Bromatologia seu doctrina de esculentis et potulentis

161쪽

LAPATUM ACUTUM.

RUM EX acutus L. Gemel ite grunditauri. UsUs. Semina exsiccata in annonae caritate inserviunt

ad panis coctionem , qui vero valde constipat. Folia primo vere cum oleribu S coquuntur.

POLYGON πω Convolvulus L. Tu'minde. Usus. Semina Fagopyro similia in annonae caritate pani succedanco conficiendo inserviunt. '

POLYGONUM pipiparum L. Reimendertriti. Usus. E radicibus exsiccatis & in farinam redactis paniS premente annonae Caritate parari potest. S mojedis polygonum viviparum cum carnibus Tarandorum & ferarum unicum fere nutrimentum est.

162쪽

de ponderosa sunt, ut fagopyrum in usum cibalem adhiberi possunt.

POLYGONUM Bisoria L. scatiemuri. Usus. In Insula Lamischatha radix, quae minus adstringens est quam in Europa, vel recens vel si-

cata cum cavlaro contuso editur.

ARBυTUS Uva urs L. Tarentraube. Usus. Baccae siccatae, etsi ingrati sint saporis, latrante stomacho in panem redigi possunt. Vis adstrin

gens tamen timenda.

SPERGULA ARVENSIS.

SPERGULA arveniss L. Zetera Spars Usus. Accolae maris septentrionalis in Finmarhia Nor-vegica, destructa segete, herbam secant & semina pro pane conficiendo colligunt.

Usus. Baccae siccatae & in farinam redactae inserviunt pro pane vicario conficiendo. Nimis vero conis stipant.

CRATAE GUS OXYCANTHA.

CRATAE G VS Oscantha L. Teiὁboriabeer. Usus praecedentis.

163쪽

s ORBUS AUCUPARIA.

SORBπs aucuparia L. Togesbeer. Tuitsernbeer. Usus. Baccae siccatae & in serinam contusae panem non plane insalubrem praebent.

Eichesii. Usus. Radices tuberosae, pisisormes siccatae & in farinam redactae panem vicarium praebent non plane

contemnendum.

Ros A canina L. fagebuite. Usus. Ε cynosbatis siccatis, coctis & in farinam redactis panis parari potest.

Usos. Radices carnosae siccatae, inque farinam redactae ad panem vicarium conficiendum adhiberi pos, sunt. Radices recentes coctae possent esitari.

ME IAM PYRUM arvense L. er x EuhmetieiuUsus. Ε seminibus panis vicarius interdum conficitur qui vero fuscus e& amaricans est.

164쪽

O ROBUS tuberosus de niger L. Enoliche Ertien&-Erben Usus. Radices sapidae sunt & pro pane vicario inserviunt. Radice orobi nigri olim Angli obsidione cincti vitam per aliquod tempus sustentarunt. '

VIRTus. Semina comesta rigiditatem crurum & claudicationem causabant. Ab esu panis ex semine confecti tota familia paralysii crurum corripiebatur. Hinc ab ejus usu abstinendum.

ERVUM ERVILIA.

. Cel. R A y Histori 9 16.ε. Incolae Comitatus Ox rd - Schire Angliae anno is sinodia afflicti his seminibus sese sustentarunt. . . GL DIvERNO I disy de lathyri quadam venenata speeie in comitatu Montbelgardensi culta. Baslei vel vide Cel. L I N G U E T und T IS S o Τ tiber das Getreid und Brod. p. 12O. UIRTUS.

165쪽

VIRTus. Semina inter alimenta hominum .quondam numerabantur, at panis ex semine vel solo vel cum tritico coctus crurum imbecillitatem adeo vehementem produxit, ut aegri scipionibus binis inniti opus haberent. 'Usus. Ab eo abltinendum.

ODOR seminum nullus. SAPOR subfarinaceus. VIRTVs. Viciae minus quam fabae nutriunt, robustum ventriculum & laboriosam vitam illarum digestio exigit; hinc cibus est rusticis relinquendus, qui annonae caritate iis vescuntur vel in pane

utuntur.

ODOR seminum nullus. SAPOR amarus, ingratus, qui vero maceratione in aqua calida perit. VIRTUS nutriens, copiosior eius flatu lentiam gignit &alvum constipat, ideo sola annonae caritate in cibum de panem adhibentur.

cel. BINNINGER obfers. O curat. med. Cent. s. obf. 7op. 37 I. & GL UALIS NERI in Galera di Miner,a T. q. p. et O. Equos , qui plantam integram devor runt , tanta crurum imbecillitas corripuit, ut vix pedi bus insistore possent & diu contremiscerent. Gallinae distentions ingluviei a somine d*vorato necantur. Cel. R O s S I de plant. venen. p. 9

166쪽

TRT FOLI UM repens L. Erlechetaber Elee. Usus. Flores siccati pro pane inserviunt. Scoti fame pressi trifolio pratensi pro pame utebantur. Imo Omnia trifolia ad panem vicarium adhiberi posse dicuntur. ' Flores rubri subdulces sunt & ab imiantibus sub nomine . immeIbrob eduntur. ''

Scongo NE AA humilis L. Niebriger Scori oner. Usus. Radices rite siccatae & in pulverem redactae ad panis confectionem adhiberi possunt. Radices te. nera coctae ut Daucus vel Pallinaca esculenta

sunt.

CALLA PALUSTRIS.CALLA pampris L. Sumpsi galla.

Usus. Radix saporem habet urentem fere causticum ignis ad instar. Attamen quod mirum est, ex ea panem conficere dura docuit homines necessitas. Radices in sole vel clybano exsiccatae lapide molari in farinam conteruntur. Haec farina suaveo lens & alba cum aqua pura coquitur in cons- stentiam pultis , quae decantata aqua deprehen ditur omnis acrimoniae expers. Haec farina, cum farina cerealium vel pini mixta panem album i

167쪽

dulcem, gratissimi saporis, praesertim si recens est, exhibet. Hoc pane utuntur e strobothienses & Ostrobothienses.

ARUM ESCULENTUM.

ARN, esculentum L. CHbarer Zron. UsUs. Radix cruda acerrima est , in duplici autem aqua cocta vel assata, nutriens de sapidissimus fer

tur esse cibus.

ARUM MACULATUM.

ARUM maculatum L. Geste ster aron. Usus praecedenti S.

COLOCASIA.

Usus. Acerrima haec radix ut ari radix tractata sapidissimum exhibet cibum. Ideo in Aegypto toti agri hac planta sunt consiti.

FAGUS SYLVATICA. FAG Ns sylvatica L. Semei ne Euche.

Usus. Glandes fagi leviter more castaneorum tostae, aut etiam bene siccatae , in farinam redactae, in aqua in modo Callae coctae, ut ini narcotica liberentur , ad panem adhiberi possunt. GLANDES. QNE Rcus Robur L. Ei deIn. La

168쪽

Don nullus. SApoa glandis acerbus, stypticas. vinetus adstringens, constipans. Usus. Glandes premente annona vulgo pro pane ad hibentur, multum tamen constipant, nisi torreantur, antequam moluntur. Quae de esu glandium quernarum relata leguntur, non videntur intelligi

posse de quercu nostra, sed de quercu peculiari, quae dulces gerit glandes. '

PINUS SYLVESTRIS.

Usus. Datellarii , aliique populi ex trunco maxime aequabili, cui minima inest resina, corticem detrahunt , leviter torrent, in farinam molendino conterunt & panem succedaneum inde conficiunt. I lorandum tamen farinam aqua calente antea esse elixandam & cum aliquantulo frumenti esse commiscendam. Hoc pane non tantum inedia pressi victitant , sed & illi, qui uberiori gaudent annona , hoc nihilominus vescuntur, ne desuetudo ab hujus esu frequentiori, nimiam ipsis adferat molestiam. Pueris in deliciis est primo vere librum recentem pini cultello derasum come

dere.

169쪽

USUs. Liber primo vere eodem modo, quo Pinus θυvestris a pueris interdum abrasus comeditur.

HYMENAE A Gurbarit L. θeusebre fenbaum. Usυs. Semina farina dulci circumdata sunt, ex qua

Panem conficere annonae caritas docuit.

ZIZANIA aquatica L. Se Haber. Usus. Fructus farinaceus oryrae similis, primarium i colis Americae septentrionalis cibum constituit.

CT creo Ieas, di bus L. gichorienmuries. Usus. Radices ante caulescentiam esculentae sunt &siccatae pani conficiendo inserviunt.

LILIUM C AMSCHAT CENSE.L1ZIυμ Ca chalcense L. Ramschatenser siste. Usus. Radix acerrimi & caussici saporis ab incolis Κamischathar autumno effoditur, sole siccatur &tunc cocta in cibum recipitur. '

170쪽

Usus. Paula in hac planta detegitur acrimonia, unde ejus cauliculi cum crassissimis radicibus in aqua prius cocti denuo coquuntur Sc cum calappi lym pha olus praebent plebejis Indorum flaminibus , qui carnibus vesci non auderg. '

DID A CORE A fativa L. USUs. Herba cum aliis oleribus ob nau eosam dulcedinem cocta, radix assaia & in taleolos secta editur ab Indis. Ex Diosco rea alata & ex tryph/l 'I, etsi acrem & amarum saporem habeant , Indi tamen repetitis elutionibus i & expressionibus sibi panem & alios cibos parare noscunt. ''

digitatum. Usus. In insulis Indiae, quibus oryga deest , communis est es ea planta haec, primum in aqua ebullita &tum sub cineribus tosta.

CYPERUS POp us L. 2seghptisaee Papi erri tabe. Usus Aegyptii succum tenuem , dulcem, polychylumox junioribus radicibus, rejectis partibus fibrosiis,

ore sugunt. ν Cel. RUΜPΗ l. c. c. 87. t. III. . GI. OS BEC R. p. a 34.