Bromatologia seu doctrina de esculentis et potulentis

351쪽

Usus. In America cibis loco croci admiscentur haec semina Rustici hutyrum pigmento orleanae colo

rant.

GLACIES.

Est aqua gelu in massam solidam mutata. VIRTVs. Potibus ad gelu inducendum additur, & ad cibos vel gelatinas fructuum horaeorum glaciandas adhibetur. Frigus ventriculum roborat, cor pus refrigerat, bilis acrimoniam, rancorem inventriculo compescit. Noxa. At aestuanti corpori ingesti cibi glaciati inducunt anginam, pleuritidem, ventriculi, hepatis, . vel diaphragnotis inflammationem , vel dolores

colicos , hydropes , polypos cordis & smilia

mala.

AER FIXUS. Est suidum aeriforme, acidae indolis, quod ex creta . emanat, si cum acore quodam effervescis. Ji te

sust seu iusti aure.

Onon nullus; SAPOR acidulus, pungens.lU1RTus. Est ergo aquarum mineralium condimentum. Saporem gratum acidulum conciliat aquae, cere-visiae, vino, lacti. Etiam evaporata haec liquida aere fixo adeo reddi possitnt grata, ut vini campanici ad instar ebulliant. '

352쪽

Est pasta farinacea ope tartari cerevisiae fermentata , acescens. Sauerte ig. . Dulcis enim fermentatio farinae nimis diu protracta in acidam abit. Dost subacidus; SAPOR acidus, farinaceuS. VIRTUS. Fermentationem acidam conciliat massae fari

naceae.

Usus. Panis hoc fermento fermentatus evadit acidus, qui refrigerans est. At panis nimis acidus sodam, cardialgiam & dentes cariosos causat.

TARTARUS CERE VISIAE.

Est spuma sub fermentatione cerevissiae in superficiem

emergens. Eierhestia. Merm. ODOR acescens, SAPOR mollis, subacidus. VIRTUS. Fermentationem dulcem conciliat, si massae farinacear addatur. Porinde autem est, sive flarem cerevisiae natantem sive praecipitatum , quifex cerevisiae dici solet, tu hunc usum adhibeamus, modo cerevisia non fuerit acida. Exsiccare solent nonnulli fermentum, quo pacto per totum annum servari potest. Usus. Panis fiore aut fece cerevisiae fermentatus, dulo

353쪽

& lentorem glutinosum attenuat. Etiam aliis ci bis farinaceis hoc fine tartarus cere visiae additur.

ODOR hujus gummi - resinae foetidissimus, alliacetis; SAPOR amaricans, acris, mordens, diutissime in

haeren S.

VIRTUS Carminativa, em menagoga, anthelm in thica. Usus. Indis cibi condimentum est. Baniani Indiae orientalis , qui ab esu carnium abhorrentes nec spirituosis indulgentes aromata, e quibus prima rium assa stetida est, omni cibo immiscent, quam ad cibum digerendum necessariam ducunt. Ideo horum halitus oris & transpiratio pessime olet. '

FOLIA LAURO CERASI.

PANNIA Laurocerasus L. Rirschsorbeerba um. Onon illorum vix ullus; SAPOR validus, substipticus, amaricans ut in amygdalis amaris at se

Vinrus. Folia cum lacte cocta saporem amygdalarum dulcium lacti conciliant. Majori dosii venenata sunt. V. ToxiCologiam. Usus. In culinis gallicis folia laurocerasi saporis amygdalini gratia cibis admiscentur. Lac lauro - cera se V libra lactis cum folio uno parum cocti constat.

354쪽

AMYLUM.

AMYLυμ tritici. Est pars amylacea ex tritico e tracta. Erastinees. Stor te. ODOR nullus, SAPOR farinaceus. Sola coctura in aqua solubile est. Usus. Amylum Cum aqua ad pultis tenua oris formam' redactum inter esculenta laudatur. Russi ex amylo in lacte cocto suum Risel parant, quod cum cremore lactis vel cum vino, aqua & saccharo comedunt, quodque revera sapidus est cibus. 'At occultam tamen aliquam acrimoniam in se fovet & ad acescentiam valde proclive est. Hinc dissuadendus copiosus ejus usus est infantibus, quorum ventriculus imbecillitate, glutine aut acido laborat

' M1 Μ O S A nilotica L. hoc gummi exsudat. Trabi/ scher Cum mi. ODOR nullus; SAPo a nullus, masticatione mucilagi

UIRTus nutriens, '' mucilaginea , obvolvens. Usus. Nigritis & Mauris alimento vulgari ell, ita ut incidente calamitare oryzae & milii integrae Mau- Ill. BARGIUS mur. med. p. 33. . Ol. CARI HEU SER d . de Amyro. dc io. l

Nutriendi vim possidet insignem, quoniam totum alimcntosa maturio 1ive mucilagine conflatur, dicit M. MURRAT app. med. T. a. p. 4 Io.

355쪽

rorum civitates solo gummi arabico vescanturo 'Per binos menses hominibus supra mille peregrinantibus consumpta reliqua pena hoc gummi unice υitam in itinere sustentavit. '' Hoc gummi vel instar sacchari dentibus comminuunt, vel aqua emollitum deglutiunt.

SEMINA ABELMOSCHI.

gruu S. VIRTUS nervina.

UsUs. Arabes semen pulvera satum potui Cossee pro gratia odoris addunt. Demum ad res , & vestimenta odore moschato imbuenda inserviunt.

RUTA HORTENSIS.

RNT A graveolens L. Sarten x De inraute. ODOR herbae fortis, gravis, non tamen ingratus; SAPOR amaruS, gra Vis, acriS.' Uinius anthelminthica , emmenagoga. a Usus. Semina rutae veteribus Romanis inter aromatat culinaria erant pariter ac ipsa herba recens & sicca; cum butyro pani illita hominibus verminosis Offertur. l. LiND Dis. in hol climates. p, 368. cel. HAS SEL QUI ST RVo p. 333.

356쪽

ODOR foliorum narcoticus. SAPOR amaricans, acriusculuS.

UIRrus. Est quasi condimentum pro naribus, si pulvis iis attrahitur & condimentum pro faucibus, si foliorum fumus ore sagitur , quae luxurῆa &mira consuetudo pene fere ubique terrarum usu quasi dicetetico invaluit. Pulvis foliorum vario additamento vel ob stimul limvel odoris gratia auctus, sub diversissimis nominibus venalis prostat. Generatim vero pulvis rudior dicitur Rappe, pulvis lautem subtilissimus vocatur Tabacum hi pani-

Pulvis naribus attractus in non assuetis sternutati nem excitat, vertiginem , anxietatem & incaute deglutitus nauseam, quandoque vomitum.

Usus. Opinantur multi caput liberius inde evadere,& visum acui, at utilitas haec opinione magis quam experientia nititur. ' Memorabile est, meis lancholicos & maniacos omnes & singulos laba co valde delectari, etiamsi ante eidem non assue- ti, augeri Vero ejus ab usu epilepsitam & furorem,

observatum est. D. M U R E A Y ap. med. p. 473Cel. GREDIN G in Com. ligis. Vol. Fq. p. 63o.

Abusus

357쪽

Abusus. Longo tempore flernutationem non amplius movet, at nervi olfactorii inde occalescunt, ut adoratus pereat, nimium muci e naribus exhauritur, inde morbi nervosi1 & extenuatio ob frequentem sputationem & humorum acrimoniam. Fumus tabaci , dum Ore hauritur, inassaetis causat. Vertiginem , cephalalgiam , anxietatem , somnolentiam, vomitum, alvi solutionem: excessus in assuetis idem facit. Moderatus usus in laxis & succosis hominibus pitu tam oris & bronchiorum solvit, colicas flatulen- tas & alvum tardam solv;t, anginam & odontal-giam catarrhosam quandoque mitigat. Abusus diu protractus apoplexiae, epilepsiae, arthritidis, variorum pectoris vitiorum , icteri, tabis causa quandoque fuisse legitur. Inducit etiam nigredinem dentium.

ST INCUS MARINUS.

LACERTA Stincus L. ber Stilis. Mincias mari

CDon nullus; SAPost salsus. iUSus. Populi orientales hac lacerta ad libidinem

augendam vescuntur.

PINGUICULA.

FI v GVIC VL A vulgaris h. gemelne 64 Usus. Nortandi lac super recentia folia mulgent, hoc Cmn 'en atur sc eratissimum exhibet saporem.'

358쪽

GE M urbanum L. Tenedictemuit i. ODOR radicis recentis caryophyllaeus, scilicet radicis rempore verno, in solo sicco lectae; SAPOR sti-pticus. VIRTus tonica , antilabrilis. 'UsUs. Radices lectae antequam caulescunt cerevissiae impositae iucundum ipsi saporem ac odorem conciliant & ab acescentia praeservant.

ARTEM 1 SI A Amynthium L. ODOR foliorum fortis, fragrans, graviusculus, temulentans. SAPOR intensius amarus. VIRIus stomachica, appetitum excitans, an tacida, anthelminthica, anti putredinosa, resolvenS, tonica. UsUs. Cerevisiam acescentem dolio immissa herba corrigit & ruri ad acorem arcendum humulo substituitur, etsi non sine inebriationis molestia. ''

CALENDULA.

CALENDULA .cinalis. Tingesbsume onost florum straviter subnarcoticus ; SAPOR leniter aci

359쪽

USUs. Radio corollae multi pro croco utuntur , dum boni & fragrantis odoris de saporis est.

MYRICA Gale L. gemelne 'Ihrica. USUS. Est succedaneum Lupuli majorum nos rorum &hodie quorumdam rusticorum; nisi vero sat diu coquatur, cephalalgiam causat.

PorrFODIUM Filiae mas L. Jarren frmit. Usus. Siberienses cerevisite incoquunt, unde gratus odor, saporque rubi.

Usus. Flores recentes in umbra siccati sacculo inclusi in musto suspensi gratissimum vino conciliant

odorem.

FARINA MINERALIS.

360쪽

cereali mista in panem redigebatur a pauperibus. ' '

ODon opii orientalis validus, narcoticuS. SAPOR nauseo su S, amaricans, acris, caloris sensu os &palatum assiciens. UIRTus animum exhilarans, inebrians in parva, soporifera in majori , venenum in nimia dos. Usus. Gentes orientales, praesertim quibus Multam edis religio vini usum interdicit, in quotidianum delicium optum assumunt ad exhilarandum animum & conciliandam sibi audaciam. In Turcia, Persia & Arabia multi praesertim magnates optumpitularum vel eled uarii forma mensis instar bel