De morte et varia moriendi ratione

311쪽

i denegatum cibo ct potui in Ventriculum transitum vita

s orbata , invenit Oesoph gum per totam fere ejus longi. tudinem a clavicularum regione ad ventriculum usque cartilagineum & adeo augustum, ut ViX ae ne vix quidemi setam porcinam transmitteret 428 ; lethalem lanam exit callosa oris ventriculi angustia vidit Cl. TRILLE. Rus et ). Ventriculum schirro affectam conspexerunt

l gustum, solitoque duriorem , quive calamum scriptorium i vix admittebat, iii cadavere alicujus foeminae repperit sT OL- LI Us 432θ. Hepar totum quantum schirrosura Inveniti Tisso Τ Us 433 ) De omenti schirro meminit A A

312쪽

seas, ac intus substantia quetsi calcarea resertas sese invenisse, memorant.

4'. Ad potentista nocentes, quae continuo stimulando in corpore ceterum sano Febrim Hoeticam & Tabem pro ducunt. Huc referri debent Vermes & calculi. f. 278. Tabis prognostis in universum est ominosia: in prima specie sive Tabe symptomatica pro vario morbo, cuius constituit symptoma, ac pro vario illius gradu maius vel minus vitae imminet periculum, in secunda specie, si a viscerum affectionibus varicosis obstructionibus)aut a primarum viarum languore fuit orta Tabes, sique in initio justa instituitur curatio, plerumque illa medelam admittit; aliquando tamen praesertim si corporibus Baccho

vel Venere exhaullis ista mala contingant, illa reperiuntur lethalia: sin e contra a depravatis secretionibus Tabes fuerit nata, plerumque Observatur lethalis, saepe tamen, si aegroti artis praeceptis accurate obediunt, & morbus non admodum fuerit provectus, etiam sanitas pristina redit; tertia species est plane immedicabilis, ac semper ocius vel serius miseros necat. Probant hoc supra allatae observa tiones, quarum eVentus numquam non fuit lethalis; quin adeo atrox sit illa tabis species, ut saepe ne quidem curam palliativam instituere valeat medicns, imprimis ubi oboesophagi aut ventriculi degenerationem transitus assumto rum versus intestina occludatur: miserandum sane est: spectaculum, qui cibos, haustus, & omnia vitae obieetamenta imperiosa fames simuli fastidiat & poseat; & ad vitam sustentandam ne minimam quidem panis buccellam ingererea plius valeant miseri, qui itaque tandem, per longa jeju'

313쪽

EIUS UT CAUSIS.

junia, fractis & constetis prorsus viribus, summo gradu

tabide pereunt. S. 279. Moriuntur itaque Tabe consecti, quorum primae viae sunt imperviae; an autem, si sano homini omnis cibus & potus denegaretur, ille etiam semper tabidus moriretur I' hoc non sacile asseruerim, e contra nobis videtur memorato in casu moriendi ratio non esse certa, sed diversis in subjectis diversia, ita tamen, ut plerique eorum, quibus omnis cibus & potus denegantur, satis adhuc obesi motibus convulsi vis e medio tollantur 437 , attamen si aetate fuerint provectiores, aut si unice cibus iis subducatur, saepe per longum tempus adhuc protrahitur vita,& demum tabidi succumbunt 438) quin reserat Cl. voLTELEN casum foeminae, quae per septem annos patis vegeta solo potu vixit, ac certe diutius adhuc.vitam protraxisset, nisi morbo fuisset peremta 39b, hi casus i

terim rarissime occurrunt.

Rationem vero moriendi illorum , qui convulsionibus succumbunt, non determinare ausim, eoque minus quum& illa diversis in temperamentis sorte non sit eadem; praestat igitur, dum sussciens observationum copia hac in re

437 Vid. Mollo AONE t. l. T. II. Lib. III. Epist. XXVIII. Art. U. & VI. MALLER OV. Pathol. Obs. XXIV. p. 48. & 49. 438 au Ys c Hrus l. l. T. I. Obs. LXVIII. p. 64. BON NE-Tus Sepulchret. A t. T. lI. Lib. III. Seel. II. Obs. XVIII. p. II. I. F. voLTELEN Diatribe Medica memorabilem septennis apsulae Historiam exhibens Cap. VI. p. o 8.

4 9 Ibidem c ita quinque priora.

314쪽

desideretur, nihil certi pronunciare, sed potius rem in medium relinquere. In quarta demum specie; si vermes in ejus fuerint causa, iis expulsis, satis cito pristina redit sanitas; quod si econtra Tabes a calculo nascatur, prognosis est ominosa, ac plerumque ejusmodi Tabes morte terminatu'; pro aegroti tamen habitu, ac pro calculi sede & mole de vita magis vel minus periclitantur aegroti.

GENUS SECUNDUM.

I. L8o. Quotiescumque vel a bile per vase lymphatica

hepatis ad sanguinem delata, vel a stimulo alio quocumque solida ita afficiuntur, ut naturalis Corporis Humani color in flavum, bilis colori simillimum, viridem subinde, aliquando & subnigrum mutetur, toties illa morbosa anctio dicitur Ieterus. Quemadmodum omnium fere morborum theoriae hucusque aut acritatibus, aut obstructionibus nituntur , se etiam practici in determinanda Ieteri causa proxima de obstructionibus cogitaverunt, assumseruntque, eam esse impeditum essuxum bilis ex vesicula fellea in intestinum duodenum, imprimis obstructione Ortum; CULLEN Us interim, quum in I icis haud raro alvum naturaliter bilo tinctam, imo aliquando vomitum materiae biliosae obser-yῖstcx, pro acri, quo pollebat, ingenio, optime perspi

315쪽

eiebat, impeditam bilis in duodenum evacuationem non semper in Ieteri esse causa, attamen ut ad stabilitam theoriam Naturae operationes accommodaret, statuit, Ieterum duplici modo oriri posci aut nempe impedito bilis in canalem cibarium transitu, aut illius absorptione in cavo i

testinati, quando scilicet in illud bilis solito majori copiaeVacuabatur, addidit tamen, ultimam causam raro acci

3. 28 I. Hanc autem opinionem cum Naturae phoeno menis haud congruere, nisii fallor, sequentia demonstrant.1'. Si vasa absorbentia vesiculae felleae bilem qua talem assumere valeant, cur non semper illam hauriant, quum in statu sano numquam non insignis bilis copia in cystide contineatur, Dum ergo, uti ex allato argumento liquet, vasa absorbentia id non efficiant, ac nihilominus juxta vulgarem opinionem impeditus bilis cystidae in duodenum effluxus plerumque Icteri sit causa, necessario sequi debet, ut cy-stis in Ietericis semper insignis bilis copia praeternaturaliter repleta inveniretur, contrarium autem saepissime accidita'. Quod si ab impedita bilis evacuatione, & ab ingente ejus in vesicula sellea collectione Ieteri origo praecipue esset petenda, hydrope vesiculae selleae laborantes, ubi cystis maximopere reperitur distenta, etiam Ietero summo gradu assicerentur, interim observationes docent, in iis saepissime ne minima Ieteri indicia adesse i . 4'. In

316쪽

'. In Cystide saepe ingens quantitas calculorum post

mortem suit reperta, absque ut unquam vel minimum I

teri indicium apparuerit et . 5'. Vesiculam felleam, ductumque cysticum obstructa& plane impervia fuisse absque Ietero, multis exemplis Probavit Ill. Most GAGNIUS 4 3 .

6'. Quin RICHΤZRUs summum Ieteri gradum in Qemina observaverit, color ejus accedebat ad nigrum, urina erat fusco flava, foeces alvinae bile tinctae, imo aderat vomitus biliosus, inciso interim cadavere patuit; vem

culam selleam hoc in corpore prorsus desiderari ).79. Nec dees: casus, qui extra dubium ponit, tum vasa lymphatica cystidis bilem ex cystide non absorbere, tum ductu cystico licet penitus obstructo, haud Icterum in

de oriri: resert enim Cl. GInso N casum de puero duodecim annorum , qui delapsus ex alto iri hypochondrio deXtro gravem acceperat contusionem , & tandem post varia mala perpessa Hydrope perierat. , , Aperto cada-

317쪽

EIUSQUE CAUSI s. sor

vere inventa fuit vesicula fellea molis prodigiosae , ,, octo libras bilis solito spissioris continens; ex qua jam

se varii sacci concentrici formati fuerant, quorum unus, , alterum excipiebat, omnes cystidis figura interna eranto donati, ac unice invicem differebant, quod nimirum es- , , sent tanto firmioris consistentiae, quanto magis propi is qui erant cystidis lateribus; isti autem, qui versus cem ,, trum cystidis haerebant, erant teneriores, & minus opaci, se ductus communis choledochus solito amplior erat, reis pletus parvis & spongiosis calculis coloris flavescentis, qui aquae immisit innatabant; dum interea, durante toto se morbi decursu, nullus color ietericus in cute fuit obse se vatus 4 5 . Non dubito itaque ex his omnibus una cum ΜοRGAGNIo concludere , obturato collo vesicae lalleae, non sequi Ieterum, nisii simul quoque ductus commmunis obstruatur 446) , tamen non ita saepe accidit : sunt ergo calculi in vesicula fellea haerentes eatenus tantum ceu Ieteri causae considerandi, quatenus cystidem irritando, aliquando stimuli adinstar in organa bilem secernentia agunt, ulteriorem secretionem inhibent, eorum ostias pastice contrahunt, bilis effugum ex iis impediunt, ac vasa absorbentia, quae teste so ZΜΜgRi Noto Ibin ipsa hepatis substantia admodum numerosa dantur, ita dis 44s Cs Mediocι Iadis and Observat. Vol. II. Art. XXX. a

318쪽

li seris remorantem bilem hauriant, atque per ductum thoracicum sanguini reddant. S. 282. Nec ad Naturae phaenomena explicanda sussi- cit cUL LENI AN A Hypothesis, fore, ut scilicet aliquando hilis, majori copia ad cavum intestinate allata, ibique ab absorbentibus hausta, Ieterum excitaret: praeterquam enim quod illa non est nisi mera assumtio. quaeque nullis plane nititur observatis, in statu sano numquam non magna bilis quantitas in intestinis adest, possunt ergo semper bilem attrahere vasa lymphatica, si nempe bilem qua talem assumere sunt paria, sed quamvis ponamus, bilem ex cavo intestinatia lymphaticis auferri, minime tamen inde oriretur Icterus, quum illa vasa per multas glandulas adhuc transire debeant, antequam se ductui thoracico inserant, sicque ergo ob vim ag1milandi, qua istae pollent, una cum ceteris liquidis in

humorem homogeneum mutaretur absorpta illa bilis, ac impediretur, quominus noxios effectus praestare pos

set.

f. 283. Constat igitur non , sicuti vulgo putatur, bilem cysticam sed solam bilem hepaticam Ieterum producere:

illa vero operatur vi stimulante, qua solida in certos motus inducit, quorum essectus est, ut secernatur materies pec aliaris, Ieterica diista, quae pro varia agendi ratione aut totius corporis peripheriam, aut tantum illius partem colore flavo, viridi vel Jc nigro induit; hinc non tantum a bile, sed etiam a bene multis aliis stimulis absque ullo bilis in sanguinem refluxu vasa ita possint disponi, ut totum sy- ite ina sanguiserum quasi in organum bilem praeparans mu Ietur, quod ex sequentibus videtur elici posse.

319쪽

RIUSQUE CAUSIS. 3o3

l 1' Ut icterus a bilis ressu Xa nasci possit, requiritur il lassiciens tempus, ut ea copia in massa humorum occurrat, ij quae susscit ad inquinandum corpus universum; quum re-il sorpta bilis solitam viam per duelum thoracicum legens,l guttatim bene multis aliis liquoribus mixta sanguini ad-l naisceatur, hinc etiam per aliquot dies ante obortum Ieterumi nonnulla incommoda jam persentit aegrotus. Quum autem a terrore, ira, morsu serpentum, venenis, variiSque morbis ivno quasi momento oriatur Ieterus, certe hujus causa a bile in sanguinem refluente non facile admitti potest . 2'. Symplomata, quae aliis in cassibus futurum Ieterum praesagire solent, uti anxietas ad praecordia, dolor & tumor hypochondrii dextri, appetitus prostratus, doloresque colici, his in casibus ut plurimum plane desiderantur,

optimeque se habent hypochondria, indicio, hic nullam labem hepatis vel ductuum biliferorum in Ieteri esse

causam.

a'. Nec minus disserunt symptomata, quae durante morbi decursu observantur, etenim nullus ad hepatis regionem doloris aut ponderis est sensus, haud albicant excrementa, alvus non est constipata, facile & saepe plus solito fluit, libera ex hepate, & vesicula sellea ad duodenum est via; imo non raro ipsi vomitus biliosi observantur, nihil igitur impedit, quominus bilis ad duodenum transire possit

320쪽

4'. Requirunt etiam taleq Ieterici longe alia remedia, ac vulgo hoc in morbo commendari solent, ponamus V. g. morsum serpentis Ieterum produxisse. incidentia seponacea, antispasmodica, optata tunc nihil essicient, dum e contrapharmaca, quibus Venenum enervatur, ae illius noxii effectus in corpus humanum inhibentur, hic egregie condu cunt; indicio, Icterum his in cassibus esse derivandum, non a stimulo organorum biliserorum actionem turbante, sed ab alio directe in systema sanguiferum agente. 5'. In cadavere meminae, quae ex morbo regio cum hydrope juncta mortem fuerat passa, se invenit Τ U L- ,, PIUS hepar aridum. atrum, exsuccum, & instar codiis rugati corii ita in se contractum, ut vix aequaret genui-

ra aliquoties in cadaveribus Ietericorum etiam se observasse, testatur sWISTEN Us 45ob, unde manifeste patet, illos homines morbo regio laborasse, non ex refluxu bilis in sanguinem, sed ex alio stimulo morbose solida assi.

ciente.

6'. Icterum absque bilis refluxu oriri posse, veteribus

jam cognitum erat, etsi illius causam minus rite perspexerint, quum citra hepatis aut bilis culpam universam cutem, salivam, aliosque corporis succos flavescere posse, scripserint non tantum, sed etiam symptomata, quorum ope binae hae Ieteri species a se invicem dignosci poterant, accuratissime delineaverint, manifesto indicio, illam Iineri