장음표시 사용
231쪽
si, missis ambagibus, suxus Laudano confestim si latur. , , Ita enim atroX & Vehemens est iij cce morbus, ut si DP se senteria jam confirmata adhuc purg re satagas, perquam se metuendum est, ne Dysenteria sumtis inde viribus in se praeceps lata, aegrum prae incredibili fermento, qu se cumque te postea verteris, diutius eXeruciet, vel etiam se vita spoliet. - Advocatus itaque Laud. liq. ad git. xxii.
protinus exhibeo, bis intra 2 horas, vel & saepius sta- , , tis intervallis, si dicta dosis torminibus & dejectionibus rite conmpescendis par non fuerit c 293 ). V Mutinensis
celebris Profestar Cl. R A MAS SINI hac de re sequenti modo suam exposuit mentem, is nec forsan ulla est esse-- etio, in qua securius & liberaliori dosi exhiberi pollit ,, hoc remedii genus, quam in hujusmodi morbo, fractisse licet, ac pene attritis Viribus. Cuidam acerrima Dy-- senteria, laboranti pluries. exhibui Laudanum optatum ad
se 3 & grana, sed parvo levamine, vixerat hic ad pluresse dies omnino gelidus, ac sine pulsu, vires tamen non se erant adeo languidae, ut huc & illuc se jactare non pos- ,, set; verebar, ne largiori dosi exhibitum Laudanum, re- , , liquum flammae vitalis, quae supererat, restingueret..is Laudanum rursus ad grana 5 exhibui, ex quo aeger pi ,, cide dormivit & ex calefactus est 296 , Viaccuratissimus demum Opii virium perscrutator TRALLEs dicit:
232쪽
,, Opio, nee talem unquam sine eximio hoc numinis do. ,, na curatam vidi: nullum remedium huic morbo aptius is humana cura excogitare potuit, quum verissimum sit il-- lius antidotum, apposite ita scribente Bos Tio 297 . ''
Haecce Opii in Dysenteria encomta a recentissimorum Ob- servationibus omnino confirmantur, sic in Dysenteria, quae anno IZ79. in Frisia, vicinisque provinciis saeviit, remediis a DEGNERO, PRINGLIo, Τ Isso ΤΟ & ZIΜΜERMANNO In ea commendatis frustra eXhibitis, ad sYDEN MAMIANAM methodum confugerunt medici, ac ejus ope
haud pauci tuto evaserunt 298 in illa Dysentoria Doct.sTINsTRA Opium ad gr. X viii. , ἰχ EXpert. LEINs I Us ad grana 36 usque intra nychthemerum summo cum successu aegrotis propinarunt, imo matrona, cui extrema jam
algebant, ingesta una vice 3j. Laud. liq. Syden h. in pristinam sanitatem fuit restituta cu99 : eodem cum eventu in Dysenteria Laudanum purum urgente scilicet necessitate ad gr. xii. nychthemeri spatio exhibuit Cl. v Asors Ns goob; animadvertit interim jure merito vir egregius , in Dysenteria Opium crudum Laud. liq. Sydentia esse anteponendum, dum ultimum stimulantia etiam ingrediantur, quae hic prorsus evitari debent; monet insuper, ut, simulac s sto Cons. Terr. Remed. Examin. Rig. p. I 68. 298 Cons. Hag. T. I. P. I. ubi Doct. ST INSTRA, egregia hujus morbi descriptio reperitur inserta a p. 983. ad 994.
233쪽
iac Dysenteriam mitescere incipit, optum refracta magis dosi exhiberi debeat 3o I . Et sane, hoc grave monitum si negligatur, aut optum n OXios eXlerit effectus, aut homines ita opio assuescunt, ut reconvalescentes per insigne tempus eo egeant, & non nisi sensim ab ejus usu desuel scant soab: omnibus istis observationibus demum &l proprias addere possem, quum Opii usu fere ducentos ex orci faucibus ereptos viderim. g. ut 6. Quinto. Qua ratione autem optum in Dyse teria operetur, adhuc disputatur: plerique volunt, Opium hic agere vi diaphoretica: sed si consideremus, multa remedia, quae quoad virtutem diaphoreticam Opio non cedunt , nihilominus tamen in Dysenteria effectum praestaret nullum 383 , insuper perpendamus, Opium, immi-l nente intestinorum Gangrena exhibitum, eam avertere, cardiaci vices agere, memoratam sententiam non amplectit possumus; verum potius ejus actio nobis videtur esse expli- Canda ex peculiari illa Opii facultate, qua avertit, vel Rcompescit, si scilicet illa jam adsit, intestinorum a materio catharrati inductam Gangrenam: saltem illa opinio aliquid roboris acquirit, si intestinorum Gangrenam a Dysenteria
Ortam comparemus cum Gangrena POTTII, quanta enim inter memoratas Gangrenas non datur analogiat dolor observatur in utraque specie admodum intensiis, calefacie tias Io 1 Ibidem p. 37. 3Oet) Uid. Act. Hag. Vol. I. P. I. p. Ioo9.saoa cons. M. Hog. l. l. P. 996.
234쪽
ria, stimulantiaque utriquevcsint, binae illae species C.
P. ceterorumque anti septicorum vires eludunt, ambae in aliis subjectis cito, in aliis e contra tarde proserpunt; in utroque ingens & sere aequalis Opii quantitas ad curam requiritur; in ambabus demum aegroti talem Opii dosim abs que ullo sopore, vel & alia astestione morbosa ferre valent so 4b, quin Gangrena POTTII, etsi vir praeclarus
illius causam haud determinaverit, videtur tamen etiam suisse originis catharratis, dum Doct. v AN GENDEREN, post Febrim catharratem malignam variis in classiariis, qui ante ea laboraverunt, observavit Gangrenam, quoad habitum externum, quoad symptomata, quoad curam, uno Verbo, quoad omnia cum memorata a POTTIO Gangrena plane convenientem 3 os).2I7. EX memoratis profluunt sequentia scholia. 1 Dysenteriam numquam per se mortem inserre, verum tantum per accidens fieri sunestam. 29. Quum causae, quae Dysenteriam reddunt lethalem, sint admodum diversae, patet, remedium antidysentericum, quod nimirum ubique & semper hunc morbum curare valet, esse nullum, etsi ex supra allatis satis superque constet, plerisque in casibus in Dysenteria Opium ceu specificum esse considerandum.
3οι Cons. poTT, Over de Lammigheid der onderso Leedemaa tensi c. P. I. p. 63. & seqq quem libellum vernaculo idiomate donavit, multisque notis ornavit Celeb. DU PUI, quem in arte Ctiirurgica & Obstetricia praeceptorem habuisse, semper glorior.
235쪽
a'. Rationem, cur DBGNSRUS, PRINGLI Us, TIS so Tus & ZIMMERMANNUS, Viri ceteroquin de arte medica maxime meriti, quoad Dysenteriarn a via aberraverint, unice esse in eo, quod illi ab una epidemica constitutione ad omnes concluserint, '& symptomata morbi admodum complicati, ceu totidem Dysenteriae signa essentialia, consideraverint: ceterum illorum virorum medendi methodus
quandoque potest esse utilis; ubi autem & quando ex iis,
quae supra monui, facile intelligere est. 4'. Quum Rheuma intestinorum, sin e Dysenteria maxime in Inflammationem &' Gangrenam inclinet, quumque, Omnia calefacientia & stimulantia illam propensionem in Gamgrenam promovere, fuerit Observatum, a priore sola ratione jam evincitur, in initio morbi usum Rhei debere nocere; quod etiam a posteriore practicorum observationibus confirmatur; sic v. g. Rheum in hujus morbi initio ex toto rejiciendum esse, docet Doet. BATER Us medii genus potius in Dysenteriae' sine, quam in ejus initio convenire, monet Cl. v AN GgUNS 3op); Rheum nullos nisi noxios effectus praestitisse, testatur Doct. sTIN-s TR A ac non solum cum iis facit Ιll. RICHTenus; sed & in Dysenteriae initio nullum purgans Rheo
esse magis noxium censet, memoratque haud paucos ex
intestinorum Gangrena, solo Rhei usu contracta, periisse
236쪽
se c3o9 ' rejiciendus ergo in Dysenteriae initio est Rhei usus, & illud non nisi in fine morbi ad debilitata scilicet
intestina roboranda convenit. 5'. Eandem ob causam adstringentia quaecumque duran te Dysenteriae decursu cane & angue pejus vitari debent, atque illa non nisi, Dysenteria jam victa, ad intestina roboranda sunt exhibenda. 6'. Quid diatique tenendum de mucilaginosis & oleosis, quorum usus hoc in morbo adeo fuit celebratus Τ mucila. ginosa, utpote scopo temperandi, & involvendi acre in cavo intestinati haerens commendata, in Rheumate intestinatium membranarum, sive in Dysenteria simplici, ubi om- Dei acre in canali cibario plane desideratur, essectum quidem praestant nullum, non nocent tamen, & in nonnullis Dysenteriae complicationibus possunt esse utilia; oleo forum e contra usus non tantum est supervacaneus, sed etiam haud raro noXius, nam saepe plicis intestinalibus adhaerent, ibi. rancedinem contrahunt, eXcitantque dolorem, saepe, morbo jam superato, per longum tempus superstitem, ac non nisi. rancido oleo evacuato cessantem calo): hinc oleosa, in Dysenteria saltem, numquam esse exhibenda, aestimio. S. 2 I8. Sexto. i Dysenteriam esse morbum contagio. sum vulgo putatur, ita quidem, ut plerique contagium Dysentericum ceu probatum ponant ; taedet, me rursuS a vulgari sententia recedere debere; contagium interim Dysen
237쪽
sentericum non nisi inlaginationis laetum esse, sequentia Probare videntur. 1'. Modus, quo Dysenteria operatur, prorsus dic fert a ratione, qua contagia ad unum Omnia cum corpore animali communicantur, etenim illa vasis lymphaticis applicita , non hauriuntur, antequam assimilatio inter ea, & Vasa absorbentia habuerit locum; tunc demum intrant massam sanguineam, ac noxios effectus exserunt; longe alio modo. autem agit Dysenteria, illud nempe, quod hancce morbosam affectionem excitat, haud absorbetur, non intrat vitalem laticem, sed plerumque ex atmoSphaera directe cum intestinis communicatur, ibique producit Mysenteriam: actionis ergo modo & phaenomenis, quae exhibet, ab om- nibus contagiis recedit. Vestimenta, aliaeque res, quibus Dysenteria desuncti us fuissent, in saevissima IIas lingae Epidemia absque
ulla praevia mundatione aliis vendita, noxios effectus praesti terunt plane nullos; in contagiosis interim morbis illa om nia contagium propagare, ex Praeticis notum est 3 lib. 3'. Contagia quaecumque se indifferenter per Omne anni tempus nobis offerunt, Dysenteria e contra fere numquam nisi aestatis sine, & autumni initio sese manifestat. Q. Aedificia civium locupletiorum raro ingreditur Dy- .senteria, dum inter insimas plebis familias plurimum saevit, quod Dysenteriae scriptores omnes confirmant C si a b; Dy
238쪽
senteria ergo, praetermissis divitibus , unice sere pauperes , aggreditur: dum e contra contagia ad unum omnia aequali modo tabernas pauperum, & turres regum assicere solent; probat itaque & hoc, Dyienteriam pro morbo contagioso
minime esse habendam. 5'. Dysentetiam non esse contagiosam, ex ipsa morbi natura liquet, nam illam esse Rheuma seu Catharrum intestinorum supra probavi, Catharrules autem assectiones saepe quidem esse epidemicas, neutiquam vero contagiosas, Vulgo notum est. 6'. Ill. Z IM M E R M A N N U s observavit, Dysenteriam eos, quibus ob vitae genus perspiratio saepe supprimitur, praesertim aggredi, atque inde illum morbum rusticis, operariis, ac ceteris ejusmodi conditionis hominibus magis esse familiarem Doet. MOHR LINI observatione refert vir egregius, illos potissimum Dysenteria a se prohibuisse, qui, evitatis diactae vitiis, potum praefertim aquae frigidae, si forte corpus aelluaret, liberaliorem evitassent, & die noctuque non interruptam diaphoresin fuissent experti si ). Idemque sese observasse, quoque asserit sT OLLiUS. 345b: quomodo interim, perspiratione impedita, Dyserteria contrahatur, & e contra, ea rite vige te, avertatur, si scilicet illius in causa sit quoddam contagium, hujus contagii fautores huc usque haud explicue
239쪽
r. Nec desunt practicae Observationes, quae contagio Dysenterico repugnant, sic inter ΝOitrates celebris chirurgus vΑN DER HAAR docet, Dysenteriam non, uti vulgo perhibetur, per contagium ab aegrotis cum sanis communicari , verum solummodo ob epide micam constitutionem, ei
faventem propagatum iri 316); & eximius sTOLLIus hac de re sic loquitur; se contagium Dysentericum pauciis in dubium vocarunt, idque essi uvium ex uno homine ex- spicans communicari adstantibus posse, plerique credunt, miror hercle, qui nos immunes per omnes hosce annosse a Dysenteria manserimus medici, medicorum adjutores, ,, & aegrorum custodes. Atqui quotidie mane singulorum se Deces lustramus, ea nocte eXceptas, & vel inviti hauri- ,, mus putidissima essi avia totis naribus cair . V8'. Demum propria etiam experientia Dysenteriam non esse contagiosam asserere valeo, abhinc enim triennio, re gnante inter milites Hannoveranos Dysenteria epidemica castrensi, quotidie una cum illiS, quibus aegrotantium cura fuerat commissa, Dysentericos visitavi, per longum tempus aerem Dysentericorum essi uviis gravidam hausi, imo quandoque talis in cubiculis aderat foetor, ut non sine incommodo respirare Valerem, contraxi quidem semel inde tussim satis ingratam, ac non nisi celebrata phlebotomia, aliis
240쪽
aliisque exhibitis remediis ces alitein, sed a Dysenteria mans immunis idem sors contigit aestimatissimo Praeceptori Celeb. BRUGMANs, Dysentericorum etiam cadavera dissecuit omnibus medicis & chirurgis Hannoveranis,
nec non aegrorum custodibus: en ergo exemp una, Dysenteriam castrensem, quae Vulgo perhibetur admodum contagiosa, contagio caruisse: eX quibus omnibus igitur non dubito una cum S TOLLIO concludere, ,, ab aere a Dyo sentericorum dejectionibus corrupto quidem diversos o oriri posse morbos, eosque malignos, neutiquam vero, o Variolarum ceterorumque miasmatum adinstar, per il- ,, iam eundem in aliis produci morbum. VLiquet ergo, Dysenteriam simplicem omni contagio prorsus carere, ac Dysenteriam complicatam, licet illa causae occasionalis adinstar cum adstantibus, aliisque diversos morbos communicare possit, nihilosecius quoque haud contagio qua tali gaudere; prout enim diversis in corporibus divorsa fuerit praedispositio, pro ea ratione etiam ab illa causa occasionali diversi proficiscuntur effectus, ita ut unus Catharro, alter Angina, tertius Febri biliosa, quartus Febri putrida, & quintus demum ipsa Dysenteria inde
assiciatur; dum seXtus, cujus in corpore apta praedispositio ad hasce morbosas affectiones desideratur, cura Dysentericorum licet gerens, sanitate non interrupta fruatur: quum e contra contagia quaecumque, quamvis pro varia corporum dispositione diverse determinentur, in omnibus tamen nunaquam non eundem producant morbum.
3. 2I9. Septimo. Dysenteriae prophylaIis pro maxima parte ex iis, quae de illius contagio monui, jam erui potest; illa autem tota quanta hisce tribus absolvitur.