장음표시 사용
51쪽
praefigere, cum videtur cupiditati petentium monitoria velificari. Non enim quaerit eorum cupiditati sitis faceresed impedire malum statum aliorum quos urget per monitoria. Gerso , argumentatur primum ex periculo usurpandi iurisdictionem alienam, immittendo falcem in temporalia. Deinde ex eo quod excommunicatio sit baculus spiritualis,qui non videtur adhibendus ad conseruandas aut reposcendas res profanas,cum maiori detrimento eorum a quibus repetuntur, quam sit utilitas repetenti proueniens. At detrimentum quod sustinent qui petunt monitoria,sipponitur esse temporalc;damnum autem quod infligitur ei aduersus quem monitorium vibratur, non
est temporale,sed spirituale;ac proinde silpra omnem mensuram pretiosius.Quid quod adhibito hoc reme-
Aio ad temporalium indemnitatem fatendum est,E clesiam sic ligando & spiritualiter occidedo animas, in iure enim excommunicatio & vinculum & mors appellatur) grauius omnino punire eos qui ciuiliter delinquunt,quam faceret secularis potestas, quae pro huiusmodi materiis in sola corporum detentione sisteret, nec ad aliquid acerbius progrederetur 3 Haec Gersonis argumenta , nullo negotio dissoluuntur. Quomodo enim Ecclesia in negotio de quo agimus
contineatur ambitu suae potestatismec ultra eum excurrat, aperte monstratum e Quod vero baculus
spiritualis adhibeatur ad tutamen temporalium, nihil est quod impediat,praesertim quia laesio temporalium infert grauem culpam laedentis,quam praecludere vel curare, spectat ad potestatem spiritualem. Et inde
quoque ducenda est ratio, cur damnum eius qui cxcommunicatione percellitur, & cui avertendo consulitur,
52쪽
sulitur , sit reuera longe maius damno illius qui rem temporalem reposcit per monitorium. Attendendum enim est damnum spirituale eius in quem monitorium vibratur: quod damnum, Iudex Ecclesiasticus tanquam bonus medicus studet sanare vel auertere, cstque reuera longe maius,quam damnum temporale partis monitorium petentis ad temporalem suam indemnitatem. Neque tamen pars , quae plerui tanaliud non habet propositum quam se indemnem temporaliter praestare , peccat poscendo ab Ecclesia remedium, quod vitio ει malignitate noxij in eius exitium vertitur. Sicut non peccat, qui pro minori damno suo temporali eripit vitam latroni, quem aliter arcere res suas inuadentem non potest. Denique
quod Ecclesia grauius plectat eos qui in his materiis delinquunt, quam faciat potestaS temporalis, mirum videri non debet. Sola quippe Ecclesia,potest punire
in eo bonorum genere, in quo minimum damnum secundum rectam aestimatio iacm praefer dum est cui uis damno temporali. Iuste autem Ecclesia punit noxios in eo bonorum genere , quia non tam attendit reparare nocumentum temporale illatum tertio,
quod unum spectat in limib cauta potestas ciuilis) quam sanare animam filij dylcoli dc contumacis, ea
nocumenti in res alterius illatione sauciatam.Ei por- ωro curationi accommodatissimam esse eam punitionem inhonis spiritualibus, dicam VlteriUS p. 2.c.4. v rare ratum esto , vitim fercndi monitoria pro materia reipsa quidem lcmporali,sed tamen iudirecte spirituali honestum ess),dummodb non desint caete rae conditiones ad idoneam monitorij materiam requisitae,de quibus agendum sequitur.
53쪽
Cui modi ese oporteat materiamsitem indirecte
spintuatem,pro qua monsionum conceditur. REspondeo oportere esse non vulgarem. Ita Tridentinum sest. s. cap. 3. de reform. Et Pius v. constitutione de mandatis in Geflita anno i s o.cuius initium est, Sanctit m in Christo,&c.Subscribunt Theologi in 4.d. i8. & Summiliae v. excommunicatio, ac iurisperiti quos late refert Nevi etanus l. b. sylvae nuptis. num. 49. & ratio manifesta suffragatur. Ridiculum qiuppe esset, imo valde deplorandum,prodigere in minutias excommunicationem, qua nullum est grauius in Ecclesia supplicium. Quodque experietia docet,ex usurpatione huius me-
dij ad res parui momenti, oritur rabigo gladii huius
Ecclesiastici,ut cum Petro Blesenti dirip. 1.c. I9.ubi etia cu Banne, Salonio,& aliis docebo ob causas proxime tactas, peccare mortaliter Ecclesiasticu Iudice, ita prodigu monitorioru, ut pro rebus exigui mometi ea concedere non ambigat;cum mes Christi & Ecelestet plane serat,quod etia huius medii acerbitas satis docet,ut Vsurpetur tantum pro rebus minime vulgaribus , atque adeo grauibus,& non ςxigui momenti. Dissicultas vero esse potest,quae centeri debeat res non vulgaris,quando monitorium fertur pro re temporali. Certum quidem est , materiam ut minimum debere esse talem, ut ad fundandum mortale peccatum , sit satis: quod communiter statuunt DD. apudi. Couar
54쪽
Couarruviam in c.alma mater. patet ex grauitate exeommunicationis,quae esset poena transcendens culpam, si pro peccato veniali infligeretur.Non tamen quaecunque materia circa quam aliquis mortaliter deliquerit , idonea est yt monitorium pro ea feratur: v.g.quarta pars aurei, ut plurimum sussicit ad mortale peccatum furti ; nemo tamen dixerit, eam summam, csse accommodatam decernendo monitorio materiam. Quare necesse est,rem esse non vulgarem, respectu habito ad excommunicationem. Haec autem,iuxta prudentum omnium sensum, si prudenter & licite feratur,grauiorem poscit materiam quam quae sit satis ad peccandum mortaliter quomodocunque. Dixi, i prudenter 2 sicilae,quia nolo asi erere,cxcommunicationem latam contra contumacem circa quamcunque materiam etiamsi vulgarem , & quae sublata contumacia ad mortale peccatum non sufficeret, esse inualidam. Id enim recte negat Sayrus in Clauit.'.c. I s. num. 2O.& λι. &Soto in .d. 22. q. I. artic. 2., Palac. Rub. repet. ad cap.per vestras. 3. IS. num. 22. &Lagarius sect. I. q. Ιχ. num.6. Nec sane Concilium Tridentinu prWisibens ut monitoriu detur pro re non vulgari,initauit monitoriu aliter conis cessiim. Tantum itaque c9nt do,excommunicationem decretam pro re vulgari,circa quam tamen peccetur mortalitei; saltem ob contumaciam , quamuis, valida sit,tamen imprudenter sere semper ferri,& vix absque graui peccato Iudicis monitorium concedentis .Riatum igitur esto,materiam pro qua monitorium conceditur,ut prudenter & licite concedatur,debere
Quamuis autem Concilium Tridentinum sesi'. illa
55쪽
23. cap. 3. de reform. relinquit Episcopi arbitrio , v statuat quae in hoc negotio censenda sit materia non vulgaris, tamen quia in arbitrariis quoque, Iudex quantum fieri potest , debet regulis iuris insistere, ut bene obseruat Craucita consit. 99. num. unde ipsi Praesules ambigunt plerunque quam debeant arbitrari dignam monitorij concessione materiam, addendum est,res temporales deperditas, aut subtra stas, in quibus fere haec dubitatio locum habet,penes varios,conditionem non vulgarium varie habere. Nam aut optime notauit Glossa ad i. sed ct si susceperit, ff.
de iudic modicum & magnum, dicuntur respective; unde quod uni magnum merito censebitur, habebitur modicum respectu alterius. Illustrat id Glossa, exemplo Reginae Mathildis, quae donans Ecclesiae terram ad triginta milliaria protensam,ait se aliquantulum terrae ded6se. Annuunt communiter Iurisperiti, Glossae illi subscribentes , ut Bariolus , Palat. Rub. Curtius uterque, quos adducit & sequitur Gutierres
quitur , pro minori summa concedi posse monitorium pauperi in rebus temporalibus laeso , quam sit summa, pro qua subtracta vel retenta conceditat monitorium diuiti. Et in hoc puncto sic generaliter
In particulari autem expressione seu determinatiota ne materiae quae pro paupere debeat censeri non vulgatis, itemque pro diuite est nonnulla varictas. Alicubi , pro incolis' urbium qui fere solent este minus egentes, quantitas ad monitorium requisita, est au- reorum quinquagi'ta:quae dicitur esse Romana praxis,& NeapoΙitani, eamque abalpinis Praesulibus ino hoc
56쪽
Causa tis adiuncta Monitorij. Σ1
hoc negotio pt efixit Hieronymus Federicus, Nuncius Apostolicus in decretis visitationis parte A. tit. de excommun addens, pro pauperibus de quorum paupertate constet , sussicere si materia su btracta pertingat ad summam centum florenorum , id eis quadraginta fiancorum vel aureorum tredecim , dc allium viginti. Minori summa quoad oppidanos atquc ad coquoad quosvis pauperes, contentus est Laelius Zecchius in Repub. Eccles tit. de Praelatis cap A. num. 6. 'nam summam decem aureorum in qua pauper passiis
sit damnum , censet esse accommodatam monitorio concedendo materiam . Gutierre S autem l . I. qq. Ca- non. cap . I l. num. S9. N O. quamuis fatetur se cum
Proepiscopum ageret, minori quantitate quoad pauperes in monitorio concedendo fuisse contentum quam quoad diuites,tamen negat se unquam conces- . sisse monitorium pro minori materia quam Viginti aureorum, nec se aliquando interpellatum suisic, ut monitorium concederet pro materia leuiori. Res haec magnam omnino Praesulum attentionem& accurationem deposcit,ne in eam reprehensionem
incurrant qua graues DD.referendi p. a. c. I9. S nominatim Soto in A.d. 22. q. I.artic. 2. castigant corruptelam mortaliter grauem concedentium monitoria
pro furto unius gallinet vel paucatum herbarum,ali Due huiusmodi nugis, unde permulta mala & nominatim monitorii depreciatio existit. Quare cum nihil Occurrat omnino fixum ac plane stabile , quod siue circa pauperes , siue circa alios statui possit tanquam
terminus intrinsecus paruitatis ; sufficit dicere,attendendum esse ad statum personae monitorium perentis: de pensatis adiunctis omnibus , ad prudentiam
57쪽
Praesulis spe stare , ut definiat quae materia leuis dc vulgaris,quae notabilis & digna pro qua monitorium concedatur, haberi de at. Non dubito autem quin reiicienda sit regula quam tradit Zerola in Praxi Episcopali, v. commuriscationis causa materratis, num. I.
nimirum qiiod non sit decernenda excommunicati pro re i hirro surrepta, pro qua Iudex secularis non irrogaret mortem corporis. At non dubito quin multo minor quantitas sufficiat ad concessionem monitorii,& infligendam pro re subtracha excommunicationem: quia quamuis excommunicatio sit aliquid corporea morte funestius ac tetrius , tamen a corporea
morte non est regressus. Vnde secluso modo furandi quem valde intersit praecludi, mors corporalis nunquam iure communi pro furto infligitur , nisi fuerit plus quam unum simplex surtum, cuiuscunque sit quantitatis. Imo Scotus Sc Alensis negarunt pro furto quantocunque fas esse unquam post e,furem morte punire:quod licet refellant Couarr. 2.VM.c.9.num. . S: Mol.trach. 2. de Iust. disp.69s. num. I. & 48. ω merito,cum certum sit posse legem ferri, qua furtum etiam unicum, si vel materia sit notabilis,vel praecesserit grauis prohibitio ob iustam& grauem causam, morte plectatur; θ Tamen inde satis constat, ex senta prudentum, quantitatem ob quam simplex furtum a seculari Iudice potest morte mulctati, longe auctiorem esse oportere , quam sit ea quantitas subtracta pro qua decerni potest monitorium,&infligi excom
58쪽
Num quoties materia es non vulgaris,locussit monitorio. REspondeo, requiri praeterea ex Tridentino se Cas. cap. .de rerOrm. & ex cap .cimios.de vita dc , honest. cleric. ut non dcueniatur ad hoc remedium, nisi frustra tentatis aliis,quod passim admonent D D. nominati que Neui Zanust. . sylu upt. num. 28. Nauar.in summa cap. 27. num. IO. & cum permultis
Barbosa de potuit.Epist .allegat. 96. num. 16. Nimirum excommunicatio est poena adeo grauis , ut nihil in Ecclesia horribilius : & tamen plerunque fideles euigescente vel frigescente charitate,tantam poenam parui pendunt, quia eam iusto frequentius nec deficientibus aliis iuris remediis decerni vident. Merito ergo prouisum est, ut non licuat hoc perfugium c piare,nisi caeteris omnibus praeclusis: ita ut alia omnia remedia, vel deficiant, vel sint inutiliter adhibenda. Accedit quod quantum spectat ad monitorium pro temporali causa clincessum , constat, si veniretur ad hoc remedium aliter quam in defectum caeterorum, consecuturam perturbationem & confusionem iv
rildictionum. Nam v. g. si priusquam persona laica
pro restitutione rei subtrachae conueniatur coram tuo Iudice laico, potestas Ecclesiastica stringat excommunicationem aduersus obaeratam illam persona
confundetur gubernatio, & legitimus politiae con- B centus
59쪽
Centus euertetur. Ordo luippe dcbitus fert, ut qui se in laicum ius habere, Sc ab eo inittriam pasitim existimat, prius prosequatur ius suum coram Iudice laico illius a quo te violatum putat, iuxta cap .cau .m.qui filii suit legit. Si igitur Ecclesiastica potestas , aliter quam in fibsidium aliorum remediorum deficientium, concedat monitorium parti quae neglecta Iudicis laici interpellatione confugit ad Ecclesiasticum, evertetur ordo debitus, nec satisfiet illi Apostolico praecepto quo iubemur omnia decenter & secundum ordinem facere. Et hanc ob causam Naidus v. Censu- 3,num. 3. prolato sacrς Congregationis decreto tradit, si duo in solidum obligentur ex contractu ; &contra unum procedi possit realiter aut personaliter,
non autem contra alium , aduersus eum duntaxat procedi posse per cxcommunicationem, contra queraagi aliter nequeat: aduersus alium vero non item; sed
usurpatis aliis remediis suppetentibus, abstinendum
esse excommunicatione. Non altero, eam ordinis pervcrsionem quam aiebam consecuturam neglecto hoc agendi modo, pugnaturam cum valore actus. Id enim incrito negant ANeuia an IIs l. 3. Hluae nupt. num. 48.& Suare Z t. F. .p. d. IO. s. I. num. I p. habetiirque e Innoccntio III. c.
novit . de iudic.& suffragatur ratio, quia adesse supponitur idonea excommunicationis materia , nempe graue peccatum, i potestas ad illius correctioneminisciens. Dubitare tamen non licet, quin sit illicitum peruertere eo modo ordinem debitum. Quare ut a negotio de quo agimus exulent incommoda proposita, non debet monitorium concedi nisi in subsidium aliorum ituis remediorum, quia vel deficiunt,vel non suppetunt
60쪽
Caus Es adiuncta insonitori'. 2s
suppetunt plena.Ideo consultissime iaciunt Praesules, qui partem monitorium postulantem non prius ciunt voti compotem, quam iuramento confirmet se destitui ordinariis praesidiis tuendi ius sium. Quem
Num in ciuili duntaxat causa,an etiam in criminali concedi queat monitorium. R Espondeo, spectata sola rei natura non sole illicitum, concedere monitorium , etiam in criminali causa: Attendendo tamen ad ius positiuum variis locis varie vigens,vsum , bique eundem non esse. Quod attendendociuntaxat naturam rei, posset monitorium abique culpa concedi in quacunque causa,perspicuum est. Nam cooperatio ad rectum iudicitim, etiam in criminalibus, ex sola natura rei loquendo,recta & sancta esse potest.Nemo autem non videt, monitorium plerunque politi admodum conducere ad rectum iudicium in criminalibus, ut veritas plene patefiat, serueturque unicuique ius suum, nec criniina quibus Respublica & priuati turbantur &violantur, madeant impunita, quod quanti intersit, dubitare non licet. Nec duo argumenta quibus Barbosa de potest. Episc. allegat.96. num. 6. ex naturλxei cona lux euincere, neganda esse monitoria in cri-β s minalibus,