De morte et varia moriendi ratione

441쪽

EIUSQUE CAUSIS.CLAs SIS DUODECIMA.

VITIA ST STEMATIS SECRETORII.

systematis secretorii nobis dicuntur tales, in quibus absque Pyrexia idiopathica, Neuros, &Cachexia vasa secernentia excessum, aut degenerationem patiuntur: addidi, quod bene notandum, sine idiopathica Pyrexia, Neurosi, & Cachexia, quum, licet systematis secretorii morbi ad suam existentiam memoratis morbosis conditionibus minime indigeant, eaeque in horum principio tantum non semper desiderentur, nihilominus in ejusmodi morborum statu provectiore plerumque harum una alterave occurrat; immo quandoque omnes cum vitiis systematis si cretorii junctae reperiuntur: attamen sunt tunc haud idio pathicae, verum, aut tantum corporis sympathiae debentur , ac vitiorum systematis secretorii curatione & ipsae tolluntur, aut ad summum aliquando sunt deuteropathicae. Dum autem secernentis systematis morbosae assectiones semper vel ad excessum, vel ad degenerationem reduci possimi, hancce Clastam in duos dividere ordines convenit.

442쪽

f. 372. Quoties nimia pinguedine corpus humanum

adeo tumet, ut functiones homini naturaliter propriae aut plane non , aut saltem haud sine molestia peragi valeant, toties oritur Polyarcia. Causae hujus morbi proegumenae sunt mollior corporis habitus, aetas infantilis, media, sexus sequior, quae sub - jecta, uti optime monet GA UBI Us, eo inclinant 685): quum interim eXperientia doceat, ejusmodi homines, licet etiam vitae victusque ratione causas Polyarciae occasionales potius arcessant, quam evitent, saepenumero tamen a Polyarcia manere immunes, liquet, allatas causas ad rei explicationem non susscere, sed insuper admitti debere quamdam solidorum ad Polyarciam dispositionem a determinata eorum constitutione derivandam; quae sententia confirmatur exinde, quod quandoque ipsa corporis evolutio ad semi- 685 Cons. l. l. s. 39 . p.

443쪽

mlnium illud morbosum in actum deducendum sussiciat, cujus rei illustre exemplum e ila in Phil. Trans. 686 ,

ubi legitur casus alicujus Viri, qui modo viginti novem an mos natus statura fere senipedali, Ventris peripheria prope septem pedali accumulata pinguedine adeo erat suffusus, ut sexentorum & novem pondo nudus esset, ac trigesimum vitae annum non complevit nullo prorsus morbo aliter correptus. Ceterum causae procatharcticae sunt lautum &opiparum vitae genus, Vita deses, otium, neglectus corporis motus, quae omnes in praedispositis malum produ

cunt.

Natura hujus morbi vulgo asseritur consistere in dispositione nimis sana, uti sunt, qua plus nutrimenti ex ingestis adsumitur, quam corpori usui esse potest 687 : d bito interim maxime, an quidem illa hypothesis cum Naturae factis satis congruat; dantur enim multi plethorici, qui gradatim evacuationem artificialem superabundantis sanguinis copiae sibi instituere coguntur, quique interim potius macie quam obesitate laborant; insuper, ut supra vidi mus , ille morbus absque ullo diaetae vitio quandoque nais itur; repugnat demum illa sententia morbi symptomatibus, dum provectiorem saltem illius gradum semper concomitatur principii vitalis torpor, immo omnes secretiones,

solam adipis si excipias, languent & imminuuntur. S. 373. Videtur ergo potius morbi indoles consistere in

444쪽

DE MORTE

23 in peculiari praedispositione organorum, adipis secretioni di-Catorum, sive, ut clarius nae exprimam, in nimia ejusmodi organorum Irritabilitate, sive ad stimulum sensilitate, cujus effectus est, ut intra datum temporis spatium plus solito adipis conficiant. Quum autem sit generalis Naturae lex, quod ad organa, quo plus exercentur, & quo magis e rum actio viget, eo plus quoque sanguinis afferatur; & ille stimulus sanguinis adlati sua vice rursus secernentium actionem incitet, necessario sequi debet, quod ille morbus in dies magis magisque increscat, ita, ut ceterae C. H. partes tandem debita sanguinis copia, qua, ut rite nutriantur, egent, defraudentur, ac sanguinea massia fere tota in gratiam adipis secernendae consumatur quali; saltem

hacce cum explicatione congruunt admodum non tantum morbi symptomata, sed etiam phaenomena, quae in ejusmodi cadaveribus observantur: sic v. g. ex Miscellanias Nat. Cum refert Cl. v AN GEUNs de viro quadragesimo secundo aetatis suae anno sine ulla violentia exstincto ex

sola ingenti pinguedinis copia: se fuisse ipsi in vastissimo

,, corpore ossa subtilissima , musculos perteneros, magisse membranosos quam carnosos, ita ut omnis in toto cor- ,, pore vera caro decem libras ad summum excedere non ,, potuerit manifesto indicio non ex materia nutritia abundante, sed eX perversa actione organorum, adipis secretioni dicatorum, haud sine ceterarum partium nutrimenti defraudatione Polyarciam oriri.

445쪽

EIUSQUE CAUSIS. 429

S. 37 . Quod hujus morbi prognosin attinet, lubens

MAc Ast in II sententiae subscribo , scilicet hoc morbi genus eo esse miserius, quia Vix ulla sanationis spes datur: ut ut ergo dissicilis, tentanda tamen est hujus morbi cur lio, quem in finem diaetam tenuem strictissimam vegetabilem, corporisque exercitia ceteris antecellere putat CUM LENUs 6890: videtur tamen tali modo unice malum mitigari. Pro hujus morbi medela laudantur insuper acetum vini acetum squilliticum, sapones, imo ipsa aqua mephitica, quae remedia , si ad Polyarciae curationem albquid valeant, saltem Chemice solvendo adipem non operantur, cui tamen scopo ab auctoribus fuere commendata 69ob: GIRTANNRRUs commendat valdopere hoe in morbo Gas Oxygenium, & a sane ab una parte vid tur ejus usus convenire, quum violentissimi stimuli adinstar plurimum eXcitet vires vitales, atque ita spem praebeat, fore, ut stimulando totum corpus impediretur pro parte ad minimum nimia illa adipis secretio, ad quam videtur requiri vis vitalis minus vegeta, & simul incitarentur vasa

lymphatica ad adipis absorptionem; ab altera tamen dissitendum etiam non est, insignem Oxygenii copiam, quae adipis compositionem ingreditur, de successu hujus Gas in

Polyarcia non leve movere dubium. Attamen dum remedium , cujus ope Polyarcia sanari possit, huc usque pro- stat

446쪽

DE MORTE

η ostat nullam, atque absque aegrotantium damno Gas oxygenii tentamen institui potest , videtur non obstante memorata illa dissicultate hocce in morbo illius periculum esse faciendum. 375. Sin vero, uti plerumque accidit, mali curatio artis limites excedat, quotidie principii vitalis torpor increscit, augeturque omnium functionum languor, in diri magis & magis ad motus redditur in γtus miser, ac demum moritur, seu potius vivere desinit, nam, si dicendum ut res est, per sat longum tempus jam moribundus jacet; quia morbosa illa adipis quantitas stimuli venenati instar in corpus agit, organorumque functiones opprimit, aut imminuit re agunt quidem organa ad stimulum, & vitam tueri conantur, sicque illa utcumque revera sat diu sustentatur; sed, dum organorum vigor & ad stimulum reactio quotidie

decrescunt, tandem prorsus opprimitur illorum actio, stimulo cedunt, onerique succumbunt solida, ac oritur mors, quae lento gradu accedens placide hominem obrepit. Attamen plerumque Polyarcia laborantibus talis Euth, nasia haud contingit, raro enim adipis per totum corpus suffusio est adeo aequalis, ut omnes functiones eadem vi invadat, hinc si unum alterumve organum ad vitam necessarium ceteris partibus plus pinguedine circumdetur, illius functio opprimitur, quam Oppressionem semper cito sequitur totius corporis mors: ob hanc vero causiam obesi ple

447쪽

EIUSQUE CAUSIS.

43 IORDO SECUNDUS:

v IS SECRETORIA DE GENERATA.

S. 6 6. I Ioeco in ordine systematis secretorii actio

semper reperitur degenerata, atque morbose assecta organa secernentia numquam non creant materiam peculiarem in statu sano prorsus desideratam, quae pro varia organo rum secernentium nova modificatione diversa etiam sub forma sese nobis osteri.

g. 677. Diabetes est urinae praeternaturalis & plerum

que copia immodica secretio. Binae hujus morbi dantur species; una, in qua urina aquea, pallida, inodora, ingestis longe excedens mingitur, quae species maxime occurrit; altera, ubi urina crassa turbida odoris, coloris & saporis observatur mellei: hac in specie, quae praesertim inter Anglos occurrit, &praecedente observatur rarior, non semper immodicum

448쪽

urinae est profluvium, sed quandoque sola qualitate peccat

Causae huius morbi praedisponentes sunt omnia illa,

quae systema uropoleticum labefactant, huc pertinent v. g. abusus aquosorum imprimis tepidorum, diuretica validiora, abusus fermentantium liquorum, nimius aquae thermalis potus, imprimis si valide urinam cieat, Iulercurialium& resolventium usus diutursus, nimia Venus &c. Causae occasionales sunt, quae systema uropoleticum irritando urinae secretionem nimiam, interdum etiam perversiam producunt; huc pertinent perspiratio impedita, primarum viarum saburra, vermes, metastasis materiae morbosae versus renes, quare etiam post diversos morbos tam acutos quam chronicos saepe Diabetes observatur. S. 378. Agunt ergo causae procatharcticae hujus mombi stimulando, quod & probant morbi symptomata V. g. dolores urentes, & lancinantes circa renes, praecordiorum ardor & anxietas, cordis palpitatio, pulsus irregularis ac dolor vagans per artus, eX quibus argumentis, nec nouex selicibus morbi curationibus, solis antispasmodicis peractis, Ill. Ricu TER Us conclusit, Diabeten esse morbum spasmodicum, absque ulla praegressa debilitate renibus inductam 693). sed licet facile largiamur, esse quandoque

449쪽

sano licet systemate uropoletico, ille morbus oriatur; ab altera tamen vero etiam negandum non est, plerumque syllematis uropoletici debilitatem majori vel minori graduceu causam Proegumenam ad Diabeten concurrere, imo& aliquando' renum debilitatem praecipuam morbi sistere Causam. Probatur hoc ex eo, quod in hominibus, iisdem sub conditionibus positis, unus Diabete corripiatur, altero manente a morbo immuni, indicio, plerumque non sussicere stimulum , sed requiri praedispositionem quamdam, quae si desideretur, stimuli actio est nulla ; conssirmant porro

nostram sententiam sYDEN HAMUS, BUCHAN, MACBRI

DI Us, BURsERI Us, aliique viri in arte nostra praeclari, utpote qui docent, praegressi, morbo, aliave ex causa debilitatos prae ceteris Diabete assici, simulque eum morbum saepissime solis adstringentibus, roborantibusque sese curasse asserunt' 694b. Cum illis non tantum facit Cl. I. FRANK, qui testatur, se hunc morbum roborantibus &cardiacis, v. g. C. P. Vino Malaccenci, radice Serpentariae Virginianae &c., aliquando feliciter curasse, illaque pharmaca prae ceteris in Diabete convenire, sed etiam ingenti observatorum numero probavit, fere semper ad Diabeten

certum debilitatis requiri gradum 695 ). Videtur ergo in

p. 3O7. & 3o8. nec non Proces. Integr. in morbis fere omnibus p. 3I8. B UcHAN l. l. Cap. XXXII. p. 373. S. 374. MACBRIDE l. l. P. 22s &BU R SERI Us l. l. Vol. IV. Cap. XVII. p. 49 I. & 492.

69s) Cf. I. FRANK Ratio Instituti clinici Ticinensis. Viennae 1797.

450쪽

DE MORTE

doles seu natura Diabetis consistere in quadam systematis uropoletici debilitate cum suinina ejusdem irritabilitate jundia. g. 379. Laborant igitur hocce in morbo renes, uti hodie

consentiunt omnes; tinnao plerique statuunt, Diabeten esse meram assectionem morbosam systematiS uropoletici; sin autem morbi symptomata accurate consideremus , videntur haec esse talia, ut minime ex solo systemate urepotetico morbose adsecto eXplicari valeant; saepe enim in Diabete correptis enaisium per urinam liquidum longe superat in gestorum copiam. Hoc bene multis exemplis probare facile admodum es et, sed brevitatis studio in rei probationem unum alterumve modo exemplum in medium proseram: resert Cl. D OBSON casum de viro Diabete correpto, qui quotidie urinam ad libras viginti octo evacuavit, etsi ingestorum quantitas ad summum libras quatuordecina non cxcesserit, qui interim per octo jam menses c tali modo vitam protraxerat 696). Memorat RICHTERUS casum viri, cujus urinae copia quotidie fuit librarum triginta , quique absque insigni debilitate hoc malum jam per quatuor hebdomades fuerat passus 697 . Quum autem corpus ejusmodi hominum, licet totum in aqua dis- suxisset, tamen ad paucos modo dies, nedum ad tam longum temporis spatium tantae jacturae ferendae fuisset impar, nihil aliud ex allatis exemplis concludi potest, quam quod

6 6) CL Medicat. Observat. and Inquirier VOl. V. Art. 27. P. 298. & tribus seqq.