장음표시 사용
101쪽
densissim d obsessa sunt, transitum versus eandem cavitatem concedentitas, fle In oppositum negantibus; tum e re ligaturi eisdem vasis in vivo animali injecta . de enim posita detumescit pars illa, quae respicit vias tendentes verssis dicta mea vitatem altera vero ultra ligaturam h corde remotior insigniter intumescit. Imo si haee pars in Ioco a ligatura utcumque dissito vulneretur , haerebit lympha inter vulnus, religaturam, illius transitu hinc a Iigatura, illinc a valvulis impedito. Modum Iigandi vasa 6 halica pete ex libro primo, loco mox citato. Lympna , quae venit a parcibus abdominis, artubus inferioribus, aliisque in sex cystemam sitis, quantum hactenus colligere Iicnit, infunditur in eandem cysternam, ind8que vel solitarie, vel cum chylo, dum is adest, tendit per ductum thora- ei cum ad venam si cla viam, atque ita cum sanguine ad cavitatem cordis dextram confluente etiam ad ductum thoraci cum lymph1 a plerisque partibus thoracis quae vero refluit a partibus superioribus, infunditur in venam jugularem eκternam, velim mediate in subclaviam, adeoque eandem cum praecedente describit viam ulte- . riorem sed massae sanguineae commixta nomen tymphae , ut statim dicetur ;amittit.
inde diacas Sustinent aliqui lympham esse Recum nervosum, seu, ut alii loquuntur. 9irituae
εν μω animales condensatos, per nervorum flamenta advectos, & munere peracto ad cor refluos; sed omni caret verisimilitudine tantam humorum sic turiginem per innumera vasa ita sensibiliter cava, jugiter ad sanguinem tendentium, provenire possed nervis omni manifesta cavitate destitutis: neque lympha Vulcaui examini subjecta ita reperitur subtilis,& volatilis, ut ullo modo referat spirituum indolem. Denique si in liene aliisque quibusdam partibus flatu, vel aqua diligenter distendantur arteriae, aut ramuli venae portae in hepate, haud raro in conspectum veniunt vasit lymphatica flatu, aut iniecto liquore sturgida saltem si experimentum inllituatur in animali jamjam eYtincto, ubi vise per frigus non multum constrictae sunt manifestiam indicium, quod haec vasa habeant directam communicationem cum dictis vasis sanguiferis.
Iudico ego lympham passim scaturire ex arteriis; nisi quod in hepate pro parteringe maxima spropter rationes, ex iIlix quae de bile dicta sunt, satis notac d venasoriae originem ducant. Existimo si quidem vastorum sanguiferorum ramusculos, qui singulis partibus asserunt nutrimentum, desinere in tribu Ios ita exiguos, ut non amplior sanguis promiscuus, sita solae portiunculae quaedam selectae, & nutritioni istarum partium magis adaptatae cum suo vehiculo seroso illos pertransire valeant; adeoque particulis nutriti vis in Iolidam corporis substantiam cedentibus, illarum Vehiculum, quo non ampli us opus habent , extra communem vias circuli cum illis delatum, per vias singulares, quae sunt ipsa vasa lymphatim, ad eundem circulum redire debeat, un1 cum parti Iis nutriti vis, quae in interstitia partium nutriendarum non fuerunt intrusae.
mybs Erit igitur, meo judicio, lympha magis, aut minu aquaea, adeoque particuli v n emetis, alibi libus minus,am magis impraegnata, prout pars sansuinis praecipue gelatinosa
vel mi'M Ex qua remansit, suerit magis, aut minus serose, magisque,aut minus abunde nutri- γε . mentΠm in partem alendam deposuerit.
Est quoque maximJ Verisimile lympham in quibusdam partibus gIando Iosis separari a materia beneficio glandularum 6 sanguine sequestrata , & deinde per ulteriorem colationem partis serosioris, purificanda: atque ita a testiculis v g. & rara statis oriri tantam vasorum lymphaticorum copiam, ut serum hactenes materiae minis abundantisis commixtum recipiant; quod cum riirsus non separetur adeo pinum, quin inultas particulas Iandabiles, ae sanguini uiues, sortassis , dc necessarias, secum vehaei non foras , iati urina, sed ad communem sanguinis mallam re
102쪽
Dixi supei ius me humorem lymphaticum saepe invenisse tinctum aliqua flavedine : quod contigisse puto ob admixtionem particularum,quibus serosam sanguinis partem aliquando tinctam observavi ; quasque cum bilis colorem reserant, passim vocant biliosas. Eas autem pro masna parte excrementitias esse suspicari licet ex eo, quod urina, etiam naturaliter, eodem colore frequenter sit tincta: fortassis sunt quaedam particulae bilis suo munere functae . Vide de usu bins caput XVIII. hujss
Dixi ibidem me lympham aliquando invenisse rubescentem, illudque ob laesi nem vasorum lymphaticorum contin isse suspicatus sum ; verems quaedam corporis partes nutriantur particulis rubo contibus, necesse est, ut exigui isti tubuli, qui ultimum afferunt nutrimentum , dictis particulis recipiendis sint proportionati; quae particulae si per eosdem tubulos adserantur abundantios, quam in partes nutriendas deponi queant, cum reliquis in vasa lymphatica resimi debent, adeoque
lympham naturaliter tingent rubedine . Interim verisimilius est omnes partes nutrientes naturaliter albescere.
Iuxi, modo dicta usus lymphae est ad communem sanguinis massam revehere particulas nutriti vas , quae pro partium nutritione ab eadem massia separatae iisdem partibus harid impensae sunt: quibus indubie accedunt aliqui spiritus, indicta nutritione, & fortassis alia quadam operatione suo munere incti, aliaque materia utilis. Insuper usus illius lymphae , suae transit per cytarnam, &ductum thoraci- eum, est diluere chylum vias istas hic, & nunc perfluentem; & si quae particulae illius crassiores in iisdem viis subsistant, illas ducere secum. Dum vero lympha miscetur massae sanguinis, quatenus aquosa rius iis habet rationem seri sanguinis, de quo actum est capite praecedente. . Insuper suspicari licet, quod lympha contribuat ad sanguinis sermentationem ἔquatenus videlicet eidem post separationem rea fluta, respectu ejusdem magis heterogenea est, quam suisset, si illi perpetuo mansisset permiκta. Disputatur inter Anatomicos magis curiosos, utrum dentur glandulae separati an Hurinni lymphae principaliter destinatae: nec desunt fautores partis assirmati vae ; quo- gian lae, rum fundamentum est, quod observentur vasa lymphatica emergere ex quibusdam quarum Lglandulis nullum ductum excretorium, qui hactenus innotuit, possedentibus; prout mariar ωλι ego ipse observavi in glandulis sitis circa primam divisionem aortae caninae , ex βρηr equibus ejusmodi vasa protendebantur in ductum thoracicum, nullo alio excretorto 6 4 M. mihi viso. Non tamen eam concipio lymphae utilitatem, nedum necessitatem, ut ejus se-
Iarandae gratia quaedam flandulae expresed forent fabricatae , ex quibus lymphaeuctus directe tendunt ad cysternam, ductum thoracicum , aut venam jugularem cum partes illae lympham aliunde sat copiosam recipiant. Ne vero hic oriatur Quaestio de nomine admonendum Lectorem censeo, si inter lympham computemus humorem illum serosium, quo hinc illinc irrigantur partes, vel ex quo constituitur humor peri cardii, hoc sensu dici posse quasdam glandulas ad separationem lymphae specialiter destniatas. Sed alia est mens illorum , de . quibus supra. Ut vero, & illis satisfaciam , notandum quod passim vasa lymphatica . quae ex minoribus glandulis egrediuntur, originem ducant a partibus remotioribus, sic ut glandulas illas solummodo pertranseant, vel ad summum quosdam surculos ex iisdem a flamant; atque ita aliquot vasa lymphati ea ab artubus inserioribus ad cy- sternam ascendentia pertranseunt glandulas iliacas: unde sustinent aliqui lymphae aliunde adventanti in glandulis illis admisteri quendam humorem tenuem magisque spirituosum, cujus beneficio illa iacta fluidior motum suum versus sanguinis massam continuetur facilius.
103쪽
14 Tradi. I. Cap. XXIII. de Humare Pericaesii.
Hoc quamquam mihi non appareat valde abibmina crediderim nihiloini nos v sa lymphatica ex glandulis illis in transitu recipere lympham illam,quae ex illarum nutritione, vel proprii humoris purificatione , ut superabundans resultat s paritem ac dictum est de ori*ine lymphae generaliter) ut videlicet cum lympha in iisdem vasis praeexistente deseratur ad massam sanguineam. Unde etiam admitto plures glandulas separare lympham quasi per accidens, & munere secundario. Transitus lymphae non , uti tanguinis, cum vita cessat; sed etiam notabili post mortem tempore perseverat, quod probatur per ligaturam vasis lymphaticis injectam: rationem puto, tum quod lympha tenuis sit, & multum fluida, adeoque admotum valde apta: tum quod ipsa vasa constent tunica admodum tenui, quae proinde , cessante post mortem calore naturali, a partibus collapsis facile comprimitur, & quidem magis in partibus , quae posita ligatura exteriora respiciunt; sic ut
lympha alioquin in viis haesura, promoveatur continuo verSus interiora,conformis ter ad propulsionem naturalem Tales autem rationes non aeque militant pro motu sanguinis post mortem ,
quia tam hic, quam vasa illum continentia propter crassitiem magis resistunt ejusmodi pressioni,
His is 1 I Umor Peri eardii dicitur ille , qui collectus es in- capsula membranacea ere , j. δι l cimente speri cardium vocaturin estqtie subsantiae admodum tenuis, ac serosae, υἱέ. saporis subsulsi, coloris limpidi, saepius cum patica favedine . De pericardio vide. libro I. capite propriαUώι evia. Copia eius, etiam in hominibus pene ejusilem staturae, non est eadem. In aliqubbus enim vi κ drachmam colligere potui: in aliis drachmas tres, quatuor, quinque, sex,& amplius . Ut vero de copia ista ferri qlicat judicium , oportet habere cadaver recens, & non emacia tum praevio morbo. Deinde cor ante secti oliem pericardii agitari non debet, sed manere in quiete, ut ipse humUr congregetur, qui agitatione dispergitur per superficiem interiorem pericata ii , & exteriorem
Γννον Au. Hic mirari iubit humorem pericardii ab Authore Circtili Anatomici computarictoris et is inter entia ficta, & nulli bi existentia. Certe Author ille negando rem adeo mani eπιι Anatoa festam, suspecta reddit alia sua experimenta quatenus reserentis authoritati innimici. xa; cum non constet illum in horum observatione minus suisse deceptum, quam in obiervatione. humoris peri cardit . Ncque ulla est apparentia tantam humoris copiam in loco ita arcto posse colligi ex vaporibus in moribundo , ac post mortem condoniatis. De caulis autem, quae dictam copiam adeo,ut dixi, augent, vel diminuunt, mihi hactenus satisfacere non potui. Cμ' -- Quod colorem attinet inveni ipsum passim . tam in canibus, quam in hominibus, - ιε μυ- rubicundum instar loturae carnis: unde hunc colorem putavi ipsi naturalem csse: at di , cum vidissem illum in bove a lanionibus mactato non tinctum nisi leni flavedine, suspicatus sum, colorem quem observaveram rubicundum, processi sie a quibusdam particulis sanguinis , eidem instillatis insectioite vasorum sanguiferorum pericardium densissime obsidontium: quod non facile contingere potuit in bove, cum la- niones illum mactant , sanguinem, quantum poterant, extraxissent& deinde
pericardium extorius cum aliis interioribus ciuiose eluissent. Unde ab illo tempo
104쪽
Tract. I. Cap. XXIII. de Humore Pericardin
is crepi quaerere occasionem, qu1 colorem humoris pericardii in exangui cadavere humano examinarem . Eam vero nactus sum anno i os . tum requisitus a praenobili Domino Praetore hujus oppidi visitavi cadaver N. N. pluribus vulneribus,&Praecipue majoris venae portae rami in hepate confossum, adeoque exangue, illaeso pericardio; quod bene lotum, & rursus spongi, siccatum, aperui, in eoque reperiumorem nulla tinctum rubedine observabi li. Idem anno sequenti observavi in Odavere militis pariter obsanguinis effusionem eκtincti. Erat autem utrobique humor ille tinctus leni flavedine; in dubie ab admixtis particulis sulphureis vulg&hiliosis. Unde verosimile est flavedinem illam, pro majori, aut minori sanguinis biliositate magis, minusque intendi. Unde humor ille ad pericardium deveniat multi disputant. Decem primarias cinis βω- opiniones eκ aliis resert D. BartMinus quibus adjungit proprias aliis non multum absimiles ; mihi videntur minus caecutire , qui sustinent illum colligi ex vaporibus per cordis, & valorRm, quae peri cardio includuntur, poros transmissis, atque ad pericardii membranam densam miniisque calidam condensatis item qui volunt, illum sudare ex vasculis sanguiferis dictam membranam copiose perreptantibus, vel stillare ex ejusdem membranae vasis lymphaticis. Ego tamen magis accedo ad illos, qui eundem illum humorem deducunt ex glandala thymo, motus sequentibus rationibus.
Primo humores in aliis locis sere ubique separantur A sanguine mediantibus glandulis; & proinde rationi consentaneum est, quod etiam hic; sed nullae dantur -pIandulae aliae,quibus aeque bene munus illud adscribi potest,ae thymo ergo. Deinde omnes glandulae eorporis, quarum munus hactenus innotuit, polim me incum hunt separationi alicujus liquoris; sed glandula thymus convenit cum multis ill rum quoad substantiam, ac structuram; ergo etiam quoad ossicium : N. non apparet quem alium humorem separaret, quam peri cardii ergo Insuper nullae reperiuntur viae, per quas humor ille e pericardio auferri posset, nisi pori ipsius membranae quae tamen valde densa est; adeoque verisimile est haud multum ejusdem liquoris continuo emitti ex pericardio : neque hoc apparet ullo modo necessarium ; cum ibi si in loco in quo solo debet facere suum ossicium, neque ibidem habeat contrarium, cujus actione patitur, & enervatur. Aliud est de lacte, semine, & humoribus mere excrementiciis, qui naturaliter emittuntur e Xtrae corpus I aliud quoque de bile, di succo pancreatico, quae agere debent per omnia sintestina saltem tenuia, atque In duodenum emi sacedere chylo cgredientie ventriciato. Proinde conveniens apparet, ut humor pericardii primo habet scaturiginem magis sertilem, ex qua emanet in copia sussicienti, sed quae decursu temporis depauperetur, ac multum deficiat, ne humor ille nimis abundans debitam cordis expansionem impediat. Talem autem scaturiginem nusquam invenio praete
quam glandulam thymum; quippe quae sit in junioribus valde insignis, sed decursa
aetatis non crestat conformiter ad caeteras partes, imo in multis multum diminu tur, extenueturque. Vide libro I. caput proprium de Tismo.
Est igitur verisimilius humorem peri cardii separari per poros glandularum minorum thymi t qui glandula est conglobata, atque ex innumeris pax vis glanduIis composita ) eoque adduci si non omnino sormaliter, saltem materialiter per ejus arterias, atque ex ipso thymo per exiguos ductus excretorios deserri in cavitatem pericardii. Usus illius humoris est eor humectare, & lubricare , adeoque facilitare ejusdem taμι bsino
motum . Cum enim haec pars impense caleat, atque a sanguine inexistente humem pis piri a chetur sola ejus superficies interna; externa indubie redderetur nimis arida nisi ei- dii.
dem de speciali humectante foret provisum. Neque putandum est 'Aod , dum s mu erecti, humor, pericardii attinsat solam cordis cuspidem, quia iii parva copia est, Disj1jgod by GOrale
105쪽
est, & juxta naturam gravium descendit ad centrum terrae; sed potida credendum, quid per motum, α expansionem cordis agitatus, totam hujus superficiem exteris
Neque plane improbabile est humorem pericardii non nihil temperare aestum . cordis saltem quando id justo magis incalescit in quatenus in se recipit particulas quodammodo igneas, eorumque motum quadantenus sui cat: vel alio quocumque tandem modo, quo aqua in cacabo super ignem posito impedit ejusdem incalescentiam; & quidem eousque ut,quamvis aqua ebulliat,calor fundi cacabi sit fatis mitis, de manui applicatae facile tolerandus. . 'Experωπὰ Humor peri cardii lactescere solet additione spiritos nitri, sed minusquam lym- cum buno- pha, inspissari. Vidi etiam illum additione dicti spiritas vix mutari; sed is suerat' dirisar post mortem hominis in pericardio per aliquod dies conservatus. Utrum vero re--, censi cmper lactescat non pIane certum est. Dum coquitur humor per cardii, aliqua ejus pars fortassis duodecima abit in eoagulum album, album in i ovi cocto haud multum absimile, reliquo colorem , &consistentiam fere naturalia retinente, paululum interim turbido, & subalbido in. star vulgaris seri laetis. In humore peri cardii puro per mieroscopium non nisi Obscurus particularum tractus observati iri tinctus rubedine exhibet particulas serὰ , ut tenuis lotura carnis suide caput IX. circa medium) cui etiam quoad obvium aspectum valde similis est. F ,-ρ Ex hisce omnibus colligimus humorem pericard li similem esse lymphae aquosio- δη v ri, adeoque non abundare particulis alibi libus; verisimiliter ne facile putrescat quae μεμωμ . eautici hic videtur necessaria, quia diu in eodem loco persistit. Me supu . In eundem finem, ut puto, humor perieardii est muli sim salitus quod gusu deprehenditur in sal enim praeservate putredine. Λdjuvat quoque motus, qui ipsi jugi cordis agitatione imprimitur.
s.c.a C Allva est humor seroseus sub discidus , qui ex variis grandulis in ore , ve prope old. I iliud sitis, peν tubulos iv νum exeretorios in os deducitur d uctus salivales appellantur) ut iliud primo , deinde fauces , oe insophagum humectet, ac lubricet
pro data occasione cibi digestione acilitet. Glaudoia Glandulae istae, prout etiam illarum ductus excretorii, 1 saliva, quam senarant, Lasi patra. ac vehunt, appellantur salivales : de quibus vide Analom. tra I. IV. cap. XIII. oex VIII. Humor sam Cum glandulae salivales valdὰ multae sint,variisque in partibus collocatae et ita mu vali/ va- reperitur notabilis disserentia inter humores,quos separant; & maxim d. quod alte- ro viscidior est: interim omnes illi humores in ore conveniunt, & passim commiscentur, atque adeo essiciunt compositum magis temperatum salivae nomine
GPe. Saliva, aut saltem ejus materia. adsertur ad glandulas per harum arterias, quae M . passim sunt rami arteriarum carotidum , eaque in dictis glandulis a sanguine separatur modo, quo plerique reliqui humores in suis respective glandulis quem ossendam agendo de Dunaorumseparatione. Dico aut DItem ejus materia: quia dubitare fas est, utrum saliva ante separationem existat formaliter in sanguine, ipsique per separationem nil addatur ultra de
106쪽
Tract. I. Cap. XXIV. de Salisa. 8
cm Inaticnem: cum bene intelliga inus qui generetur in ipsa sepasatione, prout dictum est de bile ; neque reperiamus argumenta , quae alter, partem essicaciter
Interim long8 minor est apparentia, qtida saliva generetur in glandulisse Iiva Iibus,qulim quod bilis in hepate; cum prior sit mulio tenuior, minusque composita;
neque habeamus positiva argumenta, quae salivam in sanguine formaliter non existere demonstrant. Docent nonnulli humorem sal Ivalem esse excrementum cerebr ; alii illum oriri a vaporibus e ventriculo per aes hagum ad os delatis, atque ad palatum condensatis: quae omnia pullulant ex crassa Anatomiae ignorantia in producendis conceptibus chymericis sertilissima. Saliva nullum habet saporem excellentem, ne crgana gustus ad varias differen- Cur salivatias saporis percip endas reddat minus idonea Illam tamen non omni sale esse orbatam patebit ex eius analysi spastyrica moκ subjungenda. t sapiar. Praeterea plures saliva edit enectus, qui insignem indicant activitatem sine con- ἔ- o
eursu salis non facile producendos. Siquidem ex aliva cum lixivio Saturni, seufrius. di Glutione plumbi in aceto distillato, commixta, statim fit humor lacteus, ipsum- ue Saturnum, seu plumbum facile praecipitat. Mercurium vivum extinguit, seu git; plures tumores,& curis maculas discutit, &c. Commendatur autem ad dictos effectus, ct praecipue ad discutionem. sa Ilva hominis jejuni, quoniam &haec rebus alienis minus est insecta; & quod praecipuum iudicio, sale abundantius impraegnata . Etenim credibile est salivam pauco tempore post a mptionem liquidorum magis aquosam esse; conformiter ad illa, quae dicentur de Urina capite XXVIII. hujus tractatus. Narrant quoque historiae Incolis Brasiliae, aliarumque quarundam partium , sat Americae, olim in usu fuisse potum, qui conficiebatur ex quisusdam radicibus, vel roiarum. fructibus ab hac illave ano edentulam asticatis, & deinde in aqua coctis, qui potus ulterius perficiebatur sermentatione. Neque soli illius terrae Incolae, sed & nostri Europaei testati sunt se observasse potum ex iisdem consectum sine masticatione suisse longe deteriorem; imo nec illum, qui parabatur ex iisdem fructibus, ac radi- eibus a juniori masticatis, priori ut Iatenus fuisse aequiparandum: indubiὰ quia . cum ingredientia ista a vetulis, atque edentulis dissicili sis frangerentur; adeoque diu in ore volvi deberent, etiam abundantius impraegriabantur illarum saliva, eaque verisimiliter particulis sermentativis uberius impraegnata. Constat quidem salivam vetularum infantibus nocivam esse; imo ipsi malignam Infamari aliquam qualitatem nonnulli adscribunt; sed illa in dicti potus consectione corrigi Melea. potuit coctionis, & sermentationis benescio. Saliva partes internas oris, fauces,& aesophagum, ut In prima descriptione di- sus.ctum est, numectando reddit easdem partes ad motum aptiores e sitim nimiam, aut sedat, aut praecavet: ad cibi di Glutionem in ore, ejusque promisionem per aes phaglim haud parum contribuit. Deinde particulas assumptorum lapidas in organum gustus impellit. Quippe saliva in ore desiderata, lingua arida est ,&rigida , adeoque ad vocis prolationem inepta; stis urget; cibi siccioris pene nullus, aut sal tem minus gratus est sapor , inhaeretque faucibus deglutire conantis . Particulae quoque cibi dentibus inhaerentes, aut alio modo diu in ore detentae magis albescunt, oc aliquam quasi incipientis chyli speciem prae se serunt. Habet insuper quosdarria. usus in praxi medica, de quibus superius obiter memini. Quoniam saliva, tam cum, qnim sne ei bo frequenter degIutitur, constItuit In- dubie a Ii quam chyli partem in ventriculo; adeoque cum illo ad massam languinis delata, nomine amisi, illius rursus statuit portiunculam : & quatenus serota est, obtinet ibidem rationem seri sanguinis; potestque denuo subministrare salivae, alior ve humorum materiam. cus
107쪽
Cur vero ad aspectum , aut desiderium cibi gratioris saliva in in erectetur eo. piosius, intelligi poteru ex dicendis de lame, ac siti.
τὰμυη Allvam IgnIs ope examinaturus, eum ipse mihi Viderer tunc moralIter sanus ,
sinsoae pre δε collegi ex mea propria uncias octo; ex qua per alembicum abstraxi majorem cbmiam partem; reliquum adhuc valde fluidum sne ad majorem consistentiam redactum vitro nimis ad hau eret immisi retortae vitreae loricatae, dedique lenem ignem . quamdiu aliquid notabile exibat. Liquor tam per retortam, quam per alembi cum expulsus, erat sere totus aquosus: ab adiecto sale Saturni nonnisi parum turbabatur, α sacta rectificatione, pars prolecta non multiim disserebat 1 restante. Aucto igne, secutum est ex retorta adhuc aliquid liquoris tenuis, ae magis spiriis
tuosi, ab admixto, quanto mobservate potui, oleo volatili. Sequebatur oleum crassum, ac foetidum, quod, cum notabilis ejus pars firmiter adhaereret collo retortae, nequideIn moraliter exacte ponderare potui interim ponderata parte, quae in recipiens transierat, conjecturabam pondus utriusque esse drachmam semis, aut paulo amplius. Restans , quod caput mortuum vocant, valde pertinaciter adhaerebat retortae, Indicium alicujus olei, adhuc admixti: unde cum illud per P eximere non possem, affusa aqua pluviali, eκ traxi lixivium , eoque mediante salem fixum a IXalisatum fere ad drachmam semis; terra autem restans, fracto per infortunium vitro,periit. Salem volatilem nequidem odore, nedum visu, observare potui.
HGessis, Clarissimus D resincurtius Nim in Universitate Lugduni Batavorum admodum Drelineue celebris,eκ siali Vae unciis viginti, reserente ejusdem filio,eduxit talis fixi drachmastii. duas, quae copia meam respective multum superat. Unde suspicor illum impsisse salivam hominis morbosi : nisi sorte operatio ipsi successerit felicius queim mihi : quod saltem aliquatenus contingere potuit propter majorem in ejus processus ali vae copiam: etenim cum in separatione istius salis, ut purus habeatur, debeant . intervenire plures fit trationes, ct transfusiones, deperditur saepius aliquid, & quidem cum proportione plus quando materia processu seit in minori copia ἱ quia sere seque multum adhaeret vasis; praecipue quando dicta copia est ita parva, ut non habeantur vasa illi proportionata. Exis-ου his Saliva per adjectionem alterius rei non magnam subit mutationem,nisi per ad- additi is vi ditionem talis Saturni, quocum in momento praecipitatur, acquiritque colorem lacteum,& facile consistentiam lacte spissiorem, redditurque lacti aliquatenus coagulato, quoad aspectum, non multum absimilis, quod familiare est liquoribus plurimis, S praecipue salinis; nisi exeipi debeant acidi volatiles . Ab adjecto a lumine
oriuntur quidam flocci, reliquo permanente in suo colore , & consistentia. Ipsa autem faliva pura, neque cum acido, neque cum alKali init sermentationem notabilem . Pre misνο- In saliva observantur per microscopium particulae ab longae, & ramosae liquori femium. Iim pido innatantes, indubie illae, quae constituunt partem salivae magis viscidam. Foco . Saliva per mitem cocturam vi κ mutatur : quod signum est illam non ita, ut lym-rom. Pham, impraegnatam esse particulis nutritivis: in eaque clementa non taliter pac
108쪽
1 m uni et esse, prout ad constitutionem dictarum particularum requiritur. Ut vero certius experirer vim sermentativam sali vae, accepi duas partes sarinae Fufevisa.- tritiei , earumque alteram subegi eum mea saliva, alteram cum aqua vulgari leni in ea ina. ter eale acta: eumque atramque massam tenuissem in blando calore duarum ciret- . . . ter horarum spatio, inveni illam, quae cum humore salivali erat subacta, ita fermentatam, ae si flores cervisiae fuissent additi ; alteram vero quoad sensum noti .
Porro existimo magnam eme differentiam salivae in di versis hominibus. Impri-- missaliva juniorum purior est; senes tassim habent dentes sordidos, aut exesos, ria in umquod si salivae imputandum non est, illa cert8 a sordibu , istis inficitur. Deinde smulti homines, quamquam apparent moraliter fimi, laborant leviori scorbulo, qui saltem dentium , & zingivarum erofone sese aliquo modo manifestat: quorun proinde salivam salibus corros vis insectam esse colligimus.
De Humore Octises humectante , is per causis quens de Lachomis.
LIbro primo Tract. I V. Cap. XIV. descripsi binas glandulas, quarum minor sta est in cantho oculi interno: major in parte superiori verSus angulum , seu retio re ι, Canthum externum : ex quibus glandulis per ductus speciales desertur continuo - humor aliquis serosus admodum qimpidus ad internam palpebrarum sit perficiem; euk1. qui cum naturaliter sit in copia exigua . adeoque non ita vulsariter observetur sub specie humoris, proprium nomen non est adeptus; sed circumferibitur Humor oculis humectans . sive irrioans . Subaudi naturaliter. Fertur ad dictas glandulas per ramos arteriarum carotidum ipsis proprios: ne- μῶ odo que videtur in iisdem glandulis subire notabilem mutationem , qualem dixi com eulo prese
tingere humori bilioso in hepate; quia humor . de quo hic, valde simplex est et ut o ar. proinde non aPpareat, nisi purius serum pauco salepermixtum; glandularum Ope a Sualis M. massa sanguinea separarum. Conformiter judicandum est de aliis humoribus sub specie seri prodeuntibus. Hic humor oculos, & palpebras humectando reddit partes illas facile mobiles; sitis Uus.
impeditque nimiam exsiccationem exterioris partis tunicae corneae ab aere externo. Fibrae enim ejusdem tunicae nimis exsiccatae rugas contraherent; adeoque &l ori, per quos radii Vituales transite deberent, Plurimum immutati a stam natura- . .
Quia vero humor ille, neque sub palpebrae superioris limbo, neque ad superfi- α αδ tuae. ciem externam tunicarum notabili tempore haerere valet ; sed naturali fluiditate,& gravitate ad partem oculi inferiorem ,&maximὰ ad angulum internum, ut ma-pis declivem, iugi ter desceud it; idcirco sicuti ex dictis glandulis continuo subministratur recens. ita precedens, nisi per exsiccantem auram aliudve amne omnino dissipetur , absorberer a duobus ductibus in margine inferioris palpebrae prope cundem angulum, qui in naribus simul concurrunt in unum truosura. ex quo ulterius idem humor perexiguum soramen Prope dentes incisores superiores in os depluit,
vel per ipsas nares erumpit Pras. 'Si humor ille prodeat in majori copia, quam& a ductibus istis absorberi ,& inrisensibiliter dissipari possit , eo restit in guttas ; quae sub aquae specie ex oculis emanantes vulgo appellantur Lachumae ilicet ab aliquibus strictius accipiatur la- Lata Hae Lib. II. M chry-
109쪽
chrymarum denominatioὶ de quibus hac occasione praesentis fic de narium muco superfluo, auriumque sordibus sequenti capite acturus sim: cum alioquin humores uti videantur minoris considerationis, & potius ultimoqomoaectandi. . . dia Cetuille vero magiS vulgares, quae talam humorem eκ ipsis glauclularum duuibus exprimunt cosiosius junt certae animi passi eS,S Praecipue risuia. quandoque etiam amor, & laetitia, idque mari insenibus, contribuente haud raro utrobique magn1 seri materiam subministrantis abundantia... Causae quoque non adeo raraesunt res acro vasa glandularum irritantes; ini sinapi, piper,allirim, fumus, &c. sed haec, Prout alia Vehementiaorema, ipsaque is punctorum lachrymalium obstructio, minis 1 t Contra naturam . Imo contra in Ao nis .ia naturam dici potest Omnis lachrymarum fluxus, a quacumque causia oriundus; li-.-A . cet passim excipiantur illae, quae directe procedunt ab animi passionibus, qnaeque hsti tauet pluribus soIae vocantur Iacbomae, mallentibus aquae guttas ab RIia causa ex oculis. Muυν-. fluentes appes lare oculorum sillicidium. Et juxta hos Laιhoma Lachrymae definiri possunt humor serosus vi animi pars ematis guttatim ex ocu-
meris. Pueris, aliisque parvae aetatis vix aliud pathema quam tristitia,exprimit Iachry- leni u . mas Senibus vero frequentius amor, & laetitia: videmusenim nosce achryarari saepius m promotione suarum prolium alioveeventu ipsis selici; vel ad i Ilarnm,quae diu absuerunP, praeientiam. Rationem autem istius differentiae satis obscuram . difficilemque pro modulo meo elucidare conabor σg ' Imprimis igitur attendendo ad rationes generales cur humores Uc, tvm mc con-- μή fluam abundairtiusadoculos, vix ahias concipio, nisi quia Vel materia serota cum sangit ine pmpeliitur abundantisis ad glandulas ; vel quia impeditur celer sanguinivrefluxus , sic ut magis elutriatur dicia materia; concurrentc nonnunquam majorhmeatuum glandularum apertione, harumque comprestione brevibus intra vat si Siterata.
Et quia videmus in variis animi passicinibus varie alterari, & immutari fluxum languinis, ac spirituum, ιχ rnaxime circa iacium, quae modo impavescit, modo fiu-bito rubescit etiam facile concipimus anguinem,alias magis, alias nils propelli versus glandulas oculorum atque in aliis magis- in aliis minus constringi venas L& vasa lymphatica; adeoque humorem ad cor regressum magis, vel mimis impediri . Major pomrum apertio , etiam in animi passionibus, haberi potess ab uberiori spirituum in glandulas influxu; aut Ialtemvre Consequencati humoribus abundantius ad easdem glandulas p-rusiS.2-L- γ Ut vero descendam ad magis particularia, licet in tristitia passim retarilatur in-rnM-ρ νη- flux langulitis,ac spirituum , adcoque vi istius materia serosa minos abunde tentristiGaia dat ad glarululasciculorum obiervam is tamen in illis , qvi lachrymantur praetristitia, magnam Saphragmatis se & pectrarismncussionem , cujus virtute sanguinis ascen redditur facilior pseddifficilior illius Moeniis: ut proinde sanguis materia Iachrymamnet impraegnatus, ec validisi&uberiusqrie feratur versus dictas glandulas, Sc minus facile regrediat versiiscor adeoque materia serota magis cogatu intrare Tundem gliindularum poros. Deinde solant etiam lachrymantes frequentaen vario m d orquere musculos iaciei, sic oculorum, indinue pex intervalla comprimere glandulas &ductus lacher males Hine eit, quod illi, qui facillime lachrymanturi inruffitur, reiam extra talam passionem non adeo difficulter exprimant guttulas m oculis: concutiendo videli-eerpartes inferiores, & oculos per intervalla cumprimendo, Prout solabant in ipsa reis ilia .
- αἴ-- mucin, quod nonnullLlachrymantur in tristia leviori. , neutiquam vero in ualde
110쪽
valde gravi, in qua sistitur influxus spiri um ad dictam partium coneussionem ., ι ωbrymF. compressionemque necessaritis. - ταν ἐπ υν--Videntur autem senes lachrymari prae amore, di laetitia; quia in illis cum ma- ri tristiti una humoris serosi abundantia languet motus spirituum; ut proinde materia illa , Θ serosa, scuti in variis aliis laeis; etiam in glandulis. & ductibus oculorum excreto- g v riis quodammodo stagnat: undd spiritus, dum in illis passionibus magis concitan- ΜΦ l ' εtur, dictas glandulas earumque ductus validius constringendo, humorem serosium in in iis conteritnm uberius exprimunt. Dices fortassis,irsdem passionibus similiter promorendas esse omnesnlias excretiones humoris seroti, quo, ut dictum est, starent senum corpora: at dico ego id minime sequi; nam tales excretiones maxime locum haberent in habitu corporis; 'pori autem cutis in senibus magis constricti funi, quam ut per motum sanguinis, &spirituum, qui passionibus il Iis conjungitur, aperiantur tussicienter ad eruptionem sudoris; maxime cum , ut dictum est, motus ille potissimum accidat in partibus superioribus: unde negare non ausim indictis passi onibus etiam magia promoveri in senibus salivam. Ex dictis satis colligitur, cur juniores raro lachrymentur prae amore, di laetitia: C- - nimirum quia in illis humores seros in glandulis oculorum earumque ductibus excretoriis miniis coacervantur; sed continuo per varia corporis emunctoria abun- c. F--- dantius e vacuantur, & accedentibus dictis passionibus magis resol vimrur in vapo- ρ- οπι res res, atque tam per poros cui is. quam per alias vias excretorris,maxime in iacis,& et . partibus vicinis, intensibilibus extra corpus eliminantur.
Porro licet senibus sit magis proprium Iachrymari in dictis passionibus, non tamen aeque difficulter emittunt lachrymas in tristitia, atque juniores in amore & laetitia: etenim in senibus semper praesto est copiosa lacnrmarum materia , dc spiritus saepd sufficiunt ad illam partium concussioncm, ct compressionem, qua uti ostensum est, lachrymae promoventur in junioribus. Quod vero mulieres facilius frequentiusque fundant IachrymaS, 'uam Viri, im- Cin s m putandum reor illarum animi imbecillitati, unde longὸ facilius , quam viri indul- ni fatu gni passionibus. Accedit, quod ubi isminae propter illatam injuriam tristantur lac,mmauis
pius vindictam sumere non possint. Viri vero vehementer irascantur, sesequetra em. futur1 ultione, licet minas pid, consolentur: adeoque eadem occasione in diverissem excitentur di versae passiones , dc quidem tales in taminis, quibus conjungi la-' chrymas magus proprium est. Lachrymae, medied loquendo, sunt humor inutilis: Interim ipsa partium agita- Lacbrmatio, qua in junioribus lachrymas promoveri dixi, tam utilis est infantibus; quia , humos μυ- illam passim e comitatur excretio muci narium, quem illi emungere nesciunt: tuis. Imo ipsa lachrymarum em imo quandoque utilis est ad expurgandum corpus ab Illorum ex- humore seroso sicut excretio urinae non tantum utilis, sed omnino necessaria, licet re is qui- ipsa urina sit humor corpori inutilis. M3 πιίlit. Sunt etiam Iachrymae quandoque utiles utilitate moraIl ; dum videlicet lachrymantes ab aliis extorquent auxilium,& misericordiam, quae preces sine lachrymarem comitatu impetrare nequibant.