장음표시 사용
71쪽
sa Tract. I. Cast. XV. Examen Seminis per, M.
equarum' dcc..cum, ut ipse 1cribit, animalcula illa canina vitro inclusa per septem dies in vigore persistant, tam velociter natantia, ac si recenter prodi issent a cane .
Cur etiam animalculum in utero canino, v.g. per treS septimanaSenutritum adeo iaque centies mille sies,& ultra, majus , ex utero extractum moritur eκiqui frigoris contactu λ Quis modum concipit, quo similia animalcula generentur λ Quam indecens ex uno homine naturaliter produci immensum brutorum nam homunciones ea esse non admittit D.Leevvvenbura dc omnes homines exceptis Adam, & Eva,
fieri ex brutis . Hisce hucusque exaratis , incidi in epistolam D. Georgii Gardeo ad Dominum .ia Leeu odenhreh: ubi etiam ab hoc viro inquirit rationem , cur tam multa millia animalculorum perirent in utero, uia ordinarie in muliere, Vacca, dcc. superstite. Ipse interim admittit in semine animalcula, dc illa esse generationis principia: ut vero possit evadere difficultatem, quem movet Domino a Leeu vetenθοeh. & ejusmodi animalculorum congeriem melius conciliare cum observationibus Dom. de Graas, at torumque omnia animalia ex ovo produci asserentium; existimat ova intestibus foecundari per animalcula praevie in semine masculino contenta, Zx poncoitum ad ovarium delata; sic tamen, ut singula ova foecundanda recipiant solumis, , modo animalcula singula. Quia: non est verosimile, inquit, animalculum, , posse prodire, si non in aptum incidat locum, quem in ovis cicatriculam esse vi-M demus: licet vero centum myriades inciderint in unum ovum , nullum ex iis, , procederet, praeter illud, quod directe in cicatricii l. cincidisset centrum.. Et 1br-r, te locus eorum sormationi aptus. ita est accommodatus ad eorum Caeculiun , ut is diis culter plura praeter unum contineat animalcula, &haec fortassis ratio est , ,, cur tam pauca sint monstra. Hoc absolute nccessarium videmus in bestis ovi -
paris, & unum discrimen, quod videtur esse inter has , & animalia vivipara , se illud est, quod in posterioribus ova proprie nil at Lud sint, nisi cicatricula ejusque
M colliquamentum , adeo ut scelus radices agere nece Iie habeat in utero, ut aliis mentum accipiat: sed ova in ovi paris dici possunt uterus respectu laetus: non ,, solum enim continent cicatriculam una cum amnione,&colliqua mento, quod is immediatum est foetus alimentum, sed, dc simul eam materiam, quae in albu- , , men debet mutari; adeo ut scelus radices suas non ulterius agat, quam tu ovi al- ,, bumen; & luteum unde alimentum suum accipiat. ,, Hic vir mihi videtur optime ratiocinari, admissis dictis animalculis, optimeque ostendere, in quo ova ovi parorum conveniant cum ovis vivi pararum , & in quo ab
Iisdem discrepent. Possunt autem illa etiam pulcherrime applicari hypothesi de
Seneratione ex ovis aura seminali saecundatis. Versim illa non placent D. a Leeuvvenhoek nonnisi ova imaginari in vivi paris es admittenti. QMd ex animalculis, respondit, quae in uteros effunduntur nonis multa primo exoriantur, aequd locum habcre potest, ac id, quod non multa ani- malcula, in parte cicatriculae, sive lutei ovi primo formentur . Licet autem lo- ,, cus in rotunditate circulari lutei admodum ponamus parvum; quis dixerit, a n ,, non mula ex animalculis, quae in semine masculino in uteros sunt effusa, cum, , ad mutationem per venerunt, licet ea non detegamus, tamen in lutero sint moleo, aucta. Si enim ponamus plura decies centenis millibus animalculorum, ex iis,M maae in semine masculino deteguntur, simul sumpta, arenae granum non aequare, is di multa ex his animalculis loco vermiculorum longa cauda instri ictoriim , in is utero rotundam adepta ei se figuram, & quam vis singula ex iis plus millies ma- jora essent facta, nondum Centesimam partem adaequare poterunt. ,, M An ja in boni microscopii pe, inter omnes illas viscosas ,& coagulatas partiri culas, quibus uteros interioreS Obsitos esse comperimus, cum animalculum mo- tum simul eum ejus mutatione cessasse mihi certum sit,judicare poterimus. num ,, vi Ua fuerit creatura. ,, Sed
72쪽
Sed per responsum illud non tollit difficultatem,quia admisso, quod initiorem areant copiosa anima Icula in vivis ita exigua,ut inter omnes illas viscoos et co.guiniatas,in uteros arriculas .nequidem bono microscopio p tuerimus discernere num vivae fuerint creatorae, peta cur veniant multa ex iis ad majorem persectionem ,
sic ut etiam nudis oculis discerni queant, saltem in ovis pennatorum , ubi, ut sit pr1 dictum est, habetur nutrimentum pro pluribus paratum, & quorum cicatriculam . secundum responsum a Leeuvvenhoeh, multa anima icula intrare possunt. xis ,. Poterit quidem ad haec respondere D a Leeuet en ek, ejusmodi ratiocinia nihil facere. ubi experientia manifesta est, sicut esse contendit pro suis allertis. Dicere . poterit opera Dei, non esse torquenda ad captum humanum sed sui cipienda ei sic, βὰν,, c h. atque veneranda. At dico ego non quamlibet observationem suscipiendam ess e . ramis . ut certam ; at saepe decipi, ac decipere hominum sensus, saepeque res alias, ae sunt I parte rei apparere, imo id lud , quod sensibus externis ad shribimus, quandoque o Preis in . magis consistere in imaginatione. Sic nonnulli nubium speculationi intenti putant se in eis videre equites armatos , aut alia quaedam mirabilia; ac semel praejudicio occupati continuo magis magisque confirmantur; sic ut illa, quae primo videbantur valde obscura, tandem apparent iisdem clara atque distincta .: cum interim alii cassidem nubes intuentes ne minimam videant illarum rerum apparentiam. Non tamen is sum, qui libenter carpam aliorum opera , eorumque judicia sine gravi causa improbem ἰ aut illa , quae mente non fatis assequor , statim figmenta reputem . Scio mi eroscopiorum ope in dies detegi talia, qualia in rerum natura existere non putabantur . Nec difficile creditu mihi visum est dari anima icula ita . exilia, sicut describit Leevvvenboek, cum in particula cujusdam liquoris magnitudinem capitis aciculae vix superante per microscopium conspexerim ingentem nu- Misa use merum animalculorum liquorem illum huc illuc percurrentium . quorum non νιμ μι- pauca tam mole, quam fi Rura videbantur accedere ad mille pedes vulgaris magni-scopia. indinis midis oculis conspectos, alia minora atque minora apparebant. Erat autem
liquor ille aqua pluvialis, in qua, accedente calore Solis, per dies aliquot macera eum fuerat piper, mihi a praeclaro Domino ν an den-Velde Prosesime Mathematico oblata. Haec ita considerata me implerunt , ut variorum animalium semina ope micro- obematiostopi i eκaminarem . Duxi itaque initium 1 lactibus, sit ve semine carpionis, quod Aurborion utcumque maturum ex ipso plice vivo pro libito exprimitur . Videbam hoc con- semis c-- stare particulis oblongis in medio lar toribus, atroque extremo in angustum abeunte, pio is, aderique rudem aliquam carpionis figuram reserentibus; nec inter sese multum disis milibus . At praecipuum animi mei oblectamentum erat continua illarum agitatio; miraque mutua intricatio,&reptares quoad a spectum celerrimus. Interiecto aliquo temporis intervallo, cuniculum foemellam masculo commisi, In semino constitutis, qui observarent congressum. quo, sicuti illi reserebant,peracto, uterum etinfiiai Dis aperui; sed nullum in eo conspexi semen, neque ullam in muco ab uteri lateribus rata. abraso, particularum motitationem deprehendere potui. Unde judicavi mihi esse impositum, illamque masculo non sui me conjunctam . , Pro majori in futurum certitudine masculum aliquorum tuniculorum patrem, Acis cυμ ab Omni me mellarum consort o separatum per dies aliquot largiter nasci curavi, & bono succi quidem pro magna parte apio hortensi, ut semen produceret abundantius, magii - β.que efficax : aperto deinde abdomine, in exigua seminis particula d vesiculis excepta notavi ingentem numerum particularum oblon parum , celeriter, prout in semine piscis conspexeram, inter se reptantium, seu potius quoad apparentiam, Volitantium .
Dico, quoad apparentiam; quia ceIeritas motus per microscopium repraesentatur
aucta, conformiter ad magnitudinem spatii, in quo sit m M. Eodem Disj1jgod by GOrale
73쪽
Eodem tempore per microscopium etiam examinavi Calentem sanguinem, Acbilem ejusdem cuniculi;& aliotempore in alio animali lympham lac, tali vam, de urinam, sed in nullo illorum ejiismodi particularum agitationem ad veriere potui. Neque in semine d testibus istius cuniculi excepto, motus fuit adeo notabilis.: unde judicavi in illis non esse semen persectum, saltem in isti nimalibus,tuae vesiculas semitiales possidendi Non potui tamen a me ipso impetrare, ut judicarem motum illum particularem Imo Aia. seminis animale meae, aut dirigi ab ulla phantasia , sicuti mihi vis fuerat dirithoris da gi motus ille ireliquorepiperato, de quo supra . In ho enim Cernebantur atrimalia paralculis cula transcurrero modo tardius, modo celerius, aliis lineam rectam , alias obli- Iominis ara quam, & sub hoc illore angulo inflexam describendo. Quandoque videbantur sibi μιν D. mutuό oecurrere , & locum cedere; nonnunquam regres , non per modum repercussionis, sed sese veriendo, sic, ut eadem semper praecederet extremitas, sere uti imaeervis sormicarum . In se ne autem agitabantur particulae Ualta confuse, sicuti moventur corpuscula in radiis laribus per senestram splendentibus; vel particu
lae nivisteni joribus vento multum agitataemusram Hine suspicatus su particulas illas in semine ita molas,esse vulgaria,& inani ste IM' mala corpuscula; quae non ex se ipsis, sed impulsu particularum subtiliorum c ma 'μς ρ. gis acti varum agitantur, hancque agitationem perdurare Quamdiu presto sunt particulae illae subtiliores,seu spiritus agitantes, quos vocarat spiritus genitales, ex --m seminatim, quos cred ne quidem per microsco u posse conspici. Pomue incessit cupido experiundi, utrum, sicuti per microscopium, , ita etiam per se ignem aliquid singulari in semine reperirem , aut ex eodem educerem . Semen . ρ' igitur bovinum, vesiculis expressum indidi retortae vitreae, quam primo igni arenae,
a deinde etiam nudo, commisi: prodit; sicut in aliis plerisqueyrimo pia ma; deinde oleum foetidum in quantitate satis notabili , at sal volaum cum proportione non adeo eopiosus: relicta vitro tera admodum Ievi, taque in copia majori se quam expectaverat T. At miratus 'm, quod liquorem distillatum reaificandri vix ullum spiritum ab eo separare valuerim : & proinde credere debui eos esse fugaciores , quam ut isto procedendi modo colligi potuerint; fortassis eo minus, tuo semen . illud per dies aliquot ante distillationem ruerat expressum. Post haec seripta incidi, in Anatomiam D. Dionysii Chirurgi primarii DP Delphi irae, & deinde Dominae Ducissast Burgundiae Gallico idiomate descriptam: hic Author indissertation degeneratione hominis, dicte eum ν qui microsae pio prim is examinavitsemen animalium, misse D. Η-mo-en, eundemque reperii sse, &d texisse semen et Tepletum inhiath copia animalculorum, illum; misisset Iurem
.... . a in EphemeridibuSeruditorum, anno 16 78. Addit Aut rem observasse; quod ani M.,ώ κ malcula in homine, & quadrupedibus sint ranisnascentibus similia ; qu5dque is calor ignis satis moderatus ea necet illico; sed in frigore periplures horas subsistant,
' de quod gutta spiritus vini alterius e liquoris sortis illa occidat in momento Hae observationes plurimum confirmanvsuspicionem meam esse fundatam : M- mirum corpuscula illa,quae ipsi accipiunt pro animalculis nequaquam esse viventia . Cum enimanimalia teriaestria pene omnia , recenter nata, & praecipue mo, jugi e lori veri debeant; isigori vero exposita cito necentur, illudquaecrescente aetat: melisis perserant; quis eredisti animalcula in semine . quae non Brent nisi illornm enordia, iisque longu imperfectiora, melius perferre seigus , quam moderatum calorem.
G,An igitur longe ferisimilian, Precalorem, etiam moderatum, cessaremotum di-
ctoriim corpusculorum, atque ita praetensam illorum sitam, quatenus per calorem
statim dissipantur spirit genitales , qui dicta corpuscula jugiter agitabant, ex natura sua valde fugace di vice versa per trigus coerceantur . De liquoribus re spi-
74쪽
spirituosis , cum habeant vim discutiendi conformiter addicta de calore jud ean
An detur Semen muliebre, 6 quale.
CΛpite XIX planὰ in principio dixi aliqnos sustinere steminis non Renerari seis A in lamen; quod probare conantur sequentibus argumentis . Primo si muIieres ha- eonrra ισα berent proprium semen, in se ipsis, sme maris auxit rogenerare posset. SecundΛ, - ν ----minis facies glabra est,uox tenuis, & vires imbecillFores pari modo atque eunu- ων.
chis mire pubertatem castratis; sed illa accidunt eunuchis ob desectum seminis ; ergo dc -minis. Tertio, eo fere tempore, quo semen in mastulis, menses produ euntyr in sceminis, estque utrumque signum aptitudinis ad generationem , di qui dem certum; nisi obstet aliqua praeternat iratis dispositio corporis: unde judicare fas est generationem seminis Masculis esse proprium, dc tam larem,sicuti isminis est proauctio mensium. Quarto, concipiunt aliquando mulieres sine voluptate sed sine voluptate non emittitur naturaliter semen ergo sine emissione seminta concipit mulier . ouinto, ipsa Sae. Scriptura Variis m locis, axuno ubi genealogiam texit, semen adscribit maribus , nunquam taminis. Sexto, eadem scriptura Viris semini fluis eae piationem praecipit,isminis Vero langui fluis ae si hisce menstruum, illis semen soret pmprium . Plura argumenta habet D. DL GRAΛF de Mulierllis
organis evite XXIII. quae tanquam minoris momenti Omitto. Pro contraria sententia afferuntur argumenta sequentia. Primo allegant aut is a Z meritoritatem mypocratis, oui Libro de genitura tam mulieri, quam Viro semen tribuiri, ρ .
atque: fi ob utrisque semen fortius prodierit , masculus erit partas : si ureis inbue,
femina nascetis. Secundo, testiculi taminei aliquam habent similitudinem cum telliculis masculinis. eisque adsunt vasa praeparantia, dc deserentia . ergo etiam destinati sunt ad generationem seminis. Tertio , -minae patiuntur g Οrrhaeam . item pollutiones, maxime viduae uniores , & virgines quibus nubere pro votis non contingit. Quarto, quaedam uterino furore laborantes sanantur per coitum,signum illius causam fuisse semen per retentionem corruptum . Quinto, sues castratae non amplius appetunt Coi tum,indicium in illarum leviculis generari materiam, quae ad coitum stimillat, adeoque semen. Sext8, prolis non raro quoad individuum similis est matri, non tantiim secundum phy sonomiam , sed etiam kcundum alia accidentia . Nempe quandoque iisdem notatur stigmatibus, iisdem morbis obnoxia est: quae imputari debent semini materno , sicut similitudo qnoad individuum prolis cum patre imputatur semini palmo . Item si equa asinino semine impraegnetur, scelus non solius aenitoris, sed mixtam utriusque speciem refert: δc capra ex arietemducit agnum duriori lanitie tectum. Ad Argustienta pro prima opinione, respondetur. ad primum quidem, de serun- Sohisma, dum dicendo, inde istum modo sequi semen muliebre nesse tantae essicaciae , ac ιν mema semen masculinum . Λd tertium , hene consistere simul, generationem seminis, dc priora. eruptionem mensium contingere eodem tempore in mulieribus; sicut in masculis eodem tempore sunt generatio seminis, & emiptio barbae. Ad quartum bene posse per irritatior em partium in coituexsilire semen sine voluptate, sicut per irritati nem aliquando erumpit semen aere in masculis . omisso, quod non satis constet de facto in mulieribus; cum in tali casu fides vix sit habenda referentibus . Ad quintum, Sac. Scriptura m in texendis genealogiis respicare sexum digniorem, de loqui de semine magis perfecto. Ad sextum , eandem scripturam non loqui de Bum Disit rod by GOoste
75쪽
ΛΞ. L. Cap. I VI. An detur Mineu muliebre, ct quale.
Rminis muliebris, quia hic raro advertitur , tum quia semen in mulieribus paucum est, tum quia haud facild erumpit foras. Verum illis, qui sceminis semen generari asserunt, incumbit Ostendere quale illud sit, & ubi generetur. .
Huis, Imprimis humor ille, quem in actu venereo saepe copi e ejiciunt mulieres, praeis quom mu- cipue juniores, haberi nequit pro illarum semine, quia iumen potius emitti deberet lieres πιαι- in uteri cavitatem. Unde credibilius est dictum humorem potissimum inservire . t L humectationi vaginae, atque erumpere ex OsiculiS ductuum glandularum in supersa ciem vaginae, internam hiantibus. Quia vero maxime verisimile est eundem illud humorem constituere materiam an iuius fluxus , qui in sceminis vocari solet Pollutio, & etiam illius , qui dicitur G AM e g- nis phaea; inde quoque maxime verisimile est foeminas nunquam laborare, vera g -πεσε, norrhaea, cum vox illa idem significet graeco, atque latine fluxus geniturae. Utrum vero sceminae dici debeant pati aliquando pollutionem , pendet ab hujus . vocis acceptione: siiquidem licet pollutio in masculo sumatur pro exeretio te semi- - E nis sine congressu; vox tamen polluere ex generali institutione vix aliud significat, quam sordidare, inquinare, aut reddere impurum. Potest igitur in mulieribus admitti pollutio, quatenus sicilicet extra congressum, per excretionem istius humoris partes suas reddunt sordidas I & quidem justicis , quando causa istius excretionis sunt illicita cognitiones Venereae, cumitunc non oselum corpus, sed etiam animum suum sordibus coinqstinent. Hinc patet quid responderi queat ad argumentum pro semine stemineo desumptum 1 gonorrhaea. & pollutione, in mulieribus; nempe, negando primam,& alte tam explicando; vel admissa pollutione, negando inde sequi, quod in sceminis deitur semen proprium, Conformiter ad argumentum a sumre uterino, illiusque curatione per coitum ἐresponderi potest, mulierem per humorem illum nimi 1 acredine insectum, stimulari ad libidinem; & perfricatum partium in coitu reserari vias, quibus idem ille , humor educatur inras,atque ita foeminam liberari a dicto surore. Ad argumentum ab authoritate Hippocratis, dicere licet, illud non magis valere, quam fundamentum, cui innititur; adeoque mi unde probandum esse,quod detur semen muliebre. Ex quinto, nempὰ de appetentia coitus per castrationem in suibus ablata ,sequitur idem ab illarum testiculis suppeditari aliquam materiam, quae ad appetentiam iam stimulat: sed admitti non debet illam esse semen; cum, ut dictum est, etiam illa stimulat, quae eκ glandulos a vaginae substantia erumpit in ejus cavitatem.
Opinio Van. Videtur autem istis eκperimentis confirmari Opinio Dom. Van Overea, mem-Oyπωr . pe. quia sermentum menstruale hospitetur in i mellarum testiculis: apparet enim dicitam fermentum stimulare ad venerem ; cum mulleres, instante fluxu mensium dicantur ad illam proniores: dc plures bestiarum foemellae,per circuitus luxurient, coitumque vehementer appetant, alio vero tempore masculum non admittant: unis de videtur in illis debere admitti fermentum initar sermenti menstrualis in mulietibus; &quod in brutis illis saepe non sequatur sanguis saliquando autem secutum vidi id partim ejusdem sanguinis , partim viarum diversiae disjUsitioni imputan
Restant, ut cum sundamento negetur semen muliebre , solvendum argumen.
tum secundum a testiculis Θmineis, & se tum a similitudine individui: quae quidem secundum apparentiam sol vi, aut saltem retorqueri possunt dicendo ad prius, v iris Etiam adesse mammillas, sed non laeti seras r ad posterius, illa adscribi posse imaginationi gravidae , cujus admirandi enectus lippis noti sunt , atque tonso
76쪽
Tract. I. Cap. XVI. Au detur Semeu muliebre, B quali. r
sie quidem soluta videantur argumenta, quae pro semine muliebri asseruntur, ipsaque phoenomena , quae pro illo afferuntur . explicata : re tamen penitius inspe- deprehendetur latitare aliquid, ipsaque dictorum argumentorum solutio esse minus adaequata: ii quidem imaginatio gravidae non solet efficaciter versari circa rem usitatam atque ubique obviam; ademiae nec circa proprium corpus iplius gravidae, sed potius circa sormam masculi, quocum coivit; & proinde cum equa concipit eκ atino, capra ex ariete, habetur sortior ex imaginatione ratio. cur saetus δε-ret omnino similis genitori. Insuper constitutio corporis, a qua dependent v g. calculositas epilepsa, aliique morbi interni, qui a matre haereditarie contrahuntur , non subjiciuntur imaginationi gravidae . Λliud est de notis , ac stigmatibus cuti ipsius gravidae impressis.
Videtur igitur ex hoe solo phoenomeno foemina ad generationem prolis subministrare aliquam materiam, cui in tali casu inhaereant delineamenta , unde proles reserat similitudinem matris. Insuper penitius examinando testiculos muliebres, inveniemus eos non uti virorum mammulas, esse vacuos; sed continere aliquas vesiculas limpido humore plenas qui per lenem ebullitionem indurescit instar album inis ovi. Illas autem vesiculas , aut saltem humorem in illis contentum in coitu proli sero proaime impraegnari ii spiritu genitali mari 'nos docent varia euperimenta,quae describam capite a. oe 3. quinti tractatus. Ut proinde credit,ile sit in iisdem illis vesiculis contineri prima foetus rudimenta,ex iisque humorem,qui in dictis vesiculis continetur esse compositum. Hanc ob rationem vesiculae illae a modernis passim dicuntur ova, quia videlicet conveniunt cum ovis pennatorum, excepto,quod haec cum album ine includant vi tellum pro nutrimento pulli, teganturque cortice dura per quam dum exclusa sunt, se tueantur ab injuria: ova autem muliebria iis opus non habent, quia non excluduntur, sed seventur in utero; & foetus eκ iis prodncti jugiter reti piunt alimentum a gravida. Reperta sunt etiam eiusmodi ova in tcsticulis tamellarum pecudum, & iumentorum, Omulumque quadrupedum, in quibus hactenus iacta est istius rei disquisitio nec minor ratio apparet de aliis animalium speciebus, quae hucusque essugerunt Cultrum anatomicum in unde tum harum . turn mulierum testiculi a Recentioribus pastim vocantur svaria: ipsaque ovasemens emineam : nec aliud in sexu muliebri semen admittitur; cum, ut patet ex antedictis, sola illa ova ex parte taminarum ,
proκime concurrant ad generationem.
Dicet fortassis aliquis,si res ita se habet, ova ista potiori jure vocantur semen , quam humor ille, cui in maribus nomen seminis attribuitur : quia nemo dubitat quin semen plantarum sit verum , ct proprio dictii ' siemen; sed in illo continentur plantae delineamenta proprio involucro tecta, sicut dictum est de ovis fremella rum : ergo hara ova habent majorem similitudinem cum seminibus plantarum , qu1m semen masculinum, quod cum liquor sit, nullo. dum emittitur, continente , coercitus, sed diffluens, non potest dici continere delineamenta animalis. Respondeo, ova animalium quoad vim generati vam maximὰ differre a seminibus plantarum e quia nimirum haec non solum delineationem viventis . a quo desumpta sunt, continent; sed etiam virtutem ii iam ducendi in actum, dc germinandi, germinat enim semen plantarum ex se, accedente calore; terra antem non eget, nisi ut planta ulteri eis crescat, ac perficiatur. Verum quidem est semen plantarum, ut germinet, saepe requirere aliquam humiditatem; sed non ut principium generationis, Pd ut vehiculum Particularum
solidarum, & siccarum ; quia scilicet solet ejusmodi semen, ut conservetur , vehe Lib. u. H men-
77쪽
s 3 Tr H. L. CV. . Au detur semen muliebre, quale.
menter exsiccari, adeoque privari sui humiditate ad germinandum requisita, quae ipsi deinde, ut germen emittat, restitui debet. Aliud planeo: t de semine muliebri lige ovis; ex quibus, licet satis humidis, solo calore nihil producitur, sed accedere debet virtus , seu causa efficiens, amare: quod non tantum Observatur in animalibus, quae intra te generant; sed etiam in illis, quae . ova ad generationem excludunt: frustra siquidem incubabit foemella suis ovis, nisi illa a masculo fuerint praevie Qecundat . Sunt igitur ova muliebria quoad vi generativam, tum demum equi paranda seminibus plantarum, quando illis a mare accessit vis efficiens, qua scilicet delinea ova semea menta in eis contenta expandi possint, atque ad persectionem deduci. Adeo ut ova --ao: ista dici queant semen materiale, quia scit icet continent materiam generationis , si iacui semen malculinum continet vim effectricem quam consistere in spiritibus genitalibus probabo agendo de generatione Licet igitur, omissis aut horitatibus, ad pulmam partem quaestionis quam praeferthoe caput, re pondere a rmati es; sed melius cum disinctione, dicendo non dari semen muliebre proprie dictum, & continens vim producendae prolis dari tameα semen minus proprium , seu materiale, continens scit icet prima scelus rudi menta actione seminis masculini perficienda: qu1 responsione etiam alteri parti quetuiti nis erit fatisfactum.
συμμ/ IIccus pancreat cus e si humor renuis. ω limpidas, ope glandularum pan re aras PM cre ti- hujus ductu collectus ut inde transmittatur adi me sinum duodenum, adeo e M SQ ---bili, H ιquenter criti ibidem confluentibus commisceatur . De pancreare ejusque ductu vide Analcast. XIII. tractatos secundi. Succus pancreaticus nulli bi colligitus naturaliter in copia sed de ramis minoribus ductils pancreatici continuo transit in majores, & inde in ductum ipsum, qui se exonerat in intellinum duodenum; ubi succus ille, ubi dictum est , statim miscetur bili ex ductu bilario communi in idem intestinum confluenti, & chylo, quotiescumque hκ duodenum permeat. Et hinc est, quod humor pancreaticius non levi negotio examinetur scuti lac, bilis, urina, dcc . Quae vel copiOSu e corpore emittam tur, vel in apertis cada veribus brutisve animantibus colleota reperiuntur. Ex erim. - Ιn lucci pancreatici collectione multum laboris, dc industriae impendit D. de O. de Gra m superatisque di ficultatibus plurimis, tandem e ventu admodum selici colle-G M git aliquando ejusdem succi ex uno cane se rem , vel octo ισαν um spatio duas achinas, dimidiam unciam, er ex molosso uneiam integram. μ α ρ-- Illius qualitates describens : suotiescumque , inquit, suceam paueremicum rem tollisimus , eum insaν aquae fontanae limpidum offendimus cum aliquati v si tare; sed non nisi Diritibus dissipatis coeunte. sualitates ejus gusu ρerceptibiles , quod astinet, non modo eodem illas se babeνe docent functiones ab eo depe emes
non raro vitiatae , at idem evincit experientia nostra . offendimus namque ipsum quandoque acidumgratus mum aliquando pene ins*ι dum , nonnunquam auferum,
sep us falsum, aestus me vero acidossessum. Collegit quoque in cadavere hominis per insortunium subito extincti adhuc calente succum pancrcaticum,quem, ait,variis curios gustandum exhibuimus,qui il- tam acidum IudIcarunt: quantum ad nos attinet,inquit ibere profitemur nos nunquam in canibus ac ditatem magis gratam reperisse.
78쪽
Propriis experientiis adjungit D. de Grain, D. Laurentii SebDI ovationes, T reiωνα- qu i in cane vivente etiam col legit succum pancreaticum acidO-austertiati, cujus ma- tu S. Schu.nifestum acorem non gustus modo probabat; staec illitis eum lacte permixtio; qui p- νi.pe hujus beneficio lac ita coagulabatur, ut inde caicus fuerit efformatus. Bru merus in Venit succum pancreati eum non acidum, neque insipidum, sed si D. Brun- salsum: ast in cane, cui ante plures septimanas ligaverat ductum pancreataeum , neri adeoque cujus succus quia diu stagna verat, facild potuit induisse saporem alienum. quamquam major videtur apparentia aciditatem , ii quam naturalem habuisset, illi stagnanti debui de magis intendi. Cum i itur succus ille in variis canibus fuerit inventus ita varius, iudicavi non et se operaepretium in ili tuere experimenta ad dictum succum colligendum: si quidem pauca non potuissent satis sacere, plura sui 1 2nt crudelia, atque admodum laboriosa. In vacca interim quatuor annorum, quam pingue factam pro usu meae familiae a r inr i. mactari curaveram tam cito, quam potui a mactatione, ligavi ductum pancreati eum prope insertionem indu demim; ipsumque deinde panerea Sagitavi, ac compresti, procedendo a parte tenuiori versas in te i inam; atque hac ratione eoi legi aliqualem portionem sulci ligatur1 intercepti; erat autem succus ille limpidus, mo-
die, fla vedine tinctus, saporis potius salsi, qui m acidi, quam vis m hi viderer huius etiam Observare aliqua vestigia. Unde libenter conred , Domino de G af, quod naturaliter habeat aliqualem aciditatem, modice scilicet eminentem, sicut dici queat ac id salsus, sicut D de Grail, eum invenit saepissimd. Usus succi pancreatici admodum obicurus et a ue incertus; quum autem unὲ cum bile concurrat iti intestino duodeno, illique & chylo admisceatur, dubium non est, quin huic vel isti, vel utrique sit necessarius. Plures DD. Sylvium, dc de Graias imiti, sustinent succum illum in intestino duodeno effer vescere cum bile: quod penitus examinabitur e tre sequente . Miranda prosecta sint experimenta D Brunneri, quibus didicit, dc docet canes, '.' Π 'xblato ramo inseriori pancreatis, atque ductu superiori prope intestinum ligato, &disiecto, adeoque pancreate facto inutili nihilominils comedere, bibere, alvi faetes,
& urinam, ut ante externere, reliquatque vitae functiones ritJobire. Imri canem cujusdam Chirurgi, dissecto ductu pancreatico, magis sui sse famelicum . Ille tamen is Cum in omnium animantium genere quae quidem hactenus dissecare se contigit) tot reperiantur glandulae, quae laticem suum succo alimentario per se totum ejus tramitem affundant, quo penitissime imbuatur; non dubitamus, in- ,, quit,quin & pancreas. glandularum intestinatium polt hepar maxima, ac prima- Hria, laticem suum roscidum, spiritibus animalibus turgidum ehylo per pylorum se devoluto ceu novum men' ruum a mundat, eum in finem, ut ita perfusus penitus ,, dissolvatur, perficiatur, dc in si cum alibi lemconvertatur; eodemque irriguus ., particulas alibiles tanquam visco naturali comi reheridens , volatilesque irre- , , tiens orbitam suam felicius continuare. vasa lactea subire, & ad sanguinis mase istam naturae thesaurum convehere, ac con rere queat. HS i petas quomodo igitur abscisso in canibus, & destructo penitus ejus ductu , at- ue adeo ulu pancreatis ablato , illi nihilominus sint de caetero sani, omnesque
unctiones rite obeant λ μ Respondet ille se non dubitare, quin urgente necessi- ,, late pancreatis jactura aliunde latis commode resarciri queat ἰ cc sublato usu ,, pancreati sua lex in alia filaea redundent & iuxta aliam cata ractam,quarum Plu- mres sunt iisdem quibus pancreas va sis afferentibus instructae uberius ,ac iusius de- is ponatur, ut idem bonum ciborum massae aliunde resultet. DEgo interim suspicor canibus4stis non omnes omnino iunctiones fuisse persectas:
atque imprimis fuisse aliqualem defectum in sequel ratione chyli, cui fortassis ap-Paruissent si canes diutiis suissent superstites: nullum enim ipse Author nutrivit H a ultra
79쪽
6o Tract. I. Cap. AEVIII. de Bile Excrementitia.
ultra quatuor menses post mutilationem pancreat S. Reperiuntur autem homines quoad aspectum bene valentes, qui conqueruntur de gravedine. & dolore in capite; pectore, abdomine, &c. per annum, di amplius; tandemque a Tiguntur mani se it 1 convulsione, hydrope, aliove incommodo. Quis neget pariter in canibus istis eκ ablatione pancreatis ortum suisse principium cujusdam mali, quod, si canis vixi sisti , decursu temporri prodiis et in lucem. caicis quid.
BIli excrementitia naturalis est humor flavus, amarus,Θ viscosus,eompositus ex Oariis massae sanguineae particulis in glandulis hepatis secretis, atque in vos. felleis collectus , ut inde per communem ductum bilarium deferatur a intestinum duodenum. Destructura hepatis,ac vasis selleis videIib. I. Ave Analom. cap. XVII. secundi tractatus. 'Adsertur materia sellea ad glandulas hepatis una cum sanguine per ramos venae portae. Habet enim jecur, prout dictum eii loco citato , venas duplicis generis, a cava scilicet, dc a vena portae , easque copiosissimas: Portae ramuli sanguinem , quem mediantibus surculis inferioribus, & trunco acceperunt a reliquis visceribus infimi ventris, corumque arteriis,rursum offerunt glandulis hepatis eo plane modo, . quo arteriae in reliquis partibus glandulosis quidquid autem occurrit aptum per fluere glandularum meatus , jugi sanguinis subsequentis impulsu , & constrictionudictorum ramulorum protruditur per eosdem meatus in surculos vasorum felicinrtim, reliquum vero in ramos venae cavae transfunditur.
Funguntur igitur propagines venae portae superiores officio arteriarum sanguinem hepatis substantiae Offerendo; sed inferiores sanguinem ex variis partibus acceptum deserunt ad proprium truncum, sicuti rami venae cavae. Proinde licet pancreas , glandulaeque ventriculi, me senterii, & intestinorum , etiam habeant venas a vena portae,nimirum ex surculis inserioribus; non se tamen
in illis ulla humorum sequestratio, nisi e sanguine arterioso , cum venae istae nihil deserant ad dictas Flandulas. Nolo equidem sullinere nihil omnino materiae biliosae adferri per rarterias ; sed
de hac re unicuique libertatem judicandi relinquo. Interim cum dictae arteriae valde exiguae sint, dc pro magna parte terminentur in vasis , dc membranis jecora riis, non potest ex illis suppeditari, nisi parva, si tamen ulla, bilis materia. Disputari solet utriun bilis vere generetur in hepate , Vel potius in sanguine praevic generata, dc consecta, per glandulas hepatis a reliqua massa solummodo leparetur: ego illam in hepate vere, dc proprie Renerari exi Himo, nempo ex materia. in sanguine praevie adaptata, modo, quem indigitavi agendo degeneratione lactis, di ulterius describam eap. X . tractatus quarti Rationes, quae me movent,lequentes sunt: Imprimis sanguinis naturaliter non amaricat; amaricat autem sibilis amara ei dem foret intermixta; praecipue in vena portar, ubi bilo foret ditissimus; quia ob servamus paucissimas bilis guttulas notabili sanguinis copiae affusas eundem infic re insigni amaritudine : tamen sanguis in veria portae convenit quoad saporem cum cc liquo sanguine.
Dicet fortassis aliquis bilem per sanguinem naturalitor dispersam esse minimis
80쪽
- Tract. I. Cap. 3 H. de Bile Excrementitia. 6 I
particulis, quae singulae seorsim aptae Don sunt efficere gustus organum sed in artificiali conjunctione particulas illas manere magis unitas, neque ita intime misceri languini : versim id ipsum est, quod ego praetendo ; videlicet materiam biliosam per languinem dispersam esse particulis adeo axiguis,&simplicibus, ut ipsis singulis seorsum desit bilis essentia , atque haec non reperiatur, nisi in pluribus earum simul unitis. Si vero singulae ista minimae particulae forent bilis, adeoque humor
amarus; singulae etiam inficerent aliquam sanguinis portiunculam, unde & gutta sanruinis ex pluribus i stis amaris particulis etiam sentiretur amara. Constat insuper sanguinem aliquando materia bilios a ultra modum saturatum es- inde inmst,& tamen inde non amaricare ita refert D. Georgias Minthius se observasse,quod strum innatans san ruini educto ex vena cujusdam icterici, croceo licet colore tingeret linteum; nullam tamen linguat imprimeret amar tiei notam . Oritur autem icterus frequenter ex eo. quod propter glandularum hepatis, aut valorum selleorum obitructiones materia biliosa leparari nequeat, atque ita in sanguinis massa accumuletur justo abundantius.
Deinde optime intelligitur, quomodo particulae felleae, quae in massa sanguinea erant h ic illic caeteris interspersae, separentur singulae per singulos meatus glandularum hepatis, & simul junctae efficiant compositum aliquod, quale cum reliqua sanguinis massa efficere non poterant; praecipue cum videamus per diversam corpinrum commixtionem haud raro produci saporem , colorem , c& odorem , aliasque . qualitates plurima S, quae in nulla parte scorsum ante commixtionem erant reperibiles, neque reserant compossitum ex qualitatibus , quae in dictis corporibus existe-
bant seorsum. Sicut fit dum ex infusione nucum gallarum ,& dissolutione vitrioli etiam albi, si lubeat in simul commixtis fit atramentum; adeoque liquor spissus,&nigerrimus ex duobus liquoribus tenuis consistentiae, & limpidis, nisi quini prior
parvam quandam habeat obscuritatem . Neque minorem mutationem observamus in consectione sulphuris aurati eκ scoriis reguli antimoniis: hisce si quidem c ctis in aqua communi , factaque colatur1, habetur liquor vulgari lixivio non multum absimilis cui si acetum insundas, totum compositum redditur in momento instar mellis spissum, eum intensa flavedine,& scetore intolerabili. Plumbum ustum aceto distillato insulam reddit illud brevi tempore instar sacchari dulce : aliasque - .affines mutationes produxi e ite IX. factas nempe in sanguine, ejusve parte mlatinosa per variarum rerum additionem.
Non apparet equidem impossibile quasilam particulas biliosas in massa sanguinea ita poste concurrere, & sibi mutuo uniri, ut requiritur ad bilis essentiam: sedr in. terim judico id ipsum non facile contingere , obstantibus aliis particulis in dicta massa copiosissime existentibus, & jugi tam harnm,PIm illarum agitatione. Sicut minutissimi ramuli ductuum bilariorum 8 glandulis jecorariis egressi sem B;Γ, avosm conveniunt 'in ramos majores, & hi finaliter pro parte longe maxima in unum pri si tam ductum hepaticum, ita etiam bilis ex dictis ramusculis pro maxima parte transit riparie mper ductum hepaticum, & sic ulterius perductum communem ad intestinum duo- ννὰ trem denum , reliqua pars, eaque lonSe minor, tendit perductus haepati cysticos, seu il- ad duode-los, qui vesculae a tergo inserti sunt, ad vesiculam , indeque occasione data transit -n alio permeatum cysticam,& communem ad intestinum duodenum. De defic ,ει -- αιο ι via. ctibus seu is inse lib. I. tractarils secundi cap. XVII. Quod Veri, longe major coria bilis transfluat ex ductu hepatico recte ad intestina, Priori quam ex vesicula sellea, probatur imprimis ex proportione meatuum: si quidem , pio mo 'capacitas ramorum ductos hepatici longissime superat capacitatem hepati-cystic rum,dc capacitas prioris ductus multum excedit capacitatem ductus cystici. Probatur deinde ex copia bilis, quae colligitur in intestinis, ligato dicto mea tu, Cystico quippe qi in totaste excedat illam, quae eodem, aut alio aequali tempore coli igitur in