[Opera] ...

611쪽

IN I cII EAM PRO PnET u. 5bs versis reae clificabitur templum in vertice montium in quibus Jerosolyma citae novo hoc aedifici auctus mons Domini sublimis as Surget, cuncto Sque circa colle supereminebit. Tum vero ad eum confluent omne gente et quae omnia Esaias, et alii Prophetae vaticinantur. Caeterum quae hic et

alibi dicta leguntur de templo a Judaeis a servitute jam liberis instaurato et ad tempus duraturo , Ecclesiae nostrae in sempiternum man SUrae rapti SSi me congruunt, quippe quam Vere a stirmamus in novissimo dierum aedificatam fuisse, atque ad illam omnes gentes verum adorare Deum convenisse. Sublimiore tamen adhuc Sensu ipsum Emma nu lem Ecclesiae sun datorem e sancta Cruce in carne sua

pendentem, velut in imagine aedis fastigio montis impositae

hic repraesentato quem supra Symbolo editissimi montis adumbravit ei non Umet gen contra gentem gladium, set non discent ultra hellum A. Praedicit hoc loco pacem Judaeis post reditum reddendum, quanquam CC USquequa-qUe persectam, nec diu mansuram. Et sedebit quisque SuhtUS vites Suas, et Subtus cus suas '. 3 Explicat eisdem obventuram in ea temporum tranquillitate bonorum copiamCUm Severitate conjunctam, Nec erit, inquit, qui noceatrum eis. Congregabo remota S, Iudaeorum Synagogam patrio solo ejectam, et ultimis Babyloniorum terris relegatam, Et dispersos reducam prope , IIebraeo in varia mundi plagas distractos. At vero magnificat Sthaec promis S Judaeis: tametsi ex parte, ex toto tamen reddita non uerunt, quareno do illis solummodo dicta suerunt, Sed germanu prophetiae sensus ab exitu colligendus, ut dicamus ad populos gentiles ista potissime pertinere quo per totum orbona dispersos, et ab invicem opinionum varietate dissidentes, Christi Evangelium congregavit, et in unum compo Suit coetiam, Deum verum in Spiritu sit veritate adorantem.

612쪽

sis EPRAAER SYRI Et tu turris, pastor nebulos silio Sion, tempus tuum ad- , vetiit L IIaec ad Sedeciam impium regem reseruntur, quem, Turrim ideo vocat, quod sub umbra ejus Judaeorum populus Cola Sederat; u Pastorem Vero propter regni administrationem, et Nebulosum, propter eum, qUO tenebatur, idolomaniae errorem. RUPSU juxta arcanum e

horum sensum pulchre vocat diabolum Pastorem nebulo-ilosum, animam quippe Sion figuratam sere nunquam nisi nebuloso coelo aggreditur, captam vero procul a lumine abducit V Qui enim male agit, odit lucem Vb hanc porro tyronnidem Suo adventu extinxit supremus et legitimus mysticae Ierusalem princepS, pa Slorem caecum expiatit. Dolo et sustine Sion quasi parturiens, quia amodo, egredietis de civitate, et habitabis tu solitudine, et ibis, usque ad Bab lonem, et ibi liberaris si Sensus est In captivitatem ibis, popule Sion, Babylonem abducendus,

sed post anno inde reduceriS, nec tamen cum insistento a tergo milito, sed illo duce, qui e Ascendens in altum cap xlivum duxit captivitatem V hunc sequoris cum illis Pauli commilitonibus et militiae nostrae principibus, captivanti In omnem intellectum in obsequium Christi a Congrega -

buntur ad to gentes multae'. Id est, interea tamen invadet te plurium gentium colluvie duc Gog. Rursus abomina, tio erit in Sion, et aspiciet oculus ineam'. Id est, prosariabuntur Sancta Sion et erunt despecta illis nimirum, qui non cognoVerunt Sed Clut ari Sta collectas In area haboltrice ut justitia stare proterendos. Quia Orn Ua, qtasse si eo ero Babylonii, Ponam ferrea, et comminue populos, multos, et anathemati Zobi S Sub Stantiam eorum Domino V., Tunc scilicet, quand agri et pecunii, eorum dona potita, decimas Domino univerSpe terrae de more persolveS. Tantae

613쪽

IT MICE EAM PRO PRETA v. sissiproperitatis, ut dixi, Deus velut speciem Judaeis Babylonoroversis ostendit, rem ipsam Ecclesiae Uae reServabat.

CAPUT'.

Agono egredieris cum milite, filia militum sortium ' a Filia Abrahae, et Moysis, Josue, et David, postquam contritisuerint a Qui Surrexerunt contra nos, et Virga perCUSSerunt, maxillam pastoris Israel '. maec ad Sedeciam reseruntur, quem ideo a Chaldaeis virga maxillam caesum Propheta dicit, quod illum pessimis despicatum habuere modis et cum maxima ignominia tractarunt. Juxta altiorem Sensu in haec cadem ad Dominum verum Israelis a Storem pertinent; in eo quippe ad effectum plano perducta sunt, sit ipSoopere completa tunc, quando in passione sua multoties dedit percutienti se maxillam, sicut etiam Esaias et Ieremmias de illo praedixerant. Et T BET III EIIEM minim ut, si in millibus Juda, exto exiet dux, ut sit princeps Super v Israel; et egressus ejus ab initio a diebus saeculi p. Sermo est de corporali Dei Verbi nativitato ex Vigine in Bethlehem Ephrata nascituri Nou dicit: Ex te est, Sed, u Ecle exiet,3 Id est, exiet ex te in corporea nam in quo est ab pelernitate Deus, egreSSum neutiqUlim a te cepit inco autem, in quo ab aeterna Substantia ab initio exit, atque in hoc, in quo exit ex te, unus est a Complebit ea usque ad tempus, in quos parturiens pariet A. Id est, decreta sua Deus ad essectum perducet, interim dum expectatur partu Virginis .cIIeli ii quia fratrum ejus convertentur ad silio Israel l . Id est,

post illiun partum, praedicti ducis Discipuli ad erudiendos

614쪽

Dilios Israel se convertent. Alludit ad illa Domini verba:

Ite ad oves, quae errarunt domus Israel . Ipsos Christi Discipulos ejusdem ratres dicit u Et surget, et pascet in nomine Domini Dei sui hin anno illo acceptabili. Et in gloria Domini Dei sui convertcntur, 3 gentiles a cultu idolorum ad colendum et laudandum Dominum Deum suum. Et inde magnificabitur ad terminos terrae . Ex eo quod parvitas Evangelii in tantam magnitudinem increvit, ut totum orbem impleverit. Et erit pax',3 quam nimirum Dux ille conciliabit inter summos et insimos, quod etiam coelestes Vigiles ipso die nativitatis ejus nuntiarunt, Canentes diu Gloria in excelvis Deo, et in terra pax hominibus . . Cum venerit Assyrius, in terram nostram, suscitabimus Supor eum septem paStore ' h ASSyrius est Sennacherib,

Teglathphalasar, et Salmanasar. Septem paStore Sunt Esaias Osee Ioel, Amοs, Abdias, Ionas, et ipse Michaeas. Et octo principes hominum, EZechiam, et Eliacin, et reliquos justo populi Justorum primates. v Et pascent ter eam Assur in gladio , Id est, percutient, nam deglutiresiastem est susto perculi. JaScent, inquit, terram Assur, v percutiente In gladio non suo, erat terram Nemrod, Chaldaeam in lanceis, Cnon uis, Sed jjUS. v Non enini Judaeorum ferro Assyrii cecider ant, sed suo ab Angelis est sunt, nec Sennacheribus Judaeorum lanceis conflassus est, sed a siliis quasi suo obtruncatus S gladio. IIunc in modum Deus a diastis exoratus, reipsa praestitit quod hic Pro pheta vaticinatur, Subdens e Et cum venerit Assur in tor x ram nostram, ab illo nos ipse liberabit nam et Sennacherib exercitus in Judaea caeSus St, et rex dum

helli exitum in Egypto praestolatur, nuntiata Suorum clade, inde confestim in Assyriam iter approporare coac-

615쪽

IN IIcn IAM PAopnETAM. sis ius est. Et erunt reliquiae Iacob in medio gentium. Volubcoetus hominum circumcluSus, si QuaSilao coram Domino, het quasi stilla Super gramen L Quia Sicut ros, et cadentes coelo stillae neminem morantur, ita reliquiae Jacob, non expectata dimissione, castra relinquent, ubi captivi doti uc-bantur, Assyriis, a quibus manumissionem praestolari de

hehant, partim caesis, partim fuga dilapsis Alio iterum

sensu Propheta locutus deScribit Emmanuelis quietum et tranquillum descensum, ideoque nec animadverSum, nec agnitum, eodem, quod Esaias et David ante adhibuerant, symbolo roris et stillicidii, quod ante additur u Non expec-

stat virum, nec silium hominis praestolatur L , Significat nec viri nec filii hominis operam in administratione immaculati conceptus Filii Dei requisitam suisse ussit erunt reli, quia Jacob in gentibus in medio populorum, quasi leon inter animalia vina, et quasi catulus leoni in grege pe- corum, qui eum diScerpSerit, et dilaniaverit, et regerit. v Non St, qui eruat p. 3Ηoc etiam congruenter dicitur de

Egechia circumcluso ab Assyriis, perinde atque de Iudaeis, qui ab iisdem capti in castris, aliisve locis sub custodia tenebantur, in Assyriam quamprimum deportandi. Stete runt nimirum impavidi in medio inimicarum gentium,

easdem opera Angelorum ceciderunt, nemine ea eruere audente, nec Ver Valente. Exaltabitur itaque manusti tua super lio Ste tuo S 3 tua, EZechia, manu Super

Sennacheribum, et exercitum ejus, Et omnes adversarii h tui interibunt i, Rabsaces, et collegae jus Assyriorum duce S. Auseram quadriga et equos de medi tui, et per dam incantatores de manibus tuis; et divini non erunt tibi, et evertam omnes civitates tuas L Redit ad Assyrios, praedicon post exercitu cladem Urbem quoquo re

616쪽

5b S. EPERAT STRIgum sedem castiram. Et auseram luco luos Vitas quandoquidom gens Assyriorum suorum militum interitu correcta non QSt, nec tot calamitatibus attrita resipuit, regia urbe, atque lucis, et delubris Babyloniorum manu mulctahitur

CAPUT VI.

Surge, contende judici adversus montes, et audiant, colle vocem tuam, audiant montes judicium Domini, et sortia tandamenta terra '. Testes citat in praesenti judici Deus contra populum suum, montes imprimis quo Ssilii Israel fumantes spectarant, Et standamenta terrae , amaria et lumina, quae dimSSa viam patefecerant transituris. Populo incus, quid feci libi Contestare me . Primo loco recenset, quae ipSe patravit miranda opera manu Servorum suorum ad aSSerendam illis libertatem, et muniendum ab Il gypto exitum, quo Sue eisdem dedit rectores

sanctissimos i Moysen, Iaraonem, Et Mariam Ilis praesumptis, eosdem accusat uti ingratos, et acceptοrum beneficiorum prorSus immemorBS, atque in Stat, et quaerit, In quo, molestus sui tibi VContestare o. Id est judiciali jure persequere, Si qua tibi occurrat injuria, de qua mecum ex postules aut contra Si quam de te bene merendi occasionem ipse praetermiserim aEx quibus tandem concludit omnem in ipsis haerere culpam, justo suo judici ab Assyriis et Chaldaeis tribi lationem et perSecutionem Su Stinere. Popule 3 melas, memento, quaeSο, quid cogitaverit adversum te, Balactis. Quasi dicat: Recole tempus illiid, quando Moa-

617쪽

bitarum rex Balach Balaam harioli exocrationibus, dein doconsiliis exitii im tibi machinalia est, et quomodo molitio nos gentium dissipavi, quot V in Super beneficiis do incolisio assecori me do Settim Moabitarum confinio usquo est Galgala terrae promi SSae anuam. Et quid responderit ei Bahiam lius Beor : quia cognovit justitiam Domini Ita Respondit autem De quomodo maledicam, cui non maledi-hxit Deus Non est Deus quo Si homo, ut mentiatur, nec, si lius hominis, ut consilium capiat ipse dicit et facit, et

Verbum ejus manet in aeternum L IIaec Posponditia Quia cognovit justitiam Domini, Id est, delitatem, et constantiam, adeo ut nec mutaret quod Semel statuerat, nec quod promisceat, negarct: promi Sorat autem Chananitide nassiis Israel se daturum. In quo antevertam ad Dominum,

, et placebo Altissimo Non est beneplacitum ei in millibus

harietum, neque in myriadibus armenti juvencarum. Si osseram primogenitum meum, crimini est mihi si fructum

a Ventri mei, occatum est animae meae . ii Non enim jussus sum hujusmodi hostiis mihi placare Dominiam. Os 3 tendi tibi, o homo, quid prosit, quod a te requirit Domi-hnus . Jam tibi Dominus, o homo, praemon StraVit, quid utile sit tibi met hoc est illud, quod requirit Dominus domanibus tui : Utique D sncias judicium, et beneficentiam diligas , , id est, ut justitiam inter te et proximum tuum

ob SerVES, Sisque paratus ad sequendum Dominum Deum tuum a Vos Domini ad civitatem, ad Jerusalem. Audi,

stribu Iuda, quia venit testis dicens : Ecce ignis in domox Scolorati. Quonam pacto justificabuntur filii tui in talo, ris iniquitatis, et in marsupiis ponderum Paudii leniorum, het in horreis iniquitatis, et in monsura dolosa Et ego hincipiam percutore te, et destruam to propter peccata

618쪽

in L 3 Peccantibus exitium comminatur, et egestatom rorumque privationem, quibus gloriabantur, Seque Caetcris nationibus anteponebant. Et comedeS, et non Saturabearis ' a Quandoquidem concupivisti aliena, de proprii comedeS, Et non Saturaberis Mysticu Sensus populum Israel appellat, ut qui didicerit Scripturas, nec earum doctrina Prosecerit u Et erit transitus in visceribus tuis. Sic nimirum Judaeorum populus sacram Scripturarum doctrinam velut in transitu percurrit, demissamque per Ure tranS- mittit, nec enim illis credit u Et quod SSequeri S non Servabis, et quidquid Servabis, tradam gladio . Et quo niam auris tua, Iudaee, facta est velut rajectus, et quae- Cumque per Prophetas populi tui tibi dicta sunt, audivit, nec ideo attendit a Propter hoc Seminabis Semen tuum,

ne non meteS, Et non ungeris ole olivarum tuarum, et

non bibes de vin tu Nec enim dignus os laetitia, quae conditur in prophetia, eQuia observasti omnia Statula Amri, x et omnia opera domus Achab. Idcirco exponam illam 3 Stupori, et cives ejus sibilo, et opprobrium populi mei, reportabitis Proponit Deus acerba calamitates, quas Jerosolymae ct universae tribu Iuda inferre cogitabat.

CAPUT VIL

Vae mihi, quia sectus sum Sicut Spicilegium aestatis, eth quasi racemati vindemiae . IIaec scilicet dicero debuit Jerosolyma in diebus Jeremiae , eademque sutura proe dixerat Esaias , u Nullus extat botrus ad comedendum, et

619쪽

, praecocem fructum concupivit anima mea L Non hunc Propheta botrum expotit, Sed illum, qui pependit in palmito crucis in Calvaria monto, et quasi ructum primitivum ejusdem Evangelium cupiebat. unc porro botrum declarat de populo periisse, subdens e Periit sanctus dexterra, et rectus inter silio hominum non est . 5 Ecquis enim Sanctus praeter Dominum Ad litteram, a Periit, in aquil, Sanctu de terra; et rectus inter silios hominumue non St, in Um Sela Sum qu Dominus loquitur apud Jeremiam. Quaerite, ait, an inveniatis virum, qui faciat, judicium et justitiam, et propitius ero et ' Dies pCcU-3hitoriam tuorum, et salutis jam venit . reo scilicet

aiunt pseudoprophetae tibi : Nolite credere amicis vestris,3 et propinquis veStris ne siditote . Nimirum inimici hominis licti sunt domostici ejus Eadem Judaeis regerebat Jeremias propheta, ut sibi in hac parte caverent me In

nonini Patre, ait, nolite considere, quia omnis frater dο-3lοSe agit, et omnis amicus fraudulente incedit, et qui S iique Socium suum decepit ' Ego vero ad Dominum Spi- sciam 2, 3 Corda Iustorum ista loquuntur u Ne hetoristi inimica mea. hiae Babyloni derosolyma o Siba Sum suum. e Ne laetoris, inquam, quod cecidi, adhuc reSur-ygam; nec quod captiva acta Sum tandem aliquando

liberabor. Si in tenebris sedi, Dominus illuminabit me'. Si modo in lenebris aceo, lucem iterum reseret mihi Dominus in Sion e Plagam Domini tolerabo, quia peccavi

hei P. Patiente seram captivitati malum ab eo missum, quandoquidem cum pacem dedisSet, in eumdem iniqua sui. Uaec porro non inepto cogitantia dicta de Ecclesia, dum ab initio inter gente errore oppreSSa diverSaret Ur,

captivam quo diabolus duro premeret jugo, ita ut intelli

620쪽

gantur dicta ad synagogam ipsi iniquo adverSantem, contendentemque Deum Judaeorum esse lantum, et non gentium. Donec videam justitiam ejus ex justo et aequo

judicantem causam meam, tranSserentemque Vice VerSacalicem ad auctores doloris mei: nam et Si peccavi, illequo tantisper iratus est mihi, ipsi exaggeravere malum meum. Et aspiciet inimica mea gloriam meam Simul et igno miniam suam. Et tunc erit in conculcationem, Sicut luvium platearum sub utroque regno Chaldaeorum et Medorum, quo tempore omnes sero Judaeorum hostes a

Chaldaeis, mox ipsi Chaldaei a Medis conculcati sunt et

oppressi. Die est reficiendi macerias tuas . ni sunt ururi tui, Ierusalem e Dies est, in quo sub tolleris , in humeros gentium. Ηοc nimirum est, quod ES aias etiam vaticinatur, praedicens Ecclesiae aedificalionem, et honorem ejusdem siliis a cunctis gentibus deserendum, dicens emonorem gentium Sugetis, et super grabalis portabimini, ii et super genibus nutriemini A. 3 Quae tamen o sutura siliorum Ecclesia felicitato exponenda sunt his nempe

plano datum est, honorem et amorem omnium genti UmSugero, omnibus lolius orbis populis eos tollentibus in humeros et in eorumdem amplexum ruentibuS. e Dies St,3 quo veniat tonapus tuum redeundi ab Assyria, et in bibus, munitis gentium, a Tyr ad flumen usque, et a mari HSque nil mare, et usque ad montem Ηο '. Idem poridio Prophetas promiserat Deus illis orbis De Si fuerint, dispoi si tui Israel in extremi terrae, inde congregabo heos, dicit Dominus si h Quod quidem abundo praestitit in sancta Ecclesia hanc enim congregavit die, quo Christus apparuit Tot ima luippe tempus oeconomiae Christi, diem unuria appellavit. Collucta vero suit Ecclesia ex omnibus