Cratinus et Eupolis

41쪽

Cratinus in sine dixerat Suida teste v. Ἀραχνη:υεραχνίων μεστὴν ἐχεις τὴν γαστέοα. quem locum satis lepide Catullus XIII. . imitatus est; Togans aliquem, ut asserat secum quidquid ad bonam et laetam coenam pertineat, pergit

- - - nam tui Catulli Plenus sacculus est aranearum.

Nonnulli interpretes sacculum dictum esse a Catullo

perhibent de crumena nummis vacua, quae non usu te- Tatur. Res quae sine usu iacent vacuae, solent quidem

obduci aranearum texturis Lincsiod 'r. 4 5. Plaut. Aulu L . . , . Catullus tamen, quum sene ad verbum reddidit nostri poetae montem, haud dubie sacculum intellexit de ventre, audacter, sed eo festivius.

Non igitur cogitandum est de crumena nummis replenda, sed de ventre lautum convivium exspectante. Cf. Aristoph. Ecclesias. 13. Alia exempla addi possunt e To pii mendati in Suid. II p. 62. Iam mentio facienda rit Democriti, cuius testimonio Cratinus praeclarissimus poeta habetur, qui lampada tot lens praeiverit reliquos, iisque versus suos imitandos et excolendos et uerit Athen. VI p. 68. E. Inter Cratini fabulas Ennidae Εὐνεῖδαι, γένος Ἀθὴνησι μουσικον, Etym Μ. 393, 34. magnopere excellueruut atque tradit Athenaeus V. p. 698. . ex Ptolemaeo, Hephaestionis filio, lexandrum agnum, acedoniae regem, huius dramatis lectione tantopere delectatum esse, ut ipse liber post mortem regis ad ipsius caput inveniretur. Quodsi magnum habetur lexandri ingenium et in eligendis

poetis acumen, praestantissimum et elegantissimum Cratinum arbitremur necesse est. CL Ptolem Hephaestio

42쪽

uamquam Cratinus talis fuerit poeta inter paucos magnus, tamen Aristophanes eum, quem passim admodum laudat, salsissimo saepe lepore persecutus est utrum invidia in aemulum gravissimum adductus, an. consueta comoediae licentia usus, in dubio-relinquamus. Hoc vero pro certo potest affirmari, Aristophanem non infestum animum in Cratinum declarasse, sed sacetiis et festiva quadam cavillatione cum auditores, tum sicut hoc tem pore res erant ipsum adversarium exhilarasse. Huc per

εἶτα καταζει τις αυ-

τον μαρμώρον, καπειθ αμαρ- των βαλοι Κρατινον. Unusquisque intelligit Aristophanem nihil aliud spectasse, quam Cratinum iocose ridendum praebere; quod ipsum scholiasta quoque ad hunc locum monere videtur, quum dicit: βαλοι Κρατῖνον, παρ' υπονοιαν λεγει, ου ον οιλ τὴν αλλα τινα λάζον καὶ θρασυν καὶ μαινομενον αἰ μεθυσον. Βαλοι et, φησι, τουτον in πλειοσι κακοῖς περιπέση τυπτομενος π αυτου. Praeterea Aristophanes Cratinum propter sordidam et indecoram vitae conditionem exagitavit Et proterve Perstrinxit in Acharnensibus 849.:Oυδ' ἐντυχὼν ν τῆ γορ προσεισί σοι βαδιζων

κρατινος αει κεκαρμένος μοιχον μια ιαχαιρ .cs. Suhol ad La et Suid. v. Μοιχος.

43쪽

Deinde in Nubibus Socrates Strepsiadi, qui sese e laturire praetendit, respondet V 296.:

γαρ - τοις ποιέγμασιν αυτῶν ἀθρωπους 4ῆγον Ulζοντας τε καὶ λερα αἰσχρα χωοοντας λέγει δὲ δι' οπολιν καὶ Κρατῖνον. Idem Aristophanes in quitibus D. Cleonem indi est ad chorum haec verba dicentem: α σε μῆ μισῶ, γενοιμην εὐκρατίνου κωδων.Μeliorem scripturam ει σε μῆ-ώσω ex Aristophane edidi, cuius vestigia exstant apud Scholiastam Pindari Pyth. IV. O . P. 368 ed. Boec . 7 σε ριπι μισῶ γενοίριτ ε μα-

τίνου κωδιον Contra metrum vero peccat lectio apud Suidam obvia si in σε ιυσῶ - retineo tamen e Suidae loco lectionem γενοίμην εὐκρατίνου κωδιον, quae nitiatur omnium Aristophanis librorum auctoritate atque t stimonio Scholiastae Pindari, cuius verba modo adseriapsimus vitata est autem nuper haec lectio ab Ariastophani editore indorso, qui, nescio qua auctoritate vel interpretatione nisus γενοίμν' ἐν Κρατίνου κωδιον imprimi iussit, unde partim ipsa vocabulorum grammatica iunctura destruitur, partim totius imaginis natura tolliatur praeterea non videtur scholiasta, ut vir doctus e set, in hanc sententiam inclinare, quin potius comprobatam hactenus lectionem amplius confirmare, qua de eausa idem indorsus in edendo Aristophanis scholiasta

inceram lectionem tollere ausus non est.

Spectant hi aliique loci ad Cratini turpitudinem

vivendi, deinde ad obscoenitatem, denique ad eius ebri tatem. Quomodo vero haec aecusatio, iusto severius Oaepe accepta, in cratinum quadret, ulterius videam .

44쪽

V. Vivendi turpitudinem Aristophanes aliique in Crat num

conferre posse sibi videbantur, qui poetae nostri ab larum integrarum singulos locos e Dagmenta, in qu hus deterrimae vitae conditiones saepe describuntur, iusto severius presserunt atque mente contrectarunt. Ex Aristophanis vero facetiis cavillandique more colligi omnino nequit Cratinum ipsum impudicum fuisse Nam castum esse decet pium poetam Ipsum, versiculos nihil necesse est. Catuli carin XVI Plin. Epist. IV. 14.

Haec Venustissimi poetae sententia per se admodum probabilis arbitranda eo maiorem nanciscitur auctorit tem, quo enucleatius perscrutamur, an poeta aliquis insectandis vitiis, quibus sua aetas laborat, occupatus sit necne. Cum ero priscae comoediae apud Graecos unus fere character in notandis et traducendis aequalium flagitiis consistat, singulorum comicorum duplicem et quidem subiectivam pariter atque obiectivam, quam Vocant, rationem, qua ad civitatis tutum et ad se ipsos referuntur, accuratius perscrutemur necesse est ex hac enim aestimare licet, quomodo ipsa, in qua vivunt, civitas sese habeat, num ita sit corrupta et depravulo, ut satis largani indignandi materiam pracbeat ex altera autem, an poetae mens atque animus ita iis constitutus, ut sui temporis flagitia recte percipiat, eorum sontes cognoscat indignatioque ex ipsius animo ac pectore erumpens ipsa scelera accurate depingere et graviter aggredi sciat. Hae eges non solum observandae sunt in censendis Graecarum litterarum monumentis, quae ex antiqua Omoedia prodiere, sed etiam in tractandis Latinorum poetis, quorum insigni ingenio satira exculta est, ut sunt

Lucilius, Horatius, exsius, Iuvenalis, alii, qui Athenien-

45쪽

sium comoediam in universum imitati inor Sat. I. 4, 6. Varro de re rust. III. . . em Sat. I. 23.ὶ diversi diverso tamen modo nane seVeriori nunc paulo mitiori suum aevum diiudicaxunt, hae duae rationes omnino non sunt negligendae, si unumquemque ad iustum i dicium evocare studes. Iam non verendum videtur, ne aliquis Atheniensium civitatem Cratini temporibus in deterioris democratiaostatum qdactam, Pessimorum hominum agitiis ab rantem, internis vitiis contaminatam, a Tecta ratione, quam sequi debebat perpetuo contortam atque deflexam, ad labem et ruinam fere deiectam fuisse neget. Quaero

Praeterea, an non Veterum testimoniis satIS confirmatum

sit, Cratinum maiore indignatione, ac reliqui omnes, hanc Asimam rei publicae conditionem seusisse, -- mosque Viros nudato gladio aggressum prostrasse atque vitam impudicissimis voluptatibus inquinatam versibus suis punivisse et quidem eo maiore Vidi ac Vigore, quo Vehementius ipse poeta natura sua valuerit et mentis Viriabus excitatus, quasi divino quodam spiritu inflatus fuerit. Quae cum ita sint, sanam mentem poetae et animum integrum, quamquam ad praVitatem castigandam Pronum,

Ponamus necesse est.

Digressa est paulatim nostra disputatio, ut irritam redderemus multorum sententiam de nostro poeta paulo severius Prolatam Temerari Vero et sane inepte compositum est epigramma in Cratini foeditatem auctore D. Ius Barberio in eius commentatione De miseria poetarum. CL G novit Thes antiquiti Graec. . . p. 336.

Luxuria est coniuncta gulae, est sata et utraque Baccho, Et foedat corpus turpiter atque animam. Foedior est ea, quam natura exhorret an esse

Tu censes hominum, quem atra liuido premit Z

46쪽

Bellua sed dici debet Medissima flammis si urenda, heu concipere ista pudeti Addit praeterea fabulam, de qua, si placet, ipsum

videas, temulantiae et deterrimae libidinis, quam inde haaserit, cir optatissimum mihi esset suspicor tamen, sontem esse in Suida quaerendum, ubi v. Kρω Boopoeta vi ste Παιδικῶν ημενος dieitur, nullam haud dubia linam ob causam, quam quod hamin rerum saepet--ione facit ideo. in his sibi laeere .steris

visus est.

Oecundum vitium, quo Aristophanes Cratinum accusat, Versatur in obscoenis dicteriis, quibus usus esse dicitur in Comoediis. Haec accusatio his omnino tollitur, quae modo uberius disputavimus. Exstant sane nunc quoque in fragmentis multa Ascoeni sermonis exempla sed quemnam fugit, has maculas priscae comoediae inde a prima eius origine adhaesisses Idcirco Cratinum eo maiore cum iure defendere licet, cum ad limites illius templi stetisset, quod Musae Aristophani condidere, ideoque e propius accederet ad inconditos illos cantus cum effusa laetitia obscoenis dicteriis iocisque currilibus exagitatos. Nonne sat gloriae sibi accumulavit, cum ad iustum artis genus redigeret comoediam Nonne ipse Aristophanes, in quo summum praestantiae astigium Priscam comoediam assecutam esse contendunt viri docti, iocis inimicis, quibus tantum plebs vilissima delectabatur, fabulas suas exornavit Athen. III. p. III. B. C. Ipsum eschylum sublimem et grandem poetam, ipsum Sophoclem incorruptum in dramatis satyricis multa, quae nobis indecora viderentur, in scenam protulisse, mihi

quidem persuasissimum est. Suffciat nobis pro poetarum

47쪽

comicorum a eausam dicturis, unum in iasi Tristi II v. oso loeum memoria tenere, qui haec verba exhibet: Est et in obscoeso deflexa tragoedia risus Multaque praeteriti verba pudoris habet, Nec nocet Ru-i, mollem qui secit Achillam Infregisse suismetia secta modis.

Cointarunt sibi interpretes varios poetas, ut Sol dem, alios, Moxum armis aliena erant a verecundiaetis indoee sophoclis vero iutinisendum esse drama satyrieum, quod Ἀχιλλεαος ἐραστω inscribebMur os Se Lad Apollon Rhod. M . IV. 8a6. probabile videbaturmibusdam viris doctis. Nobis eo mam probabilis habetur haec coniectura, uni e dramate illo satyrico S phoclis exsus eiusmodi argumen ti, quod nobis probare Ovidio in animo est, coniungi potest cum simillimo Cratini et alio Eupolidis loco non multum iamrente L cus est apud Scholiastam ad Aristophanis Vesp. omi, unde Suidas . Πωλκω sua descripsit nαιδικὰ επι θη

versum ut anapaestis constantem, alia, sed paulo audaciori, ut videtur, emendandi ratione restituit Iacobsius

ad Anthol. r. alat T. III p. 666. Simile prorsus exemplum praebet Euripidis Cyclops M.

48쪽

borrent haec omnia 'alde quidem a nostri sensus elegantia morumque nostrorum exquisitiori cultu, quem nihilominus hodie in sabulis nostratum scelesta protem vitate, illecebris, quae hominum phantasiam sensusque titillant involuta, probitatis fuco illita, occulta igitur Paulatim via eaque moribus magis obnoxia, omnino laedi vix est quod demonstremus. Apud Graecos aliter. Qui vero illa antiqua oculi, nostri aevi contemptatur, non dignus est, qui de iis iudicium erat popularibus enim suis, non nobi scripserunt comici. ccedit Frisclilini M), viri admodum docti, testimonium, quod unde hauserit nondum compertum habeo. Verba haec sunt: ,Idem ergo his nostro Oetae sc Aristophani fiat proρ uus,

ut Pectatores A risum solutos excitaret et de sapientibus distis atque Occidiis in comoedia consiliis a moneret ψεος que de corrigenda re Publio et emendandis moribus quissima araret. Quis enim vetat et ridentem dicere erum Certe inta ten Oribus adeo uriebant ures POPuli, ut Cratinum cum sua grege loco moveret propterea quod nihil obscoeni a iocuisset. Neque enim comoedias et audi . bant e spectabant, quae non iacoenos haberent iocos; sicut alibi queritur de hac re ipsemet Aristophanes.' Si haec sententia de Cratino certa quadam veterum auctoritate niteretur, magis magisque compertum haberemus illum strenuum ad modum Aeschyli excultum chaxacterem, de quo supra monuimus

1am accedimus ad tertium crimen, quo cratinus accusatur, ebrietatem dico, quae saepe post Aristophanem iusto peiore significatione sumta est et diiudicala. Viri

In commentatione, cui est titulus Desensio Aristophanis Contra Plutarchi criminationes. Praefixa est eiusdem risoblini editioni comoediarum Aristophanis Franeos a M. I 536. . . .

49쪽

docti enim tantopere pressere Aristophani verba de hoc vivendi more Cratini, ut in eo ebriosum a temulentum helluonem non poetam admodum insignem invenirent. CL Linan sophist epist. 5 Io. d. olf. Fuit sane Cratinus magnus vini amator atque ex fabula eius, quae Πυτιν' inscribebatur, etiam si reliquias consideras, clare

id intelligi licet Aristophanes in quitibus 533. quum dicit: λ χρην διὰ τας προτέρας νικας πίνειν ἐν τῶ πρv-

Cratinum admodum laudans vexat propter eius bibacitatem; nota est enim ἡ σιτησις - σοῖσθαι, το δειπνειν ἐν τε πρυτανειω Aristoph. an. 7 6. q. 28Ο. et II.), Cratini vero suciunum praemium in vino accipiendo consistere posse lepidissime annotat Aristophanes; nam

vinum parvi pretii ratisthenis. f. oechii in egregio libro Siaatshaustialiun de Athener T. I. p. 65, 66,

Eo7. ulti poetae cantant de vino et Bacchi munera Celebrant, quamvis aquam bibere Coacti Cratinuis autem Bacchi donis fruitus, eorum egregiam vim in poesin transtulit, cum ipsi fersuasissimum esset, percepto vini vigore vigere et confirmari ipsum animum, intcgris via Tibus instrui atque ad divina ingenii opera producenda excultum iri. Hae sententia nititur illud epigramma valde speciosum incerti auctoris nominatur enim modo Niceratus, modo Theaetetus, modo Asclepiades alii Vide

Bruncti Minoi T. 4 41 . et Athen. II p. 39. C.

50쪽

μδεωπον, οια καὶ συ κεκροκωμώον. atque Horatius Epist. L 9 init. Prisco si credis,maecenas docte, Cratino, Nulla placere diu, nec vivere carmina possunt, Quae scribuntur aquae potoribus denique poeta noster apud Athenaeum I p. 66.

Πιεῖν δε θανατος οἶνον αν διορ Di,

CL Athen. II. p. 43. F. I. P. a. F. Num i ero Cratinus solus in vino vigorem ac Virium ingenii restaurationem quaesivit Nonne oratius, ut inter Romanorum poetas in hoc uno consistam, vinum primarium poesis socium arbitrabatur nonne siccis omnia dura deum proposuisse autumat Enniumque patrem nunquam, nisi potum, ad arma prosiluisse dicendii ZEbrii poemata sua componere consueverunt Aeschylus, Aristophanes et Alcaeus monente Athenaeo X. P. 428.

F. I9. A. s. II p. 39. Q Rem ipsam comprobant hi Amphidis versus, ut alios taceam: Ἐνῆν αρ' si ἐοικε καν ιντ λογος, His δ' δωρ πινοντες εισ' βελτεροι. Hic Cratini in vinum amor tantam dedit ristο-phani cavillandi copiam, ut in ac vox eum mortuum

esse diceret prae moerore, cum dolium vino plenum 11 angi videret. Si in universum consideramus, quam mirae causae de morte summorum Virorum maxime

poetarum ut Aeschyli, Sophoclis, Philemonis, Eupolidis

aliorum passim traduntur, non mirandum est, quod de singulis moveatur suspicio. Simili moda in Aristophanis' Dionysus vocabatur κισσοχαίτης apud Cratinum in his: cf. Hephaest Enchir. p. 6 a5. κισσοφόροις ἐπὶ διθυράμβο ς Iesitur in Brunai Min T. I. p. 4r ex Simonide.