Bromatologia seu doctrina de esculentis et potulentis

341쪽

conditi, sapidioresque. In culinis nostris incoquuntur embemmatibus carnium & piscium.

CALTHA PALUSTRIS.CALTHA palustris L. SumpDottexbsume.

Usus. Floribus statim sub explicatione lectis & muria acetoque conditis Capparidis loco utuntur nonnulli.

S PARTII M scoparium L. mesen artige istimeti. Usus. Flosculi muria & aceto conditi, abeunt in Su cedaneum Cipparidis.

COCHLEARIA Armoracia L. Treerrettig ODOR radicis fragrans, pungens, penetran S, Oculos feriens. SAPOR acris, fervidus, dulcescens, quandoque subamaricans. Massicata fauces & linguam pungens, tussim excitans, nares feriens, oculos lachrimantes reddens, at effectu fugaci. Cossos aut sccata radicis sapor & odor debilis. U1RTUs appetitum excitans, diuretica, incidens , irritans, antis corbutica. Usus. Radix rasa aceto diluta, vel, ut acrimonia in-ves vatur, laiste Sc butyro fuso subacta, forma em-bemmatis ad bubulam comeditur. Cumprimis piscium inspidorum condimento inservit.

342쪽

ERYs1MN, Alliaria L. En oblatioStraui. Usus. Folia primo vere intinctibus & salsamentis adduntur.

Usus praecedentis.

. TAN ACETUM VULGARE.

TANACETNm vulgare L. Teinfaria. ODon. foliorum recentium fortis, gravis. SAPOR aromaticus, amarus, acutus. Villius stomachica. anthelminthica, emmenagoga. Usos. Folia tenella in placentis ex ovis & farina gratissimum praebent ferculum.

MELI LOTUS coerulea L. Siebengeieit. ODOR & SAPOR balsamicus. Usus. Adhibetur ad condiendum caseum rasilem Gl

ronensium.

CR 1 THM UM maritιmum L. Meersen chel. Villius. Ad excitandam esuriem sub forma acetarii comeditur. . ces. LOES prusi. 8.

343쪽

ODO radicis aromaticus, gravis non ingratus. S POR amaricans in acorem incidens , ingratus, diu inhaerenS. VIR Tus tonica, stomachica, pectoralis, emmenagoga, antiscabiosa. Usus. Musto seu vino absynthiaco additum, gratum conciliat odorem & saporem.

ODOR seminum nullus; SAPOR dulcescens, lacteus. UIRTus nutriens. Haec semina minime narcotica sunt , lac enim narcoticum in sola parte corticali capsulae residet. t Usus. Haec semina pani & aliis cibis farinaceis admiscentur condimenti causa. Cruda etiam eduntur magna copia & innoxie a Gallis, Polonis & HungariS.

PARTEMISIA Contra L. Durni suamen. . ODOR proprius, fortis, nauseosus. SAPOR amarus,l non nihil acris.

'Vistius anthelmintica. a Usus. Infantibus verminosis saccharo condita exhibentur haec semina bis de die ad scrupulum

unum.

344쪽

CROCUS.CROCUS sativus incinalis L. Safran. Stigmata

forum in ussim recipiuntur. ODOR fragrans, similis alcati volatili urinoso, mediocriter aromatico. SAPOR aromaticus, subamari

UIRTUs resolvens, emmenagoga, diuretica. Hinc gravidis, nimium menstruantibus & hystericis no

xia.

Usus. In culinis nostris juscula, panesque quidam croco tinguntur.

MURIATICA cinalis L. Nucleus fructus Nomschata dicitur. 'IuStaten nus. ODOR nuclei fragrans, gratus; SAPOR aromaticus &simul pinguiusculus. V1Raeus stomachica, roborans, subnarcotica. Usus. Variis ciborum embemmatibus saporis gratia admiscetur. Cerevissiae admixta corrigit flatulen

tiam. l

345쪽

LANRVS Cinamomum L. Si minet. ganees. ODOR corticis fragrans, aromaticus, suavissimus; S FOR dulcescens, aromaticus, gratus, dein acris, calidiusculus, subadstringens. VIRTVs stomachica, excitans, roborans, ventriculo debili utilis. Usus. Cum saccharo inspergitur orygae in lacte coctae,& pani tosto adfuso vino.

CARYOPHYLLVS aromatica L. Semurin esse. Calices fructus immaturi seu florum nondum ex plicatorum Caryophylli; & fructus maturi hujus arbuscular Anthophylli. Multeria effeti dicuntur. Onon caryophyllorum fragrans, validus, aromaticus, suavis. SAPOR aromaticus, fortis, calidus, acriusculus, fauces linguamque calefaciens, halitum fragrantissimum spargens. Villetus caryophyllorum percalefaciens , roborans, stomachica, irritans, em menagoga. Usus. Saporis & odoris gratia multis admiscetur gi-bis , praesertim hondituris saccharatis.

346쪽

Spiri tus vini eum caryophyllis rectificatus cephalaeam& visum tenebricosum excitat. Idem a cerevisa& musto cum carvophyllis conditis sensi.

Fructus maturus CARY ΟFΗ YLLI aromaticin L. UtiliternEgesem. 9stiliternesfert. ODOR anthophyllorum multo debilior, quam caryophyllorum. SAPost substipticus , multo minus aromaticus, quam in caryophyllis. Usus Caryophyllorum, sed rarior ob vim adstringentem & aromaticam indolem minorem.

PIPER nigrum L. Schivarier istifer. Semen immaturum est nigrum , maturum vero album , hinc piper album eli piper nigrum, maturitate cortice suo nigro privatum. non hujus seminis aromaticus, validus ς SAPOR se vidus , acris, in ore de faucibus fervens. VIRTUS irritans, calefaciens, stimulans, atoniae stomachi succurens.

Usus. Embemmatibus piscium, carnium , cucumeribus i & ovis tremulis piper saporis gratia admisce- i mus. Calidarum regionum incolae piper omni fere cibo magna copia admiscent.

347쪽

fies Setvliri. ODOR seminis fragrans; SAPOR aromaticus, partim ad caryophyllos aromaticos, partim ad piper ni

grum accedenS.

VIRTus stomachica, ἰrritans. Inter Antophyllos & Caryophyllos medias habet vires aromaticas. USUs ad condiendos pisces aliosque cibos per se insi-pidos est egregium.

CAPSI CIM annuum L. Spani scher istifer. Priper ιΠdiciam. ODOR in fructu recenti narcoticus, fere tabaci; SAPOR acerrimus , igneus, piperis ad instar fauces excandefaciens diu inhaerens , intolerabilis. 'UIRTus valde irritans, stomachica. Usus. Incolae Peruviae ita fructum capsici crudum cum sale culinari conditum comedunt. In IIungaria cucumeres cum capsico condiuntur.

P1ssa Cubeba L. Cubeben. Sihminbessoriter. ODOR fragran S, SAPOR aromaticus, acris, fervidus, sed pipere nigro tamen debilior.

UIRTus irritans, stomachica. Usus. Comeduntur saccharo conditae contra vertiginem ab imbecillitate ventriculi ortam.

348쪽

A, o M s M Cardamomum L Cardamomen. ODOR gratus, aromaticus ; SAPOR aromaticus, se

camphoratus.

V1RTus stomachica, irritans, calefaciens, diaphore

tica.

Usus. Ad cibos loco piperis condiendos in languore ventriculi conducit.

GRANA PARADISI. AMOMUM Grana Paradis L. ParabiSforner.

Onon seminis. aromaticus; SAPOR aromaticus, calidus, pungens, inhaerens, piperis instar. UIRTus calefaciens, stomachica. Usus. Pro condimento ciborum.

ODon radicis fragrans; SAPOR aromaticus, fervidus, acris, linguae inhaerens. UIR Tus percalefaciens, incidens, stomachica. Usus. Radix recens saccharo condita ex Indiis allata est admodum praestans aroma pro ventriculo dein

MARANT A Galanga L. Easgant. iODon radicis aromaticus, minus gratus. SAPOR subis hacris, leviter aromaticus, dein ferψidiusculus,

349쪽

VrnTus calefaciens, stomachica, incidenS. Usus. In India orientali haec planta pro usu culinari , ad condiendos cibos colitur Europaei quidam radicem Galangar Zingiberi praeferunt, quia minus calida magisque lapida est.

CALAMUS AROMATICUS.

Ac AVS Calamus vulgaris L. ODOR radicis fragrans, fortis, nauseosus. SAPOR aromaticus , nauseosus, acris, leniter amaricans, ta ces & linguam calefaciens. VIRTus stomachica, incidens, diuretica, valde anti- orbutica. 'Usus. Radix saccharo condita inter bellaria mensis imponitur. Supplet vices Cinnamomi , Piperis, Zingiberis in defectu aromatum indicorum. CORIANDRU M. C O RI AN D AN Μ sativum L. Coriander. ODOR seminis graveolens, aromaticus subgratus; SA

UIRTus carminativa, subnarcotica. Usus. Ruricolae semina coriandri admiscent pani pro condimento carminativo. Haec semina etiam sac- charo condita mensis imponuntur.

350쪽

oa siliquae fragrantissimus, inhaerens , ad balsamum peruvianum accedens; SAPOR aromaticus,

validus, subdulcescens, calidiusculus, balsamicus, gratus. VIRTUS calefaciens, em menagoga, aphrodisiaca, diu retica.

UsUs. ΕΗ condimentum Chocoladae. Admiscetur gelatinis, bellariis, vino ceraliaco.

CONDIMENTA EXTRAORDINARIA.

Sunt condimenta quibusdam nationibus consueta &singularia.

CUR CUM A. C N Rc M A longa L. Siesbmuri, gelber Diagher

Curcum et'. ODOR radicis unguentaceus ; SAPOR subamaricans, subcalidiusculus, debiliter aromaticus. VIRTVs luteo - tinctoria, aperiens, diuretica. Usus. In India radix recens omni cibo admiscetur.

Brx A Oresiana L. Drsean, Onon seminum ingratus; SAPon debilis , obscure salsus. Vin Tus flavo - tinctoria. Siliqua digitis tractata ad triduum eos suo odore imbuit.