장음표시 사용
71쪽
& eatenus incertum. Sicut enim qui vellet vage consecrare hunc aut illum panem, nihil faceret, & qui intenderet hunc aut illum sacramentaliter absoluere, nihil essiceret;sed necessarium omnino est, ut intentio agentis & materia circa quam operatur sit dete
minata , ita res gabet in excommunicante. Haec tamen determinatio, non deest circa personam singularem quae monitorio seritur; quia licet sit ignota,&eatenus dicatur incerta , tamen suapte natura ac secundum se est certa, atque adeo capax in quam censura monitorii intorqueatur. Recte igitur cum ea communi doctrina cohaeret quod dixi,personam laicam si pro causa temporali urgeatur per monito--um,debere incertam,id est occultam esse. Addebam tamen,haec valere per se loquendo:quia in raro aliquo euentu posset per accidens licitὰ femmonirorium contra personam laicam determinatam
in materia temporali. V. g. si secularis potestas ad quam direct spectat causam illam decidere, vel nolit, vel nequeat fungi ossicio suo, & parti laesae suffragari. Nam aliquando reus vel ob distantiam,vel quia est in loco tuto, subducitur potestati Iudicis secula ris : alias vero potest contingere, ut Iudex secularis obfirmate negligat praestare quod est sui muneris: sive argentaginam passus, siue metu noxij ferocientis, vel prae totentia indomabilis a Iudice. Et suppq-no, non esse sperandum auxilium a sublimiore eiusdem fori iudice ς siue ad urgendum Iudicem inferiorem ut munus suum obeat, siue ad obtinendum a noxio quod fert iustitia. Nam si talis sublimiόris Iudicis copia esset . adeundus haud dubie foret, priusquam monitorium aduersus noxium quaereretur vel
72쪽
decerneretur. Quinetiamsi contingeret Iudicem inferiorem praetermittere quod est sui muneris,non perimpotentiam, sed ex malitia,vel quia daret gratiae impunitatem noxis, urgendus ipse prius esset per monitorium ad praestandum quod debet, & seruiendum ilhi per ordinaria media, priusquam ad eam de qua agimus peruersionem ordinis veniretur. At cum nihil horum feliciter cederet, quod rarum & infrequens est nihil esset quod obstaret, quominus pote stas Ecclesiastica paci fidelium consulens , & peccata
avertere ex munere suo studens, intorqueret moni torium etiam pro causa temporali in personam laicam determinatam & notam. Quod si potestas Eccclesiastica,extra necessitatem praedictam vibraret huiusmodi monitorium in personam certam, tunc Nal
dus v.excommunicatio. num. 8.negat talem excommu
nicationem fore validam. Sed verius est validam fore , tametsi cum peccato Antistitis eam ferentis. Ita Auila a. p. c. s. isp.2. dub. i. conclus. . cum Glossa, Neui Zano, Gutierre atque Nauarro. Qiis facitant quae praemisi quaesito s.
'Debeat ne qui monitori eritur,subditu esse ' lis monitorium ferentis. REspondeo dubere esse subditum, ut diserte statui ur eap. Romana. & cap. a nobis. de sent. CX-
73쪽
manifesta. Deest enim iurisdictio in eum qui non est 'subditus .Excommunicationem autem non posse se iri nisi cum iurisdictione,& in subditum, est quasi pri- mum principium apud Iurisperitos: apud quos idci
eo fixum est, excommunicationem absque iurisdiactione, sine in non subditum, intortam, adeo nullam esse, ut quamuis postea a Iudice cui quis subiacet,ra- . ta habeatur,nequaquam conualescat, quia quod nul- .lum ab initio est, ratum haberi non potest, ut habet regula iuris . Et ita passim DD. in cap. prudentiam de ossic.& pol iud. deleg. Quare extra dubium esto, excommunicationem ferre, eius tantum esse qui superior sit,habeatque iurisdictionem in eum qui excom- municatione impetitur. Proindeque monitorium cui excommunicatio conseritur, non potest ferri nisi in
subditum. Sed ut haec resolutio plene & solide stabiliatur, obseruandum est , subditum Praesulis monitorium serentis, vel esse indigenam qui simpliciter ei subditus est ratione personae , vel esse alienigenam qui in alieno Episcopatu reperitur non transtato illuc do- micilio : quod fecissἡ censetur, qui illic habitare statuit saltem maiore anni parte, c quo pacto eadem eo set eius ratio qliae indigenarum, sed ad breuem moram, vel in transitu. Et indigena quidem potest multipliciter se habere. Aut enim haeret semper in proprio Episcopatu , & de eo nulla tunc est difficultas: ligabitur enim monitorio proprij Episcopi, ubi tem- ipus in monitorio praestitutum fuerit clapsum,nisi stet .
monitorio & abiiciat contumaciam. Aut egressus e
proprio Episcopatu, regreditur ad illum priusquam
consummetur monitorium , nempe quia reuenit
74쪽
Causa S adiuncta Monitorij. 39
priusquam tempus in monitorio praefixum elabatur. Et de hoc quoque non est difficultas .Ligabilita enim ni pareat intra tempus praefixum, saltem terminum statuendo, & tempus concessiun iubducendo, ab eo puncto quo audiuit monitorium essu latum. Tota ergo difficultas quoad indigenam est. I. si is tempore concessi & consummati, monitorij fuerit extra propriam Dioecesim absque mutatione domicilii , &interim proprius ipsius Antistes ferat monitorium,propter causam alibi datam , v. g. ob furtum factum cxtra Dioecesim. a. quoad eundem indigenam difficultas est, si is initio quidem fuerit in Dioecesi cum monitorium est latum;vel ei saltem causam dederit existens in Dioecesi, quia scilicet ibi deliquit : ante elapsiim vero terminum, in monitorio c stitutum,vel
Ctiam ante monitorium latum, sed post culpam admissam excedat e Dioecesi cuius est indigena, quod duobus modis potest accidere. Nam Vel excedit e Dioecesi sua,animo mutandi domicilium, vel absque eo animo. Omnibus his modis difficultas esse potest,
an indigenλ sit subditus propcij Episcopi,& erus mo-
nitorio ligetur. Quoad alienigenam vero dissiculi sesse potest, an sit habendus subditus Episcopi in cuius territorio reperitur,possitque proinde eius monitorio feriri. Item an qui in alia Dioecesi existens prauo aliquo actu violauit alterius quam suae Dioecesis Episcopulo, v. g. qui existens in Dioecesi Gratianopolitana, violauit iura Antistitis contermini,puta GCbennensis aut Tarentasiensis , possit eius Episcopi quem violarit, subditus haberi quoad hoc,& ratione talis delicti in eum alibi admissi, percelli cius moni
75쪽
Quod attinet ad subditum proprium qui in ali
na Dioecesi extitit tempore concelli & consummati monitorii, eique intra propriam Dioecesim causam non dedit,negandum est eum illigari monitorio. Ita
Henriq.l. I 3 c. 26.num. I. Auila 2.p. c. .disp. .dub. 2. conclus I. , Hurtado de censuran comm. d. 34.& omnes, si Cotiarruviae credimus in c.alma mater. p. I.
I o.num. 3 .sed restagati post exuri sunt v golinus,Su res,& Sayrus quos iaducit & sequitur Bonac. disp. i. de Cens .in commvn.q. II .num. 14. qui censent Episcopum per modum sententiae posse suos etiam in alieno territorio existentes ligare. Id quod aliqui Iurisperiti,tum demam verum fore censent,si praelut intendat omnes suos subditos ubicunque fuerint, ligare censura quam decernit. Contrarium assimo, &quidem.neglecta ea Iurisperitorrum distinctione, quam merito explodit Nauar. in Manuali cap. 27.mi-Reli. a. subiuncto num. 2 3. Ratio uniuers iter est, quia excommunicatio pertinet ad forum contentio sum,quod arctatur limitibus proprii territorij. Igitur monitorium ab alterius territorii Episcopo latum, non ligat eum qui in territorio alieno interim fuit. Huc facit decretum Bonifacit VIII. cap.anima n. de constitui.in 6. agens enim de statutis Episcoporu, doctasque ea non ligare subditos extra proprij Epia
scopi territorium, rationem hanc reddit, quae aeque Valet pro excommunicatione per sententiam gen ratem aut specialem inimirum, quGd iin extra territomum dicenti,non pareatur impune.Non est sensus, esse
dignum plina qui paret Iudici ius dicenti extra proprium territorium, ut exposuit Tabienna v. exc-mumcario. q. numer. hic inquam non est sen-
76쪽
sus oraculi illius Pontificii, tametsi perinde nobis id
esset ad rem praesentem:sed sensus est,impunitum esse, atque aded culpa Vacantem, neglectum eius qui ius dicit extra territorium.Itaque monitorium latum contra personam alioqui subditam, quae abest a proprii Episcopi territorio, nec dum in eo esset, dedit cainam monitorio,non ligat talem personam. Quia vero locus extra Dioecesim in locus intra Dioecesim quidem materialiter constitutus, sed tu
men exemptus ,aequiparantur,ut bene notauit Franc, Zabar.repetit in cap.ut animarion. de constitui.num.
3 s. & ibidem Gomesius 9. statuto. num. 8 s. idcirco D D. bene multi , assirmant subditum Episcopi non' posse eius monitorio feriri ob violationem legis vel sententiae factam in loco exempto. V. g. si quis alioqui subditus Episcopi Viennentis,admittat tartum in
monasterio exempto, intra Viennensem Dioecesim, sito, & Episcopus Viennensis vibret monitorium ob huiusmocii furtum ; negant talem λι em ligari eo sui Episcopi monitorio. Et ratio est, quia monasterium exemptum, & eius totus ambitus, non est formaliter in Diodicesi Viennensi, sed materialiter tantiim;quod non attenditur, ubi habetur ratio loci in quo Iudex
apud eum nonnulli Iurisperiti itemque Suares t. s. 3. P.d. s. s.4.num... AEgid. Couinta disp. 13 . de sacram.
77쪽
dub. . Hurtado de censuris in communi dissic. 8. Pnum. 33. restringunt ad locum plene exemptum: qualia aiunt esse, non monasteria & Ecclesias Regu- latium exemptorum, sed oppida exempta,aut parm-
cias quasdam a iurisdictione Episcoporum subductas. Non video tamen, quam disparitatem afferre 'possint quae ad rem faciat ; aut cur domos exemptas, potius quam oppida aut parcecias, velint esse diuersar& deterioris conditionis hac in parte. Similiterque non video , cur Ancharanus in cap. ut animarum. de constit.in 6.subscribente ut Videtur S. Antonino 3.p. summae tit. 2 .c.7s.f. I.id quod diximus,restringi vo luerit ad locum exemptum cuius Praelatus ex forma Mi habeat in eo loco Episcopalem iurisdictio-oc inquam non Video quanto iure dicatur. Nam quomodolibet se habeat Praelatus loci exempli, quod ad rem praesentem non Videtur pertinere) dummodo locus ipse plane exemptus sit a iurisdictione illius Episcopi intra cuius Dioecesim materialiter clauditur, militat semper eadem ratio, ut qui in eo deliquit , non ligetur talis Episcopi monitorio. Quare eodem plane modo philosophand im vide tur , de monitorio lato ob culpam in loco CXempto admissam, quicunque demum is locus sit, & quomodocunque te habeat eius Praelatus; ac de monitoriolato ob culpam admissam extra Dioecesim materiali ter sumptam. Quod si subditus Episcopi, cum latum est monitorium, eive causam dedit, intra Dioecesim quidem fuerit, sed ante elapsum tempus in monitorio praefixum mutarit domicilium, quae erat altera dubitatio,
mota circa Episcopi subditum indigenam , distin-. Ν guendum
78쪽
guendum est. Vel enim mutauit domicilium iussus a iuperiore propter bonum commune,aliamve similem causam, vel ccrte domicilium mutauit suopte motu, aut denique in fraudem. In primo eventu desinit esses ditiis prioris Episcopi, etiam in causis iam coram illo inchoatis, ut habetur ex doctrina Barioli ad i. I.is de poenis. Sublata autem subiectione, tollitur obligatio parendi tali Antistiti, atque adeo etiam deerit contumacia aduersus praeceptum eius, sine qua non est locus excommunicationi , etiamsi terminus in monitorio praefixus elabatur. In aliis autem duobus euentibus propositis , hoc est cum quis indigena suopte nutu, vel in fraudem mutat domicilium post latum monitorium, atque adeo post inchoatam causam circa rem ante admissam, dicendum est quoad hoc perstare in ea persona subiectionem ad Episcopum proprium: ac proinde quantumuis ante elapsum tempus in monitorio constitutuni sedem mutet, illi gari censura monitorij, cum tempus illud fuerit praeterlapsum. Ita Suarest. S. 3.p.d. . s. s. num. s.&6. Et
ratio est manifesta, quia quotiescunque causa est inchoata in uno tribunali,ibidem est finienda,licet per sona mutet domicilium, s.squis. E. de iudic. & cap. proposuistiHAord compet. Quare in re praesenti,persona de qua agimus,ratione inchoatae iam caula,m n et subdita eius qui tulit monitorium; sin minus sim
pliciter subdita, at saltem secundum quid, & quoad
Tandem si causa nullo modo sit inchoata, vel per conditionalem lationem censurae ob peccatum iam admissum quae est virtualis citatio, vel per citationem formalem, quomodolibet factum causae initium, sed
79쪽
sed tantum praecessierit culpa, post quam admissam reus ante omnem iudicii inchoationem, egrediatur dioecesim, immunis erit a monitorio postea lato , si egrediendo mutet domicilium:Nisi si Praesul ad euius territorium confugit, rogatus eum reuocet ad lo- - cum deli sti, sicut facere tenetur, Ut notant DD.cap. finali de foro compet. & Henriq.l. I .c. 26.num.1. ac Sayrus l. I .de censur.c. s. num. 3. Quod si egrediendo non mutet domicilium, sed tantum diuertat alio, ad breuiorem moram quam exigatur ad domicilii mutationem,tunc Soto in A.d.22.q.2.artic. I. Sylvester& Fumus quos sequitur Auila 2.p. cap. 3. disp. 2.dub. 2. conclus. 2. censent ligari monitorio, & in- Currere censuram,ni pareat ante praestituturia tempus 'elapsum , eo quod crimen supponatur admissum in . Dioecesii proprij Episcopi: & alioqui futurum sit, ut. facinorosi gladium Ecclesiasticum. omnino declinent i quia neque possent excommunicari in propria dioecesi a qua absunt,' ncque in aliena in qua subiectionem non contraxerunt non admisib ibi delicto, nec comparato ibi domicilio. Iam subditus alterius Episcopi, si tantum in transi tu reperiatur in eius territorio,nec decreuerit maiore anni parte ibi haerere, & ibi nihil peccet, non ligatur eius monitorio, quia caret subiectione. Nam quicquid sit de censura per statutum, quam aliqui censent incurri ab extraneo , tamen de censura per sententiam omnes aeque consentiunt, extraneum, qui duntaxat transit per alienam dioecesim nec in ea domicilium comparauit,nequaquam esse ei obnoxium,
nisi ut aiebam) delinquat ibi mam tunc ratione delicti fit subditus , ut habetur cap. fin. de soro compet.
80쪽
unde sic contracta stibiectione ratione delicti, sortitur forum Episcopi extranei in cuius Dioecesi reperitur, & in eo foro iudicari debet, quandiu in ea Dice-eesi est: Nam si exeat inde, lite nullo modo inchoata, non subiacebit censurae talis Episcopi, etiam quoad culpam ibi admissam:In quo differt a subdito indigena alibi peregrinante,qui remanet subiectus suo Episcopo, ac proinde ob culpam iam admissam potest ab eo plecti absens,si tantum peregrinetur. Si tamen ille aduetia exeat iam praeuentus citatione , & lite quomodolibet inchoata quando erat in aliena Dioecesi; atque adeδ quando erat subditus, tunc subiacebit iudicio Praesulis in cuius Dioecesi deliquit.Quoad alias causas ; 'alienigena sicut non siibin Episcopo extra- neo, ita neque eius sententiae vel iudicio est obnoxius. Imo quamuis postea ratione domicilii aut delii subdatur illi Episeopo, si tamen pro tempore quo sententia aliqua ab eo emanauit non erat subditus, nequaquam ligabitur tali sententia; quia haec vires habuit cum primum pronunciata fuit , & ad illud
duntaxat tempus est referenda.
Quod circa alienigenam propositum est postremo loco , an scilicet subiaceat Episcopo extraneo quoad delictum quo iura eius violauit, etiamsi patraucrit delictum illud extra Dioecesim illius, respondendum est negative. Qui enim dicitur subdi extraneo ratione delicti, non est intelligendus subdi; nisi ratione delicti admissi in territorio illius extranei Praesulis; ' vel quod ibi admissum censeatur, ut cum quis ita ab est, ut omittat aliquid praestare in alterius territorio quod praestare debuerat. Peccatum namque omissio- . nis, ibi censetur admitti ubi rem omissam, mandare