장음표시 사용
81쪽
strenue transiliens ignis conflagrabit, atque adeo duo spiritus tactu frigidi invicem confusi flami nam edunt. Idem evenit in oleo terebenthinae, cu oleum tartari, vel spiritus vitrioli affunditur , quibus illico effervescentia, actualis calor patenter excitatur.Quod in pulvere ex stibio, mercurio sublimato quoque demonstratur his enim unitis, Min motum bacillo actis, susisque, fumus, de ardor patescit; nec desunt quamplurima alia experimenta , demonstrationes, quae passim alias , atque hic videri possunt, ex quibus ignem haud potetia. virtute inmixtis reperiri, sed actu in illis existere clarum fiet. Quod autem instantanea fiat illa ignis productio, potentia in mixtis contenta , a conpluribus defenditur, procu)us causae flectrice ad accidentia con- sugitur,put ad putredinem attritum, collisionem, antiperistes n. alia , quae passim leguntur. QUO modo tamen Cordatis id suaderi possit ignoro, nam ipsius Aristotelis terminis ratiocinando . Quomo-d accidens cujus esse sine substantia nec est, nec naturaliter existere potest, substantiam generat , si substantia est ens per se subsistens, hoc esse subsistens , quomodo ab accidente procedit, si id quod non habet dare non potest si simile simile sibi generat, quam similitudinem inter substantiana, λςVidens concipimus ' hoc placitum quippe a Vox
82쪽
α Dominici Totioni refellitur hyputant aliqui clementa ad invicem esse
contraria ratione qualitatum , non ex se, illisque tanquam instrumentis destrui quomodo autenti haec cohaerere possint , quisque discurrat, mihi tamen videtur hoc ratiocinium Carnifex gladio Sortem occidit, non tamen Carnifex ratione sui , sed gladius Carnificis adversarius est. Sed audit. T. l)quod maxime caliduest, omnis caliditatis est causa nil tamen igne calidius, quomodo ergo calor causat ignem si idem est DCabetis ait, myex quo habes quid sit combuit, de quid sit vocatus a nobis ignis, non enim putat Arist. esse substantiam distinctam, sed putat excessum caloris & fervorem . Sed istos libros non legunt multi peripatetici occupati in illis subtilitatibus metaphysicis, ex quibus collisionem compressionem, calorem,
alia ignem haud progignere colligitur , sed modos esse identificatos, quibus ipse ignis propemodum contectus, hinc palam splendidus redditur, ibique vero praeexistere, non autem de novo advenire, acriori animo est intuendum.
Adtu in mixtis adesse elementa respuunt nonnulli, plures formas ex quibus unum per accidens resultare definiunt eidem subjecto cohaerere ab
83쪽
nuehtes,inter quos Honoratus Fabri in qui ut prolabet elementare qualitates non esse remissiores iii mixto formaliter, asserit4ngulas ignis particulas quae mixto insunt, sensim aeque calidas formaliter existere, ac si coniunctie, seu continuatim essent, nempe primaevum illum, seu primarium calore servare. An ne particula ignis adhuc in congeriem non collectae, quia exilissimae 4 imperceptibiles. ideo actu in mixtis non eruntd Huic autem egregio Viro, non vulgarem Philosophiam exercenti, plerisque in mixtis elementa esse potentia, potissim ratio est, quod in ligno ignis actu non sit, quia lignum dicere actu ignem, incommodum est. At ego
propositione ignem in ligno existere, nil absoni
comperio, praesertim cum eumdem Fabri, crebio in alijs mixtis, ac in igne vim calefactivam negare suspiciam , illamque docte particulis ignis etiam in animalibus exprimere, ut clare ex eius verbis liquet; dum itio ibidem. Respondeo calorem animalis es a particulis ignis collecti. Sed quaeso particular, seu corpuscula sunt ne virtutes, seu qualitates, an revera substantia, Responde. p particulas illas ita exiguas esse, ut sensibile ignis, non fi-D ciant, n)J f. tract. s. lib. a. de elem. prop. 34.
84쪽
18 Dominici Tottonidciant At Bohesi quod solis sensibus imperviunt est id nusquam esse fatebimur observetur gleba cinna baris, vel sublimati, in qua nulli sensui argenti vi v
particula ob ijciuntur, ignique inhaereat gleba, unqcernes, quae latebat mercuri, corpuscula, alijs mineralibus admixta , an ne dices eam non praeexistere, sed de novo generari, dum argentum vivum sub eadem veste, eisdemque particulis etiam lippis fit obvium ' quod aperte docet, nimiam in rebus explorandis utilitatem asserre minimorum corporum inspectionem . Ecquid capere posset P. Fabri suo excogitato de Sole, quem cum verum ignem credat, eum auro inesse non inficiatur, idque probat q) ex Solis observatione helio scopio suis crystallis instructo , quo jurare cogit prorsus videre liquatum, ac sisum aurum essi ergo de tam nostris sensibus dissita res, adhuc confidit Fabri helio scopio suam ideam firmare , quae certitudiria caret, quid haesitat in exiguis rebus veritatem lustraret quiaque elementorum sensibile non faciunt, idcirco de actu non esse decernere sed inquirens idem auctor, cur nitedulae , ac alia noctiluca luceant, satis diserte respondet , quia harc pleraque alia lucent, propter particulas ignis, quae tamen sensu tactus percipi, nos possunt quia rariores sunt
85쪽
Drologia et opographica Lib.L in Binet potissimum dubitationes obsunt , quae r sadversa parte afferuntur m corporum penetratio
Millorum contrarietas, qua nil in scholis usitatius, nilq; apud eos Philosol, pantes magis tritum.Et quoad primum tenuissima illa corpuscula adinvicenia misceri, e incospicua reddi, libens assero , hoc autem , quod penetrari sit , a sanae mentis particibus longe abhorret Mira nanque eorum subtilitas pluribus experimentis constanter a Boylo r probatur, ut arduum modo non appareat,tam exigua minima incomprehensa spatiola ingredi sibique adinvicem crasim perflacre , haec autem est concinna particularum positio , ex qua universa rerum diversitas emergit. Ecquis inconceptibilem visui solarem moleculam in satis numerosam atomorum classem sese partiri, ut denique ad illa minima perveniatur, ex quibus cuncta conflantur, negare potest sicque in mixtis unitorum elementorum particule mirabilem nexum sibi comparant, ut pacem, Mamicitiam experiantur, nisi media fermentatione intestina, aut alienigeno igne nexus inde solvatur. Quo ad se chm-dam dubitationem spectat , ignem cum aqua in mixtis existere ob satis decantatam inimicitiam communiter respuunt scholi, elementorum discordiam a primis qualitatibus venantur. Uc
86쪽
3 o Dominici Totioni ram ingeniosissimus Gasendus s quamvis ignis
calorem praeter atomos calorificas, seu igneas, nil esse putet, contrarietatem tamen inter illum,is aquam non aspernatur,oc fundamentum ex calore,
cui adversatur aquae frigiditas, non excipit, sed ab alterna sibi invicem extinctione desumit, translato ex Helmontio, aquae serventis exemplo ea quidem ut sic igni non parcit; quapropter humiditate, contrarietatis basim costernit scajens. Respondeo, quoniam illud corpus, quod est maxime oppo, situm igni, videtur esse illud , quod ignem de- , struit maxime , id circo aquam dici posse maxi, me oppositam igni , quatenus ipsum pi aliis, extinguit, neque est Vero cur inferas , debere er- , go aquam esse summe frigidam , ut ignis est ca-
, lidus summe , siquidem aqua ignem extinguit, , non quatenus est frigidi nam etiam aqua bul- , liens in qua dicere non possis esse ullum fri, gus, aut praeValens, certe carbones extinguit ve-
, rum extinguit quatenus humida i prout subit, corporis p Oros , quibus Obturatis corpusculata, ignis exilire,discurrere intra corpus amplius non, possim t. Hoc Cassendi excogitatum qualitatum contrarietate si quas belluinas vocat Helmontius)e medio non tollit, nam, quod in frigore non agnosci h s ih ect. I lib. q.de qualis.rerum.
87쪽
scit, in humiditate contemplatur; unde vel De-niocriticum, vel Aristotelicum se prosteri deberet, tam enim discordes opiniones, aut omnino, aut ex parte conciliari posse rationi pugnans sat esse reor, in sylva recentiorum scribentiunta, quam multos reperio, qui veterum Phenomenis adducti, Stagiritae dogmata deserere vim adliment, sed prorsus pro iudicus non discendentes ex uno in alium illabuntur euripium . Sic Du Hanael Epicuri
sententiam cum Aristotele conciliare nixus, elementa in mixtis potentia contineri tollera t. Quam, diu enim, ait , t ignea corpuscula in mixto, quieta manent, Waliorum elementorum atori mi sensu non percipiuntur, tum fane non adtu,
D sed potestate ignem corpori inesse dicimus, sed, ubi motu excitata ruptis repagulis , .soliua
D mixtione simul coeunt, jam ignis actu emicat. Ex quibus Dumanae rationibus, corporum actualem existentiam in esse irrequieto consistere, quiescere autem esse, actu non esse , infertur imo per hoc omnia, quae sensum latent, in mera potentia contineri, actuque non esse decernitur; quodqueo captivitatem impenditur, actuali esse deseretur atque adeo ignis, qui diu non lucet, actualiter nonem ' Et idem de aqua esset pronunciandum, quasi
88쪽
, Dominici Bottomin penitioribus telluris venis esset virtute, a
naen cum aquam fodimus,aquam non essicimus,sed aquilegio venas aperimus. Nec aqua, ut ad Gas' sendum revertar, quatcnus humida extinguit igne, imo ut talis sius particulis exilis, ignis compedes solvendo, super calcem profusa, illumis lucem ponit, humidumque oleum flammam conser-Vat, non extinguit cumque flamma in fluido extet, olei fluidis particulis ad lychni radices accc dentibus, utique perdurat, pinguis illius humidi copi Lei incumbente, fluxu vero cessante , perturbatisque sulphureis particulis, aut a m aeris impulsi, opprimente capia, illico extinguitur; sic apud Aristotelem est Titaniae justa Apollinatis confinia saxum cx quo ignis emittitur, oleumque ad illum disponit, nam prius imperceptabilis, mox ejus respersione flamma emicat, coruscat Aqua vero si subit calcis poros, illos non obstruit, terreas diluendo particulas, igneasque evocando. Idcuta in aestivis pluvijse terra igniculos suscitantibus, retrajore aestum aer influentibus expetimur.Obstruit calcis poros oleum,quia crassum,noi quia humidu, sic inne corpuscula non prosiliunt in calcem oleo afluso imo nec calor excitatur, 'qua profuse super carbones immissa, vaporum copia, illos suffocat , quod oleum etiam fervens niceret ,
89쪽
carbo ehim fuliginosis , crassisque vaporibus spoliatus non est, quibus igneae particulae in famul abeunt .in accensis autem carbonibus, aqua notata repente , sed sensim aspersa , violentius ignes accenduntur, qui promptius se expediunt, ut ser- rari j innotescit , sicut aere inspirato , cineribus ventilatis, incendia vitant calx ver,in fornacibus ex lapidibus, omni spoliata glutine, aqueisque
vaporibus resolutis, igneos globulos terrestri fati consertos tuetur, ejus tamen poros, queo subeunte liquore, igniculorum festinus tumultus cietur, dilutis , solutisque nexibus, qui eisdem obsti
Liquet ex his ratio flamma a Plinio enarratae, &alijs, ut infra tangemus quae pluvij magis accendebatur, aquae enim ingres 1 particulis, liberior illa, vivida conflagrabat, bituminis, sulphurisque
expansione . t in multis mixturis , quae aqua ignescunt, est omnium oculis patens, ut illis ex Cardano allatis, quae saliva accenduntur, earumque compositio ex calce, bitumine,, sulphure constat imo his bene accensis majori as usa aqua copia Vehementiti exardescunt.
Resie t Agricola lacum in Germania, cu)us aqua ob nimiam sulphuris copiam , aliquando piscatorum retia incendi , aliusque in Thuringia existit,
90쪽
in quem coniectus lapis, ac ardens telum , fundum petit. Nec deerint in tertio libi o exempla, quibus nemo tam perditus, tamque flagitiosus inveniri poterit, qui id non jure conceptum fatebitur . Quapropter ad propositam quaestionem regrestiri, de his controversiam non faciemuS, modo enim , , motusque ad ignis ostensionem spectantes, notia novam ignis generationem suadere, sed ex illius delitescentia, hinc explicationem expromere, a exploratum est. Recte igitur Hel montius in veteres scholas invehitur, probatque nullo prorsus modo, motum putrefactionis, aliaque accidentia, nec ut instrumenta quidem ignem progignere, nam hujusmodi
sive naturalia, sive artificialia vocata, non ex omnibus mixtis aeque igneas scintillas educunt, nimirum e silice, pyrite, calybe attritis , non porfrite,
nec auro; ex hordeo, tritico, non ex alterius naturies milibus corporibus, quia in hujus generis mixtis illo, vel alio motu, aut fermentatione, ignea particula explicabiles funi, quod in alijs non experitur . Ita farinacea molae arenosis, haud marmoreae cxcancaescunt equorum soleae scintillant ferrear, non argenteae, Vel aureae. Curruum axes lignei,
non eburnei. Ad miscilium aculis, non lapidibus ignescit. Leonis octa, non quaecumque ignem