장음표시 사용
81쪽
18 HISTORIA EVANGELII A. iri 3.
esset iis, qui persecutioncm ob religionem patiebantur, utque Viri pii & sacrarum literarum periti, se ad eam, tanquam ad portum vel asylum quoddam reciperent, ac tutela ejus nixi, passim populi animis veritatem instillare, imis familias & coetus Ondere non vererentur , Hoc enim teste SAMMARTHANO a)hubebat eximium, quod omnes aut rerum inopes, aut aliqua sortis acerbi in te oppressos, pia vereque Chriltiana benignitate sultentaret , virosque literarum & virtutis opinione celebres , tum per se ipsa, tum ex Francisci fratris liberalitate, curaret e X Ornandos , omnique opum dc honorum accessione adaugen
rellus autem, cum aliquamdiu substitisset Parisiis, tandem in Helvetiam migravit, atque ibi mirificam Evangelii messem inveniens, primus Ecclesiae GeneveUs di plurimarum aliarum circumjacentium Ecclesiarum Reformator factus est, quod dei
Quod ad Gerardum Rufum , is non minus ad Navarrenam se . recipiebat, ibique tutum inveniendo perfugium, veritati multis equidem modis abinde suit proficuus, ut tamen unquam plene a veteris Ecclesiae communione ad Ecclesias Reformatas cum acta cessisse b) non constet, uti cum primis colligitur ex iis quae ad
Ann. Ist7. a nobis annotabuntur.
- Interea vero, quod non in vanum apud Meldenses per quantillum tempus laboratum fuerit, vel illa commonstrat Iohannis
Clem a) vid. SAMMARTH. Elog. Gallor. n. XVl I. p. m. 39. edit. Heu mann. & cons. qui ejus Vitam luculento struo prosecutus est BΛYLIUS in diction. v. Navarre not. N. p. 2I89. TOm. II. b BEZE l. c. p. 6. ut in eo quoque, tanquam qui Lutheranus fuerit, incassum glorientur, cum Cl. LOESCHERO in Histor. Motuum P. II. C. VI. g. 3. hodierni Evangelico-Lutherani, nullo quippe sustulti argumento, nisi quod Varillasius dicat, utrumque Rufum, locorum quorundam ex Lutheri libro de captivitate Babylonia defensionem in se suscepisse, quasi vero id fieri nequivisset, nisi quis Luthero sit addictus prae Zwinglio: Quid vero non hs dicerent, si Rufus etiam &Faber Lutherum adivissent consultandi gratia, cum nunc Bucerum adiverint atque Capitonem; idque eo tempore, ut cum Loeschero loquamur l. c. IX. p. 62. quo hi adhuc Lutheri emit adversarii. Disit irod by Corale
82쪽
Cseriei a) Meldensis, in fide ac veritatis consessione constantia singularis, quae tanta fuit, ut non flagris tantum caedi atque cauterio signari propter veritatis assertae causam b) voluerit, sed &, ut non detrectaverit propter eandem vitae periculum subire. Enimvero, quod is A. lsa . schedulam Meldis assixerat valvis summi templi ejus urbis, contra indulgentias a Papa missas, in qua scripserat, Papam esse Antichrisum , is virgis caeditur per tres dies, dc impressa in fronte nota ignominiose assicitur. Mater ejus haec videns animum ei addit, re exclamat: Visu Christus, ejus in signia, neque ei propterea manum ab ullo inrijectam legimus. Clericus autem semet inde recipiens, atque in aliis Galliae locis victum quaeritans, erat enim carminarius) apud
Metenses quoque cumprimis, primam Evangelicae veritatis seis mentem secit, dum interdiu suo intentus opificio, lanas carminabat, noctu veritatem Evangelicam docebat, ibidemque primus inter Gallos ob doctrinae reformatM Consessionem Martyrii coronam accepit 3 Cum enim peculiari quodam quae verba sunt Theodori BEZAE in Iconibus) divini Spiritus, ut exitus docuit ama- tu impulsus, noctu extra urbem eversis in sacello quodam quis tota civitas Metensium erat potiridio concursura idolis, mane apud urbis portam deprehenderetur, captus est & eodem paendmomento damnatus: Quo autem crudeliore poena est affectu, altero videlicet pugno truncatus, naso candentibus forcipibus ab to iisdemque brachio utroque, ipsisque mammis crudelissime exustis) tandem flammis subjectis uitulatus, eo glorios rem victoriam tulit, quum inter haec tormenta ipsi crudelitati insultans & illud Davidis altissima voce recitans, uola gentium suia
argentum N aurum, opus manuum hominum, tanta Constantia tum
adversariis terriris, tum piis m; gnopere confirmatis, feliciter ad Dominum migraret. C 2 3. VII,
83쪽
16 HISTORIA EUANGELII A. ira 3.
s. VII. Sed suit eodem anno is a 3. in urbe Lugdunensi ex ordine Fratrum Praedicatorum Amedaeus Mauret, qui dicebatur, se inter concionandum tam apud Ludunenses, quam apud Gra- ,, tianopolitanos sa), plures protuliste propositiones Lutheranam is doctrinam redolentes, ,, unde is ab Archiepiscopo Lugdunensi & ejus Vicario, delatus est ad Facultatem Parisiensem, missis ad eam literis A. Is 2 . in quibus inter alia retulerunt Lugdunenses, ,, quod Lutherana haeresis ubivis ferme in iis regionibus is propullulet, ut jam plures de cineribus veluti renascanturis plantulae, & opus sit exemplo gravis 6c severae alicujus ani- ,, madversionis. Unde deinceps testantur, quod β modo dictusiue Amedaeus rite puniatur, F ejus proposuiones condemnentur, fris Catholica brevi ad suam si reducenda integritatem , tanquam suppresso autore b), tubicine omnis mali, quod panditur ab Aqui- Ione. Et posteaquam coelesti clementia S terrefris potentiae favore a isti sumus, summe es enitendum, ut isdram istam cum tota Lerna confodiamus, ne veniat in nos dira illa vastitas desolatio, quae
ferme rotam nunc opprimit Germaniam. Facultas igitur Parisiensis a Lugdunensibus incitata, eodem illo anno Isa. . adversus ipsum pronuntiavit sententiam, variosque Articulos ex ejus conincionibus annotatos, & ex ejus responsionibus ad interrogata erutos, Condemnavit, tanquam haereticos dc a fide deviantes. Inter hos 8c erant sequentes.
Abstinentia a carnibus tempore quadragesimali ὀc diebus Sabbathi non est de praecepto. Canones dc Decretales sunt traditiones hominum dc non sunt
sa In ea, quam Parisienses tum dederant censura, dicitur, is quod scan- datum sit ortum iis diebus ob quadragesimales sermones Fratris Ame-- daei Mesgret ordinis Praedicatorum, Doctoris Theologi anno domini se Isa3. in civitate Lugduni ad populum habitos, nec non Gratianopoliis ratione sermonis in die sancti Marci sequente per eundem Mesgret linis gua vernacula declamati, similiter & Orationis Latinae ad Senatum ejus- is dem civitatis postmodum cum eodem sermone emissee. is b) ARGENTRE l. c. p. 9. Ubi totus adversus eum procemus institutus enarratur a pag. 9-I7. cons. Du PIN. in Nov. Biblioth. E eles. Tom. XIII. p. 2I6. Diuili od by Cooste
84쪽
A. ira 3. RENOVATI. hi Quod ille maledicit, dc est detrectator, qui dicit: aue La-1hιr es mechant homme. Vanum est hominem obligari ea proferre vocabula & sententias, quorum ignorat significationem. Abutuntur moderni statutis antiquorum patrum, eo quod reservationes, quae fiebant tempore antiquo de poenis, ipsi reservant ad culpas. In peccato quantumcunque enormi nihil reservatur Episcopis, neque Pontifici Romano. Prophetia Pauli r Tim. IV. a. duas continet leges 3 quas Paulus appellat diabolicas & hypocriticas, altera est, de prohibitione matrimonii, quae hodie obtinet apud Ecclesiasticos, altera, de differentia ciborum certis diebus vetitorum, qui mos etiamnunc locum habet apud Christianos. Caeterum, quid ipsi tum Amedeo Maigret evenerit, annotatum
non legimus, nisi quod Α .rsas. Natalis BEDDA a alicubi dicat, Eum Doctorem plusquam Lutheronum, apud Germanos quo ex Gallia profugerat, periisse. . VIII. idquid sit, Gratianopoli in Delphinatu, Petrus δε- Mutua b) religionem puriorem eodem Anno quod suis instillaverit, conspicitur ex LWINGLII ad eum Epistola hortatoria, qua eundem d. DI. Decembris monet, ut in Galliis Christiana armatura munitus, in publicum prodeat, sublataque instar tubae, voce, Evangelium Christi, invitis omnibus puppis de Papis praedicet. Christus, inquit sc) Classicum cecinit, impresso nem in Pharisaeos scribas pocritas facturus. uis dexteram ad praelium non armabit 8 Leo rugiet inquit Propheta, quis non metuet pChrso per minifros suos detonante, quis ex hosibus non pavebit Zimo dispeream, s non in totis capris illorum trepidabitur: adeo veristuntur , rotantur, ambigunt, ut quid consilium sequuturi Ant, nondum exploratum habeant. Nam si Chrsi gregem mactare per seducros Principes coeperint , verentur , ne sc operiatur fenestra, ut in
a Nat. BEDDA Apologia A. Isχs. edita adversus Lutheranos sol. 6. a. apud Argentre l. c. Tom. III. P. II. b) SCULTET. Annal. p. Is . . c vid. Zwingi. & Oecolampad. Epistol. Lib. IV. sol. I9I. b. Disiligod by Corale
85쪽
LL HISTORIA EVANGELII A. iri 3.
se quoque paulo post irruatur. Si vero scripturs obsistere t/ntent, conscii sbi violentiae quam ei faciunt, toti frigent, ae concidunt. uid igitur in ignavos non irruimus, uno illaque satis forti Verbi Dei praesidio fulii Z Is enim Antichristum intersciet Spiritu oris sui. Stata nobis Christus, quis coistra nos p Simus licet Samia vasa, nemo tamen confringere nos poterit, quamdiu nobis Dominus adesi e aderit autem ex Verbi sui certa promissione , qua pollicitus esse nobiscum mansurum usque ad mundi coasummationem: jussique siecaros esse , cum ad Reges cst Prodes illius causa trahamas daturum enim esse sapientiam S eloquentiam, cui omnes adversarii non poterunt re e-re. Gid igitur adhuc cunctamur 8 Victoria in manibus es , an eam decerpere piget y I t paullo poit: Non modo cum Antichristo sed eum universo smul Orbe certamen tibi subeundum est , s quidem caelestia ambis , ea enim solis eis eveniunt, qui rerrena negligant. Ange omnia igitur opus es, ut te ipsum abneges, ac faοtiae moriaris. Id autem tuo e Marte non poteris: A uvam igitur misericordiam Dei confugiendam, S illis flagitandum, vi vias tuas dirigat, mentem illustret, cor excitet, ut illius gratia nihil non tum audeas, tum quo
pacto feri oporteat. scias. Proderit illa , Evangeliam Christpraedicare molienti, ut reiectis omnia 1 praesumtis opinionibus N doe- irinis hoc consilio ad literas vere sacras accedat, ut eas praeceptorem, habiturus At, non discipulum. s. IX. Dum autem Ecclesiarum apud Gallos Rcformatarum primordia invelligamus, non possumus non in antecossum Uirorum quorundam Clarissimorum, qui vel inter Gallos eminuerunt veritatis studiosi, vel Galliae Reformandae suam navarunt operam, instaurare Mcmoriam, pro eo, quem in Introductione ad Historiam Reformationis observavimus instituto. Atque hic ante omnia se offert LAMBERTUS A UENIONENSlS: cujus tanto
libentius in iuramus memoriam, quanto majorem is utilitatem rei reformatae, vita, voce, Consilio & scriptis suis, quae etiamnunc magni merito aestimantur, adtulit, ut immortalia ejus in coetum puriorem sint merita, silentio minime obliteranda, &,
uantb is ardentior fuit in propaganda intcr Gallos os Ueritate
Cujus intensi studii specimen, pariter atque testimonium, Praebet
86쪽
Lamb. Aven. RENOVATI. Σ3bet ipse, in sua ad inclytum Senatum Bistantinensem praefatione
praemissa ejus commentario in Micha: prophetiam , ubi inter alia, si Videns igitur, scribit, quod in ea urbe, de urbe Me- tensi loquitur) tam regnet impietas . . . . Cessare ab eis debui, is quoniam verbum Domini pepulerunt, & ad alias urbes scri-M bere, quae sunt Domini: E quibus primum menti occurritis Bisuiuium, urbs magna Potens, inclyta, comitatus Burgun- diae prima , Christianissimo Argentorato , reliquis pluribus A vicinior. Urgebat ideo vehemens Spiritus, ut quando Mese tenses se indignos iaciunt Verbo Domini, ad vos convertar, is aeternaeque salutis eloquia ad vos mittam. Provocavit quoque se me nonnihil, quod, ego ipse tametsi Avenione natus, nostra ,, verumtamen familia, ex Burgundia, nempe ex Urgeleto ori- ,, ginem traxit Assicior omnium saluti, sed praesertim
,, meorum Burgu-orum, interim veruntamcn cupiens anath
,, ma fieri pro meis Avenionen fibus , qui sub Antichrilli summi se imperium vivunt, & pro infelicissimis qui Sanc-- tum Dei Verbum ad eos missum tam foede pepulerunt. GHabuit LAMBERTUS, natalcm urbem Avenionem, ibidemnatus A. t 87. patre, legationis Pontificiae & palatii ut vocant Apostolici Secretario, quod ipse in dedicatione commentarii de conjugio testatur, e familia, quae eX Burgundia, nempe ex Or-
geleto originem traxit. Anno aetatis decimo quinto, cum patre iam in tenella aetate orbatus esset, ordinis Minoritarum Moianasterio, quod Avenione est, se mancipavit, eX terna sanctitatis specie deceptus. Neque tamen ea fuit Monachalis vita diuturna,
quippe cum agnita propius veritare Evangelica , & perspecta hypocrisi pariter atque impietate Papi ilica, eidem prorsus re nunciaverit, in Germaniam se conserens, ubi posthac scripto sa)singulari, rationes, propter quas Minoritarum conversationcm habitumque rejecerit, edisseruit. Sic igitur Lam herius noster A. is 22. reliquit Galliam , ubi jam annunciare Evangelium, Lutheri libros legere, M aliis Commendare tentaverat, quos ta-
87쪽
men combusserant Monachi , a quibus is praeterea admodum contumeliose tractatus erat, seque convertit primo in Helvetiam, ibique veritatem a se agnitam variis in locis nec sine fructu libere prorsus ac fideliter docuit, uti cum primis apud Lausannenses quod Evangelium docuerit, constat, permittente Sebasiano δε Agoniefalcone , Episcopo & Principe Lausaniensi sa) quando non ita multo poit Bernensibus, Tigurinis, Basileensbus & Friburgen-sbus innotuit Theologis, a Berchioldo Haltero praecipuo com mendatus Huldrico Z inglio b); Sed & eodem anno ad finem vergente Lambertus denacum Thuringiae oppidum pervenit, ibique positiones quasdam sc) Verbi gratia, de matrimonio male prohibito Clericis, de Consessione, de Baptismo, de Contritione, de Satisfactione, et sim . publicae dicussioni subjecit, sub conficto tamen Pohannis Serram nomine. Anno sequenti l ub initium migravit Witebergam, atque contracta cum Luthero amicitia, ejus
commendatione gravisus, ad publicam docendi provinciam est admissus, atque tum Hostam Prophetam, aliosque libros Biblicos studiosae juventuti non sine auditorum plausu exposuit , quam ipsam expositionem A. Ist s. typis imprimi curavit, praefixa ad Fridericum Saxonem dedicatione 3 Quidquid sit, cum apud Witebergenses commoraretur, is Vitae Caelibis pertaesus, sponsalia secit cum honesta virgine Witebergensi id), ut legitimo matrimonio squae ejus sunt verba) carnis illecebras repelleret, sicque e Theologis Galliae primus omnium sacra conjugii vincula subiit, uti ipse in literis ad Georg. SPALATINUM &in Epistola ad Franciscum I Galliae Regem exarata, & comis mentario de Conjugio praefixo docuit. Anno sequenti is 24. witeberga relicta, Meias se contulit, haud alio fine, quam ut inter
GER. His . Eccl. Sec. XVI. P. II. p. 1 Sq. R. c) SCHELHORN. l. c. p. 327. ex opalatini diario MSS. ad Aran. Isa 1. qui simul illatum propolitionu In quoddam lectoribus communicat
d) Extant ea de caiisa eius ad Ger. Spalatinum literae die S. Johannis is 23. datae, apud SCHEL HORN. l. c. p. 3 3. R. cons ejus tractatum de coniugio, qui A. isas. N Oribergae est editus.
88쪽
Avenion. RENOVATI. ar Gallos suos coelestia Uerbi divini semina spargeret, ecclesiaeque
pomoeria, quantum in se esset, proveheret: adversariorum violentia pulsus a), Argentoratum concessat, ibique quietem ac otium nactus, pleraque scripta sua in publicum emisit, quin imo scripto & viva voce Vorbum Dei est interpretatus, atque post Ezechielem, di alia nonnulla b), Apocalusn & Danielem tunc enarravit. Certe, Argentorati is A. iras. suum in Poetem Prophetam commentarium luci publicae donavit, quem cum Sigismundo Comiti de Hoheniae , ecclesiae Argentinensis Decano dedicaverit, eum inter alia, ita alloquitur. se ob id autem
se Tuae Celsitudini hunc Prophetam, qui maxime est adversus is filii perditi factionem, dicare volui, eo quod mihi sit persua-
,, sissimum, te omnem Satanae altitudinem, quae in eo cernitur, ,, toto Corde calcasse, atque, ut tuo exemplo multi fiant exis Nicodemis Apostoli, hoc est, ex secretis veritatis confessoriis bus, & sermonibus & facto publici eius adsertores. Videmus,, quosdam tui ordinis, qui abscondite Christum adlerunt, pu- ,, blice autem negant. Negant autem satis, dum profitori no- lunt, quod sciunt. Timent miseri di coeci, suis peris, culi- nis, stabulis & ventribus . , , g. X. Circa haec tempora, Anno scilicet is 26. Philippus Has. sae Landgravius, Hastiae suae reformandae intentus, eundem hunc Lambertum nostrum in Hassiam vocavit, ut Synodo illi Hom- burgens c) quae religionis in Hassae resormandae ergo instituebatur, intcresset, & totum Reformationis negotium moderaretur, quod dc per edita ab ipso Paradoxa, factum suisse jam alibi monuimus, ut Anno seq. I s 27. cum Marburgense Lyccum inau-
a vid. Praefat. H. ad commentar. in Micham, ubi ita: vocatus Nisi a Domino ἡ Saxonibus ad Metenses, ut eis annunciarem Evangelium regni sui. Ad quos ingenti cum viarum discrimine veni, sed sam in me insanivis cohors papae, hi scilicet, quos Spirituales ementito vocant,
nihil exim minus quam spirituales sunt us pos octiduum vel coactus venerim ad Christiani f. Argeneoratum esse. b) Id ipse profitetur ad Senatum Argentinensem in Epistola dedicatoria praefixa commentariis in Sophoniam, Haggaeum, Zachariam & Malachiam. cons. SCHEL HORN. l. c. p. 386. c) vid. Hissor. πυir. Reform. T. II. g. LXIX. p. I 6s. Diuiligeo by Cooste
89쪽
guraretur, Lambertus quoque noster primus in ea constitueretur Theologiae Prose r. Eitim vero, cum A. Is29. ad commonendos doctorum Evangelicorum, Helveticorum & Saxonicorum animos nutu Principis illud celeberrimum institueretur Co Ioquium Marbutae e , tum Franciscus noster, animi uti videtur pendens, quam nam sequeretur sententiam, non ei quidem interfuit, tanquam actor, qui colloquentis partibus iungeretur, atramen tanquam auditor, eo cum successu, ut 6c ipse, & Philippus Princeps, abinde in Helvetiorum de sacra Coena sententiam sa) secesserint, Neque tamen, cum abinde diu rebus humanis fuisse superstitem, Academici Marburgensis Universitatis Annales teitantur, quippe cum A. Is Io. jam fato sit functus, ectriste sui apud Marburgenses reliquerit desiderium, hoc conde- Coratus Epitaphio. b Lambertus claris Gallorum finibus ortus Exul pergratus Martis in urbe fuit. Explicuit sacros studio servente Prophetas, Scripturae sanctis deditus historiis.
Hic Evangelicae doctrinae summus amator, Hostis Romulei Praesulis acer erat. Edidit in Divum sacra commentaria Lucam,
De captivo hominis scripsit & arbitrio. Conjugii taedas sacri laudavit honestas, Polluti thalami probra nefanda notans. Gallorum Regi transmisit & ipse libellos, Exoptans Patriae commoda ferre suae. Sed quis narrabit, quos scripserit ille tot annis Repletos multa commoditate libros.
Inn a vid. SCHELHORN. Amoenit. Liter. T. IV. p. 376. R. Et sane, cum is ad ministros Ecclesiae Argentinensis libellum conscripserit, sub titulo: Bmbolam faederis nunquam rumpendi , qni A. Is 3O. Argent rati prodiit, cumque in eo libello doctrinae Zwinglii subscripserit, nemo amplius, eum ad mortem usque, Lutheri doctrinae adhaesiste, adfirmare poterit. Cons. die CaseMehe Mechfelsebrinen Casset. I 632. P. 2 8. asse.
90쪽
Innocuam hic degit casta cum Conjuge vitam, Quae potuit sanctum sat decuisse virum. Tandem pesti sero morbo correptus obivit Gallus in Hassiaco fata suprema solo. Nec longo spatio conjux dilecta marito, Consimilem mortis coepit inire viam. Erat vir pius a , eruditus, laborum patientissimus, flagrantissimo pro veritate agnita zelo praeditus, variis fortunae discri-D E mi in
a Pietatis ejus singulare specimen elucescit ex ejus secessu Metensi, quem post praeviam fidelium vocationem, & repetitam divini Numinis consultationem, singulari etelo Domini exercituum ductus, suscepit, tametsi gravissimae quoque propter Christum subeundae ipsi instarent Passiones cons. Praef. 6. in Proph. Mich. & tract. de vocatione fidelium, ex quo Wpauca quadam ut hic legantur, non inopportunum judicabam ; ita vero is p. I9. b. & 2o. a. se Scio ego & novi fratrem unum, qui aliquando in se gravissima perplexitate, super vocatione sua positus erat, & id quidemsc, ut multo tempore nulla omnino pax illi esset, a lacte saevissima, se perplexitatis hujus. Is tum erat in vocatione una, quam & exequeba- tur. Interim autem solicitabatur a multis, ut alio pergeret. Utrin- , , que videbatur necessitas, ita ut magna pars fratrum adsererent, dimit- ,, tendam priorem vocationem, propter secundam. Alii autem opposi- tum decernebant, & hi plures reliquis erant. Verum istorum rationes ,, quibus adserebant, non deserendam priorem vocationem, uonnulli ad se carnem spectare dicebant, eo quod in priore vocatione erat pax & λ- is curitas a multis periculis: in alia vero multa & eadem gravissima, etiam ,, mortis pericula, erant. Verum absque similitudine, major fructus a ,, posteriore vocatione sperabatur. Inter Vero haec animi dissidia, nulla se erat misero requies, ut quidem vixdum somnum caperet. Proinde eo ,, Ium quae praescripsimus memor, oravit dominum, ut hanc contradic-- tionem sorte dirimeret, & ad id servavit ea quae novissime diximus oburi servanda, dum in rebus seriis, & tam perplexis, domini beneplacitumi, requiritur. Sicque ex fide & post multam orationem, misit sortem, se & sors ceeidit super vocatione secunda. Demum facto intervallo &is memor periculorum, in quae se coniiciebat, oravit, ut si eum servatuis rus erat ab omnibus, & li raturus ab Antichristorum manibus, ut non clauderetur omnino os, deum laudare volentis, confirmaret iterum se sorte eandem vocationem, & sors sic ut ante cecidit. Post aliquot deis utque horas, memor Gedeonis, qui in vellere in area, futurae belli