Bromatologia seu doctrina de esculentis et potulentis

311쪽

VIRTVs nutriens, relaxans, emolliens, alvum lubri

Usus. Quibusdam in regionibus brassicam ac dulatam crudam cum oleo lini conditam comedunt. Ci-hus mihi ingratissimus ab aliis delicatus invenitur. Alii oleum lini cibis de juri addunt.

Oleum ex nuce arboris Cocos suuracea L. di ctae expressum vel excoctum. Cocobo I etiam oleum Calappi vocatur. Non solum ex hac sed etiam ex aliis palmarum speciebus simile oleum butyraceum paratur ut ex coco nucifera, ex Haide Guinens aliisque. ODOR subrancescens; SAPOR dulcis ut olei olivarum. VI Tus. Expressum est: blandum , exCoctum 'nius; utrumque intra dimidium mensem valde ranceis scit. Usus. Per totam Indiam hoc oleum, cum quo omnes pisces & olera praeparantur , est usitatissimum. Rancidum a pauperibus in cibum recipitur. In-l de probabiliter Indorum sanguis per continuum i hujus olei usum in cibis rancidus evadit, undet forte scabies maligna, cui Indi adeo obnoxii sunt, originem habet.

312쪽

Oleum ex seminibus BRASS1CAE Napi L. expressum. 9uibsaameno I. ODOR subrancidus; SAPOR acriusculus. Villius insalubris. Usus. In Belgio & in seriori Saxonia loco olei olivarum ab inserioris sortis hominibus usurpatur. Maxime hoc oleum in usum Lampadum a plebe adhibetur, sed ardens fuligine sua gravat pectus& inquinat suppellectilem, stupaque, dum exstinguitur , graviter stetet.

ODOR & SAPOR blandus. Vin TUs prioris. Omni vi narcotica caret. Usus. Loco butyri absque noxa cibis additur in variis locis. ' Placentae post olei expressionem residuae a pueris impune devorantur.

SE SAMN, Orientale L. Oleum e seminibus pressum. Sesanab I. .

. Ol. R OZIER Oberxat. fur la νhnique. in Aug. in Gallia poreuntibus hyeme a I 'Io oleis, oleo olivarum surrogatum fuit. Nuperrime hoc oleum regno lucrum octodecim millionum attulit.

313쪽

onon olei nullus. SAPOR subdulcis, gratissi s. δε- doles blanda valde de nutriens, dissiculter rance

scens.

Usus. Indis inservit ad quosvis cibos pingues red

dendos.

OLEUM MYAGRINUM.

MY AG ευμ sativum L. Oleum e seminibus pretia sum. setin botterbs. UIRTUs blanda, oleo se mino similis. Usus. Loco olei olivarum hinc inde adhibetur. Pauperes in Germaniae quibusdam locis loco hutyri

oleo myagrino utuntur. .

MEDULLA OSSIUM.

Est tenera pinguedo in ossibus bovinis contenta. 3 ii orchen mari. ODOR nullus; SAPOR pinguis, blandus, gratus. VIRTυs nutriens , lubricans. Usus. Iuri carnium, oleribusque gratum conciliat s porem pinguem.

ODOR nullus. SAPOR pinguis, blandus. VI lirus nutriens, lubricans. Usus. Oleribus & aliis cibis lubricandis inservit.

PINGUEDO ANSERINA.Pinguedo AN SE Edni efeti.

314쪽

ODOR dc SAPOR acriusculus, butyro sapidior, at illo insalubrior ob levem rancescentiam. VIRTUS nutriens, emolliens, resolvens. Adeps lapida est, sed flatus, rancedinem & pectoris oppressionem progenerare solet, si cerevisi a superbibatur. Usus. Oleribus loco butyri ob saporis anserini gramtiam admiscetur. Pane hoc pinguedine illito delectantur multi.

ODOR & SAPOR non adeo gratus ac in butyro.

Vinetus priori S.

Usus ad olera lubricanda & pastas fermentatas psen frigendas adhibetur PINGUEDO PISCINA.Pinguedo BALAENARUM vel PHYSETERUM vel DELPHINOR ΠΜ L. dis 'foniast.

thran. Onox subrancidus. SAPOR subacris, rancescens. VIRTVs nutriens, emolliens. Sudorem foetidum reddens. Hinc est quod Groentandi vehementissime oleant, quibus solenne est fracidis & rance enistibus oleis animalium celaceorum & phocarum assidue atquο .immodice uti.

Usus praecedentis. In stigidis plagis vulgatissimum condimentum pingue ost

315쪽

Est pinguedo igne empyreuticam indolem nacta. Tropifette.

Usus. Oleum e carnibus, dum assantur, destillans sedulo colligitur & ad fercula sapidissima adhibetur. Quin imo carnes ut majorem pinguedinis copiam& habeant & fundant, lardo involvuntur, butyro implentur & jugiter perfunduntur. Destillans oleum ab igne aperto & sicco adustum placet quidem palato, sed manifestam acrimoniam habet & ex vulgatissima observatione stomacho grave est, eoque magis inimicum , quo natura animalis, e quo fluxit, calidior δc ad corruptionem proclivior est. Quare etiam ex sylvestribus &feris , item e piscibus elicitum sub assatione oleum ob nimiam acritatem plerumque abjici solet.

Est adipola membrana S Vrs Scropha L. Speci. Onon nullus; SAPOR pinguis. UIRTUs recentis nutriens, rancescentis insalubris. Usus ad varios cibos pingues reddendos.

CONDIMENT A LACI EA.

Sunt ciborum condimenta pinguia, quae ex lacte prae

parantur. Cel. G R ii L L did. de rancore O morbis eae rancido. Lugduni Batav. I 777. 73-

316쪽

CREMOR LACTIS DULCIS.

Pars lactis oleo a quae in quiete sponte enatat in superficiem lactis dulcis. Sahiae, ODOR nullus; SAPOR lacteus, pingius, gratissimus.

VIRTus valde nutriens, relaxafis, acrimoniam in vob

Usus. Aestate cum saccharo, quod hunc cremorem gratiorem & salubriorem reddit, comedi solet. Est denique consuetum additamentum costeae.

CREMOR LACTIS ACIDULUS.

Pars lactis olcosa, quae sua sponte ex lacte acescente in superficiem enatat. Saurex Uii Ichra hin. Onon nullus; SAPOR acido - pinguis, gratus. UIRTUs nutriens, emolliens, refrigerans. Usus. Additur variis cibis pro condimento pinguLaeidulo.

Est lae integrum jam acescens. Saure ODon nullus; SAPOR lacteo - acescens. UIRTUs nutriens, refrigerans, eccoprotica, sitim s

Usus. Tempore aestivo praebet gratum cibum.

LAC E BUTYRATUM.

Est Iac suo cremore maximam partem orbatum. termis' Onoli nullus; SAPOR lacteo in aquosus.

317쪽

UIRTus nutriens, temperans, diluens. Usus. Saluberrimum est siccis, biliosis, fabricitantihus & calidae naturae hominibus.

LAC SPISSATUM.

Εst lac calefactum dein Pinguicula L. vel Dorsea L. vel coagulo animali Lab dicto coagulatum & si

ro privatum. ODOR nullus. SAPOR dulcis, gratus. Consat cremore& caseosa lactis parte. UIRTus valde nutriens:

Usus. In Suecia de Isiandia frequens est cibus. Nee unquam male se habuisse dicuntur incolae a quotidiano hujus lactis usu. '

COAGULUM LACTIS.

Pars lactis caseosa a sero praecipitata, fermentationem caseosam nondum passa. dici Ichiopse. Onon nullus; SAPOR mitis, subcaseosus, acidulus. Vinaeus nutriens, inviscans , glutinans.l Usus. Comeditur crudum coagulum cum saccharo' & additur variis cibis farinaceis.

BUTYRUΜ RECENS.

i Pars lactis vaccini oleo is, agitatione a lacte separata. l ODon nullus; SAPOR pinguis, mollis, subdulcescens, omnium pinguedinum delicatissimus. Non salitum butyrum brevi rancescit. Schn ed. Abh. II. B. p. I 3.

318쪽

VIRTus nutriens, relaxans, obvolvens, Omnium pin guedinum facillime digerenda. Usus. Est cornune ad cibos condimentum pingue. Cum pane butyrum maiale, quod delicatissimum

est, a multis comestum amatur.

Noxa. Quibus pulmo non est liberrimus, ii continuo, praesertim catarrhosi in aspera arteria difficultatem & necessitatem frequenter screandi percipiunt. In omnibus morbis acutis butyrum est veneni loco, & in debilioris ventriculi hominibus Deile in rancidum liquamen abit, quod post multa in- Commoda per vomitum rancidum aut motam diarthaeam decedit. BUΤYRUM COCTUM . . Butyrum igne liquefactum. Sinissi. Hac praeparatio. ne butyrum diu incorruptum servari potest. Ono a nullus; SAPOR pinguis non adeo gratus ac butyri recentis. U1RTus nutriens, emolliens, diu non rancescens. Usus. Est communissimum ciborum condimentum pingue.

CASEUS CREMORA CEUS.

Pars coagulabilis lactis sermentationem caseolam pasese generatim caseus vocatur. Edne. Varia est casei bonitas pro diversitate animalis & lactis parte , quae ad casei praeparationem adhibetur. Caseus vaccinus Rufffdse , ovillo minus, asinino de caprillo magis tenax est. Caseus ovillus Sthda'dse. Vaccino minus nutrit, at

319쪽

digestu facilior est ; optimus censetur Lipta-xien sis. -- caprillus. StegensEst. Recens tantum edi potest, vilis notae est antiquus. -- hul a , Tui'Isd se ex lacte Busellae. Saporis gratia praefertur vaccino. Triplex habetur casei species, respectu lactis. Cremo

Caseus cremoraceus Tulter Es. Qui ex lacte adhuc

cum suo cremore remixto paratur. ODOR mitis, caseosus ; SAPOR pinguis, subdulcescens, caseosus, mitis. UIRTus valde nutriens, ob alcalescentiam acido resis stens. Pro cibo optimus, cum non multum a lactis natura recedat. Usus. Est multarum regionum pabulum vulgare. optimus est Hippace vulgo Parmes an fuse seu Lod nensis, item caseus , Helveticus , HAsensis, LimburgeUIS. Abusus. Caseus diutissime in ventriculo residet, quod oris foetor testatur, oleo & putrida natura irritabilitatem primarum viarum obtundit, hinc alvus dissicilis ductu. ' In hominibus sedentariis facile

' Dissicillime alpicolis multo caseo utentibus alvus duci tur , nam pinguedo & putrida natura casei motum peristallicum minuunt. II A L L E R Eleni. Thy l. T. VII. p. S. P. .

320쪽

saburram putridam causat, hinc in scorbulo, febre dc aliis morbis putridis valde noxius est caseus. Alpicol : caseum facilius ferunt, quod cum eo lat is & seri plurimum sumant, quo acore natura putrida casei contemperatur.

CASEUS NON CREMORA CEUS.

Caseus qui ablato cremore ex solo coagulo lactis paratur. secundarius. 9cachfd s. ODOR & SAPOR caseosus, at siccus, ingratus, durus. VIRTVs. Talis caseus est priori multo insalubrior, nam durus est instar cornu, parum nutriens, digestu difficillimus. Hinc pondus in ventriculo, gluten primarum viarum & pulmonum; viscerum obstructiones & calculum generat. Usus. Est cibus pauperum. Optimus adhuc eli caseus Glaronensis viridis seu rastis, Sehabiteger i qui additione lectissimarum herbarum adeo corrigitur ut stomacho gratus & utilior fiat.

CASEUS ACRI S.

Est caseus cremoraceus aetate jam valde acris, o Iter ODOR fortis, ingratus, multis nauseo sus. SAPOR acerrimus , rancido - alcalescens, vermibus scatens. UIRTus. Inter manducandum os saepe inflammans ac

epithelion labiorum , linguae, gingivarum in bulas elevans, exCorian S. Rancido - alcatinum lentorem in primis viis, similemque chylum generans. Inde vermes, febris saburratis, putrida, ut-