장음표시 사용
251쪽
torquendam restitutionem , non urgeret Titium impotentem, vel iusta ex causa differentem restituere: ita cum fertur ad reuelationem Extorquendam, non urget eos qui sciuiit detentionem rei, et Iisve non restitutionem culpa vacare. Quid enim proderit si reuelciat. Accedit quod obicinum reuelationis indichae, est iniusta detentio,quq supponitur abesse.Et ita Sua
tamen obligat ad detegendum eum qui esset potens quoad aliquam partem debiti, etiamsi non quoad totum debitum: itemque cum qui postea potens erit. Verum ut sit obligatio detegendi potentem quoad unam partem, necesse est eam partem esse notabilem,& cuius saltem ut aliis iunctae) detentio suffciat ad mortalem culpam in ea detentione contrahendam, iuxta dici a superius c. 2. ad quaesitum I. ut item sit obligatio detegendi eum qui posica potens erit , ii cessarium videtur, ut vel iam nunc habeat ius ad ali quid postea cum effectu consequendum, vel saltem iam non polleat industria , quam si adhibere velit, sit proxime habiturus unde satisfaciat. Alia enim quaecunque potentia futura esset nunc plane incerta, nec suppeditaret fundamentum obligationis reuelandi. Porro in dubio an is de quo reuelando agitur,per impotentiam excusetur ; atque adeo an ulterior rei detentio vel non restitutio vacet culpa, recte Sayrus in Claui l. Ιχ.c. I .num. .pronunciat esse obligationem reuelandi,& monitorium ligare. In dubio tamen quo postessor rei ambigeret an teneretur reddere , sicut. ipse quia possidet, non tenetur reddere , ita nequci
conscii tenEntur eum detegere. . Perticet
252쪽
Vires monitor' ad reuel. et is
pertinet eodem quod Phili arcus s. p. de ossi c. Sa-eerd. l. 3. c. 34. recte admonuit, nempe monitorium non ligare ad detegendum eum qui facit quod potest: ut satisfaciat parti quae monitorium impctrauit , saluam duntaxat volens famam suam, in euentibus in quibus fas est famae consulere. Nam causa quae principalem excusat a restituendo, ali6ve quopiam pia: stando, aeque excusat conscios a reuelango, cum idcirco tantum teneantur reuelare, ut principalis praestet quod debet.
Sisne obligatis detegendi quos pars vel Iudex in
monitoris includi noluit. ' .REspondeo, nullam eta obligationem eos detegendi. Ac phimdm quod eos quos pars inclii noluit, res est manifesta, quia p0testas Ecclesiastica serens monitorium in gratim piatis non intendit obligare ultra partis voluntatemagitur quos pars eὐ pressE contestabitur nolle se includi, ac etiam quos iuste & rationabiliter praesumetur noluisse includeris
in monitorio, non sunt a consciis ex obligatione do tegendi.Ita Molina tract. i.de Iust .disp. 636. num. i. Filiivc.trach. I .c. I.q.7.num. 8. &c. 2.q.7. num. 8. Barbosa de potest. Episc. allegat. 9s, . num.7 l. f Onac. try ct .6.ex Variis p. I .9. l .num. i. & multi cum Abeo
logi, tum Iurispetiti, apud Neuietanum l. 3. Sylvae nupt. num. F s. Itaque quia pars non praesumitur vo .
253쪽
luisse patrem,matrem,uxore, liberos suos monitorio subiici,no erit obligatio eos detegendi. Aliud quoad filios si monitori u pro furto domestico sit impetratu, statuunt Hugbl. de potest. Episc.p. 2.c.6S .g.4.& NH-
aliunde sonstet mentem eius qui monitorium impetrauit aliud ferre omninoque velle, ut hi quoque, si rei sint, manifestentur:quod pro negotij qualitate Eccircunstantiis prudenter diiudicandum est, cum verba nihil peculiare exprimimi quoad istos ; sicut ce serentur exprimere si adhiberetur clausula, nulla excepto nemine dempto, qua significaretur, volunt tem partis, atque adeo etiam Iudicis esse ut quicunque tandem reus sit, aperiatur: alioqui enim per nae tam coniunctae , non sunt ex obligatione detegendaevi monitorij. Sunt qui id extendant ad earum Complices , v. g. ad famulos socios furti filiorum, ac similium.Nam quandoquidem is qui monitorium impetrauit,praesumitur noluisse filios v.g.includi in moni
torio, ut eorum famae parcatur:Ita neque videtur voluisse ut eorum complices detegantur, ne consequatur infamatio personarum quas habet charissimas. Existimo tamen recte Hugolinum a.p.de ossic. Epise. c. II.& Naidum V.Fil-,num. 3. censuisse obligationem monitorio iniici ad hos complices personarum coniunctarum detegendos, quia haec videtur esse mens partis mec praesumpta eius Voluntas quoad ipsas personas coniumstas, extendenda est ad earum complices, ac socios : quia etiamsi dic complicum detectione sit indirecte consecutura insaniatio Milti personarum coniunctarum , tamen id incertum est , fortassis enim non detegentur : Et
254쪽
quidquid sit de infamatione , tamen immunes erunt a tam multis damnis excommunicationis. Non esse quoque obligationem detegendi eos ad quos Iudex monitorium.pertinere noluit, cst extra controuersiam,quia totum monitorii robur est ab intentione Iudicis. Quare nemo consciorum detegere tenetur quoscunque Iudex noluerit detegi. Et praeter eos quos expresse declararet se eximcre,tales quoque esse praesumuntur, omnes quos iusta causa excusat ne praestent id ob quod omissum, essent detegendi spe- stato toto cortice verborum monitorij. Tales item praesumi debent, ij quos prius circa monitorij materiam pepigisse cum parte monitorium poscente constaret. Neque enim Iudex si hoc pactum habuisset perspectum, nec ali j vlli fuissent quos partis interfuisis et cognoscere, concessisset monitorium ad reuelandum,& ita recte eui Zanus l. s.lyluae nupt. num. s& Gutierres i. I. qq. Can. c. ii. a num. 67. Egi de eo quem Iudex includi noluit, non autem de eo quem monitorii promulgator vellet exceptum. N que enim vis monitorii est a promulgante, sed a ferente , siue a Iudice. Itaque in eo euentu quem memorat Franciscus Marcus p. a. decis. 8Or. Sacerdos
monitorij promulgator idemque reus, non euasit censuram monitorij quod ipse promulgabat, quin, tumuis se exceptum vellet. Nec plura de obiecto vi monitorij de gendo, tum quoad materias , tum quoad perso iras. Nunc ad actum reuelationis, eius que faciendae modum progrediamur.
255쪽
' Fomodosciendasit reuetitio per moniatorium indicta. Espondeo, faciendam esse Iudiei iisve quos ipsea, sibi suffecerit,nec aliter iaciendam qu- eo modo qui in monitorio exprimitur, & quo constet utilem fore parti iuxta mentem Iudicis. Aio reuelaticinem faciendam esse Iudici, aut quod perinde est iis quos ipse sibi subrogauerit, quia ut recte Sylvester
notauit v.excommumcatio, 2. num. I 8. non est reuel
tio facienda parti.Id enim esset magnum incentivum odiorum. Itaque facienda est Superiori, siue ut Iudici, siue ut patri, pro vario modo quo reuelatio imperatur. Interdum enim intenditur duntaxat emendatio noxii, & impeditio peccati: Et tunc reuelatio fit superiori ut patri qui non sit obfuturus, nec ad poenam asperam irrosandam processurus, sed praecise consulturus bono iubditi.Alias verb intenditur iuridica punitio & castigatio eius qui deliquit , Ut caeteri tim rem habeant,dc ipsi noxio reponatur pro male captaro bono iustum malum ultorium, ut cum Tertulli no dicam. Vnde in hoc modo procedendi non cur tur fama denunciati,sed regulariter loquendo quaeriatur bonum vel commune,vel ipsius denunciantis, ut recte obseruat Molina traA.4.de lust.disp. a. mam s. Hanc deminciationem secundam, vocant iuridica
siue iudicialem, quae differt ab accusatione in qua is
256쪽
qui crimen defert fit pars iudici j, unde obligatur probare crimcn quod detulit ; ad quod simplex denunciator non cogitur, ut constat ex cap.lisper his, de accusation .ubi additur aliud discrimen; quod denunciationem non est necellarium scriptis committi, cum tamen accusatio sit recipienda in scriptis, ut notat D.
Aliud discrimen accusationis & denunciationis ex finibus, refert & excutit SuarcΣ d. χο .de fide f4.mm. adducens alios plenius ac fusius ista scrutatos. Utro autem ex duobus modis praedictis facienda sit reuelatio, colligendum est ex adiunctis monitorii cum nihil expresse in eo habetur. Vel si ne ex adiunctis quidem aliquid pollit in hanc rem erui, hoc tempore attendendo usum frequentiorem pretiumendum potitis est, scopum Iudicis esse punitionem, quamuis spectato munere pastorum, aliud potius praelamen dum videretur,ut supra dixi ad quaesitum 9. Mando
vero incideret dubium an Iudex per monitorium Vocaret ad denunciandum alterutro ex dictis modis, an vero ad testificandum duntaxat unde sit petenda dubij depulsio ausi c. i.q. 2.addidique,si nulla ex parte lux astulgeat, praesumi Iudicem vocare conscios ad testificandum. Quaecunque porr5 ex praedictis reuelandi ratio ineatur, necesse est reuelantem clare ac perspicue retielare quod nouit. Quanquam interdum necesse est Iudicem Ecclesiasticum confula reuelatione esse contentum , ut bene cum aliis notauit Guti CrrzS l. .qq. Canon. c. i I num. 8 . Nimirum si reus
facti propter quod monitorium fuit latum, sistat se Iudici , profitens vere se esse qui patrauit id de quo
agitur; habuisse tamen iustam faciendi causam, quam expositurus
257쪽
expositurus & probaturus sit distinctius Iudici suo mculari ad quem se remitti postulet. Tunc enim Iudex Ecclesiasticus debet ibi sisteremec ultra illam confusam reuelationem quaerere aliam. Nec sane pertineti ad potestatem sacram in eo euentu, ulterius 1crutaLi
iustitiam facti, sed id examinandum Iudici laico potest debetque permittere: quod unum puto voluisset Egidium Magistrum in decis Paristit.de appellat. exabusu c. .Deposci posse a reuelante,ut reuelationem firmet iuramento,scribit Alba consilio I s.'& omnino debere ita fieri ut certior sit ac firmior reuelationis fides , saepe ingeminat Ripa responso 7 .excutienS tC-stificationes vi cuiusdam monitorii elicitas. Regulariter tamen ne conscientiae magis illaqueentur, abstinetur eo mandato, nec quisquam compellitur cum iuramento deponere,ut ait Genuensis in praxi c. I .n. 16.dc ex eo Barbosa allegat.90.num. 34.
Iam ad modum in rcuelatione facienda serii an-dum,ut reuelatio sit utilis parti quae monitorium poposcit, pertinet ut non verbo duntaxat fiat,sed etiam scripto committatur ; & quidem per Notarium idoneum,ut depositio fidem in iudicio faciat. Quae ratio confirmat, nomen quoque & cognomen denunciantis, aut quomodolibet reuelantis exprimendum esse in eo scripto quo continetur depositio quod consen- taneum est iis quae praescribuntur c dilectus,de accus --tion.videndus Genuensis in praxi c.I8.num. 2. Inte dum tamen cum teuelanti si notus fieret damnum imminetet, fit reuelatio missa schedula, rem quidem muciandam continente,sed absque reiielantis adscri--ptione, ut notat Philiarcus p. I. de offc.Sacerd. l. 3.c. 34.f. i dimitatione 8.Nam quamvis schedula non habeat
258쪽
Vires monitorij ad rei L 1 es i
beat vim probandi . aut accusandi ad effectum inquit. tendi nisi praeuia infamia vel idoneis indiciis, tamen habet aliqualem usum de quo Mascardus conclusi 2 7.Nec plura generatim de modo in facienda reuo latione tenendo. Nunc sigillatim nonnulla eodem
Num reus vi monitorii detegenduιμ omis
correctione fraterna. REspondeo,si monitorii scopus sit rei emendatio,
praemittendam esse reuelatiotii correctionem in euentibus in quibus prςceptum fraternae correctionis vim habet. Interdum enim ut constat ex 2.2.q. S. leges charitatis ferunt, ut adhibeatur proximo fraterna correctio inter nos & iesum solum, priusquam crimen eius dicatur Ecclesiae iuxta Christi ipsius oraculum. Aliquando autem quia desct spes prosectus, ve, quia esset periculum in mora,v.g.quia fur elaberetur, praetermittitur fraterna correctioiusque lable,recta.
que aditur superior, ut securius S iusciat. Mandiu igitur per noxii dispositionem, & non
omnimodam obfirmationem, & per extrinseca dam- na quae timentur, licet praemittere fraternam rei co rectionem,non est dubium quin sit praemittenda ,nec eas inducias negat monitorium de quo agimus;quodicilicet latum est ad corrigendum reum,& impediendum peccatum eiusve prorogationem: Ita ut etiamsi intr2
259쪽
intra tempus in monitorio praefixum, non potuerit adhiberi quae speratur profutura fratris correctio,non sit idcirco censendus monitorij censuram incurrisse
qui non reuelavcrit, Vt notaui c. I. agens de termino
praefixo monitoriis. Et quamuis postea deprehenderetur correctionem fuisse inutilem, tamen prudens illa comperendinatio ultra terminum constitutum ad reuelandum, qua prudenter captata e si et corrigendi occasio,non verteretur vitio. in etiam si semel adhibita correctio non profecisset , adhuc posset prudenti arbitrio differri Jetectio,ialuo monitorio: quod cum contineat praeceptum Ecclesiae , atque adeo heia' nignum, non excludit huiusinodi moras. Admonet
5S. Thoma, Antonino, it&nque Nauarro & Cordu- ba, tam necessariam esse adhibitionem correctionis, ut quamuis in euentibus do quibus nunc agimus, tu dex mandaret omitti correctionem, non essetrei obtemperandum. Et ratio est perspicua. Nam monito-
.rium continet mandatum pure humanum. At praeCeptum corrigendi proximum si spes profectus affuΙ-geat, spectat ad naturalem & diuinam logom, cui le-
res omnes humanae de efficacitate debent concede- .Non bene autem NeviZanus l. .syluat nupt. num. 46. statuit nunquam esse obligationcm praemittendi reuelationi fraternam correctiunem ; argumento inde ducto, quod denunciatio per monitorium extorta,sit iudicialis. Vim tamen huius argumenti, aperte sidit ratio proxime in contrarium proposita. Iam vero in euentibus in quibus praeceptum de axhibenda fraterna correctione non habet locum , ut
contingeret si ea esset rei dispositio ut nihil ab eo set
260쪽
set sperandum ; vel si pericula grauium damnorum
bono publico aut priuato impendentium omnem rc- moram excluderent: itemque si ageretur de monitorio ad alium finem quam praecauendi vel emendandi peccati de quo hactenus egimus;sed scopus monito- xij est et, extorquere reuelationem ad puniendam reum de scelere iam perpetrato nec ulteritis pendente ; tunc non est praemittenda fraterna correctio, sed
dummodo peccatum tale sit quod detegi possit absique iniuria; quia scilicet vel non est prorsus occultum aliis, vel vergit in tertij cuiuspiam aut citam in publicum exitium, parendum illico est monitorio reuel tionem indicenti; quia tunc correctio fraterna vel nulli usui ess et,vel scopo monitorij ultionem quq rentis non congrueret. Ita cum aliis Auila 2.p.c. s. disp. . dub. 2. concius, .Non pauci negarunt praemittendam unquam esse correctionem,si agatur de haeretico forinali. Profert ad id complures eisque uibscribit Diana tract.de denunc. resol. 1. qui videtur idem extendere ad omnia crimina quorum disquisitio pertinet ad tribunal S.Officij.Multi tamen ab eodem Diana recensiti, contrarium asserunt, etiam quoad haeresim sor- malum , quibus addendus est Sanchez l. s.consit. c. a.dub. t 4. num. 8. estque ea sententia satis verisimilis; praesertim si non agatur de haereticis dogmatizantibus, a quibus S minor spes profectus ex adhibita correctione sciaterna solet affulgere, Sc maius periculum ob virulentiam & malignitatem impendet. In- dubitata vero haberi deberet ea lantentia quae cor-xcclionem fraternam etiam haeretico priusquam de- nuncietur adhiberi vult, si sermo esset de eo qui non
nisi materiali haeresi laboraret. Nec leuiter pcccant pleriquc