장음표시 사용
121쪽
Retinemus plerumque urinam , usque dum sua copia nobis sit molesta; aliquando tamen ob certas rationes voluntariὰ praevenimus stimulum naturalem: si quidem euntes cubitum, vel apprehendentes nobis per aliquod tempus defuturam occasi nem honeste exonerandi vesicam, solemus eam evacuare licet parsim distentam. Stimulum naturalem etiam aliquando praevenit urinae acredo, quae molestἡ afficiendo tunicam vesticae, spiritus quoque determinat in hujus fibras constrictorias
Sed talis determinatio est extra terminas sanitatis, adeoque non est proprie hujus locis Illud per urethram positum in prima urinae descriptionewtiam applicarum volaurinae foetus in utero : non enim sum illius opinionis, quod hic mejat per urachum in membranam quandam urinariam, sicuti vituli, aliorumque quorundam animaistium eatuli. Uide cap. XVII. tractates V. Urina, uti ex dictis constat, est humor physices inutilis, atque omnin6 superfluus, Ac tanquam talis 1 natura ejicitur foras: at moraliter valdὰ utilis est , ut Medicus inde cognoscat constitationem illius, a quo manavit: uti docetur in Semiotice .
Eliciuntur quoque ex urina sal, & spiritus ad utilii tam Vrorum , di pharmae
σὐν avgui. Huic capiti eolophonem imposituro oceurrit aliud; ne d me aliquando obserisbur rapioiὸ vasse in me ipso, quod assumpta solito largioris potus copi1, non tantiam emitterem bibent ibin urinarum aquosiam; sed insuper, quod stimularetur ad exonerationem vesica, etsi mri parum di sienta ; sic ut Ionse majorem quantitatem urinae bene coctae, quam hujus et i'm . aquosae ferre posset: idem , dc alios in se quandoque observatis intellexi; cam ta-- impia. men urina bene eina , & colorata, sit multo acrior i li1 aquosa , adeoque magis videatur stimulare vesicam. ExlIstimo autem stimulum istum in casu allegato non ita dependere ab urinaequalitate, quam a sortiori illius in vesicam impulsu: quia dum tirina advenit in magna copia,etiam magno impetu pellitur per ureteres,aliasque,si quae dantur, vias ad
vesicam ducentes, adeoque validitis impingit in ejus latera, si ve per se, si ve aliam in vesica praeexistentem impellendo.
Ulterius urinae examen per operationes eb Dales , per varias
additiones , Nper Micros pium.
- - Uamquam olim urinam aliquoties examinaveram spagyric/, non tamen sinis i p gulorum, quae inde separaveram. & eollegeram, prineipiorum quantitatems Ma istum annotavi : ut igitur, & me ipsum, & meos Lectores redderem certiores , sumpsi urinae bendmeae, pro majori parte ex mea propria, uncias Octoginta, eam que leni igne prius evaporatam usque ad consistentiam mellis spissioris,distilla vi ex vitro lutato , prout dixi de sanguine, lacte, dc bile : absoluta distillatione, posui r cipiens eum materia distillata in arenam, & aptato alembico coeco, datoque igne miti ,recepi salis volatilis albissimi sere unciam: liquorem in recipiente,quo jam procucurbita utebar, restantem trajeci per chartam emporeticam; in qua remansit parum sulphitris, seu olei crassi, nigri, ac stetidi: liquor autem chartam trajectus pulchre rutilabat,ad instar tincturae salis tartari, ponderabatque paulo plus unciis duabus; illumque ex foetore, & gustu admodum acri judicabam eum compositum ex
sulphure , seu oleo, Volatili, dc sale, volatili quidem, sed qui mitiori illo igne, quo reliquum salis volatitu separaveram , non satia ascenderat, dissolutis in initante Phlegmate. R
122쪽
Restabant in vitro lutato tacum nigrarum circiter drachmae decem, ex quibus extraxi mediante aqua pluviali salis fixi nigri cantis cliciter drachmas quatuor . Restans ex cochleari igne vehemente calcinatum redactum fuit circiter ad drach
Habui igitur ex urinae unciis octoginta saIis, tam voIatilis, quIm fixi paul3 minus sesqui uncia, praeter illum, qui restabat in liquore dissolutus, illumque . qui cum
Iiquore aqueo, dum urinam evapora veram, exhala tus erat , cujus copia si merit uncia semis amplius misse credendum ci in suit in singulis urinae unciis quinque salis circiter drachma una. Hisce nondum contentus sumpsi urinae redditae In vasculum, cuius capacitatem, Esem m& quantum urinae pondus contineret pridie notaveram, uncias circiter viginti, qua- cbmicrum altera pars erat mea propria, altera a licujus studiosi Medici; eamque omnino oo rum. calentem immis cucurbitae vitreae, atque cκ arena distit Iavi igni lento ad aliqua-lam siccitatem: liquorem iterate distillando rectificavi, accepique spiritiis urinae stre sesqui unciam, quem eY odore, dc sapore deprehendi com ei tum ex volatilibus falis, dc olei particulis, quia odore cum oleo crasso, sapore cum sale volatili
Hisce experimentis conssat massam sanguineam per separationem urinae nor tamdni liberari a superflua aquositate; sed etiam ab insigni salis copia , deinde a particulis terrestribus, & sulphureis I cujus rationem , dc causam finalem de
occurrunt facillini Jou Iam circumstantiae proportionem prsncipiorum in nrI- φῆσδε na insigniter variantes. imprimis enim potus largus, ut ante dictum est, reddituri - - g. Ram valddaquosam, re tam spiritu, sale ac sulphure, qnfim materia terrestri parce τ cfimpraegnatam. Deinde calor, de labor huin iditates absumunt , atque per corporis habitum abundamius emittunt: unde reliquum, quod per renes secernitur, spissius v est, & particulis terrestribus, aliisque fixis magis scetum. Neque dubum est , quin assumptorum Lisserentia ad dictam variationem haud partim contribuat. Et spiritus urinae, & sal, tam volatilis, qnam fixus, modo ni d ictum est, et sciti de sisInatura at Itali fiunt,& acidis ad rersi ; sal et lentialis poti Usacidus est; quia cum aliis l. o acidus tuinae alibus vehementi igne elicitis inervescit; cum acidis minimd, etiamsi serti si urin in .simis. qnoldiversis vicibus eum eodem successis observavi. Effervescit quoque cum v lis cancrorum, creta aliisqueal Kalinis plurimis Hasce qualitates etiam multum variare potest vafietas assumptomm de hac ii Ia- nris ar eaeve qualitate magis minusve participant in m. Ego neque acidorum osor sum, ut usu, ito multi moderni, neque acida unquam copi gassumo: verosimiliter urinae illorum, qui acida uberius deglutiunt, etiam magis abundant acido, & minus illorum, quia, acido omnino abstinento Omitto variationes , quae saepe contingunc ob dia the sim sanguinis a statu naturali deviantis. Tollitur urinae perspicuitas naturalis peradditionem variarum rerum, ct potissῖ--msalis fixioris adstringentis; qnatenus videlicerparticulae rei admixtae earticu Ias urinae mim is aquosas aut sibi combinant, aut limul compingunt, aut saltem gPropria sede deturbanio Ego eum illis, quae arthi tunc ad manus eranz, sequentiae institui experimenta. Tres aequales portiones propris urinae recentis, optimae norae imposuintribus di- πη-μ stinctis vitrism earumque singilsis unctis respecti τὰ addidi grana octo vitrioli viridis, cadum inis crudi,& selis Saturai atque in momento omnes turbatae sunt factaeq; cras f - - is, & opacae; at potissimum illa,cui additus erat cit Saturni,quae etiam lactis instareandicabar, apparente insuperficio superiori aliqua flavedine re si quae erant magis sis . ac ssa vescentes; maxime illa, cui adjeceram vitriolum, quae tamen post aliquantulum temporis Sisalbescebat, ubi illa cum alium reddebatur magis fa
123쪽
Eκ tribus istis admἰxtis urinam persectissime praecipitavit sal Saturni: illa enim. cui sal istud adjeceram , ubi paululum quieverat, facta est omnino tenuis, limpida, ct insipida, instar aquae sentanae; particulis selinis, & sulphureis cum illis Saturninis sub irma pulveris fundum petentibus: Urina cum alumine praecipitata multum retinuit de colore, sapore, & consistentia naturali: unde pauciora illius contenta , seu parres crassiores cum alumine ad fundum descenderunt. Turbidior amtem magisque albicans mansit illa, cui admiscueram vitriolum. Eadem experimenta in variis urinis repetendo, observavi, quod ordinarie urinae valde coctae , & coloratae per dictorum additionem magis favescerent; crimdiores mini)s quidem turbarentur, sed magis albescerent. Examinando hoc modo aliquot urinas steminarum, adverti, quod passim magis praecipitarentur adjecto vitriolo. quam urinae virorum; quod an sexus an alicujus
accidentis ratione contigerit, judicare non stim ausus.
υι Afri Cum liquoribus acidis urinae additis fieri notabilem mutationem non observavi; ωτῶ Itidi aliquantulum cum spiritu vitrioli, aliquando etiam cum sale lixivioso; sed vidi illario in mor. non esse constantia.
Hr. Hic modus examinandae urinae sortassis in serendo judicio circa lotium aegrorum longe plus certitudinis asserre posset, quam hactenus attulit nuda illius inspectio: quod relinquo inquirendum illis, qui non ita circa plurima occupati sunt. Quod si1uccedat, cer id major inde Rei p. utilitas, majorque inventori gloria , quam ex plurimorum librorum transcriptione resultabit; neque haec experimenta sunt difficilia, multaque pauco tempore institui possitnt. Examen m Urina microscopio inspecta admodum parum mihi exhibuit notatu dignum . .ri Wrmi. adeo subtiles sunt ejus particulae: vix enim nudum salem, sulphur, aut aquam in instopism. liquoribus ope microscopii conspicimus; sed vel partieulas terrestres, vel ex pluribus dictorum principiorum compositas , indeque facillime contingit, ut, licet diversi liquores constent iisdem elementis chymicis, propter diversam tamen ill rum proportionem , ac conjunctionem aliae aliis sint longe subtiliores, minusque observabiles . Licet proinde ignis beneficIo eκ urina educantur fiat, sulphur, aqua, & terra, valdd similia illis, quae educuntur v. g. ex sanguine; non debent tamen duo illi liquores constare iisdem mecie particulis, seu elementis Cartesianis, qualia potissimum spectantur microscopio.
Sudor quid. Udor est humor serosus peν eutim exreriens, vel egressius, aquae speciem referens. O Dico vel egressus; quia etiam vocatur sudor, quando jam pertransvit poros cuintis, sive ipsi cuti adhuc adhaereat, sive translatus si in vestes aliave tegumenta corpori S. modo reserat speciem aquae, quod additur ut excludatur humor serosus, qui evacuatur insensibiliter per cutim .c ejus Materia, & substantia sudoris multum conveniunt cum materia. & substantia r ri . urinae: Diade a particulis salinis admixtis passim habet saporem subsalsum; oboleo- fas, dc terrestres, lintea inscit maculis pinguibus. Est interim materia sudoris saepe non nihil tenuior tum quia pori cutis minus patent, quam rena les, tum quia materia crassior faci Ilias sertur deorsum ad renes, quam quaquaversum. Adsertur dicta materia per arterias versus cutim tendentes, separaturque pro magna
124쪽
maetna parte , si non omnis per glandulas subcutaneas , quae naturali aer inserviunt Unde e . ad separanda quaedam sanguinis excrementa; non planὰ inutilia , sed curis hume- mat,oe ρνε elationi, & lubricationi inservientia, illiusque nimiam ariditatem impedientia . Pir ute θ Haec dum, accedente causa minus Ordinaria, non in vapores resoluta, sed sub specie Par iM . aquae erumpunt, sudorem ipsum constituunt. Educuntur autem e glandulis istis foras per exigum tubulos ad externam cutis superfietem Protenis,qui passim dicuntur vas Iasudorifera. Vide Ana .cap.III. tradi. II.
Dico accedente causa minus ordinaria. quia sudor non emanat passim juxta na- ans se turalem constitutionem corporis,prout urina,sed violentia quadam expellitur. Un- bumor na- de quantum ego capio, nullus sudor plane naturalis est et quia tamen saepe excerni- ruralis. tur sine notabili molestia , & in moraliter sanis, sistet eatentis Computari inter hu
. Dico materiam sudoris pro magna parte si non omnis Geparari per glandulas sub- au βην Λ.cutaneas, quasi dubitando : quia licet passim dicamus singulis poris cutis subjacere 'μνω si lingulas glandulas hoc tamen certum esse nequit nisi deporis observabilibus. Nec π g - v Kleo, quod omnis omnino humorum separatio fieri debeat per glandulas,&quaedam fieri non possit, saltem per modum evaporationis, quae in liquidis adeo facilis est: neque cur dari non possint pori cutis adeo exigui, ut nullis Oculis quocumquet microscopio minuti conspiciantur , ade Aque de qui biis haud constet , quod habeanta djacentem glandulam . Ιmo & dari tales poros, & fieri separationem sine glandulis, inde colligere est, quod dum aperitiar abdomen alicuius animalis, etiam sine laesione vi sterum, alitis plane, magisque ingratus sentiatur odor, quam dum aperitur caput, vel thorax: qui odor indubie provenit a particulis d ventriculo , aut intestinis exhalantibus: ti enim ex solis vasculis partium einernarum laesis,non sinet illa odoris differentia , cum vascula contineant in abdomine moraliter eundentis humorem, ac in thorace, & capite . Et quamvis ventriculus, & intestina plurimis scateant glandulis, halitus illos hisce mediantibus soras emitti non est verosimile. Vide Anatomiam de usa dictarum glandularum capite de glandulas. Eit igitur longe verisimilius, quod intestina aliaeque partes plurimae eam habeant texturam, quae hinc illinc transitum concedat quibusdam particulis humorum multum dissolutis, & subtili satis , quae deinde partim resumantur in vasa , partim Corpus ter vagantes, tandem Der poros cutis erumpant foras: ad quodeturtiis videtur absolute necessarium, ut quidam illorum meatuum careant glandulis : nam sicuti hae apprimu conducunt ad separationem humoris serosi per arterias , cum sanguine adducti, ita etiam meatibus ubique suppositae impedirent introitum humorum
aliunde adventantium..Μateria sudoris statust solet duplex, humor scilicet, Ac vapoν; quorum ille imme- luce eaedia tu venit ex arteriis, & Elandulis subcutaneis; hic saepe, ut modo dictum est, ex bum.ra sartibus interioribus exhalatur. Interim differentia illa est exigua,cum vapor non P porriit nisi humor dissolutus, idemqne cum humore quoad essentiam. Caiisae sudorem ut talem efiicientes, quae tenent se ex parte dispositionis corpo- cos suis. Tis, sunt major pororum cutis alandularum subctitanearum o vanulorum sudorife- rem move Torum apertio , validioν sanguinis sero abundantis propulso versus habitum corpo- i'ς τ ris; humorum issolutio, in iisque mutuus particularum nexus laxior: quibus accedit quorundam vasorum compresso, humorum regressum aliquo modo impediens , &quandoque subitanea μνον-, Θ vasculorum sudoriferorum constrictio. Quae omnia confirmantur, tam rGilone, quam experientia.
Quod rationem spectat,e videns est per vias magi patentes emitti posse majorem Probatis. Iiquoris abundantiam , modo consormiter adseratur in copia majori, prout acciditin. validiori sanguinis propulsu . Experientia etiam probat illa in sudori 3 productione saepe habere locum ; cum frequenter ea, quae sudorem concitant, sint cale- et Lis. M. O facien-
125쪽
fallentia,& sanguinis motum accelerantia; ut aestus solaris, aut hy p ausi I, potus valde calidus. concitatior corporis motuS , &c. quae etiam passim humores resiolia vunt, redduntque magis tenues . Hinc collige plerasque minas sudoris externas, de Casiae exin remectu corporis magis accidentales. & cur supra dixerim, quae senent se exparte
Non habetur equidem semper maior copia sudoriseum majori calore ; sed quai doque nullus, etiam in illis, quibus alias non difficulter erumpit . quia contingivnonnunquam himores per talem calorem resolvi in vapores pene insensibiliter exhalantes, adeoque,& aquae speciem, quae ad sudorem requiritur, non reserentes
Hinc nudi, aut parem tini minus sudare solent quamdiu igni, aut aettili solari expositi sunt; sed magis, dum inde se in locum frigidiorem recipiunt. Cui vaporum condensationi, & illud accedere puto, quod dum pori cutis lubito conltringuntur,
δε θω impetu quodam exprimatur materia serosa in illis praevae contenta: & Me potissi- ν'nis . mum ratione puto oriri sudorem syncopeticum. Hic etiam notandum, quod motus sanguinis dicto casu incipiat primo diminn in venis quippe ibidem minus spirituosi,minusque apti res stere frigori: unde regressu sanguinis per arterias celerios adventantis impedito, serum abundantius abscedere cogitur. Accedit, quod vasa revehentia, nempe veruc,& ductus hymphatici, facilius constringantur, quam asserentia, sive arteriae moris, fa- Et hinc etiam datur ratio, cur pinguiores facilita sudent, quam macri; compres. eiissiadano. sis icilicet per Pinguedinem magis venis, & vasis lymphaticis, quam arteriis Exoνιιιέ- Propter consimilem Uairum compressionem facilius sudant illi, qui corporisa,poris. exercitis,quam qui solius ignis,aut solis actione incalescunt quia per variam membrorum inflexionem, etiam frequenter comprimuntur praefata vasa, sic ut massia languinea minori libertate regrediatur, quam Per artextas appellit, aucto quoque perdictum exercitium illius motu Quod dixi superios de humorum re Iutione In vapores, & de Insensibin transpiratione sudorem impediente, non ita laeum habet, dum excedenter calens esuhene tectus ; quia vapores vestibus aliisve tegmentis coerciti facilius conden
Hinc patet inter causas indorem moventes etiam numerari posse , & corporis tegmina, & frigus calori vehementi succedem- R- -μ- Vidi etiam quandoque rustic tenuissimd vestitos in campis vehementi aestu i do De aestu Iari secrentibustoto feta die sudore diffluentes: ex eo v idelicet, quod ob potum Iar-
Diari, morem , concurrente magno caelare , & motu Corporis, materia' semia uberius ex pellatur, quam ut valeat alterius evaporari; quodque illa in vestibus, vel supra cutim semel madefacta in haerens, facile impediat exhalationem subsequentis Debet tamen illa vasorum compressio, ut sudor continuetur, esse alterna, id est mori in fac, modo miliaparte , si ut dum hae viae constringuntur, illae fiant Ii --, & vice vero quia si fioret una eadem Vasiorum coangustatio diuturna, pars h morum crassior, Clim neque redire propter Pressionem, neque propter crassitiem pexporos cutiis erumpere posset, in viis Dau stagna L impediret accessum novae ma-PIuribus. etiamsi moraIiter sanis, oboritur irequens stidor in Iecto; & facili dsabundantiusquL dormientibus, quam vigilantibus; cujus rationem in 'estigare Operae pretium est; cum, ut ante ostenderim inter causas sudoris non minima sit cor-gris exercitium, adeoque videatur sudoris eruptio per quietem potius impedieΠ- Nonnulli hanc hujus phaenomeni assignant causam, quod tempore somni ha bitus colla scit, adeoque & vapores condensantur, & humiditas exprimitur, eo modo, quo diA. riri sudorem syncopeticum: quem tamen habitus collapsum ego
non puto subcsse in is sis. nisi in principio, λrtassis per tempus horarium, plus
126쪽
mInus; postea habitus sit potids rarior , dc tra spiratio liberior tum quia spiritus
cum tempore somni parum deperdantur, abundanti sis congregantur in sanguine; tum quia solent dormientium corpora magis calere sub stragulis, quam sub pestibus diurnis, nisi sorte vestitis accedat alia causa calefaciens. Hane isitur majorem habitus rarescentiam, & pororum apertionem per jugem calorem, iudico pro parte causam esse sudoris noctumi. Accedit, quod propter situm corporis magis horizontalem humores non ita facile propellantur deorsum, d propulsi tacilius regrediantur versus cor, indeque serum non ita abunde separetur
Solet interim sudor iste nocturnus sequentius accidere illis, qui a natura sunt non adeo validi; tum quia multi ex talibus habitum obtinuerunt magis laxum; tum maxime , quia in illis humores, propter debiliorem propulsionem, magis stagnant circa habitum corporis, qui in lecto, accedente majori pororum apertione, facilius propelluntur foras. potest autem collapsus habitus, de quo ante, & aliqualis pororum constrictio,
quae quandoque contingunt vestes dePmentibus, assignari procausa sudoris antecedente , seu poti iis occasionali: iis siquidem vapores, qui alioquin sensim, atque insensibiliter ejicerentur, in habitu corporis detinentur, accumulantur, ac condensen tur; ut deinde per supervenientem corporis incalescentiam majoremque spirituum proventum auct1 sanguinis propulsione, porisque cutis magis apertis, sub aquae specie ejiciantur abundantius.
De ingensibilis transtratione, 9 transpiramentis.
Non sudantibus fit equidem continuo quorundam vaporum transmisso per ha- stinurian.
bitum corporis, & poros cutis, qui cum egredientes passim non cadant sub spisatis inis aspectum, dicitur illae vacuatio transpiratio insensib/Bs. sensis M. Dico Vapores illos non observari egredientes observa noer tamen haud raro post- ε με mβυ- modiim collecti ,& coerciti in linteaminibus, aut aliis corporis tegumentis proxi-
mis; praecipud tamen in indusiis lineis, quae paucorum dierum spatio viscosis sordibus inficere solent. Insuper cum digitus, etiam bene lotus, tangit orbem, aut scutellam mundam exstanno, vel argento consectam, relinquit maculam; indubie ex vaporibus d parte illa exhalantibus, qui eum leves sint, atque subtiles, facile dissipantur, ideoque macula ista solet cito evanescere. Vocatur etiam dicta tra spiratio passim Diapbmrod: qnamquam vox illa Graecis Diaus Mex generali institutione, significet omnem humorum discussionem. σussi Insiensibili transpirationi affinis est exaltatio vaporum e pulmonibus cum aere . expirato, imo sub illa comprehendi potest; cum & haec plerumque sit insensibilis, di non nisi tempore se Igidiore, dum vapores facild condensantur, adverti soleat. Usus insensibilis evaporationis est numectare cutim, & repurgare sanguinem a Usos ream saliginosis sitis recrementis. spirationM. Probatur primus; quia dum tractamus valida quaedam adstringentia , puta alumen, vitriolum aliave affinia, quibus obstruuntur pori cutis, percipimus statim sic
Probatur, & alter; quia multi homines aegrotant ex importuno frigoris attactu, τω pie mavi md tempore calidiori, post euilum, aliaque oecasione, qua transpiratio solet Ois i tiara
127쪽
a fra κυ- esse validior: indubid, quia dicta recrementa, de caetem ad exitum parata,pororum
cu tuum occlusione detinentur.
Et ne quispiam putet morbum tunc procedere immediate a stigore, observare poterit illum in casibus allegatis haud raro accidere, etiam ii Bigus non penetraverit ad interiora, hominemque null1 per se molestia,sed potius jucunditate affecerit: imo etiam nonnunquam dum seigus istud fuit coercitum homine adhuc nimium
Observamns quoque ad oculam in cute, ubi stigore exponi non Met, ab hujus attactu in momento oriri postulas,illamque effici instar cutis anseris deplumati: quiα stilicet vapores alioquin egiessuri circa poros cutis eoerciti, ibidem efficiunt aliquos eκiguos tumorem
-- s - Μira videntur, imo prima seonte incredibilia,quae orbi prod dit SanctorIus Samia ab , ι .ues . .' nimirum tin'ulis diebus Plus evacuari per insensibi Iem transpirationem , .., .. quam per omnessensibiles evacuationes simul sumptas : & per eandem transpir tionem amplisis evacuari uno die, quam per alvum spatio dierum quindecim. ΥΟ,ωλὰ At notandum obierVationes Sanctorii factas esse in Italia , ubi per ea lorem CIDr,o - ἱ, is maliS Pori cutiS mani S aperiuntur, humoresque magis dii sol vuntur, ac dissipantur, O iis tala. quam in locis stigidioribus. Unde admisiis dictiSobservationibus, non potest inded id uel tantam quoque fieri transpiravionem in regionibus noliris, ob situm vers Septentrionem longe fiigidioribu MEA dictis patet majorem, vel minorem transipirationem mustiam quoque depende. re a di versis anni temporibus, aerisque temperie . Neque sola attendenda sunt hujus calor, & frigus . quia maior, caeteris paribus, fit transpiratio in aere puro ; minox in nebuloso, aut vaporibus exhalationi 1 e quibustumque in kcto; cujus rationem puto fiatis manifestam. πι - .ariis Denique transpirationem plurimum Variant diversa hominum temperamenta , In rubos. ac structurae, modi vivendi, aliaeque circumstantiae; illa si quidem validior esse solet incorporibus exercitio deditis, rarioriS texturae, cibo non adeo crasso, aut vise so, potuque si rimoso utentibus, ac contra stigus hiemale vestium, & ignis ope , bene minutis: validior quoque in seκu masciuin , quam muliebri; atque in florente aetate, qu lim in infantia, aut senectute : & consequenter caetetis validior ubi plura, & validiora , modo dictis simul concurrunt Neque est cur aliquis apprehendat difficultatem quasi praelata non subsistant, quia corpora laboribus dedita lipe sunt densiora, quam otiosa, & lexus virilis densiora, quam sceminini; quia praedicta omnia intelligi debent cum hac ciausula . um c tera paria fiunt, vel non fuerant ιlta , de quo agitur . Sic v. g. ii vir inveniatur habitos aeque rari, ac scemina , fiet in illo validior transpiratio, quia vir est, modo caetera consentiant: potest vero fieri trauspiratio debilior, quia vir ille senex est,
foemina in florente aetate; haec laboriosa, ille otiolus, aut cibo, & potu crassoribus frigidioribusque usus magis quam ista.
IN pra edentibus erebro seci mentionem de spiritibus quandoque de chymicis;
saepiuS de Μedicis , qui cum ad functiones peragendas omnino necessarii sint,
arato reliqua earum instrurnenta suissent dei cribendi, nisi plurium aliorum cognitio ad ea ,.qμα desiliritibu3 cucenda sunt, Praevia soretnc cellaria, multaque alia .
128쪽
Tract. I. Cap. XXXIII. de Spiritibus. Io9
sui ment propter affinitatem consermiter explieanda: & hinc spirituum descriptio- stuare nnem huc usque distuli. spiritu ιὸ
Per spiritus communissime intelligunt Medici substamiam corporis humani val- tra Lut-. subtilem, valdeque aptam ad motum , praecimum ratione activitatis in functio- λ epiri
uibus peν apendis instrumentum. tus .
Ita subtilis sunt spiritus,ut per se non cadant sub sensum externum; eos tamen , F εος rinri convincit eXperientia . etenim ligato, vel abscisso nervo tendente ad organum' motus, aut sensus, cessat illico functio istius organi; quod alia ratione contingere . nequit,nis quod aliquid ad iunctionem i stam requisitum fluere debeat per nervum, quod dissectione , aut ligatura intercipiatur: & quoniam flamentorum nerveorum cavitates adeo exiles sunt, ut visum effugiant, atque substantia illa, sepositis impedimentis, tam promptἡ involant in dictarum iunctionum Organa, sequitur illam esse admodum subtilem, aptamque admotum : atque ita esse talem, qualem mox descripsi, qualemque Meaici intelligunt peristritum. Ut naec consequentia sit extra dubium, sciendum est membra, dum moventur, non contrahi per ner vos quasi per chordas ; sed per musculos eorumque tendines. Nulla enim est eongruens proportio inter firmitudinem nervorum, & valorem actionum ; sed bene inter hunc, dc musculos eum suis tendinibus: etenim facilius
sustinent tendines musculorum sine ruptione pondus librarum centum , quam eorumdem nervi librarum decem . Insuper manu contrahendo in cadavere musculo rum tendines exterioreS , seu caudas , perbelle imitaberis plerumque illorum ni tum . prout fit in vivente; nequaquam vero contrahendo i l lorum nervos. Cum igitur ligato, aut abscisso nervo tendente ad certum rarusculum, pereat huius motus. & tamen musculus, ut dictum est, per nervum non contrahatur; sequitur illud seri desectu cuiusdam materiar per nervum fluentis ad eundem musculum , quam vocamus spiritum.
Probant etiam exissentiam seirituum per sobitaneam, in defatigatis resectionem ab assumptis liquoribus vulgo spirituosis, puta a vino ejusve spiritu; qui preex qua
colligant defatigationem praccipue contingere ob deperditionem alicujus materiae iubtilia ad operationes requisitae, qualis apud Medicos est spiritus. Interim hoc argumentum Mon apyaret mihi tantae energiae, quantae praecedens, cum illa defatigatio adscribi possit desectui sermentationis ob deperditionem materiae magis activae, quae per assumpta spiriruosa restituatur. Dixi spiritum esse praecipuum initrumentum ratione actititatis id est,quod acti vitate reliqua instrumenta superent: attendendo autem necessitatem quamcumque erunt plerisque reliquis instrumentis aequales: etenim, ad motum animalem non minos requiruntur V. g. nervi, quam spiritus; sed illi proprie loquendo non sunt activi . Interim, quia alia, atque alia instrumenta organica directe concurrunt, re requiruntur ad alias, atque alias sunctiones , spiritus vero absolute ad omnes , posisunt etiam illi hoc sensu dici instrumentum praecipuum , mammdque ad functioines
Nervi spiritus recipiunt a cerebro squissam ctiam verisimiliter aliquos eX spina- μἀ, ha, Ii medulla in in cujus stubstantia corticali sequestrantur a sanguine arterici sicut
utina in renibus, succus pancreaticus in pancreato, &c. Dλμα
Hisce attentis etiam probatur spiritum existentia eκ structura cerebri, ac nervo- erum, horumque ad reliquas partes extensione: inde si'uidem fatis colligimus at quam substantiam admodum subtilem per nervos distribui in totum corpus, ct maxime in organa sensus, & motus, indubie ad hasce functiones necessariam. Multi di ni spiritus esse substantiam subtilissimam, qui atalem concipiunt a plisi s ρίων Msmam ad motum: verum judico ego facile dari materiam adeo subtilem , ut neque .sIti, amner vorum lateribus, neQue ullis allia corporibus solidis c-rceri valeat, quin tenues Ma subit
129쪽
IIo ' Tract. L. Cap. MAIII. de Spiritibus.
evanescat in auras, quod dicere non licet de spiritibus: proinde existimo ad hos,
utut subtiles, requiri aliquam soliditatem, atque, ut ita dicam, crassitudinem. An ἰηDM Quaeritur utrum spiritus illi in cerebro vere generentur, an illi, qui in sanguine generentve praeextiterunt, in cerebro solummodo separentur: & partem posteriorem sustinentis ceris o. penei omnes moderni, tam Medici, quam Philosophi: quia facile Concipitant multas sanguinis particulas per iugem ejus motum, & agitationem alteri, subtilitari, ae laevigari, sensimque ita disponi, ut per poros cerebri transcribrari, & nervorum fi- lamenta pro iunctionibus obeundis involare queant: non vident autem qualem notabilem mutationem in ipsa separatione, vel post separationem in cerebro sit bire
Existimo interim spiritus illos in separatione, haud rarδ reddi persectiores, per
hoc, quod hinc inde abradantur aliquae eorum particulae extantes; pari modo,ac fit, dum pars ligni utcumque scabra redditur magis glabra, ac polita si urgeatur per soramen at icujus corporis solidioris: atque hoc tensu spiritus illi dici possunt generari
Hiis, mia Spiritus in massa sanguinea adhuc existentes vocant vitatis, eosque putant maia rati . xime concurrere ad sermentationem sanguinis, adeoque ad illius, & aliorum spirituum generationem, caloris naturalis productionem,&c. Spiritus autem a sanguine
in cerebro sequestratos vocant animales.
quaeri etiam solet cujus indolis, ac naturae sint spiritus λ Ae per huius quaestionis
enotationem habebitur amplior responsio ad quaestionem praecedentem. An δἰio, Plurimi ex modernis sustinent spiritus esse naturae sulphureae, quia saei id resetia a indisti, mur per haustum vini generosi, spiritus vini aliaque assinia; quorum energiam eonsul in . sistere in sulphure volatili evidenter probatur ex eorum inflammabilitate, atque ex eo, quod spiritus vini omnino purus admoto igne totaliter absumatur, Quodque a vino; aut spiritu vini vulgari abstracta parte inflammabili remaneat mastia rimnino vappida, valde similis aquae impurae. Unde existimant spiritus illos sulphureos assumptos per ulteriorem elaborationem facile verti in spiritus nostros quod idem iudicandum est de partibus sulphureis volatilibus in cibo existentibus. Imbrobat Hanc opinionem rejicit D Ioannes Μab om Londinensis Doctor Μedicus,& reis D. Mam .. cens scriptor, dicitque ejusmodi spirituosa noliris spiritibus esse contraria; quia largiter assiimpta illos perturbant, eorum Que debitam actionem impediunt; quod syἰniam in ebriis mani sestum est. Vesiim ego inde eandem opinionem potius confirmari j im obortiri dico; quippe ex quo sequatur ejusmodi sulphurea constare particulis, quae cum n stris spiritibus facile separentur per poros cerebri, adeoque cum illis habere maenam affinitatem . Quod vero nimis abunde assumpta noli ros spiritus perturbent, ideo contingit, quia tune dictae particulae sulphureae In massa sanguinea existentes haud sufficienter subigi, nec proinde in nostros spiritus elaborari possunt; adeoque cum illis ad cerebrum perveniant non satis adaptatae, ut cum iis motum regularem describere queant; quin potius eosdem , quibus intermiscentur, spiritus a debito deturbent tramite : atque hinc si, quod tempore aestuoso saepe melius reficiamur hausti vini rhenani, quam vini Hispanici, aut alterius magis generos; quia videlicet particulae spirituosae, fi ve sulphureae in priori reliquis vini partibus magis unitae sunt, adeoque non ita affatim petunt cerebrum : ubi in posteriori ejusmodi particulae a compedibus magis solutae ab aliis per intensum massae sanguineae calorem
Μulti recentiores, praecipud Angli, & Hollandi, frequenter iaciunt mentionem de succo, & liquore nervorum,per quem plerique nil aliud intelligunt quam ipsos, retis υν. de quibus hic agimus, spiritus. Αst . D miliis succum illum spiritibus superaddit usuri tanquam illorum Vehiculum: putat enim hos ita subtiles esse, ut per se subsistere
nequeant, quin tenura evanescant in auras. Λt cogitare debebat,Λuthorem naturae
130쪽
nact. I. Cap. XXXIII. de Spiriti L. III
mo secisse eontinens contento consorme, atque proportionatum ἔ ae proindd Iatera meatuum, per quos fluere debent spiritus, conismiter ad horum subtilitatem densa esse, atque impervia. De caeteris parcim interesse judico, sive hoc, sive illo
nomine vocetur haec materia, modo in re conveniamus
Spiritus, ut ante insinuavi, dividi solet in animales , & Vitales. Diovis via Animales illi dicuntur, qui a sanguine in cerebro segregati sunt, si ve inexistant rias. adhue ipsi eerebro, sive nervis a I iisque sui ictionum organis. Animalis, Vitales non letunt nisi particulae subtiliores ipsins malis sanguinis, quae motum Hiralis. suum facile colitinuant , atque partibus crassioribus ejusdem massae Communi
Spiritus Vitales non tam exactam requirunt elaborationem; sed possunt esse figurae admodum variae, ac diversae magnitudinis. Spiritus autem animales illius debent et se figurae, ac subtilitatis, ut poros cerebri, ac nervorum commode pervolare
Spiritus vitales dum a sanguine separantur in cerebro, accedente verosimiliteraIiqtiali persectione,sunt animales: & vicissim hi munere suo iuncti pro parte rursus deseruntur ad languinem, fiuntque denuo vitales; ut patebit ex dicendis de m
Non incongruum videtur si spiritus in cerebro sequestrati dividantur in Anima- Alia ae Hatis, & naturales. conformiter ad functiones, quas efficiunt: sed hae divisio, & lo-iοι ripis cutio est inusitata ; verisimiliter , quia putantur omnes spiritus indiderentes ad πι - in hanc illam ve functionem. rata. Veteres multas celebrabant spirituum animalium di visiones, atque imprimis in Dim v tum, & influentem. Histr auia
Insitum dicebant spiritum , qui ipsis partibus solidis firmiter inhaeret, ipsisique malis.
unitus est. Hunc volebant esse proximnm Aut rem operationis; eumque excita- vis. ον is uri, atque in actum deduci per spiritum influentem, sive per illum, qui a cerebro inμμ .Partem recenter influit. Haec di visio passim rejicitur 1 recentioribus; quia non datur talis, prout veteres describebant, spiritus insitus. Interim si per spiritum insitum intelligamus illum, qui modo pervenit ad terminum operationis, non requirendo, ut partibus firmiter inhaereat unitusque sit, tunc divisio ilIa retineri potethr & se spiritus, qui hoc momento efficit motum Irmsculorum, quatenus ipsis musculis inhaeret erit infitus, qui per nervos fluit ad mulculos, influens.
Dividebant quoque veteres spiritum in Motorium, &. sensorium, atque hunemr- - v- sus in visorium, auditorium, O . consermiter ad functionem , quam exercebant. UM Sed omnes hae di visiones rursus exploduntur a recentioribus, qui sustinent unicum in esse specie spiritum ad omnes iunctiones peragendas apim. se μ Veram ego illius probationem vehementer desidero. Nescio enim utrum pori cerebri stricte dicti Lint ejusdem figurae, ac magnitndinis cum poris cerebelli; item Dreum omnes pori hujus, aut iIIius inter se considerati: quod si mei sint diversi, etiam admittunt di Wersam substantiam; & consequenter sipiritus per diver s illos Poroa sequestrati etiam erunt divers. Imo rem, ita se habere,& insignem esse inter hos spiritns diversitatem mihi videtur vald J plausibi Ie ; quoniam Me admisa non adeo difficilὰ datur ratio similitudinis inter presem, ae parentem, prout , α morbi haereditarii; quam alias dari posse non concipio. Sed demas omnes spiritus anima Ies esse plane ejusdem rationis, non ideo dicta divisiones mihi apparent rejiciendae, eum saltem diiserant illi spiritus quoad offi
Insuper supposito, qQd spiritus ex natura sua ad omnes actiones apti sint; non ideo ad omnes aeque sunt parati; sed prout separantur in diversis cerebri partibus,