장음표시 사용
361쪽
durit soa Morbus hic non observatur nisi in insantibus sex mensibus natis, & plerumque ultra decimum annum non excurrit dantur tamen huius regulae eYceptiones, nam vidi infantem tribus mensibus modo natum, qui jam Scrofulis laborabat, & curavi puerum quatuoris decim annorum , qui ex inveterato malo Scrofuloso Τ bem mesentericam contraxerat; in universum vero illa LEu si AN A regula cum naturae saetis congruit. S. 3Io. Scrosularum prognosis pro aegrotorum diathesi, pro illarum cum aliis morbis complicatione, & pro vario morbi stadio maxime differt, in genere tamen Scrosulae si absque complicatione cum alio morbo corpus satis vegetum affecerint, sique morbus non fuerit admodum prove tus, maxime sanationis spes affulget, curatio tamen est tardissima, ac taediosissima, imprimis quod si aegroti dicto medici minus obedientes justum vitae regimen negligant, plerumque essicacissima pharmaca nil essiciant: sin autem malum inveteratum jam Febrim Hecticam induxerit, prognosis quidem est ominosia, attamen in initio & tales aegroti possunt sanari, sed, quando illa Febris jam per longum tempus adsuit, & solida valde sunt degenerata, morbus Omnia eludit artis conamina , ac sola morte illa Febris terminatur: ceterum si malum Scrofulosum cum Tinea capitis
362쪽
aut tumoribus glandularum si junctum, nulla topic rum ope ista mala sunt retropellenda: vidi enim inde Epislepsiam fuisse natam, quae omnibus remediis resistebat,
donec tandem, morbi causa detecta, medicus Aethiopem Amtimonialem una cum decocto stipitum Dulcamarae pra scripserit, quorum sub usu Tinea iterum prodiit, siluitque Epilepsia; si denique hic morbus cum aliis fuerit comis plicatus, pro Varia complicatione Scrosulae majus vel minus minitantur vitae periculum.
S. 3i I. Indicationes generales ad Srosularum curam sunt sequenteS.I'. Causae remotae, si adhuc adsunt, sunt tollendae, nisi enim illae deleantur, Scrosulae tolli nesciunt. 2'. Sensilitas nimia vasorum absorbentium est imminuenda, character glandularum conglobatarum ad materiem Scrofulosam secernendam debet deleri, ac solida ita disponi, ut materies morbosa plane subacta ad varia corporis emunctoria deferatur, sicque e corpore eliminetur. Hunc in finem conducunt Mercurialia, Antimonialia, Gummata
ferulacea, Assa foetida, Opium, Cicuta, Belladonna, Dulcamara, Digitalis purpurea, Murias Barytae, Murias Calcis, Spongia tosta, Salina, Sapones, Extracta herbarum
a'. Tus- sos in Utor resolventium nomine, quod istud nomen, incongruum licet, huc usque adhuc in schola Medica vigeat, neutiq9am vero. quod re vera agant resolvendo, etenim obstructio hic adest nulla, quid ergo resolverent 2 insuper admodum probabile est, illa pharma ca lOBSe alio modo, ac vulgo creditur, operari; Mercurius dulcis
363쪽
da purgantia tum ad materiam morbosum ad cavum intestinate depositam, tum ad ipsam primarum viarum sabu
q. Hisce peractis demum roborantia in usam sunt v canda ad absorbentium debilitatem tollendam, estque haec indicatio omnium momentosissima, eaque neglecta neutiquam. Scrosularum cura radicalis potest institui, nam etsi nonnunquam aliis pharmacis omnia Scrosularum symptomata tollantur, manet nihilominus, nisi roborantia propinentur, aegrotorum ad illas dispositio, atque ocius vel serius plerumque de novo sese manifestent Scrofulae. Cortice vero Peruviano, Martialibus, amaricantibus, eupepta &facilis digestionis diaeta praesertim illa cura corroborans absolvitur.
g. 3Iet. De horum remediorum usu, ubi & quando scilicet indicantur, nil dicam, quum Ill. ΗUFEL AND in egregio suo tractatu de Scrofulis optime hac de re eg rit 5o6 ); unice moniturus, quod lac ex Scrofulosa dia- thesi tabidis haud conveniat, sed serum lactis illis optime conducat, quodque aliquando ob summam aegrotantium
tum vi quadam antispasmodica & sedativa agere putat ' . so6 CL Hu ra L A Nn l. l. Se t. III. Cap. II. p. 148. st seqq.
364쪽
debilitatem e re sit, mox ab initio morbi roborantia cum resolventibus & anodynis jungere, sicque secundae & ter tiae indicationi simul satisfacere. S. 3I3. Quod si vero omnia artis conamina sint frustranea, ac status aegrotorum convertatur in pejus, breviori vel longiori temporis intervallo succumbunt Scrofu-losi, moriuntur autem imprimis triplici modo aut nempe
Hydrope e vita tolluntur sopb. Talis moriendi ratio accidit vel quia resorptio materiae secretae absorbentium constri tione spasmodica per longum tempus fuit impedita , vel quod lymphaticorum motu irregulari depositio materiae
. aquosae in aliquod corporis cavum fiat; aut Tabe m senterica pereunt, quo in casu quotidie magis degenerantur, induranturque glandulae, ac tandem illorum organica compositio prorsus destruitur; agit insuper stimulus morbosus continuo in totum corpus; hinc saltem plerumque huic glandularum degenerationi accedit Febris hectica, sicque simili modo, ac in Phthysi partim impedita functione organi ad vitam necessarii, partim ex fracto totius corporistono ob nimium stimulum diem obeunt supremum ; vel denique moriuntur ex Tabe vel Phthysi pulmonali, si scilicet Materies Scrosulosa metastatice ad pulmones fuerit deposita , ibique excitaverit vasorum suppurationem , uti
non raro fit so8b quam moriendi rationem in capite de
Phthysi pulmonali supra jam pertractavi. G L.
365쪽
1i . Quoues in infantibus obtinet morbosa condi
tio, cujus effectus est, ut ipsa ossa. stabilitate sua amὶssa, flexilia reddantur, toties illud malum Rhachitis dicitur. Causae proegumenae & procatharcticae iis Scrosularum sunt similes, aeque enim ac in Scrofulis praedispositio potest esse hereditaria, si nimirum parentes fuerint cacheet, ci aut labe quadam debilitati; simili modo ac in Scrofulis illa praedispositio ad Rhachitidem justa vitae victusque
regimine deletur, & e contra aeque ac prava vitae victusque ratione sanissimi infantes Scrosularum praedispositionem contrahere valent, sic & idem quoad Rhachitidem obis servatur; nec clima, aerisque conditio utriusque morbi praedispositioni favens differt, sed uterque morbus idem clima, eandemque aeris conditionem amat, ac pari passu easdem regiones infestat. Causae occasionalis vice saepe
fungitur ipsa corporis evolutio, quia stimuli naturales leviter modo aucti in debili & irritabili corpore infantili ad seminia morbosa in actum ducenda suis ciunt, quamob-rςm saepissime dentionis tempore Rhachitis se manifestat, plerumque tamen Variolae, Morbilli, Tussis convulsiva aliaeque potentiae nocentes cum seminio morboso ad Rhachitidis existentiam concurrunt, ita ut eorum morbo-
366쪽
rum in locum haud raro substituatur quasi Rhachl-ris 5Q9 . 3- 3 5. Quum autem eaedem causae iisdem sub conditionibus semper quoque eosdem praestent effectus, ac causae Rhachitidis remotae iis Scrosularum sint similes, sequitur, utriusque morbi indolem debere esse analogam, analogam dico non plane similem, dum uterque morbus diversa exhibeat symptomata. Consistit ergo Rhachitis
etiam in systematis lymphatici debilitate cum aucta illius sensilitate juneta, sed differt ille morbus a Scrosulis gradu, & quidem ita, ut nostra ex sententia debilitas in Rhachitide sit major, ct vasorum absorbentium sensilitas, aetatis habita ratione, si minor quam in Scrofulis. g. 3I6. Rachitidem autem Scrosulis quoad indolemese analogam, confirmatur sequentibus. In Aetas infantjlis, quando debilitas & sensilitas maxime vigent, tantum non sola hoc morbo laborat; omnium autem partium corporis infantilis, uti Cl. KORTU sui Optime monet, se longe debilius est systema lymphaticum, ,, simul vero & irritabilius, lanistio e contra hujus syste-- matis longe majoris est momenti in insantibus quam qui- ,, dem in adultis: plus enim illi egent liquore nutritio, is quam hi: qui restitutione solum amissi opus ha- bent
367쪽
is bent mirum, quod iuniores adeo saepe systematis absorbentis vitiis assiciantur. . st'. Ex Rhachiticorum toto habitu, qui debilitatem de
s'. Ex roborantium usu, illa enim saepissime curam absolvunt, dum absque eorum usu quidem morbi symptomista tolluntur, neutiquam vero ipsa morbosa conditio aufer
R. Sensilitatem in Rhachitide morbose fuisse auctam, docent morbi symptomata, quorum pleraque quasi effectus cujusdam stimuli aestimanda sunt, nec minus hoc probatur ex essicacia eorum, quae stimulum enervare solent, v. g. soda , terrae absorbentes &Q utpote quae sere semper mor bi sy mplomata egregie tollunt. sq. Infantes, a parentibus Scrofulosis ortos, malo Rhachitico prae reliquis actigi observavit CULLENus csti &ΚORTUM, facile unum morbum ex altero nasci docet siet , indicio inter utrumque magnam esse assinita
6'. Sed imprimis Rhachiticorum dissectiones probant, conditionem morbosam in systemate lymphatico haerere. In . ejusmodi enim cadaveribus invenitur hepar semper, lien, ceteraque viscera plerumque volumine & pondere aueta, vasa lymphatica solito majorem habent amplitudi- nem, mesenterii, pulmonum, hepatisque glandulae congloin
368쪽
globatae semper tument, aliquando illae reperiuntur induratae, imo nonnunquam earum nonnullae totius organicae
compositionis destructionem fuerunt passae sis , indicio morbi sedem in lymphaticis & quidem . in glandulis conglobatis esse quaerendam.
Est igitur Rhachitidis causa proxima, minime cuti v EI-R Acius asserere non dubitavit) acrimonia acida ex int stinis absorpta, & ad massam sanguineam delata, cujus ope sanguis, imprimis pars illius serosa ita degenerat, ut Rhachitis producatur, sed e contra oritur hic 'morbus toties, quoties praedispositae glandulae lymphaticae a potentia nocente in actum ducantur, atque tunc a specifice mutatis it lis glandulis secernitur materies peculiaris, quae vulgo Rhachiticae sub nomine Uenit. 3l7. VBI RACII autem opinionem, inconsulta natura , fuisse stabilitam, praeter ea, quae jam attuli, sequentia
19. Nonnulli insantes Rhachitide corripiuntur, teste ipso VEIRACIO, abSque ut unquam minimum acidi in primis viis indicium apparuerit 5I4 , vicissimque bene multi insantes, probante experientia, miserrime primarum viarum
369쪽
acido laborant, & nihilominus numquam Rhachitide assi
st'. Prima morbi orientis symptomata debilitatem, &languorem principii vitalis solummodo arguunt, ac non nisi in provectiore morbi gradu humorum Observatur dege
39. Sola roborantia, imo balnea frigida saepe persecte Rachitidem sanant, dum e contra an tacida absque roborantibus saepe nil essiciunt, aut ad suminum morbi symp- tomata tollunt sis b. 40. Demum V EI RACII sententia sanae physiologiae, cui tota praxis niti debet) omnino repugnat , uti pulchre demonstravit Cl. HEI Ng dicens: se nonnulli in cacochy- , , mia acida proximam Rhachitidis causam ponunt, acidum enim in primis viis generatum, di a vasis laict eis suscep- tum chylum & sanguinem in spissare, omnibus sympi matibus in Rhachitide conspicuis ortum praebere, ipsa- que ossa emollire arbitratur. Sin autem naturam acidi , , irritantem, & oeconomiam corporis humani irritamen- ta quaecumque aversantem re ne contemplemur; haud ,, satis firmo talo sententiam hanc niti apparebit. Acidum , enim in primis viis exortum, vasorum laeteorum initiis, , summopere irritabilibus, dissicillime sane excipiatur; sin se autem mitior & dilutior ejus pars cum chylo tandem ,, absorbeatur, ob longum per vasis lymphatica & glandularum an stadius iter ita subactum A commutatum erit,s, ut, cois conia ετ otii, l. l. p. a 4. & I. i. s. z726.
370쪽
,, ut, si sanguini demum advehatur, naturam suam jam pla- ,, ne exuerit, & ossibus emolliendis haud amplius iussi ciat. Hoc ita esse, tot insantes & adulti nos docent, is qui, licet acido miserrime vixentur, Rhachitide non cor- ripiuntur. Non intelligo insuper, quare in infantibus,, tantum, nec in adultis etiam Vis haecce Rhachitidem pro- creandi acido insit; qui demum fieri possit, ut tot &is tam variae causae, quibus saepe nulla acidi gignendi imis esst vis, morbo huic ansam praebere possint VS. 3I8. Effectus degenerationis Rhachiticae systematis
absorbentis sunt sequenteS..1'. Spastica vasorum lymphaticorum contractione resorp-tio materiae secretae impeditur, oriunturque sic saepe oedemata manuum & pedum, tumores lymphatici, imo nonnunquam Hydrops universalis, quae phaenomena initio morbi emeticis quibus scilicet spasmus absorbentium tollitur) cito evanescunt, sed remanente causa moX recumrunt, demum persistunt, ita ut tandem non raro Hydrope perimuntur aegroti si p).a'. Ipsa diathesis Rhachitica, quum enim continuo a degeneratis glandulis conglobatis secernatur materies illa Rhachitica, chylus illa imbuitur, isque sua vice rursus inficit sanguinem, per quem malum cum ceteris organis communicatur, nascitur tunc diathesis Rhachitica.