장음표시 사용
141쪽
esse ienda quae assequi naturae viribus satis commode .non poterat; ita malorum spirituum opera usus nonnunquam videtur, quo magis verorum elueeiceret miraculorum
splendor; ideoque eaeodaemoni potestatem secit, mira quaedam patrandi, qua praeter hane Dei eoneellionem non gaudet. Quodsi enim ὸaemones aut angeli vi sua mira possent edere, experientia id certς, idoneisque constaret argumentis. Jam quae in steris litte- ris leguntur magiae exempla, huius sunt Omnia generis, nec licet nobis ea eo, quod factum test interdum Deo permittente, id fieri semper, fieri hodieque, eoi cludere. . Muciam autem omnem legibus vetuit Deus, ne homines arti vanae navarent operam, et
quae raro fiunt, posse se semper esscere sibi persuaderent. Ad patres autem eeclesiae
'quod attinet, . eorum auctoritas pondere non superat cujusvis alterius hominis fidem, eaque adeo ex iis, quae ea perii liunt ipsi. aut ab aliis fide dignis acceperunt, metienda. Iam nemo eorum dedita opera, et examine adhibito accurato, in ea quae serebantur de
magia, inquisivit. Superest aliud adhue argumenti genus, quo magiam diabolicam studuerunt nonnul- Arm-li defendere, idque haud intimum speeie prima. Sagae ac malefici morbos inferre hominibus vulgo perhibentur, idque revera ita sese habere constat vel inde, quod morbo. M Dibriam sunt quaedam genera e causis physicis non orientia, quibus a tecti ea perpetrant, quae fieri ah bominum nemine, nisi a daemonibus adjuto, queunt. Reserenda huc prae ceteris acus, serri aut ollarum fragmenta, ranae, lacertae, aliaque id generis per vomitum ab aegris ejecta, acus e brachiis aut aliis eorporis partibus, quo deferri a causis physieis hequeunt, extractae, corporis agitatio et convulsio mira, quot in sublime aegri interdum elevantur, et iam per aerem videntur, abstinentia ab omni cibo potuque per dies
complures, absque ullo corporis detrimento tolerata, vires humanis aut aliis consueti longe majores, quaeque alia sunt argumento, daemonas a magis hominum corporibus es.se immissos, id quod aegri, exorcismis praesertim coacti, satentur et ipsi. Quod si ita.
que eaeodaemones in hominis intrant corpus, .si a magis eo mittuntur; multa eos praeterhaee posse in nostra hae sub luna regione, adeoque non omnem magiam esse vanam, rocte concluditur. Multa hane in rem solent a magiae patronis asserri exempla, eaque adeo certa, ut Nee negari plane nequeat suisse, in quibus eiusmodi morborum pliaenomena sint observata. Prius tamen quam quiequam ulterius de his definiamus, in duo haec exempla sunt gene- iu.it. ea dili, escenda; alia enim narrantur ab hominibus, accurate in omnia, quae ibi cernebant, ae studiose non inquirentibus, nee artis medime, fraudumque humanarum satis peritis. Hi miraculo rei in stuporem acti, in majus omnia auxerunt, multa aliter ae ev Merunt, viderunt aut audierunt, et quanquam boni alias fuerint viri, nee ad eredenda omnia nimis proni; occupati tamen semel opinione, diabolum thi omnia agere, hute nescia et inviati cetera aeeommodarunt, taliaque viderunt multa, qualia rumor et plebis eredulitas sngula finxerat. His itaque in omnibus fides non est adhibenda, detractis autem. quae fieri per leges et vires naturae nequeunt, nihil lupererit amplius, quam quod in aliis etiam, licet diarioribus, morbis experientia demonstrat. Alterum genus est ei rum, quiaeeurate. summoque studio in omnia inquisiveriint, .nihilque sbi proposuerunt narrare,
nisi quod satis haberent compertum, er in quo ab omnia erroris periculo scis arbitrarem
142쪽
eur esse tutos. Iam quicunque ita sunt hae in re vecsati, semper pronuntiarunt, qui o sessi perhibebantur, eos aut morbo laborare melancholico, aut convulsionibus esse obnoxios, aut quod pessimum, de industria fraudes texere, ae ultimum quidem genus esse sequentissimviri. Quod attinet autem ad vires humanis majores, et motum per aerem, haec se te nunquam vidisse, quin qui tantis serebantur viribus praediti, eos sese eompe cere facile potuisse; ranarum, aeuum et similium vomitum neri fraude, qua e manicia ea excutiantur, aut in Ollam ante clam condita, proserantur; verbo, quaecunque ad demonstrandum adhibentur diaboli hae in re ministerium, fraudibus omnia debem; haee sese non suspieari aut opinari, sed experimentis certissimis didieisse. ') Quae eum ira sint, eumque inter exempla morbosum diabolieorum pro eretis venditatorum nullum quod testimonio viri medicae artis satis periti, satis cetera cauti, ei: aeeurate satis ae diu in rem inquirentis confirmetur: concludere sine temeritate licet, totum id esse nihil. His argumentis, quibus nemo faeile resistet, eui sanum sineiput, quique in aestimando e tionum pondere, non omni prorsus destituitur sensu communi, essectum denique est; ut tota hae e magia plebeja eiiceretur e coetibus hominum non plane rudium litterarum. aut cetera ab omni ingenii cultu prorsus abhorrentium, exulatum missa in vicos et pagos remotiores ab urbium commercio, ubi inter rusticos simplieiores, infimamque plebem . adhue viget, et donee ignorantiae quicquam et credulitatis supererit, semper vigebi nunquam, nisi nova barbaries ingruat, inde emersura. Ne tamen exulis locus relinqueretur vaeuus, non serente hominum natura, ue ominem stultitiam stitim exuant, aut simul, solent namque homines adulti, infantum in Iancohibito aut emendato errore uno, prolabi statim in alium ei affinem:) irrepsit in eum se sim alterum magi 1e genus theosophieum et Catibalistieum, quo morbo adeo nostra laborat aetas, ut i ni mature succurratur, et philosophiae, unde cognomentum trahere hoe seculum assectat, auxilio resipiscamus; in aliam priori nihilo meliorem ruamus superstiationem. Qui hujus sit sceperia it patrocinium, non eadem Omnes ratione causam agunt: aliis Dei solius auxilio mira nos posse patrare assirmantibus; aliis, genios etiam inferiores, id est angelos ; aliis denique, mundi animam in partes vocantibus. Quo ipso satis jam constat, totam hane artem esse nullam : quodsi enim unquam ullus de genere hoe in gorum effecisset aliqua naturae vires superantia; dubium superesse de adjutore nullum' posset. Nee dicere etiam licet, alios Deum ipsum, alios angelos; alios animam mi indi in patrandis miraeulis adjuvare; cum horum tinus sussciat adjutor, nee sint entia praeternecessitatem multiplicanda. Quod autem majus est, eorum, qui tanto studio magiam sumserunt defendendam, et qua ratione magicae vires sint comparandae, docuerunt, ne. mo sese edidisse aut edere poste miracula asseverare est ausus,, suntque adeo hi omnes coeci, c eos conantes docere. Joannes Reuehlinus inter Cabbalistas nova quadam ratione mariam defendit ita tDei, restumque aliarum, nee non spirituum natura, ratione humana sibi relicta agnos ei nequie; quae proinde a majoribus sunt tradita per inanus, iis praecipue, quorum auctori-
143쪽
tas, testibus trieris sieris, est maxima, quique plurimum eum Deo sunt et angelis versa-υ, iis fides adlii benda. Cum itaque hae traditiones, a Judaeis studiose iervatae, naaximoque semper in pretio habitae, doceant, esse Deum inter et homines commercium intimum, cujus ope miraenia patrentur; id pro certo ponendum. Praeterea sacrarum litterarum eonstat testimonio, verbi alicujus ope Mosen et prophetas miracula patrasse, iidemque Apostoli adhibito Iesu nomine sederunt: est adeo verbum aliquod mirificum, quo rite usurpato nobis etiam licet esse miraeulorum auctoribus. m Haec sola est veri nominis magia. Nititur argumentum Reuch lini insta humano ingenio cupiditate, omnia quam aecuratissime noscendi, cui ut satisfiat, omnia arripiunt homines, unde augeatulleognitio, ne levissimis quidem stabsidiis spretis; quodsi ea uterentur moderatione, ut, quae nosse certa iis et explorata negent sciendi auxilia, ab iis abstinerent se tendi eupidit, rem: nihil hujusmodi rati uneulis inesse ponderis, facile perspicerent. Traditiones ii docent, quae rationi non sunt pervia, . nee argumentis e rerum natura duilis possunt deis monstrari; eo ipso jam sunt metito suspeetae, eum plurimas id genus traditiones singularum gentium esse absurdas constet, eumque manent eae e prima hominum ruditate aebarbarie, fingendi libidini magnopere indulgente. Omnis praeterea traditionis natura ipsa, fiat α' apud eunctos, et ab omni levitate abhorrentes derogat; famam omnem et quaecunque fando per manus traduntur, ineerta esse et fluxa, ἰpro cujusque homini ingenio et singularum aeratum genio aliter accipi, et plerumque augeri in majus luera, probe habentes perspectum. Qiiodsi igitur sint etiam ejusmodi de rebus divinis, spirituum-uue natura et colendi eos ratione, traditiones, a primis inde generis humani parentibus derivataeri parum tamen eae haberent auctoritatis, cum haud conitet, uec constare um.
quam satis possit, an pure taeereque sint ad nos per tot lecula transmissae; id quod non modo fieri per se nequit, sed vel eo toto omnem amittit probabilitatein, quod altum est de his rebus in sacris Iitteris, antiquissimas generis humani res narrantibus, silentiuiri quae eum sint ad lalutem hominibus a Deo traditae, utilissima haee, et quibus tantum inest ad felicitatem hominum momenti, profecto non praeteriissent Narrant denique
in alistae, doctrinae sundamenta sese a primis gentis auctoribus accepisse; at quis quam se fidem habebix hominibus nugacissimis non modo , sed mendaeii manifesti reis Z viae
enim de rerum omnium e Deo narrant emanaticae, deque ordine, quo singula e natura divina sunt profecta; a Platonicis in Aegypto demum acceperunt, nullumque plane exffiat, aut allatum hucusque est a Cabbatae defensbribus, argumentum alicujus momenthunde maior hujus doctrinae eruatur antiquitast. In vetere testamento nihil legitur, quod ab que ambiguitate omni faveat emanationi, quaeque ei demonstrando tolent a nonnulli adhiberi Dan is testiinonia, aliam serunt interpretationem; Persae, lucem et tenebras numina coaeva, s una inducentes pugnantia, ab emanatione sunt alieni; de Chaldaeis,
eum desint monumenta latis antiqua, assarmari nihil certo potest; philosophia denique
Orientalis, cuius antiquitatem jamni, nulla est, totaque temporibus Ptolemaeorum dobet originem. Fac autem, summe hanc emaniticinem esse antiquitatis; in pejorem ad lauamea res adducitur locum. Cum enim eonstet esse eam impietatis plenissimam. et ad panthe smum tenderer venerandam lianc traditionem . non possi; a viria divinis proficisci,
144쪽
I. cis m. Minis, quicunque ante post Reuchlinum de arte mulea us pie ad huius seeuli se.
Ag ii P e re medium seripseriant, ad Henricum Cornelium Agrippam ab Notrahem eonvertimus
orationem; iε enim lectis studiosissinie eorum libris, magiae inde eoncinnavit diseiplinam omnia eomplectentem, ut ex eo l. lo sitia queat totius artis indoles eognosci. Utitue ista' duo autem Alexandrinorum et Cabbalistarum hypoti iesibus, utpote solis huie superstitioni a.
. ventibus. Materia iners per se et omni destituta agendi vi, omnisque adeo formae e pers et figurae, vim et formas aecipit ab ideis, id est, naturis mole et extensione carenis 'tibus, quae desuper ex ipso Deo in materiem descendunt: est enim vis omnis e Platoniacorum et Platonis mente divini quid, adeoque Deus per omnia mundi eorpora susus. His tacite positis, ita porro rationem subducit Agrippa: Platonici omnia inferiora ferunt esse edita a superiὀribus ideis, ideam autem dehniunt esse formam supra eorpora, tant mas, mentes, unam, simplieem, puram, immutabilem, indivisibilain, incorpoream. aeternam, atque eandem idearum omnium esse naturam. Ponunt autem ideast in ipso quidem bono, hoc eth. Deo, per eausae modum - ponunt secundo in ipso intelligibili, hoe eshanima mundi - ponunt in natura tanquam semina quaedam. infima formarum ab ideis infusa, ponunt in materia denique ut umbras. Meedit ad liaee, quod totidem sunt in anima mundi rationes rerum seminales, quot ldeae sunt in mente di ina, qui 1 ipse rationibus aedifieavit sibi in eoelis ultra stellas, figuras etiam, impressitque his bmni dira proprietates. Ab his itaque stellis, figuris, ae proprietatibus, omnes specierum inserim rum virtutes et proprietates dependent, ita ut quaelibet spectes habeat s uram melestem sibi convenientem, ex qua etiam provenit sibi mirabilis potestas in operarido. Sunt enim ideae non modo Gulae essendi alleuius speciei, sed etiam mve G Huidem sirtutis. quae tali speeiei inest. Inveniuntur res eiusdem species, magis ae minus potentes, s eundum puritatem vel eoniasionein materiae, omnes enim influxus coelelies impediri possunt per eonfusionem et inhabilitatem materiae. Quare haeres, in quibus minus immergitur idea materiae, hoe est, quae separatorum majorem aecipiunt similitudinem, virtutes habent potentiores in operasione, similes operationi ideae separatae. Scimus itaque, situm ae figuram. elemviri causa in esse omnis mobilis viri utis, quae est in speciebus inserioribus. D En disciplinae estius sundamentat Discutiamus ham brevi Lsmis: Omnium rerum uim e Deo volunt manare, at qui eonlbit id ipsum 8 quibus ni stur argumentis 3 Nulla diuidem nee apud Platonicoa video, nee apud Cabbalistas; gra tuito hoe sumitur; nemis autem , non dicam philosophus, sed ne vir quidem prudens, fidem huiuam odi Aatis silet adlubere. At materia est iners, aliunde ergo ei vis advenit
Absque demonstra e idonea sumitur etiam hoc: quis enim unquam materiam vidi pprorsus in Armenu Aristoteliei voeant primam Z Corpora tamen et quae constantio geria, sunt inertia nisi mota non moventuri Sponte non moventur, quis autem ausit in
de eon eludere, nullani prorsus iis inesse vim 3 An necesse sorte est omnem vim sponte agere 3 me equidem demonstratum nusquam vidi. Sed manet vis omnis e Deo, quieonstat, in animam mundi primo loco. inde in stellas, hine in corpora sub hina eam pedgradus descendere 3 Quare tam imbecillis fingitur Deus, ut nequeat vim saam Omnibuas mul impertiri Z Nequit simplex et pura Dei natura in crassam hane corporum molem absque rebus in eoelo sitis deseendere, nequit sese statim his mundi faeeibus adjungere.'Quare autem nequit ob simplicitatem Z Non miscetur ea rebra impuris, non ab iis pol-
145쪽
indi, quid stellis', eum eadem puritate nihilominus debeat in haee inseriora delabi
Gratuito igitur et hoe sumitur. Impietatem pantheisticam, Deum omnia pervadentem, adeoque extensum et eorporeum taceo. Quae de mundi anima aiseruntur, absque de- . nannstratione etiam sumuntur, nixa rudi harbarie et physices ignorantia; experientia
duee nunquam satis demonstranda. Quod autem attinet ad astrorum in haee inferiora , potestatem, id experimentis cum possit demonstrari, ad examen severum fuisset revo- 'eandum, nec e superioribus tanquam satis firmis inserendum. Quaecunque ergo hu usque i sent ab Agrippa allata, tantuin abest, ut certa sint, ut ne vera quidem possint ab aequo rerum judice agnosci.
Inesse rebus evnctig virtutes occultas, easque mirifieas et magi eas, ut ostendat Agrim Agriplinem, experientiam advocat in auxilium. Omnibus notum est, virtutem quandam inel se magneti, qua serrum trahit, et quod adamas sua praesentia virtutem magnetis tollit, - xilitis o aerites foetui mulierum et plantarum superpositus corroborat, suppositus trahit, lapsis P sanguinem comprimit, Chaimaeleontis iecur summis rogulis exullum, umbras et tonitrua. excitat ete. Deus virtutum finis et origo, sigillum idearum in iiii stris suis praestat intelligentus, qui tanquam fideles executores res tanquam si hi creditas ideati signant virtute stellis, coelis, tanquam instrumenta materiam disponentibus, ad suscipiendas somnis illas. - Provenit itaque et forma et yirtus primo ab ideis, deinde ab intelligentiis praesidentibus et regentibus, postea a coelorum ad Ipectibus disquirentibus - Uirtus igitur et mirabilis operatio est in unaquaque herba et lapide, sed major in stella. IMagnetem magnopere magi crepant, hodie constat mechanica eum ratione agere, nee esse ibi quicquam sympathetici, aut mechanismi, naturam quod superet; quah reliqua assert Agrippa, salia luiu et a magorum vaniloquentia ficta: quod si vera essent, quae de chamaeleontis jecore, aliisque id genus plantis, lapidibus aut animalium partibus celebrantur; qui fit, ut nemo hodie his utiatur in patrandis miris 3 qui fit, ut rideantur ista . omnia a physees doctoribus accuratioribus 8 Nulla unquam ars et seientia, cujus constat utilitas et veritas, deserta est ab hominibus, temporum progressu, in majus oumes sunt auBae, qui igitur fieret, ut sola haec, quae multis tamen libris eontinetur, contemtum do chorum experiatur ΤAd aliud porro expe imentorum genus provo eat Agrippa, quq haee enuntiatio sta- Aliud
bibatur: unaquaeque vis movet ct eonvertit ad suum simile et inelinat ad seipsum secundum totum posse suum. - omne enim agens cum agere coeperit, non ad inserius se odeuiit, ipso movet, sed quodammodo, quoad fieri potest, ad sui par et consentaneum, quod ma- Rrgu ni seste etiam videmus in animantibus servibilibus ,- in quibus cibum non in serbam vel plantam nutritia virtus transmutat, sed in earnem sensibilem. Quibus igitur in rebus inest alicujus proprietatis vel qualitatis exocisus, ut calor, frigus, audacia, timor, tri. stitia, iraeundia, amor, odium vel quaevis alia passo, aut virtus, suo insit ipsis per na- . turam sive quandoque per artem vel casum, ut audacia in meretrice, liae res ad talem qualitatem, virtutem, passionem maxime movent, et provoeant. Sic ignis movet ad
ignem, et aqua ad aquam, - ut est horum apud mcdicos, quod cerebrum juvat ad ce
rebrum, Atrippa de philos. occul I, 23.
146쪽
1 6 rebram, et pulmo ad pulmonem; ferunt, quod ranae dexter oeulus dextro, sinister sin stro, suspensi e collo nativi coloris panno, lippitudines satiat; -- lioe modo ditant, quod omne animal sterile ad sterilitatem provocat. Si igitur volumus operari ad aliquam pro. rietatem, vel virtutem, quaeramus animantia vel alias res, quibus talis proprietas exeeuentius inest: et ex his assumamus nobis partem. Ut si quando velimus promovere amo. rem, quaeramus aliquod animal, quod maxime diligit, cuiusmodi sunt columbae. tu . tur, passer, atque ex his assumamus membra vel partes, in quibus maxime viget Vene. ris appetitus, quae sunt cor, testiculi, matrix, priapus, semen; simili modo ad augendam audaciam quaeramus leonem vel gallum, et ex his capiamus. cor, vel oculos, vesfrontem. Plurima huius generis alia docet Agrippa, quae narrare est resutare. Id modo hine capiamus utilitatis, ut, quibus rationibus levissimis et similitudinibus obtorto collo ad propositu in raptis nitantur priscorum superstitiones magicae, plurima enim exant, quia hausit 1grippa, perspicue intelligamus. De astrorum in haee inferiora instuxu supra quaedam iam tetigit Agrippa, nune eundem dedita opera hane rem audiamus exsequentem. Manifestum est, quod omnia inferiora subsunt superioribus, et quodammodo sibi invicem insunt, stetit in infimia suprema, et supremis infima, se in eoelo sunt terrena, sed sicut in causa inodoque eo elesti, et in terra sunt coelestia, sed .modo terrestri; se dicimus hic esse entia quaedam solaria, uaedam lunaria, in quibus sol et luna causant aliquid suae virtutis. Unde res hujusmo-i recipiunt plures operationes, et proprietates consimiles operationibus stellarum et figurarum quibus substant; se cognoscimus, solaria esse respectiva cordis et capitis propter leonem selis domum, et arietem solis exaltationem; se martialia conserunt capiti et testinculis propter arietem et scorpionem. Sed circa ista necessarium est scire, quomodo eor rus humanum distribuitur planetis et figuris. Seias iraque, juxta Arabum traditionem s em praeesse eerebro, cordi, se mori ete. - Mercurium spleni, lieni, stoinachoete. Saturnum hedati et earnosiori parti stomachi, etc. - Scias, quod res, quae alicui planetarum subiunt, singularem habent adspectum sive inclinationem ad membra eidem
planetae attributa. Hae igitur ratione paeonia citraria, eortiees citri, amaraeus ete. m dentur capiti, propter solem; - eonserunt Saturnalia ad tristitiam et melaneficiliam, Io Via Ita ad laetitiam. Eodem tenore pergit noster, ex imperio planetarum et astrorum, ispidum derivare virtutes singulares, plantarum et aliarum quarumcunqtie rerum in gene
xa distributarum, prout hujus vel illius planetae aut stellae stabsent dominationi. Ne autem supersit quicquam, eui non praesit planeta, terrae etiam regiones inter eos pari tur, a quibus ad stellia denique sxas progreditur. t Astrologia nititur etiam ars t Iismanes faetendi, de qua librum edidit Gamrellus fio; eodem astrorum influxu magi etiam hodieriti, interque eos theosophi, quique Vocantur Martinistae, nuper exorti, in
Paulo itaque .aeeuratius in rem inquiramus, id quod eo magis videtur neeessarium, quo minus hue respexerunt, qui contra astrologos hucusquc scripserunt, modo resut
147쪽
147 tarent praedictiones astrologicas satis habentes. Ae primo onidem loedi nemo ad hane
usque diem, accurate eaque methodo, qua uti decet philosophum, verum sedulo quaeis rentem, experimentis demonstravit, astra aut planetas omnes aliqua, quae quidem percilii possiunt ae sentiri, in mundi hae regione, efficere, immo quad minoris longe seret aboris, ne quaesitum quidem itudiose est a physi eis, an praetes lucem et calorem, et quae inde pendent, a sole, praeter lucem et aettum maris, ab atmosphaerae ortum pressione, a luna quicquam in globo vostro terraqueo essiciatur. Quae enim vulgo perhibentur de animalium pinguedine lunae phases sequente, de lunae in morbos vi, incerta sunt, nee unquam accurate in partem alterutram disputata. Gratuito ergo haec omnia, maxime quod attinet ad planetas reliquos, a magiae propugnatoribus sumuntur. Dei ode plurima horum esse salia, satis hodie est eompertum; solebant adhue seeuto superiori insecandis venis, serendis plantis et arboribus, caedendo ligno, aliisque vitae negotiis s qui calendariorum praescripta, hodie nenis nee medi eorum nec aliorum iis utitur, nee tamen minus selieiter singula haec succedunt. In colligendis herbis, quarum in arte me- . di ea est usus, libros sequebantur nostri majores, quos vocabant planetarios, ubi, quo quaevis herba tempore esset legenda, docebatur religiosissime; hodie omnes hi libri ne- .iguntur, nec minus propterea inest herbis efficaciae. Pentacula, plurimasque praeter ea medicinas, ex similituὸine tum planetis et astris iis intereedente, magno in pretio haubita, medici accuratiores, experientia duce usi, ex arte medica plane fecerunt. Denuque, si ad physices respicimus accuratae, et experientia stabilitae praecepta ; parum aut nillil planetarum plurimi, et astra in globo terraqueo essieiunt. Nullum namque corpus, ubi non est ipsum, aut emuviis agit, ibi pollere esseaeia satis constat. Iam excepto sole et luna, planetae reliqui et astra praeter lumen nihil ad nos transmittunt, idque ipsiam lumen est adeo tenue, adeo cum lumine astrorum reliquorum permistum, terrae praete ea vaporibus aut insectum aut debilitatum, ut nullus inde enectus praecipuus, aut singulis planetis proprius, ulla ratione possit derivari. Hine moti sorte magi, deque phy-uca, ita explorandi, ratione desperantes, ad sua sese deliria et hypotheses omni destitutas fundamento recipiunt. Omnia dicunt esse in omnibus, inferiora esse superioribus simialia, quia vis divina permeat omnia, eadem ratione, qua generum notiones et definitiones insunt omnibus speciebus; quia inseriora sunt a similitudinem superiorum, id est, idearum divinarum facta. Longe sunt haec omnia a vera ratione remota; omnia namque esse in omnibus, duobus tantum modis potest intelligi, aut ut Deus, anima mundi, animae stellarum sint in substantiis nostris, tanquam partes, ut elementa sunt in eo inposto; aut ut insint iis, ut genera sunt in speciebus. Quorum alterum respuunt, est enim absurditatis et impietatis manifestae; alterum mplectuntur ineauti, quae tequuntur absona non ceruentes Genera insunt speciebus, non ut substantiae sunt in substantiis, sed ut partesn tionis sunt in notione, Deum itaque et naturas eorpore vaeuas mutari in notiones meras mentis. spoliari omnibus, quae propria sunt substantiis, prono hine alveo quit. Ea quorsum abeat prosunda horum hominum sapientia, quam tanto cum sastu, tanto cum supercilio, aliam omnem de icientes et ni nili prorsus aestimantes, jallanti His astrologi eis somniis nituntur porro ritus magorum multi, quibus in attrahen- Armippis dis stellarum viribus utuntur, indeque characteres etiam magorum derivantur ab Agrip. pa, rationem subducente ita: omnes stellae suas proprias habent naturas, proprietates, tirum .ia conditiones, quorum characteres et signacula per suos radios etiam in inferioribus pyo--s
148쪽
ducunt, -- Unde unaquaeque res a dissipositione harmoniea,' et a sua stella ipsam ires diante, sortitur speciale aliquod signaculuin , s eu etiaracterem illius stellae signifieativum,ae specialem in se continentem virtutem. His praemissis, litteras i eu characteres plane. tarum subjungit, unde porro ita concludit: si optas ex aliqua mundi parte' stellae virtutem accipere, adhibitis quae ad stellam liane attinent, ejus proprium subis insu-xum. - Exempli gratia: si cupis virtutem a sole attrahere, quaere quae sunt solaria inter metalla, lapides et animalia, hae e lunt adhibenda, potissitne vero, quae in ordine solari sunt superiora, haee enim magni conserunt. Hae ratione attratha e coelo anima sentiente, posse animalia pro ereari, posse daemonas coelestes nobis conciliari, immo statuas animari, t) mortuos in vitam revocari, 4n aliaque mira quamplurima patrari, contendit Agrippa. Nititur omnis hie miraeulorum apparatus attractione esticae lae stellarum, haec autem attractio nugis meris in aedificatur; stellae enim omnes lumen eadem ratione, eadem celeritate, eadem etiam quantitate semper ad nos demittunt, . nec ullus usquam ad hunc usque diem ausus est assirmare, certisque experimentis demonstrare, sese ciueere, ut Ueneris verbi gr. aut Saturni lumen solito majus videretur aut vehementius. Sunt porro omnia stellarum radiis exposta eodem modo, et quantum
ei pere eorum possiant, tantum semper suscipiunt, ut attractio ista, quam sit vana, statim appareat. Quin et ubi plura ejusdem generis miscueris, singilla suam sibi virtutem ser- .vant, nec majorem mixta accipitant e sileaeiam. Quin etiamsi a stellis plures liis mixtionibus et apparatibus manarent in naturas corporeas radii: tamen mira haee inde sequerentur nunquam, nisi demonstratum sit antea, in stellis esse vitam, sensum, intellectum, unde divinatio, vita in res mortuas aut anima carentes proficiseeretur; id autem ponitur magis ab Agrippa ejusque similibus, quam demonstratur. Immo fac animam et vitam inesse stellis, hane apparatibus magicis attrahi in naturas inferiores: sequi alte utrum neeesse est, aut stellam anima exutam ad tempus jacere mortuam ae sopitam, aut animam ejus in plures posse partes dividi, non minuta interim totius animae egeacia; quorum utrumque' est absurdissimunt. Latet in his omnibus conceptus erroneus, abim inatione fictus magis, quam ratione sana procreatus, cuius vi putant rerum vires posse sese super naturas alias diffundere. iisque instillare, substantia intertui ipsi manente integra: id quod tum experientiae repugnat, tum rationi maxime est adversum, ut quae nullam es e absque substantis vim, nec egredi vim ullam, nisi egrediantur simul sub- stantiaru in particulae, satis docet. In calore quidem, luce, frigore, videntur vires sese ab aliis in alias res, substantiis non deminutis, disiundere, indeque dubio procul totum hoe spmentum, inter homines accurate non philosophantes, traxit originem: at si curiose in haec inquiras, in calore motum ab altero eommunicari alteri, in luee diffundi partieulas motas, et sequi lucem leges corporum aliorum, in frigore partium subtilissimartim eoli, beri motum intelliges. Cliara teres autem planetarum unde didicerint, seire equidem percupiam, cum nihil ab eo videam allatom, unde constet, nullos alios cuilibet planetae characteres esse proprios; cum in clavieula Salomonis alia plane appareant eorumdem
characteres, adeoque manifestum sit, id totum deberi phantasiae, pro lubitu talia
149쪽
De virtutibus verborum quae disserit Agrippa, ut ex Platonieis hausta omnia, simi- Ai lusi.
Itaque supra commemoratis, silentio transmitto, ad numerorum emeaeiam pedem pro. viribus moturus. Inquit Severinus Boetius, Gmnia quaecunque a primaeva rerum natura con 'ii' sti ucta sunt, numerorum videntur ratione sermata, hoc enim suit principale in animo conditoris exemplar, hinc elementorum multitudo mutuata est, hine temporum viem, hine motus astrorum, et coeli conversio, omniumque sutus, numerorum colligatione consistit. Sunt igitur numeri magnarum sublimiumque virtutum potantes. I Ceterum nune in natura quantas possident virtutes numeri, patet in herba, quae pentaphyllon, hoe est, quinque solium dicitur, haec enim virtute quinaria resistit venenis, pellit daemonas, confert expiationem, atque ejur solium bis quotidie unum vino solutum, curat ephemeram, tria tertianam, quatuor quartanam. Similiter seminis heliotropiimna quatuor pota, quartanis, tria vero, tertianis prodesse dicuntur. ' Plura, quae
larga manu spargit Agrippa, piget exseribere, eum haec jam sustidiant intelligendae totius
rei vanitati. Quis enim unquam sana utens ratione, aut logices praeeepta doctus, ita ausus est concludere rationem: quaecunque in mundo sunt obvia, numeris sunt definita, ergo in numeris ipsis ingens et mirifiea latet efiiciendi vis 3 quasi necesse non esset, finita omnia eertis includi numeris; aut a numeris ipsis haberent res, quod sunt finitae. At ialiud forte sibi volunt numerorum patroni, verbis modo utentes parum sententiae aptis, id nempe: numeri ipsi essecerunt et terminarunt singula, adeoque magira pullent virtutet Sunt enim numeri ideae divinae, formae rerum, vires rebus a Deo inditae. Ne se quidem res invenit exitum: hae enim ideae, si similes sunt nostris animi eo neeptibus, nullam habent emetendi potestatem, sed exemplaria modo sunt, quae sequitur in rebus ess-ciendis animus. i Sin naturae sunt corpore carentes, id est substantiae; ergo ex multis Deus substantiis et partibus conflatur. Sin vires modo sum; crgo vires nulli inhaerent
substantiae, sunt accidentia mera, de subjecto in sublectum migmini, et per aerem miro volitant modo, quo nihil fingi potest absurdius, quodque diu a plillosopliis aceu ratioribus est explosum. Quae autem ab Agrippa asseruntur de penta iliyllo, lieliotropio, aliisques ilibus, . rident hodie mediet, qui nunquam profecto in lanandis febribus ad eortieem Peruvianum re reissent, si tantam deprehendissent in his herbis, apud nos provenienti
Tandem ad probandum aecedit Agrippa, quod tacite hucusque sumst, quodque Mundum
maximum est magorum praesidium, mundum astraque esse anima praeditum. Coelum, inquit, corporaque coelestia, cum ipsa vim habeant et influxum, ac manifestam operatio. .rit, 'istinem in ista inferiora, necesse est, esse animata, siquidem operatio a puro corpore pro- P . si 'venire minime potest. si corpus sumatur prorsus iners, omnique essiciendi vi ebrens; recte id quidem sequitur, at quis quaeso hane esse corporis naturam demonstravit 3 Habet mundus, habent coeli, habent stellae, habent elementa animam - habene etiam spiritum, pcrgit, nam cum mundi corpus totum quoddam est corpus, cujus pam' tieulae sunt omnium animantium eorpora, atque quanto totum partibus est persectius , et nobilius, tanto mundi corpus perfectius nobiliusque eli singulorum animantium eor.
pore: absurdum seret, quod imperfecta quaeque corpusculi et particulae prundi, et vi-
150쪽
lissima at isseula. museae et vermieuli vita digna sint, vItam p6srdeant, animam ha
beant, mundum ipsu in integrum, persectissimum ae nobilissimum corpus, neque vivere, neque animam habere. Non minus absurdum est, coelos, stellas, elemenis. ta, quae singulis vitam animamque praebent largissime, ipsos vita animaque iearere. Nihil equidem video hie ablurdi, eum nemini liceat concludere a. partibus ad totum, e. g. partes nonnullae horologii moventur, ergo totum. horologium movetur. At mundus seret partibus imperfectior, si vita carereti Ne id quidem sequitur, viventia sunt namque mundi partes, adeoque seiungi nequeunt a toto mundo, nee licet jure ullo affirmare, mundum omnem esse animantibus inseriorem; alias autem totius partes aliis esse Nobiliores, id tantun abest, ut sit absurdum, ut i in omni sere toto obviae sint partes aliae aliis praestantiores. Qiiod autem attinet ad viis tam ex elementis et stellis ad animalia manantem, id pro lubitu ab hoc philosophorum genere singitur; quanquam enim ex elementis, terra, aere, aqua alantur animalia, ubiam tamen ipsam animamque inde propterea non hauriunt. His argumentis ex antiquorum philosophorum scholis, foerattea, Platoni ea, Stoiari tori , petitis, cuin parum profici viderent maniae deseniores adversus me
mecli anteae: quihu, ki. philosephiae patronos, magno temporibus secutis nisu in id incubuerunt, ut vivere omnia et lentire, plurimis demonstrarent argumentis. Inter hos eminent prae ceteris Thomas
νtubare. Campanella, et Franciscus Glisson, uterque argumentis quibusdam usi propriis sibi, quaa jam veniunt diiudieanda. Horum ille haec maxime vitae per omnes subitantias sparsae
putat indicia: quae in animalibus cernimus, eadem et materiae, quam existimant tensia. carere, omnia inlunt; sunt elementorum inter se odia, bella, inimicitiae, quae esse non post, sent, nisi contrariorum alterum sentiret, alterum sibi esse contrarium. 'I Quasi veroi et nos, quotiescunque alter alteri sumus contrarii, ejus senium haberemus, quoties V. g. per noctem alter alterum non cernentes, motu contrario alter in alterum impingiamus, et debiliorem prosternimust Norunt hodie physici omnes, elementorum, aliarum que rerum contrarietates explicari optime, nullo adhibito sensis, posse. Omnibus rebus, pergit Campanella, inest appetitus, amor, odium, abominatio, omnis autem amor 'oritur ex cognitione rei amatae: ergo cum concedant, ignem appetere sursum; conee sane opportet, illum nosse, ibi esse sutim conservativum. in terra vero destructi vuln.
Gasi vero metaphoricis hujusmodi e vita communi petitis locutionibus in philosophia
aeeuratiori esset fidendum, nee posset motus ignis, quo tendit sursum, derivari comis modissime e partieularum aeri innatantium levitatet omnes secundum Campanellam reaagunt propter finem, plantae serunt fructus, ut aeternentur, spinas, ut denudantur, s lia, ut tegamur; ergo natura cognovit finem; ergo instinctus rebus cunctis iii situs, est impulsus cognoscentis naturae. t Ergo horologii rota quaevis, ut quae movetur ad e. finem horologii totius, novit hunc finem; quid ergo opus est in iis eomponendis artificio meelianteo ' Plantae non serunt fructus, ut aeternentur, sed quia talis est earum structura, ut non ferre fructus non possint. Haec aliaque quam sint levia, nemo non ridet, nituntur cuncta vocabulorum ab usu, quo, quae metaphoricet in vita communi usurpantur,.