Non nouum hoc est arrogantia facinus , hed iam olim ambo sipiente venit Valentino, qui paucas 'soli voces δε- fingens , impium sibimet figmentum cudit. Haec enim est haereticorum vecordia . particulam aliquam de Scriptura decerpere, per eamque adulteratam caetera infamare, ac tali mutilatione ac calumnia, contra Scripturas blandiri fluae impietati. Habet haec Photius. quibuscum non male conuenitTertullia -

ni illud aduerilis Praxeam. Proprium est hoc omnium ha- reticorum. nam quia pauca punt qua in silua inuenire possunt, pauca aduersius plura defendunt. Et de Pudicitia: Solenne haereticis alicuius capituli ancipitis occasione aduersus exerciatum siententiarum instrumenti totius armari. Paria habet Cyrillus libro viri. Thesauri, cap. 2. Quintilianus vero libro vii. cap. I . inter modos scripti interpretandi ponit, cum in ipsis verbis legis reperimus aliquid , per quod probemus, aliudlegumlatorem voluiste. L. 41inime. Minime sunt mutanda quae interpretationem simper cem tam habuerunt J Nam & Aristoteles Politicorum ii. 8. negat ob quasvis utilitates mutandam legem: ου μ ἴσου -

Neque enim mutando tantum quis constequetur boni , quantμm nocebit consuetudo non parendi siverioribus. Quem sensum Augustinus his verbis extulit inu mutatio quantum rutilitate adiuuat, tantum nouitate perturbat. Augustus vero apud Dionem : N. αν-.

105쪽

Legum quae in usu siunt, si qua non videatur recta esse, liceat eam mutare in melius. Sed dum manet lex, omnes et obediant. Nam ab hominibus minei leges neque bonum, neque utile est: at Iegi meliori eas velut victri cedere, re bonum est, utile. Ideo idem Zaleucus, ut leges muniret mutandi difficultate, constituisse dicitur, ut suasor abrogationis loqueretur ad populum collo in laqueum inserto, strangulandus nisi persuasisset. Apuleius: Nemostonte capessat noua, nisi quem poenituis priorum. . . L. Contra legem. In fraudem vero qui saluis merbis 'legis sententiam eius circumuenit J Id vocat Cyrus de disserentia

status controuersiae. circumseriptionem vocant declamatores. Quintilianus pater controuersia cccxLIII. Neque enim inquam decurritur ad hane legem, nis cum roesum ius nequitia exclusium est. Seneca in controuersia

matris nothi lectae pro parte. Circumscriptores dici ρlent, qui aliquid abstulerant. ille nihil reliquit: tu, inquit, voluisti pauper ese. Cur igitur queror,si egestate delector' obiici, im

quit , non potest quod lege facitum est. imὸ nihil nisi quod tete factum est. Nam si quid alii r farum est, lege ininim est. Circumsiripito si ex crimen si, lyrae legis inuoluit. d

106쪽

avaret in isso , legitimum est; quod Atre, insidiosium . Semiper circumsicriptio perius ad iniuriam venit. Sic fraudem legi a se latae, ne quis plus quingenta agri iugera ponsideret, fecit C. Licinius Stolo, partem dando filio quem ob id emancipauerat. Liuius vii. Valerius Maximus viri. 7. Plinius historiae naturalis libro xviit. ubi Plinius ait eum substituta filij persona amplius possedisse. Sic fraudes M artes fictarum adoptionum habes apud Tacitum ann.xv. apud Scholiasten Iuuenalis,ubimulieres vetitae erant capere, mariti fideicommita rauati. Sic Clerici per fideicommissa illudebant legi iis, quae testamento quicquam relinqui Clericis vela..bant. Hieronymus ad Nepotianum. Sic fraudes aduersus ius multas habes in Manuelis Com-neni Nouellis.

. L. Fraus enim.

Pητιν Voces sunt sumtae de Rhetoribus

Graecis. L. Princeps.

Princeps legibus siolutus est J Seruius ad x r. AEneidos ry de Imperatores virgines Vestae ,quia legibus non tene tur in riuitate habent sipulchra. Harmenopulus hanc senstentiam interpretatur de legibus poenam irrogantibus. Ambrosius Apologia Dauidis : Rex utique erat: nugis ipsi legibus tenebatur, ni ia liberi fiunt reges a vinculo delicto'rum. Neal e enim vilis ad poe iam iocantur legibus, tuti perj potestate. Gregorius Turonensis ad Chilpericum: Si quis de nobis, o Rex, iustitiae tramites transcendere voluerris, te corripi potest. Si ver; tu excesseris, quis u corripiet s

107쪽

Loquimur enim tibi,sed si molueris , auc. si nolueris, qui7 ted mnabit, nisi is qui se pronuntiauit esse iustitiam ' Otto Frisingensis in epistola ad Fredericum: Soli reges, et ore constituti supra leges, diuino examini reseruati, seculi legibus non cohibentur. unde m illud tam ro quam Prophetae :Tibi suis peccaui. L. De quibus. De quibus causis scriptis legibus ηοη mtimur, v c οάiri oportet, quod moribus oeconsuetudine inductum estJ Terrublianus de corona: Consiue uri autem etiam in ciuilibus rebus pro lege sesicipitur, cum deficit lex. Vide de consuetudinis

auctoritate Dionem Chrysostomum. l isi Immῖ magnae auctoritatis hoe ius habetur; Itaque Solon Athenienses in decennium tantum adstrinxit, ut suis legibus Vterentur, ratus vim consuetudinis in pbste- rum satis futuram. Herodotus I.

L. Nam Imperator.

In ambiguitatibus quae ex legibus proficisiuntur J. legum aenigmata vocat Iuvenalis. 'quaestiones o cxura

Ergo omne ius aut consensim stat , φημι neces/M. cos tuis, aut firmauit consue uri J Ex Menandio:

108쪽

tria sum. queis, Here, ' Dijudicantur cuncta, legum regulis, Necessitatis , atque consiuetudinis. Male vulgo pro Sic Donatus ad Andriam: Tribus vivitur modis, natura, consiuetudine, SI' ratione.

' DE CONSTITUTIONIBUS PRINCIPUM.

eod Priscipi placuit, legis habet et ivrem J Gumherus

Ligurini VIII.

ι moluntas

Principis esse flet. quicquid decreuerit ille Esse ratum mos est,m legis habere vigorem. Plane ex his quaedam siunt personales J Huic disputati ni praecidendae adjiciebatur in praemiis dandis: illi libe- .

ctibus quoque oe stonsionibus, quae posteriora sunt, habentur

firmiora ere malidiora prioribus. Tertullianus exhortatione castitatis: Puto autem etiam in humanaι constitutiones,

posteriora pristinis praeualere. Idem Apolegetico: VeteremGr Auadentem siluam legum nouis principalium resicriptorum

M iij

109쪽

se edictorum sicuribus truncatis oe taeditis. Et de Baptis-mo: In omnibus posteriora concludunt, oe sequentia antecedentibus praeualent. t

. DE STATU HOMINUM.

L. Septimo. Septimo mensi nasii perfectum partum iam receptum est, propter auctoritatem doctissimi misi Hippocratis J Vide Gellium si 1., Macrobium l. Saturnal. L. In orbe. In orbe Romano qui sunt, ex constitutisne Imperatoris .

Antonini ciues Romani eo est seni J Adriano id tribuit

Chrysostomus in Aeta: Aoi οἱ φαα πυτας ε 3 παλαιον ουτως Lo. Aiunt Adriani beneficio omnes factos Romanos. olim vero non sic erat. Sed pro Vlpiano est Aurelius Vietor: is enim in M. Antonini philosophi vita : data eunctis promiscue ciuitaι Romana. At Caracallae id tribuit Dion Cocceianus. Fieri potest ut modo arctius, modo laxius intellectum sit ius ciuitatis. per quos autem gradus huc ventum sit videbis apud Tacitum, in oratione Claudij Caesaris, Anna

Lex natura haec est, ut qui nascitursine legitimo matrimonis, matrem sequatur J Quia scilicet Romani, de multae aliae gentes volebant nullam' esse rationem cognΟ-scendi partus, nisi per nuptias. ω sic naturae vocem

sepe per abusionem sumi notauimus libro it. de iure

110쪽

Belli ac Pacis xti. 16. Graeci & Romani in omni partu semili hoc seruabant. at non & gentes aliae, ut notauimus eodem libro V. 29.

DE HIs QV1 SUI VEL ALIENI

IURIS SUNT.. L. Si dominis. α

Si dominus in simos sevierit J Id & Hebraeis legibus

mulctabatur: Baba Kamma VIII. 3. Vel ad impudicitiam , turpemque violationem compellat JHoc Christiane addidit Tribonianus. Nam sub paganis Principibus in seruo id necessitas vocabatur, ut est in Senecae controuersiis: & apud Horatium:

si ancillula praesto

Sit , vel verna puer. L. Dem.

pod ius proprium ciuium Romanorum J Itaque actio, siue dementiae liberis in parentes Romano iure non dabatur: Graeco dabatur. Aristophanes N bibus. Plato libro xI. Quint. VII. F.

DE ADOPTION FBUS, ET EMANCIPA

TIONIBUS, ET ALIIS MODIS, .

quibus potestas soluitur. . a gente ad gentem, vel a familia ad familiam

transit, prius se abdicare debet de priore. Servius in chartis Fuldensibus ad 11. AEneidos. retinebant non