장음표시 사용
91쪽
edunt, nec quarumlibet arborum attritus,sed hedere,vi lauri, ignem accendit, tamen idem est motus, idcirco, ut instrumentarium organum,nullum elicit ignem,sed reperit. Hujus assignare rationem conatus Athanasius Κirherusit)aliorum coniecturam refellens, uania, his verbis exponit . Dicimus primo ignem nonis produci ex partibus aeris , sed ex lapidis, seu liri ni sicci substantia. consequenter causam eiuri cientem non esse aeris naturam, sed vel immeri diate Auctorem naturar,vel lumen caeleste,moturi locali, attrittione, partium elongatione, & rari se tale, dispositive concurrentibus. Haec tanta eruditione virum proferentem, quis non admiretur quis eat inficias, causam primam i essicienter non modo caloris ab attritu prodeuntis, verum crerum omnium productivam δε conservativa Deum ter optimu maximum esse, in quo vivimus, movemur, S sumus ' sed cur admiracula confugere, dum liquida satisfacit ratio imo hoc dissugio Κir- herus ad lumen coeleste recurrens potius nodunia Vincit, quam solvit: nam adhuc inquiram unde illud coesoru lumen procedit, quod si a dispositione coelesti ultiminum formam lucis, S ignis in collisis
pcdere corporibus dicat, in majores anfractus ruet, 4 nam
thi Iib. lucis, in combrae cap. F.
92쪽
36 Dominici Tottoninam adhuc quomodo dispositim quae gratis fingitur ignis formam producat, explicare tenetur. Praeterea haec dispositio, vel saustantia, vel accidens est, ut ita loquar non substantia, haec enim accidentia non procreat; nec accidens , cum apud eos, hu)us esse sit substantiae inhaerere 4 in distans non agere consequenter quoties calor ex attritu excitatur,per incantamentum ad nos debent coeli lumina ferri, dum ligna collidimus, ut calorem excitent. P. Masculustu cum aliis, istantaneas accensiones antiparistes consecrat, quatenus halitus frigore obsessus, no nunquam in flammam exardescit ineptum sane diffugium quo non solum fictam qualitatem, verum , S substantiarum productionem antiparistest falvare contendit, sique calorem, aut frigus, humiditatem aut siccitatem recentiorum cae-tuS ex mutua corporum lucta resultantem, refellit
quid de corporibus ex antiparistes progenitis an
nuet sic error errores parit,dum ex caloris,frigori S-que pugna, uno aut alio resultante, ad ignis coalescentiam est eundum. Sed Κirherus, ex eodem Aristotele contrariorum luctam,natura violentam diu
durare non posse comprehendit quomodo igituranti paristes ignes subterranei perenes,thermae,Vulcanici scrobes, montesque flammiuomi,salvari possunt
93쪽
sunt. Quae ab eorum primordiis adhuc nostris oculis obijciuntur. Demiror inter veteres eodem notante Κirhermo quandoque bonum dormitantem Democritum, subterraneum ignem excalces, cinere resultare putantem an ne calx, cinisque absq; igne producitur futile figmentum tanto uno ad hoc diverticulum illabenti. Confugiunt perquam multi ad causam universalem aerem accensibilem;rationum enim pondere pressi ignem nullam respicere causam, neque
uni vocam,neque aequivocam,neque ab instrumcnto sua sortiri primordia confitentes tandem in attritu,radiorum refractione, aut aliquo ex recensitis
motibus, ae rem in scintillas veluti distrahi autumarunt,uel resolutis aqueis partibus ignem fert,ex Arist. quod sane e fartagine in prunas est insilire haec enim propositio positis rationibus non obest, nam ess saltim in aere, ignis particulas explicari,Peripateticus fateri cogitur, quod in Epicureoru odium dimimulat,dum illam e silice calybe,aut alio
explodi, negare non potest; nec pauca parit absurda, nam si ex motu inflammatur aer, atque ita ignis educitur, cur ex vehementiori motu,aut aeris
percussione id non semper evenit timo impetuosis Aquilonibus, aut austris concussus aer, nec inflam
94쪽
matur, nec ignem concipere cernitur,liis vero affrictae arbores, ligna comburere visa sunt,frigidiorque Boreas, accensis ignibus in corporibus,sulphure , bitumine, aut aliis hujus generis scatentibus
praestat incendia , non ero aere, aut there, ut XCartesio Thomas Cornelius recitat, qui calybis,si1-licisque attritu,ex there ignem procreari censet In hac ignis genes, in qua, in oppugnandis aliorum placitis argutissimus, in suis tamen exponendis promissis fidem non agens, fatis se jactat Hel-
montius, ignem nec substantiam, nec accidens esse, statuens,ac tertiam quamdam naturam ei perperam tribuens . Sed non esse accidens extra controversiam putare deberet. Id enim probat ex calore S
siccitate, quorum subjectum inhaesionis esse credit, yyhis verbis LPorro voco accidentia omnes re- rum proprietates, potestates, S qualitates,Εntia is vero, quae in se habent hujusmodi qualitates is praeter suum esse, non sunt accidentia, sed eo- rum origo, siue hospitium . O bone Hel monti 5 quod generosius lac ex Aristoteleis mammis sugere poteras ' tu calorem ab igne distinguis, uti csccitatem, aliaque igni inherere decernis; cur ergo ignem esse substantiam negas Percurramus quaeso arguinenta, quibus ignem
95쪽
a congressu substantiarum excludit, primo adprobandum lumen non esse substantiam, nimis insudat, quod absque tot verborum phaleris, apud
veteres intrivio reperiret; totum autem robur in eo
adhibet, lumen ab igne non differre, adeoque ut ignis, in subsistens, cum per se fulciri nequeat, Malteri coharicat. Haec in litterarum extimatione vilescunt: si enim illud dogma, quo omnia, quae in alio sunt, nec quidem substantia nomine gaudent, aut minimam subsistentiam haberet, utique corpora alijs inhaerentia, substantiae non essent; sed quis huc iccem non vocaret Democritos si
enim, quae habent esse per se quodammodo subsistunt, tenti vi atq; etiam corpora,alterius adminiculo indigentia, nec ideo proprium esse substantiale indiscrimine ponunt, nisi velit Hel montius spiritus animales, iubtilissima quaeque corpora, quae uia alio sunt, a substantij relegare . Optarem sane auadacem Hel monti genium penitiora natu arcana intimius perscrutati; sepe enim ipse canit . In igne vim esse separandi, destruendi, comburendi, faciendi ex non vitro vitrum , promovendi, maturandique, uti est et disgregare penetrare, resilire, refle- isti qua indistincte calori, aut igni competunt corporum, non accidentium esse proprie rates quod, etiam ex Galeno constat assere me quia vero nec
96쪽
se unam possumus et sine substantia qualitatenta, invenire,cogimur, una cum substantij accipien- tes corporibus illas ubi necessitas urget, adhibere Et loquendo de primis qualitatibus ait, a Marcse igitur eis secundum substantice rationem insunt: clare ergo substantias esse tenuissimas, exilissimis ex minimis complexas, in alijs insunt corporibus, ideoque inepte neutra ab Hel montio dici ; eas autem, non desunt qui incorporeas appellent , sed hoc quoque est ineptij seriam operam ponere . Nec dubium est omnem ambagem a sensus hebetudine oriri, cujus crassiti tam subtilissima corpuscula intueri nequimus. Non ne Acarum,exiguuanimalculum , quod ita vix perspicitur oculis , ut indivisibile perperam putaverit Aristoteles , micro scopi,ope , perfectum ViVens ex sanguine, humoribus, venis, arteri, nervis , musculis, ossibusque conflatum esse assendus innuit quin imo villos in ejus cruribus se observasse Boylus non inficiatur quid ergo cognitioni, aut perceptioni assentionem, approbationemque praecurrere Si in rebus physicis hominis animam semper excipio, ad eamque pertinentes Facultate S)minime obscure expositum est, quicquam dari posse, quod expers esset
97쪽
corporis mec vero, aut quod essiceret aliquid, aut quod essiceretur; posse esse non corpus. Ad tuendum, quod ignis accidens sit, nil praeter ponderatas ratiunculas affert Cardanus, nimirum , quod ignis non sit per se subsistens, sed in alio, id exemplo ferri candentis fundat,cui quidem dicit ignem inhaerere, ne sequatur corporum penetratio Laddit praeterea, quod suscipiat magis, &minus, quodq;ingenerabilis de incorruptibilis si, quae a ratione substantiae distant. Verum his pauci ponderis fundaminibus facile occurritur, accepta corpusculorum doctrina; ignea enim minima porosa subeunt corpora, nec cum alijs penetrantur; cum eorum subtilitati obvia sit spatiolorum capacitas; quapropter nihil omnino est momenti, si ta- quam contenta sunt in alto,imbi universi partes, absque eo quod una alteri adhaereat, contemplari non possunt Uossius licet ignem,no dicat accidens, eum corpus non esse sibi suadet, sed satisfacere non videtur, quonam modo incorporeum ignem emuvijs calorificis de longe, Min distans tactu moveat, titillet Lucretius bycnim probat. Tangere, es tangi praeter corpus nulla potes res Et quidem tam arcte igne inhaerente subiecto, a quo divelli non potest , ut ossi arridet, re-
98쪽
motas ab igne sensationes persentire non possemus , nam calor ille , vel est accidens a subiecto inseparabile M tali pacto calorem ex se decisum ignis longe non evibraret, desinesplicabilis esset ratio, cur ignea Solis orbita adeo remotissima, tam late lumen, caloremque diffunderet: vel est substantia 4 haec vel corporea, vel incorporea non incorporea, aliter esset vel Angelus,vel Anima rationalis 4 corporea substantia , ignei esse corpus omnibus prorsus obvium erit. De ignis aute genesi satis est dimicatu, cujus prima principia sempiternum Archetipum in suae creatione unice agnoscunt, ut bene notat Cardosus chin sacra pagina verae sapientiae , inconcussaeque Philosophiae basi, Sc origine, ubi de ignis creatione nec simplex fit verbum, in lucem enim ignema
divinum opificem creasse liquet , eamque primo die fulgete a tenebris Deus sejunxit, quam igne esse, alibi probabiliter dicemus, si vero in Solem,&astra partim fuerit translata,vi partim in haec inferiora dispersa temporis inducij liberioribus studiosis omittimus, sicut veterum poes scite, jucundeque cecinit,Prometheum Jovis ignem clam subripuisse, cujus particula ad humani generis co- modum e Sole, escario semite captentur, ut passim per
99쪽
per vitra ejus scintillas excipimus . Uude Hora
Audax Iapeti genus Ignemfraude mala gentibus intulit Pos ignem aetherea rimo Subduectum, macies, , nova fbrium
Terris incumbuit cohors. Et ignem nostrum coelestium luminarium esse particulam, Junilius piscopus A ficanus illustrat, quod equidem ex eo in conlecturam venit, quodcunque corpus diversarum particularum , .seminum receptaculum esse, quamvis enim exiguunia illud sit, non ob id deest ignis aqua, aer, terra, quae rerum omnium syndromen ingrediuntur non siimplicia quidem, sed ex illis composita , quorum aliqua tecta latent, aliqua extricata exaltantur hinc sub mercurio aurum, argentumque caelari ex his quae e mixtorum nexu exolvuntur, analysis conspicuum reddit. Sic e vino in quo fustis igneae teguntur particulta, destillatione educuntur, nec desunt aerear a quem S terresti cs, ac ex illis diversi ordinis componuntur molecula ,, mixtura ab alijs dependentes, usquedum ad simplices incohantes perveniamus, a quibus primam trahunt originem.
De rerum niti; esto multifariam sit dimicatum ab Epicuri, Platonis , Aristo aliorum veterum asseclis adhuc tenebris abditum, solum ad opinan-F tium d Carm. lib. I
100쪽
η Dominici Tottonitium refellenda placita viam aperit, propriam vero ad stabiliendam sententiam cautis in proferendo obserat Sc tradita ab Arist. non ita unica censetur, quin ab illa recedi possit tinc si a nostri aevi philosophis experientijs,, observationibus fretis, aliqua, quae nova censentur, ejus doctriine adversa exponuntur, non ide, ut laudati Fabri utar verbis loco sup.cit. video quid inde monstri , quid periculi, quid absurdi , quid horrendi timeri possit ;imo Arriaga ait Uersamur nunc non in theologicis quaestionibus, quarum fundamenta a revelatione Dei, a S. PP. authoritate primario desumenda ultimum rationi, aut experientiae, relinquunt locum, sed in rebus naturalibus, in quibus prisci illi philosophi, non divinae revelationi innitentes, aut caelesti illuminatione illustrati,sed ingenio fulti, ex his quae intuebantur oculis, perciebant auribus, palpabant manu, olfactu sentiebant. gustu libabant, varias intulere conclusiones , ingenium non a solo Platones, aut Aristotele terminatum est, nec tamen
est abbreviata manus Dominii infra cur ergo,&nobis non licebit consequentias novas deducere, ab ipsis deductas, non semel nullas fuisse ostendere, haec P. Arriaga. Atomos assignant epicurei pro rerum infallibi libus primordijs, sed dum imagines depingunt, eas malunt simplices,aliunde non agnoscentes initium; hisce tamen , si incompositis, quantitatem , 4