Einhardi Vita Karoli Magni

51쪽

EINHARD VITA OROLUM. 1512. His motibus ita conpositis, clavis, qui

nostra consuetudine ligi , proprie vero id est sua locutione'. elatabi dicuntur bellum inlatum est. In 789. quo etss' Saxones velut auxiliares inter ceteras nationes 5 quae regis signa iussae sequebantur, quamquam ficta et minus devota oboedientia militabant. Causa belli erat, quod bodritos qui cum Francis olim foederati erant adsiduas incursione lacessebant', nec iussionibus coerceri poterant. Sinus quidam' ab occidentali oceano orientemi versus porrigitur longitudinis quidem inconpertas, latitudinis vero quae nusquam centum milia passuum X-

cedat, cum in multis locis contractior inveniatur. Hunc multae circumsedent nationes Dani siquido ac Sue-ones in quos Nordmannos vocamus et septentrionalei litus et omne in eo insulus tenent. At litus australe

Selavi et isti et aliae diversae incolunt nationes; inter quos vel praecipui sunt, quibus tunc a rege bellum inferebatur , elatabi'. Quos ille una tantum et quam per se gesserat expeditione ita contudit ac do-ε muit, ut ulterius imperata facere minime rennuendum iudicarent.

13. '' aximum omnium, quae ab illo gesta sunt, bellorum praeter Saxonicum huic bello successit, illud videlicet, quod contra Avares sive Hunos susceptum 791., est. Quod ille et animosius quam cetera et longe maiori apparatu administravit. Unam tamen per se in Pannoniam' ' - nam hanc provinciam ea gens tum incolebat expeditionem fecit cetera filio suo Pippino ac praefectis proVinciarum, comitibus etiam atque legatis perficiendas Mad. e. XIII Quomodo ita subiugati sunt. I Mai. e. XIm: Superbia Hunorum qua instantia perdomita sit, et de Erici vel Geroldi ducum decessu. GL eod. St. quae modo Hungaria dicitur.

1 Ann. Ei . a. 789, p. 85 Natio . . . claVenorum . . ., quae propria lingua elatabi, Francica autem iligi vocatur te.9.

52쪽

16 IN HARDI VITA AROLI M. commisit. Quod cum ab his strenuissime fuisset administratum octavo tandem anno conpletum est . Quot proelia in eo gesta quantum sanguinis effusum sit testatur vacua omni habitatore Pannonia et locus in quo regia kagani erat ita desertus ut ne vestigium quidem in eo humanae habitationis appareat Tota in hoc bello IIunorum nobilitas periit tota gloria decidit. Omnis pecunia in et congesti ex longo tempore thesauri direpti sunt'. Neque ullum bellum contra Franco exortum humana potest memoria recordari, quo illi magis oditati et opibus aucti sint . Quippe cum usque in id temporis Oene pauperes viderentur, tantum auri et argenti in regia repertum, tot spolia pretiosa in proeliis sublata, ut merito credi possit hoc Francos Hunis iuste eripuisse, quod Huni prius aliis gentibus iniuste eripit 15799. erunt. Duo tantum ex proceribus Francorum eo bello perierunt: Ericus ' dux Foroiulanus in Liburnia iuxta Tharsalicam ' maritimam civitatem insidiis oppidanorum interceptus' ε, et Geroldus Baioariae praefectus in Pannonia, cum contra uno proeliaturus aciem 20 strueret , incertum a quo, cum duobus tantum, qui eum obequitantem ac singulos hortantem comitabantur interfectus est μ β. Ceterum incruentum poene Francis hoc bellum fuit et prosperrimum exitum habuit, tametsi diutius inui magnitudine traheretur Post quod et Eb804. Saxonicum suae prolixitati convenientem finem accepit. Boemanicum quoque et Linonicum , quae IOSte eX

1 minime. Bellum paricum a. 797. quasi eompositum a. 799. Qiterum coortum vide infra , . 803 demum eonfectum est . Ann. Einh. a. 796 p. 99 direptis pene omnibus Hunorum opibus Ann. r. Frane. p. 98 thesaurum priscorum regum multa seculorum prolixitate

collectum. 3 LTersatio prope tume. Cf. Ann Lauromat. I. 79M. 4 fAnn. Einh. a. 799, p. 109 Ericus fef. b. s. 99 . . . apud Tharaa 4blicam Liburniae civitatem insidiis oppidanorum interceptus atque interfectus est Ann. Sith. a. 799, S. XIII, p. 36y. 5 mun. Einh. l. . Geroldus . . . aioariae praesectus commisso cum Hunis proelio cecidiυ.

53쪽

orta sunt' diu durare non potuerunt. Quorum utrumque ductu aroli iunioris celeri fine conpletum est. 14. Ultimum contra Nordmannos', qui an vo 810. cantur primo pyraticam exercentes deinde maiori ' classe litora Galliae atque Germaniae vastantes bellum susceptum est. Quorum rex Godolaidus adeo vana spe inflatus erat δ, ut sibi totius Germaniae promitterstpotestatem. Frisiam quoque atque Saxoniam haud aliter atque suas provincias aestimabat . Iam Abodritos .io Vicinos suos in suam ditionem redegerat'' iam eos sibi M. vectigales fecerat Iactabat etiam' se brevi Aquasgrani'. 10. ubi regis comitatus erat, cum maximis copiis adventurum. Nec dictis eius quamvis vanissimis omnino fides abnuebatur, quin potius putaretur tale aliquid inchoa- 1 turus nisi festinata fuisset morte praeventus. Nam proprio satellite interfectus et suae vitae si belli a se inchoati finem acceleravit'. 15. ' Haec sunt bella, quae rex potentissimus per annos XLVIII tot enim annis regnaverat 3- in di-20 versis terrarum partibus Summa prudentia atque felicitate gessit. Quibus regnum Francorum, quod post patrem ippinum magnum quidem et forte Susceperat,

ita nobiliter ampliavit ut poene duplum illi adiecerit.

Nam cum irius non amplius quam ea pars Galliae et qua inter Rhenum et Ligerem Oceanumque ac mare

L Mai. e. XV: Bellum contra Ordmannos qua Oeeasione Susceptum sit et sopitum. Mai. e. XVI: Quantum arolus regno Francorum suo labore adiecerit.

1 Boenricum a. 805, contra Linones populum lamorum a. 808. pugnatum est, cum bellum contra Danos infra relatum ereretur'.

23 Ann regni Frane a. 810, S. R. G. p. 121 rex ille Godomidus vanissima spe victoriae inflatus acie se cum imperatore congredi vello 45 iactabat cf. l. 1ily. Ibid. Godolaidum regem a quodam suo satellite interfectum . . . narratur). 4 Anni 768 et 14. integris annumeratis anni 4 essiciuntur A.

54쪽

18 INHARDI VITA AROLI . Balearicum iacet, et pars Germaniae, quae inter Saxoniam et Danubium Rhenumque ac Salam fluvium qui Thuringos et orabo dividit, posita a Francis qui Orientales dicuntur incolitur, et praeter haec Alamanni atque Baioarii ad regni Francorum potestatem perti onerent ipse per bella memorata primo quitaniam et W eoniam totumque yrinei montis iugum et usque ad Hiberum amnem qui apud Navarros ortus et fertilissimos Hispaniae agros secans sub Dertosae' civitatis moenia Balearico mari miscetur deinde Italiam is totam, quae ab Augusta' raetoria usque in Calabriain

inferiorem in qua Graecorum ac Beneventanorum constatesAe confinia, decies centum et eo amplius passuum milibus longitudine porrigitur λ; tum Saxoniam, quisequidem Germaniae pars non modica est et tu quae a 35 Francis incolitur' duplum in lato habere putatur cum ei longitudine possit esse consimilis post quam utram que annoniam et adpositam in altera Danubii ripa Daciam' Histriam quoque et Liburniam atque Dalmaciamr, exceptis maritimis civitatibus quas ob amicitiam oe iunctum cum eo foedus Constantinopolitanum imperatorem habere permisit deinde omnes barbaras ac feras nationes, quae inter Rhenum ac Visulam fluvios oceanumque ac Danubium positae lingua quidem poene similes, moribus vero atque habitu valde dissimiles, Gor 25 maniam incolunt, ita perdomuit, ut eas tributarias efficeret inter quas fere praecipuae sunt elatabis So- rabi Abodritis, Boemani - cum his namque bello confiixit, ceteras, quarum multo maior est numerus, in deditionem V suscepit. 30

1 μαα, ut Ti. . de Simson monuit, eae Solis Collece 2, 23, 45rω. h. Momm n 1895 p. 87 Italiae longitudo, quae ab Augusta Praetoria . . . porrigitur usque ad oppidum Regium, decies centena et viginti milia palsuum colligit .

55쪽

EINEARDI VITA AROLI M. Is 16. Auxit otiam gloriam regni sui quibusdam regibus a gentibus per amicitiam sibi conciliatis. Adeo namquemadefonsum Galleciae atque Asturicae 'regem sibi societate devinxit, ut is . cum ad eum vel ε litteras vel legatos mitteros non aliter se apud illum

quam proprium suum appellari iuberet Scottorum quoque reges sic habuit ad suam Voluntatem per munificentiam inclinatos λ, ut eum numquam aliter nisi dominum seque subditos et inervos eium pronuntiarent.1 Extant pistolae ab eis ad illum missae, quibus huiusmodi associus ' eorum erga illum indicatur. Cum Aaron rege Persarum qui excepta India totum poene tenebat orientem, talem habuit in amicitia concordiam, ut is gratiam eius omnium, qui in toto orbe terrarum erant, 1 regum ne principum amicitiae praeponeret solumquo illum honore ac munificentia sibi colendum iudicaret. Ac proinde, cum legati eius, quos cum donariis ad sacratissimum Dona in ac salvatori nostri sepulchrum locumque resurrectionis miserat, ad eum venissent et ei domini et sui voluntatem indicassent, non solum quae petebantur fieri permisit, sed etiam sacrum illum et salutarem locum, ut illius potestati adscriberetur, concessit et revertentibus legatis suos adiungena inter vestes et aromata Ῥ, ceteras trientalium 'errarum mpei ingentia 807. D illi dona direxit, cum ei ante pauco anno eum, quem tunc solum habebat roganti mitteret elotantum β. Impe MVS

ratores etiam Constantinopolitani mihinorus φ, Michahel et Leo ultro amicitiam et societatem eius expetentes

Wal. e. XVII quomodo exterarum gentium societatem etdso acquirere studuerit et servare.

Aug. c. 21 ad amicitiam suam . . . ultro per legatos expetendam . 2.

56쪽

20 IN HARD UITA AROL M. conplures ad eum misere legatos. Cum quibus tamen propter SuSceptum a Se imperatoris nomen et ob hoc eis hJ quasi qui imperium eis eripere vellet ' valde suspeetum foedus firmissimum statuitue, ut nulla inter partes cuiuslibet scandali semaneret occasio. Erat enim Semper Romanis et Grecis Francorum in suspecta potentia. Unde

17. Qui cum tantus in ampliando regno et ubi gendis extoris nationibus existeret et in eiusmodi oecu 16 pationibus assidue Versaretur, opera tamen plurima ad regni decorem et commoditatem pertinentia diversis in 'locii inchoavit, quaedam itiam tonsummavit Inter quae praecipua fere P non inmerito videri possunt basilica sancta Dei genitricis Aquisgrani opero mirabilios constructa et pons apud Mogontiacum in Rheno quingentorum lassuum dongitudinis nam tauta est ibi fluminis latitudo P qui tamen uno. antequam de- cederet V anno incendio conflagravit', nec refici potuit propter festinatum illius decessum quamquam in ea omeditatione esset ut pro ligneo lapideum restitueret. Inchoavit et palatia operis egregii, unuta haud longe a Mogontiaco' civitate, iuxta villam cui vocabulum est Inolen heim q. alterum Noviomagi super Vahalem fluvium, qui Batavorum insulam a parte meridiana praeter 25 fluit. traecipue tamen aedes sacras ubicumque in toto regno Su VetuState conlapsas conperit, pontificibus et patribus, ad quorum curam pertinebant, ut restaurarenturue,

in Wal. e. XVIII suibus in locis mira opera ad decorem vel munimen regni sui molitus sit. 30

1 Ann. r. Franc. D. E a. 13, p. 137 Pons apud Mogontiacum mense Maio incendio conflagravit . et Aug. c. 30:

Aedes sacras vetustate conlaPSas . . . resecit.

57쪽

ΕΙΝΗΑRDI VITA A ROLI M. Iimperavit adhibens curam per legatos, ut imperata per ficerent λ. olitus est et classem contra bellum Nord- mannicum' aedificatis ad hoc navibus iuxta flumina qua et de Gallia et de Germania septentrionalem in fluunt oceanum. Et quia ordinanni Gallicum litus atque Germanicum assidua infestatione vastabant' per omnes portus et ostia fluminum, qua naves recipi posSe videbantur stationibus et excubiis dispositis nequa hostis extrae potuissset tali munitione' prohibuit. 10 Fecit idem a parte meridiana in litore provinciae Narbonensis ac Septimaniae toto etiam Italiae litore usque

Romam contra auro nuper pyrati eam Xercere adgreSSOSκ δ ac per hoc nullo gravi damno vel a Maurisy Italia voL Galli atque Germania rum Nord mannis' i diebus suis adfecta' isto praeteri quod Centum cellae' civitas Etruriae per proditionem amauris capta atque 13. vastatae est, et in Frisia quaedam insulae Germanico 10. litori contiguae a Nordmannis' depraedatae Sunt . 18. Tal0m eum in tuendo et ampliando simul-20 que ornando regno fuisse constat R. Cuius animi dotes et summam in qualicumque et prospero et adverso eventu constantiam ceteraque ad interiorem atque domesticam vitam pertinentia iam abhinc dicere exordiar h.

1 Cf. Capitula cel ad Sala data e 1 2. et Capitula de causis diversis e. 4, ML. Capit. I, p. 119, r. 42 p. 136, r. GJ. Syn Fra comm. a. 794. c. 26, b p. 76, Capitula e canonibus excerpta . 24, ib. 4 p. 175y. Ann. Einh. a. 98, p. 105 Mauris piraticam exercentibus, . 3 Ciuitavecchia. Quae civitas a. 813. capta est , cf. Abel -M-II, p. 5239. Ann. r. Frane a. 810 p. 131 nuntium accepit ei se . . . de Nordmannia Frisiam appulisso totasque Frisiaco litori adiacentes insulas esse vastatas supra c. 14λ. et Aug. 45 o. 61 Quoniam, qualis in imperiis . . . suerit, exposui, reseram nunc interiorem ac familiarem eius vitam.

58쪽

22 EI ARDI VITA AROLI M. 768. Post mortem putri cum fratre regnum partitus tanta patientia simultates et invidiam ius tulit ut omnibus mirum videretur, quod ne ad iracundiam quidem ab eo provocari' potuisset Deinde cum matris 770. hortatu filiam Desiderii regis Langobardorum s duxisset

pudiavit eis Hildigardam de gente Suaborum praecipuae nobilitatis feminam in matrimonium accepit 3 de qua tres filios, arolum videlicet in ippinum et Hlu- domicum , totidem quo filias Hruo dirudem et Berlitam' o et Gisiam p β, genuit. Habuit et alias tres filias Theoderadam et Hil trudem set ruod haidem , duas de

Fastrada uxore si quae de orientalium raucorum, Germanorum Videlicet gente prat '' tertiam de concubina

quadam cuius momem modo memoriae non iecurrit. 15

794. Defuncta Fastrada Liuigardam Alamannam duxit', de

Mal. e. XVIIII Repetitio de domestica eius ita , et quas uxores vel concubinas quosque ex eis filios vel filias habuerit et quomodo eos instituerit, et de matre simul ach

Sorore eius. 20

h Momn tie apud Sanctum Albanum sepulta δ' add. 2 3 d.

a. 783, p. 67 duxit uxorem . . . natione Francum nomine astradam,

59쪽

EIN RDI ΙΤΑ ΚΑROLUM. 23 qua nihil liberorum tulit . Post cuius mortem tres habuit concubinas, Gersuitidam Saxonici generis, de quasi filia nomine Adalirud nata est, et Reginam, quae eis Drogonem et Hugum genuit et Adallindemh, ex

qua heodericum procreavit. ater quoque eius Berh- trada in magno apud eum honore consenuit. Colebat enim eam cum summa reverentia, ita ut nulla umquam invicem sit exorta discordia praeter in divortio filiae Desideriim regis quam illa suadente acceperat'. Dei cessit tandem P post mortem Hildigardae', cum iam M. tres nepotes suos totidemque neptes in filii domo vi

dissol. Quam illo in eadem basilica, qua pater situs

est apud Sanctum Dionisium', magno cum honore fecit humari. Era, et ' unica soror nomine ista, a puella-15 ribus annis religiosae converSationi mancipata, quam similiter ut matro magna coluit pietate. Quae etiam paucis ante obitum illius annis in eo, quo converssttaeSt, monasterio decessit'. 19 Liberos suos ita censuit instituendos, ut tam

2 filii quam filiae primo liberalibus studiis, quibus et ipse

operam dabat, erudirentur. Tum filios, cum Pimum aetas patiebatur more Francorum equitare, armis cvenatibus exerceri fecit filias vero lanificio adsuescere coloque ac iugo', ne per otium torperent, operam im-25 pendere atque ad omnem honestatem erudiri iussit.

' quattuor habuit concubinas, adelgardam scilicet, quae peperit ei filiam nomine uothil-

45 neptes ita instituit, ut etiam lanificio assuefaceret.

60쪽

D IN HARDI VITA AROLI M. 'Ex his omnibus duos tantum filios et unam filiam.

priuSquam moreretur', amisit, arolum , qui natu maior erat et ippinum', quem regem Italiae praefecerat et ruod trudem' δ quae filiarum eius primo genitast a Constantino recorum imperatore deSpon bsata erat β. Quorum Pippinus unum filium suum Bern-hardum filias autem quinque, dathaidem η Atulam', Gundradam ' Berhthaidem Thooderadam', Super stites reliquit In quibus rex pietatis suae praecipuum 810. documentum ostendit cum filio defuncto sepotem patri' o succedere et neptes inter ilias suas, educari fecisset q. Mortes filiorum me filiae pro magnanimitate. Aua y X-cellebat minus' patienter tulitq pietate videlicet, qua non minus insignis' erat conpulsus ad lacrimas. Nun-796. tiato fiam ' sibi Hadriani Romani pontificis obitu 15 quem in amicis praecipuum habebat, sic levit, aesi' fratrem aut carissimum filium amisisset. Erat enim hin amicitiis optime temperatus ut eas et facile admitteret et constantissime retineret ' colebatque sanctisSimequoscumque hae adfinitate sibi coniunxerat. Filiorum 20 ac filiarum tantam in educando curam habuit, ut numquam domi positus sine ipsis caenaret', numquam iter

Wal. e. XX Qui de filiis eius ante mortem ipsius obierint, , et qua filium ac filias ippini filii sui pietate nutrierit, et

quam curam filiorum ac filiarum suarum habuerit. 2b

a moriretur a. 1 . 1. 1 . 3ς see manu eorr. moreretur a b maior natu

1 Obiit a. 811. 2 Obiit a. 810. 3 Obiit eodem anno 10.

α. 781, M. VI, p. 497 Arin Sith. a. 787, S. XIII, p. 36y. 6 CL

et Aug. c. 65 Aliquanto autem patientius mortem quam dedecora suorum tulit. ibid. e. 66 Amicitias neque facile admisit et constantissime retinuit ibid. e. 64 neque caenavit una, nisi ut in imo lecto assideront nepotes), neque iter fecit, nisi ut vehiculo oanteirent aut circa adequitarent.