Cratinus et Eupolis

51쪽

animo cavillaruli sontem, ex D mors illa sola uxerit, quaerendum esse, unusquisque concedet. Quo iacetius hanc cm invenit Aristophanes, eo racerbius m Ostrum poetam mordet in AEquitibus v. 399. cf. schol. v. l. l. et Suid. V. Kωδιονὶ cum eum non solitin ebriosum vocet sed ut lecti perminctorem perstringat Notum est cum ex alii 'eterum, tum ex Aristophane, Graecos pro

pulvinari et stragulis in usu habuisse ovilla vellera et his dodicibus involutos dormivisse cf. Mom. Hymn. in Venerem 46o. Aristoph. Io. Lysist. 342.) Ilio tempore, quo quites docuit Aristophanes, ad decrepitam qnectutem Cratinus iam prosectus feriis fruebatur vinoque . gaudebat, undes inter dormiendum aliquid ii inani facile ipsi accidere poterat Aristophanes hanc rem

ex more suo auge; ns publice iudicium protulit Cratinum non posse urinam retinere, quod ενουρειν vocat Scholiasta. Cleo scilicet, cum dicat se maxime acerbatum esse odio in chorum, eo confirmara studet suum sententiam, ut, si vera non sit, miserrima sorte uti se velle polliceatur hanc vero miserrimam sortem ponit comice in velleribus Cratini atque Sensus est monente Scholiasta γενοιμον - του Κρατινο κωδιον προβατον indors ad h. l. ἴνα κατασήπω uox ἐνουρουντος αυτου Similiter aliquis se devovit apud Aleximi ει τινας μαλλον φιλῶ

ξενον ἔτέρους μῶν γενοι/ιζpν γ χελνς, D Καλλυιεδων ο καραβος πριαμ μει Athon. VII. p. 34o. Leviter quidem his conviciis imminuebatur nostri potu dignitas, nam cavillationes in ineptias, quibus diaversi diversis plaudere solent, magnam ingenii et poesis auctoritatem labefactare non poterant. Aristophanos, eum Olympiadis octogesimae octavae anno quarto 424. Chr, Equites doceret, insestissime aggressus est Cratia

52쪽

num, ut passim exemplis proba,imus; praeterea vero adiecit haec verba v. 28. νυν δ' μεῖς αυτὸν ὁρῶντες αραληρουντ ου ἐλεεῖτε ἐκπι-ουσων τῶν Ἀχέκπρων καὶ του τονου Θυκ ετ ἐνόντος

τῶν θ' αρμονιων διαχασκουσων' Aristophanem in his versibus metaphora usum esse Nque Cratinum inde diiudicasse, unusquisque primo Mspectu intelligit, quaestio autem, unde hanc metaphoram sumserit, difficultates paravit, quas viri docti oria r

tione adhibita removere conabantur. Versus obiter Pe legentibus in mentem statim venerat metaphora deci strumento musico, quod olim praeclisum, nunc Vetus

et obsoletum labantibus clavis, chordis dificientibus a moniaque satiscente nihil valeat. At cum ad aliam e plicationem Scholiasta refugiat, singulaque Vocabula, quiabus Aristophanes utitur, saepe duplicem vim et significationem praebeant, gaudeo interpretem invenisse, qui magno suo acumine, ut solet, hanc totam rem ad liquidum perduxisse videtur. Scilicet est Buttiannus, qui in commentatione apud Cli sodales Academiae Berotianensis praelecta, nostrum locum ita tetigit, ut summam huius disputatiotiis breviter repetere hoc loco eo aptius videatur, quo rari ius divulgatae sunt Academiae scienti rum Berotinensis praeclarissimae commentationes ). Ex verbis ἐκπιπτουσῶν τῶν γλεκτρων statim intelligitur poetam de supellectili olim satis paeaeclara nunc ornamentis

privata cogitasse cum vero eodem et sequenti versu τον τόνον atque τας αρμονιας Vocabula ad artem musia' Inscripta est Mimanni commentatio Ueber das Eleatron, inserta illi parti commentationum Academiae Berolin cui titulus: Abhandiunge de historisci phiIologischen lasse de Konigi. Preuss. Acad. de Wissensu, aus de Jahren 18I I9 P. 45. Dj0jtjrodi OOOQIC

53쪽

eam pertinentia, addat, colligendum est, eum non neglexisse priore metaphoram sed vocabula potius usu Pare, quorum vis duplex et in supellectilem et in musicam quadrat in ' si μονιαι, scrinariis sunt compages sive iuncturae, quibus duae partes cohaerent, eundemque igitur Praebent sensum in utramque partem sumendum, ac si dicerent Germani de viro musico senescente et in deteriorem partem vergente ,Seine μιν Hasten M. Huic accedit, quod vocabulimi τονος praetor Vulgarem vim ea

arte musica sumtam, etiam ad funes et nervos extentos

reseratur Turneb. Advers. II. c. 4.), potissimum ad illos nervos, qui per spondas aut selIas traiecti, intenduntur,

ut tomenta et culcitras, quae superimponuntur, sustineant cf. Aristoph. Lysist. 9aa.). Simili modo sellae incurru colligati s ἱμαντωσις του διφρου τονος dicitur

ap. Iul. Poll. nom. I. 42. Ad haec omnia ex det Tiori vitae conditione comice desumta revocari debet Comparatio, quam Aristophanes de Cratino instituit. Cratinum senem ab Atheniensibus neglectum compara eum lecto olim magnifico et undique ornato nunc inter Veteramenta ponendo et digno, qui a scrutariis veneat, quandoquidem compages labefacta, funiculi disrupti sint et distracti. His adduntur verba ἐκπιπτουσων των λέκτρων et Scholiasta, quum haec interpretatur, sententiam supra expositam egregie confirmat: τῶν λέκτρων ἰδίως τα ταῖς κλίναις ἐπιβαλλομεν οντως ἐκαλοι ξλεκτρα αἱ

γαρ αρχαῖαι κλῖναι τους ποδας ειλον ησφαλισμένους α

ξλεκτρα non relaxi posse ad metallorum genns, vel ex

' Huic quaestioni omnino satisfacit Scholiastae interpretatio. Vocabuli ἀρμονίαι significatio egregie illustratur in fragmento ex Antilaide Epicratis v. 4. P. Athen. XIII. p. 57O D , unde reparet, usurpatum esse etiam de corporis compagibus CL Hom. n. . abs. Od. Ε. 48. Djψjtjgod by IOO le

54쪽

antithesi, qua voces σπερ νυν αργυρω ἡ κιατιτέρω cxhibet, facile probatur, ,et ix addito vocabulo ανθραξι, quod carbuticulum 4 rum ipsum significat similemque vim in electrum transferre videtur Suidas V. ηλεκτρα, ex nostro Scholiasta sua hauriens, ut vocem ξλεκτρα plicaret, multa habet prorsus mutata atque pro γ σφήλι' ιένους legit ,φθυλμισμειους, quam lectionem Ou- pius ud Suid. ωφθαλμ. et cichneidem pro sincera habent Illa scilicet nostrum locum omnino explanat, et si aliquid ducis praeterea desideratur conseramus Elymologicum magnum Hλεκτραι P vox eadem

his verbi. illustratur τα εν τοῖς κλινοποσι τῶν σφιγγῶνομιματα η τα εν ταῖς κλίναις ποικιλλομενα. Lecti Vero Postes sermum habuisse phyngorum earumque oculos tantum consignatos fuisse, molligi inde non licet; iam has Particulas commemorasse minoris momenti fuisset, cum non admodum ornarent tectum, multo minus tam ill iatrem redderent, quam ab Aristophane additis vocabulis ἐκπιπτουσων των γλεκτρων describi videtur Ex glossis supra inlligatis patet electrum tam ornamentis et cael itura, qua res Variantur, universe usurpatum esse, Cum sano quondam AElectrum unicum ornameotum fuerit,

uotiones igitur latiori significare τα ἐν ταῖς κλήναις ποικιλλομενα. mae ipse Scholiasta ad nostrum locum haud dubio dixerat, quandoquidem Suidas, plura ex illo a xiens, suam mos hodies legimus, locum accuratius sem vasse videtur his verbis: ἰδιως - ταῖς κλίναις ἐπιβαλ- λομενα ἐλεφαvτινα ουτως ἐκαλου ξλεκτρας, ita ut modo

ornamenta ebore modo 'et ilis variis distincta cogitonda sint. Egregio quadrat Ouus Apuleii etam. 6. p. 45. a To io laudatus iola ullis te multis aureis inoculatum velut stellis sidereis relucentem ex quo lectum illum Aristophanis

bulli et umbilicis propter formam qum sphyngorum

55쪽

oculis comparandis, propter iacimini, ex quo priscis temporibus facti erant, ἡλεκτρα nominatis, constitisse, colligi potest. Fortasse lusum posuit poeta in vocabulis λυρον et παραληρεῖν. maec hactenus. Sequente anno idem Cratinus, quem Aristophanes περιέρρειν et ληρεῖν serias igitur agere, et res ineptas

tractare dixerat, ostendit Atheniensibus, quamquam vires musculorum corporis propter vegetam et decrepitam senectutem paulisper hebitatae sint, ingenium tamen integerrimis viribus summoque vigore praeditum esse. Nam ille senex nonaginta sex fere annorum, iuvenili robore instruetus cum Aristophane adversario certaturus in ar nam descendit omnemque curam impendit, ut non tum adversarium suum acerbiori flagello, quam apud illum poenas dederat, persequeretur coram Populo Atheniensium, sed etiam victoriam reportaret. Neque spes

eum sesellit. Tertius huius certaminis particeps orat Amipsias. At docuisse Aristophanem Nubes anno primo Olympiadis octogesimae nonae, Arehonte Isarcho Dionysiis, testatur primum vetus scriptor in enumeratione Olympiadum, deinde grammaticus nonymus in argumento sexto Aristophanis Nubibus praefia et denique Scholiasta ad Nubes v. 18 ed. Herm. porro Cratinum ex hoc certamine Palmam retulisse, neque eam de uno Aristophane sed de Amipsi quoque, ita quidem, ut Ariastophanes non solum deteriorem conditionei sequeretur sed iudicum sententiis utrique poetae posthabitus -- gnas poenas daret propter suam gloriandi et cavillandi cupidinem. Cratini fabula, quae et Πυτίν' inscribebatur, admodum celebrata erat propter ausam, qua permotus Cratinus in scenum prodiit et propter decrepitam sellectutem, quam, cum illam componeret, assecutus erat. Τitulus luius fabulae convenit argumento nυτιν ν est

56쪽

Suida teste id quod Φλασκων agitur Mas inartim iuncis et vimine firmiter plexum et pice illitum quamquam saepe alia ratione expositum est a viris doctis). Πυτ νοπλοκος est talis, qui vimineis vasis texendis victum sibi piaerit, qualis iitrephes traducitur in Aristophanis Avibus 799. dicitur enim πυτίνας πλεκειν Seho ad Ariastoph. l. α). Ceterum de vocabulo πυτίνη susius disputarunt interpretes ad Iul. Poll. Onom. X. 58. d. Hemsterti ad Clement Alexandr. Suom. 265, 48. M. Sytb. et ad Athen. III. p. 4. F. Explicuimus supra locum ex Aristophanis Equitibus, in quibus Cratinus aco sabatur, quod in diem viveret seriisque iusto longioribus

frueretur. Hanc accusationem paulo iniquiorem esse, ipsis veterum testimoniis probatur, cum duobus annis

ante Ol. LXXXIX, 1. 423. a Chri eius λειριάζόφνα

eum Aristophanis Acharnensibus, ut ex argumento ad Aristophanis Acharnenses patet, anno praecedente Ol.

LXXXVIII. . a. b, 24 eiusdem Cratini fabulam a τυροι inscriptam cum Aristophanis Equitibus certasse dia

serie legimus in argumento ad Equites. Tantum igitur abest, ut concedamus Cratinum omnino abstinuis e a scribendis ac docendis sabulis, ut etiam valde diligentem in sua provincia suisse conte damus. In se ipsum ytino scripsit Cratinus ad ebri tatem suam excusandam, quod primo adspectu mirum alicui videatur, aliis vero exemplis probatum est comicienim, quum se ipsi sectabantur, rei acerbitatem diminuero et risu commoto accusationem removere ut

bant. Exempla habet Plutarchus in Sympos II. a. de Aristophane, qui calvitiem suam derisit in lac 16 . de

Agathone et nostro poeta, cuius Πυτιν' laudatur. Est vero hic locus corruptissimus et hactenus a viris doctis saepe laustra tentatus, ita ut certiorem huius difficultatis expedienda rationem admodum desiderem. Nostrao

57쪽

sabulae oeconomiam, quam Graeci vocant, singulis lineis descriptam servavit nobis Scholiasta ad Aristophania

Equites V. 399. Finxit Comoediam seu usam comicam uxorem suam esse, quae divortium sacere atque propter inertiam

iniuriamque sibi illatam litem ipsi intendere coepit.

Amici Cratini adveniunt causuque, cur poetae tantopere irascatur, audita, rogant eam, ne temere rem tam gravem aggrediatur, atque pollicentur denique sese enis Tos esse pro viribus, ut amicitiam cum marito tam diu servatam in pristinum statum restituerent. Ilia autem

conqueritur, quod Cratinus Comoedia plane relicta nutulas sabulas amplius doceret, neque componeret τουαγωνιῆεσθαι αποστας καὶ συγγραφειν sed Ebrietati vac ret. Quibus auditis adeunt amici Cratinum eique e suadere student, ut ad Comoediam revertatur et virum sese praestet. Sicuti vero Sophocles aliquando insaniae accusatus praelecta coram iudicibus illustri fabula Oo-dipi Colone omnes erroris delicti convicit, omnique mota hactenus suspicione liberatus est, ita quoque Crutinus, ut mentis compotem se praestaret et comoedia-Tum scribendarum studium viribus integri' orere, et firmo robore multum valere ostenderet, multos sales et

ingeniosa dicteria iambis prolata in suam defensionem apud suos accusatores offudit. His iocis prolatis pergit: αλλ' ἐπαναστρέψαι βουλοριαι εἰς τον λογον

προτερον κεινος προς τέραν γυναῖκα χωντον νουν, κακας ει ποι προς ετ εραν, αλλ αριαμεν το γῆρας, αμα δε μοι δοκεῖ ου δέ ποτ' αυ- του προτερον, καὶ τα ζῆς. nec verba nuper in- dorsius primum litteris paulo distinctis exprimi iussit; vecta ipsa et quaestionem, quomodo versibus integri, adaptanda sint, nemo, quantum scio, tetigit. Rectam huius corrupti fragmenti interpretationem, unde genuitia

58쪽

interpunctio versuumque distributio proficiscitur, benigne mecum communicavit L elcherus, praeceptor mihi summe colendus. . Priores versus haud dubie sic disponendi sunt: 'Ἀλλ επαναστρώμαι οὐλορια ει τον λογον Προτερο Ἐκεῖνος πρῖς Ἀτέραν ρυνα rκ' se, την Μεθον εχων τον νουν, κακ' εἶπε προ ετέραν se τὴν Κωμινδιαν νηο γος pertinet ad aceusationem δίκτ' ab uxore poetae illatam, ad quam accuratius perpendendam et omnino resutandam finita defensione redit Cratinus. Accusati ni formula incipit versu secundo: Ἐκεῖνος cet. post προς ἐτέραν vel alius locus incipit vel propter Scholi stae negligentiam in loco describendo lacuna oria est, quae ex metro claudicante statim percipitur. Sensus hic est Ille animum intendit ad aliam uxorem et in pri rem maledicta Yercet praeterea aetate est admodum Provectus et tali, qualem se antea gerebat, parum simialis. Abrupta est oratio in sine ideoque quaedam mente supplenda sunt Cratinus crimine haud dubie liberatur et hoc temperamento, ut videtur, inter illum como diaeque usum concordia revocatur et restituitur. Ad divortium ipsum, quod fecit cum Comoedia, spectant

haec verba:

Γονῆ δ' ἐκεινου προτερον ὴν νυν δ' ουκέτα Schol. ad Hom. l. . v. 33. d. Villoison. Perperam legi παρα Κρατητι ἐν Πυτινη intelligitur ex Scholiasta ad Homeri Odyss. . 86. d. Buum. qui eadem exhiabet et nostri poetae nomen adscribit. In priori parto fabulae videtur Cratinus suam bibendi iacultatem palam ostendisse, propinat aliis cf. Amen. X. p. 426. . atque adios mores', quibus in compotationibus Athenienses uti

59쪽

solebant, exercet. Huic tudio, quomodo uxor suem

Ponat, meditatur: - - - πῶς τις αὐτὸν πως τις αν' - του ποτου--σειε του L. ποτου

κα ταλλα παντ πεια τὰ περὶ τον ποτον υδ οροβανον ἐνηρον στε κεκτῆσσω. In primo versu et secundo Pomoniim Advers. aas. secvtus sum, qui ex ΜS. Venoti hanc lectionem perturbatanae corruptam bene resti 1 t. Ad eandem Cratini uxorem de poculis, quorum VR-xia nomina indicant fragmenta Poll. VL' a. 33. 6.

fero versus a Scholiasta ad Sophoclis lucem o et Suida servatos: με γαρ αυτην ἐκτος ο πολλι χρον οΠαρα τοῖσι δεσμώτησι καταπιττοτμένον. Sic taciti coniectura versus degendos monuit et Hem-- stertiusius ad Aristoseianis lutum V. Io94 P. A3. Nubes Aristophanis tu argumento ad hanc tabulam quinto nominantur δρα/ια τῆς λης ποιησεως καλλιστον; ipse Aristophanes hanc comoediam την σονοταπην των ἀαων κωμογδιων vocat Nub. 18. et nobis quidem nunc admodum placent et egregiae videntur. Quanti igitur existemus oportet Pylinen Cratini, quae illas Nubes simulque Amipsiae Connum longe superavit. Praeter Aristophanem rei publicae quoque principes tanta dicacitate amarulenta persecutus est, ut ne ipsi Pericli, qui Plutarcho teste multos reges et tyrannos potentia superavit, parceret. Cuius rei exempla quaedam in medium consere eo magis operae pretium erit, quo praeclarius et iustius ille, cum imperium ivitatis

.ibi vindicasset et retinuisset, domin tum administravit

60쪽

atquω suggestum ascensumis praecari solebat, ne quod sibi verbum in mentem veniret, quo populus offender tur. Quintil. XII. c. s. Vian. Var Hist. IV. C. o. Baro et minus acerbe apud Aristophanem traducitur et eo minori admiratione commovemur in considerando impetu, quandoquidem ericles, Cratino artem comicam pro viribus exercente, summum rerum principatum tenebat, Aristophane vero eomoedias in scenam proserente, mortuus erat, ideoque non Verendum erat, ne eius a

dacia frena iniiceret Crathius Periclem ipsum vocat κεφαλογερετα his verbis apud AElutarchum in vita Pericl. C, 53. ασι δε και πρεσβυγένης μονος αλλόγλοισιν ριιγέντε μέγιστον τι κυτον τυραπιον ὁ δη κεφαλνγερετα θεοὶ καλέουσιν, alludens ad notum illud epitheton Homericum Iovis, qui νεφελοερσα vocatur, quatenus nubes contrahere et te pestatibus praeesse credebatur. Eodem modo laudandus est alius Cratini versus in Periclem: βώλ οδ δε ξενιε καὶ μακαριε. Hunc locum excipiat tertius ex eadem vita Periclis a Plutarcho descripta c. 13. in qua Cratini versus ex sa-yula, quae ρατται inscribitur, laudantur: ' σπινοκεφαλος Ζευς ὁ προσερχεται ΙΠερικλέης, τωδεῖον ἐπὶ του κρανιου Ἐλων, πειδῆ τουστρακον παροιχεται. Primum Versum servavit quoque Pollux II. 43., id i olim ινοκέφαλος perperam legebatur. Locus primus, si accuratius consideratur, colorem habet illorum poematum, quae theogonias Vocant, tu quibus irridendis Cratinus eo processit, ut Periclem Iovis nomine designatum ad xorum primordia reseri et et a primis originibus, quasi ab archetypo, repeteret. Lepidissime commymoxa εα ιν Στασεως καὶ μονον, qua