장음표시 사용
131쪽
etiam ad diversas fere destinantur iunctiones; cum facilius irruant in nervos parti, in qua separantur, correspondentes. Unde admisso quod passim, &Cum magras . verosimilitudine,d etur, cerebrum stricto dictum inservire functionibus animaeli. bus, cerebellum naturalibus, sequitur spiritus hoc ipso quo sequestrantur In siilbii 4tia alterutrius, etiam ad has, vel illas functiones determinate , Natura deliinati
licet non dubitem quin propter viarum communicationem aliquEtenus in miari iam subsidium venire queant. Determinantur spiritus ad functionem exercendam quatuor modis. 2ωdυι- I. Per imperium animata, ut dum voluntarie movemus nostra membra: de qua di, isto L determinatione plura dicentur agendo de motu musculari. . nktin s - II. Per animi passiones: in quibus saepὰ videmus involuntarie rotari oculos ; ulia, πὼν adopia tra modum rubescere , aut pallescere faciem, &c. quae Omnia certo cuidam . timem spirituum motui adscribenda sunt ἱ ut uberius ostendam agendo de passionibus animi.
III. Per irritationem, sive per hoc, quod quandam res validius impingant in nervos , iisque mediantibus motum imprimant spiritibus, qui hoc ipso abundantius irruunt in eosdem nervos; ut dum per clamores, aut vellicationes excitantur dormientes dum per suppositoria acria augetur motus peristallicus intellinorum, dcc. IV. Per naturalem protrusionem ', separantur enim spiritus in cerebro per hoc, quod cum motu sanguinis deferantur ad ejus substantiam corticalem ,& illi, qui recte impingunt in hujus poros, eos pertranseant, suumque motum in fibras medullares continuant: unde necesse est, ut protrudant alios ibidem existentes, atque ab aliis ad venientibus protrudantur: atque hinc modus maxime generalis est, oc ubi adsunt alii, cum eis siemper concurrit.
Paradoxa quaedam de Spirituum auisalium Natura, ct Generatis.
ne ἱ atque argumenta contra illorum exisentiam , eorumque solutiones .
i Uamquam illa, quae capite praecedente de natura, & generatione spirituum animalium juxta vulgarem doctrinam dicta sunt, appareant satis plausibilia; reperio tamen nonnullas opiniones ab ea non parum recedentes,& interim consideratione, tit mihi apparet, dignas. Ne tamen per longam disquisitionem caeteris interpositam Tyronibus parerem dissicultatem , volui illas speciali capite is
φορή - Veteres in eo conveniebant, quod spiritus animales generarentur ex spiritu vita- ' φ- li , & ai re hoc solum disputabant, an aer ille per eos cribrosum tenderet ad cer γ se, an eo perveniret per massam sanguineam . viritus animalis, inquit Cl. PEM piaus, materia proxima est spiritus vitalis, Θ uer per nares attractu=' Citat autem pro se plurimorum opiniones,& maxime Hippocratisc Galenum di-οῦ eit utrumciue docere; nimirum spiritum animalem gigni ex aere,iam Per Os cribrosum attracto, quam mediantibus pulmonibus in sanguinem resumpto: at neminem adducit dubitantem utrum spiritus ille re vera ex aere generetur. isis Haec doctrina a recentioribus contemni potius, quam resutari solet: ast D. Μa-Mayον, Iod nuper contendit spirituS animale non tantum partialiter gigni ex aere, sed es-
132쪽
se ipsas particulas nitro-aereas. Enimvero, ait, paνticulae nitro-aereae Diνituum quia ex se animalium indoli potus mum convenire videntum, ut potὸ,quae maxime subtiles Ia- Mee. βιeae,agilesquesunt. Etenim Particulae nitro-aereae motus quam velocissimo igneoq;
ιneunius aptae sunt euiusmodi etiam sunt spiritus animales,qui veroorum amenea eavitate mιIIasensibili donata, momento temρoris 'ertranseunt taurinaque ad muscuIos advecti motu suo velocissimo contractiones eorum momentaneas GPιunt.
Et paucis interi ecstis,profectδ,ait,conceptu di cillimum est,cur tanta esset an matibus aeris haurienaei necessitas, ut ne momento quidem temporιs fine eodem vivere possint,nisi spiritus nitro-aerei in vita animati primarias ρartes obtruerent,ipsique spiritus animales essent. Hinc aut majori, aut minori spiritum animalium coDia ops fuerit , ita particulas nitro aereas majori, aut minori quantitate fuggerendas
esse oportet; quia causa es, quod respiratio in motibus violantis, adeo intenditur. Haec illae. Iudico quidem evo Auth Irem illum plus aequo attribuere particulis nitroinereis: cattamen si rationes ab eo adductas perpendamus, videbuntur ad miniis valde pro- - ira robabiliter concludere particulas illas concurrere in compositione spirituum anima Lum cum particulis sulphureis amumptoriim . Etenim si ideo judicemus spiritus Produci ex particulis volatilibus cibi, & potos, quia ab ejusimodi particulis assum ptis cit6 reficimur; cur non idem judicabimus de illa materia, sine qua nulla omni no fit virium,aut restauratio, aut conservatio λCum igitur videatur par utriusque,& cibi potusque,& aeris ad vitam conser vandam necessitas, videtur etiam ex utroque suppeditari spirituum animalium materia. Dico partem esse utriusque necessitatem ; quia licet rarios urgeat necessitas anu-
mendi cibi,& potus; aeris vero pend eontinuo; diversitas illa inde provenit , quod EX aere materia non ita suppeditatur affatim , eaque admodum subtilis . dc tacitis dissipatu ; en cibo autem,& potu subm Inistretui brevi tempore in magna copia, st-que crassior, ac min.s distabilis. Unde quamvis cibi, & potos assumptio non
omni tempore sit necessaria, nunquam tamen non necessaria est materia ex cibo potuque subministrata. ac Petes an in hae hypothesi stipponi debeat concursus utriusque materiae ad gene- 'ri rationem singulorum spirituum animalium; an vero alius exurgat ex materia ae- rea, alius ex sulphurea alimentari δ Respondeo utrumque quidem esse intelligibile, sed interim maiorem esse apparentiam, quod singuli individui spiritus animales ' . componantur ex utraque illa materi1 simul; cum alioquin ingens foret ditarentia inter naturas diversorum illorum spirituum, qui tamen debent frequenter efiicere easdem actiones , aut saltem valde consimiles, & quidem eodem operδndi modo. Deinde verisi mile est materiam aEream esse subtiliorem, quam requirit debita spirituum animalium substantia. Λpprehendet faci Idaliquis dissicultatem quomodo diversae illae materiae in spirituum generatione simul uniantur: ssilet enim facile concipi, quod particulae crasi fores massae sanguineae per iugem suum motum discerpantur , & atterantur, atque adeo fiant subtiliores: quod vero magis subtiles rursus uniantur non ita cadit in captum uniuscujusque. Pro responsione, nota, posse diversas particulas inter se uniri Variis modis; nimi--αν--rum quod suis ramositatibus invicem intricentur; quod cuspides , sela extantiae scula simul in tua intrem poros alterius: denique, quod earum facies, seu super scies laeves, & uniamur. aequales, ita arcte conjungantur, ut nihil sit intermedium: atque hoc ultimum Praecipue locum habet in subtilioribus, qnae non uti erassiores, habet extantiaS. Unde etiam hoc modo concipere possumus unionem , de qua est quaestio . Hinc ulterius inferre Iicet, quM si multae in cerebro sequestrentur particulae sulphureae unioni cum materia aerea non adaptatae, vel Ionge plures, quam ejusmodi materiae combinari quςant . inde facile orituram mentis perturbationem, uti
133쪽
M 4 Tract. L Cap. -XIV. Paradoxa de Spiritibun
primis si in ebriis : non autem vicissime κ majori copia materiae aereae, quippe minus serocis, dc dissipatu facillimae. Hanc ego hypothesim tanquam probabilem, aut saltem non omnI sundamento
destitutam, huc adducere volui: at nemini eam pro certa obtrudere; maximὰ eum necessitas hauriendi aeris,qnam tantopere urget D. Μ om, quamque ego addux pro funda mento dictae hypotheseos, intestin queat etiam supposito spiritus animaales non gigni ex materia ac rea; cum haec materia possit esse ad vitam necessaria ad concitandum motum intestinum, seu sermentationem sanguinis, prout fusius ostendam agendo de usu resipirationis. Nonnulli conati sunt impugnare spirituum existentiam ,eamque reddere dubiam sequentibus argumentis rargumen Primo admittere spiritus est, ut aiunt , muItipIicamentia sine necessitate : quiato co/ur cum non intelligamus qu1 ratione anima determinet spiritus illos, utpotὰ nullo Visu' om capaces percipere illius voluntatem, quique spiritus motu suo afficiant anis mana, quae spiritualis est, cogimur utrobique recurrere adordinationem Divinam et sed sicut supponimus Deum ordinasse, dum volumus movere membriam a Iiquod, spiritus influant in musculox, quibus membrum istud contrahitur; ita sup nere postum us Deum ordina sse, ut idem membrum per se, & immediatd moveatur juκ-ta nostram voluntatem; animaque ad sensationem directe determinetui per res o tana sensus afficientes.
Ad argumentum illud respondeo dupliciter r primum dico systema de spiritibus non multipIicare entia ; imo illud esse simplicius isto, quod contra spirituum evistentiam adducitur; cum in hoc nimis militiplicentur dependentiae , nempe inter animaret, & functionum organa: in priori autem requiratur sola dependentia inteTanimam, & spiritus . Deinde ain existentiam spirituum satis probari per argumenta superilis alle ata, ex iiique satis constare, qirod pol i os fit de pendentia proximae inter animam, & materiam sibtilem spirituι nominet notam,quam inter animam, di organa sensiti, aut minus Sed dicunt ligata arteria etiam perire motum, & sensum , a de ne debere inde inferri, quod etiam fluant spiritus per artesias . sed certo non valere hanc cons quem iam, adeoque nec illam de fluxu spirituum per nervos . Ego quiderm de aperditione motias certus sum; non ita deperditione sensus, nisi diim membrum, goni ringitur iisquealmoclificationem: sed dato etiam tolli sensum respondeo ac argumentum, illa experientia magis confirmari spirimum existentiam. Ita enimineatiocinari oportet et ligat1 arteria perit motus, & sensus, quia it Iud , quod per ari xiam illam ad illorum organa fluere debet, non fluit ergo ligam nervo perit motu &sensus, quia, dcc- sed per nervum nequit aliud fluere, quam materia illa subtilis, quaaedici tur Diritus', ergo per nervum fluit talis materia Dicunt ulterius materiam adeo subii te qua lam dicimus esse spirstum debere nbique difflari , nec posse coerceri nervur aut certo si Iatera tubulorum nervonurifiniden ra quimur talismateria Pervolaret illorum poros, tunc ligatos nervos debere insianitet intumeioere, distentos scilicet 1 materiae ista circa Iigaturam eongregata. Respondeo quoque ad hoc argamentum duplici modo: primum dicendi Muimodi ratiunculas nihil sacere contra eMillentiarar rei quae aliunde fatis probatur, ficut probatur existentia spirituim. Deinde illud ipsum argumentum solvendo , atque imprimis admittendo ner Uisesse latera tam densa, ut spiritus nequeant naturaliter perfluere illorum poros; perfluere tamen eos, dum nervus ligatus es . adeoque transit ordinariusimpeditus, sicut lisalix vera, & vasis lymphaticis, serum quod alita ad cor refluit,cum reliquo itae sanguineae, ante ligaturas erumpit: quoracto nervum ligatum non debere uotabiliter intumeseere manifestum est . Insuper eum spiritus adeo subtiles sint,nervorun que meatus adeo angvi l,ut visum fugiant, poterit conformiter in nervo ligato ner, intumet entia non observabilis.
134쪽
LIBRI SECUNDII RACTATUS SECUNDUS, DE MOTU ANIMALI
Artibus solidis Libro primo exaratis adiunximus hoc libro suidas, humores scilicet necessarios, di spiritus; iisque addidimus elementa , Emumque modos, temperamentorum nomine vulgo notos . Excrementa quoque, ac superflua ab iisdem sejunximus. Consideremus modo easdem partes non diu ullas , ac laceratas. sed pulcherrima harmonia sibi invicem cohaerentes , atque unitas : illisque addamus Animam rationalem , divinae illam aurae particulam, qQ homo infinite praestat caetera animantia, cujusique gratia serὰ de unoquoque dicere licet, quod Ovidius de 'ibetora rMente Deos adiit; er quae Natura ne avit Vsbus humanis, oculis ea pectoris Musit. Anima rationalis se satis manifestat persuas cogitationes, Variarum rerum apinprehensiones, judicia, & discursus: quipppe quae nemo unquam prudenter adscripsi Tit materiae Corporea utpote nimis vili, qu1m ut actiones adeo nobiles ab ea procedant . Reserenda itaque sunt ad principium nobilius, & excellentius , adeoque spirituale. quia substantiam tertiam, si ve inter corpus , dispiritum mediam, non agnoscimuS. Hinc seqnitur Animam etiam esse immortalem; quia cum sit substant ia incorporea , Nullam habet extensionem , adeoque nec partes, quarum separatione destrueretur. Insuper Animae immortalitatem videtur probare lex Naturae: siquidem non soli illi, qui lumine fidei Divinae illustrati sunt; sed omnes pene nationes, aut saltem illarum praecipui, magisque sapientes, crediderunt Animam poli fata manere superstitem. Unde tritum illud Poetae, morte carent Anim
Hinc quoque Ethnici Uates, ac Philosophi multa commenti sunt de Inserno, Campis Elysiis, aliisque locis, ubi boni post hanC vitam reciperent praemia , mali vero supplicia. Sed Animae existentiam, & immortalitatem longe efficacius probat authoritas In fallibilis,atque,ut caetera omittamvis ipsius Sa l vatoris,dum ait:ΤαIdproder1t εν--ιοι si μιυ sum mundi. Iveretuν,animae vero suae detrimentam aciat, ct rursus: Nolite timere eos,qui oecidiant eomus animis autem non possunt occidere: sed potias timete eum,qui ρotesdis animam ef eomus perdere ιn gehennam. Item dum narraedivitem Epulonem post mortem sepultum esse in Inserno Lazarum vero ab Anye- Ita portatum in sinum Abraharidum Latroni Paradisum eodem,quo moriebatur,die P , fruen-
135쪽
ris Tract. II. cap. I. de Anima rationalL
stuendum addixit: eo scilicet tempore, quo illorum corpora mapebant in terris
putredine consumenda. hωmo Massis Dicitur Anima uniri corpori unione physici, at quaenam,& qua IIs illa sit mubm. tum disputant Philosophi. Μoderni autem plurimi sustinent eam nihil aliud esse,
quam dependentiam inter utrumque, qua scilicet, & Anima assicitur per motum corporis, & hoc per voluntatem, & commotionem Animae . TaIem enim dependentiam quisque in se ipso observat quotidie; neqne aliud ad dictam unionem apparet necessarium; neque alium modum concipimus, tho substantiae ita diverta inter se unirentur. Causa vero is rus dependentiae non aliaqmeri debet, quam beneplacitim illius, qui hominem corpore, & Λnim nstare voriit. Arimo Gia Scribunt multi Authores Animam non esse Μedicae considerationis; quod notis dreationis placet undique, cum plures morbi oriantur propter inordinatas Animae passiones ;N dicis. & saepe nisi tib sce correctis, ictus ra exspectetur i uorum curatio. Uerum quidem e it Pharmach nunquam agere in Animam, nec agere posse r as sicut tu Ia ei ens totum rationale, ita, potissimum rationibus, &autnoritate cum illa agendum est et ut patebit eκ dicendis de Λnimae pathematibus, praecipue librosequente. Homo con- Porr , dum consideramus corpuς iis, quae diximus, compositum,non debemussia ν-- π illud spectare tanquam stat in m. neque Mimam in corpore otiosam; sed utrumque si M. eum fuis operationibus. Sunt etenim harum nonnullae, sine quibus homo esse nequit : ut i inprims mutus sanguinis. dc spirituum. Deinde nullis indiciis magis apparet iam talis persectio, quam omnium functionum integritate e ac vicissim pr mariam morbariam, & partis mala assectae signum frequentissime est actionum laesi -M yein Eat proinde indico. ne priratim exerceata, maxime necessaria functionum προδεbet maxi. tiuin cognitio. lnduhie multi morbi,& magis morborum causae nos lateae. quia in πιὸ artesse, quarundam partium operationes, dc usus haud fatiscognoscimus: uti imprimis lie- νε μηλε- nis, capsularum atra bilarium, a lamnaque glandularum non paucae . Iuro verisimi- titer haud ista partium munia , sed, oc quaedam partes ipsae nobis adhuc ignotae sunt, quia cum hactenus de tempore m tempus nonnullae aute latentes in lucem Prodeant, qui gaudebitasserere Anatomiam jam perductam esse ad fastigium pers ctionis, misitque amplitas latere illiuscultores.ὸ
PRisci aevi Minores , tam Μediet , quam Philosophi, functionalis penesing
lis speeIalem animae facultatem assignarunt, qua mediante animam suas summesarum otiones exercere perhibebant.
Unde dicebaut concoctionem fieri 1 sacritate cum ἀνου ,eκ lsionem ab expώπιce, retentionem 1 νeaentrister & sie de sngulis functionibus . Ubi vero de saeu ratum istarum estentia , & disserentia disputabant , terminos potieritati obscuros νparaimqtae, vel nihil significantes prosereban Recentior P cum adverterent facultates ista inservire pro palIio ignorantiae, earum usum reij re coeperunt, ipsasque facultates mittere in milium . & oui neu raros dona tali memissi, ut ipsum facestatis nomen hoe tempore sit pine odiosum . ve- non μψὸ mmcuira facultas in physicis nil aliud sonet, qtiam potentiam Plandam alazen dum, ni rutve a tur unquam sne agendi potentia poterit terminus ille in in Licina
136쪽
dieIna retinerI, atque usurpari eum grano salis ; stili et per facultatem inteIligendo debitam dispositionem organorum, aliorumque Omnium, quae ad hanc illamve sunctionem rite peragendam Concurrere debent ex parte agentis. Sic facultas videndi est bona dispositio oculi, iussisiens spirituum copia, viae pro illorum 1eparatione, cursuque ad oculos Iiberae, & si qua a Ita ex parte corporis ad visum requirantur . Debet quidem ad visum, sicut ad alias facultates, de iunctiones anImalas, etiam eoncurrere anima; sed ex parte hujus vix potxst poni impedimentum, dum omnia in corpore sunt bene disposita: quamquam tamen ipsa, ut dictum est , per malum regimen corporis ec i nordi natas luas passiones, non raro praebeat occasiones, ut malae corporis dispolitiones oboriantur. Facultas multifariam di vidi potest, atque imprimis in animalem,&c. consormis ter ad actiones, quas elicere perhibetur. Sed quia,ut supra insinua vi, moderno temis re parum attenditur ad facultates,plura non superaddam. Si cui volupὰ eli atten- ead varias facultatum species, poterit is earum divisiones consormare divisioni bus actionum, descript is capite sequenti, & capite II. tertii tractatus .
De Actisne, 6 que divisioribus.
Milo, operatio'Functio in physicis synonima sunt, ac pIane pro iisdem e
dem modoconsideratis accipiuntur: quamquam in moralibus itinctio videtur magis restringi ad actionem, ilii, respectu cujus dicitur functio, propriam. Quid vero rei sit Actio, ita clarum est,ut dissidam me posse dare aliquam descriptionem, quae illam magis explanet. Interi ira Eic agemus de ea sua Actιρne, quaei Amendenter a Naturali partaum eo reis humani consitutione. In corpore igittar morboso, quatenas mo oso, non sunt actiones persectae , prout hic considerantur. sed solae actiones laesae. Dicoquatenus morboso quia potest pars aIiqua Iaesa esse respectu unius suinionis, & non respeQu alterius: sic v.D oculas inruas potest habere sensum tactus atla persectum .
Μulti out res indici dividum Actionem, de qua hae agimus , In Animalim ,
Uitalem, NatuMalem, & Genitalem: alii istum in tria membra priora , Genitalem sub Naturali comprehendentes. Ia Ammalem, Naturalem,& Genitalem divisit nuper Actionem celeberrimusDHirus, eiqiic divisiorii adaptavit numerum librorum suae praxeos medicae. NonnulIi Recentiores fictionem adaequale secant in animalem,de Naturalem, quae di vitio mihi prae caetoris arridet Propter rationem seque
. Omnis Actio in corpore tamanost, vel merd i ta constitutionem naturalem corporis, independenter Idirecto imae concursu; vel ejus persectio 1 tan con t-m dependet: h priori modo, merito vocatur Naturalis: si posteriori dici potest An in
malis ab Amurus specialites, ac directd concurrente. Concoerit autem anima directe ad operationem tribus modis r primo icam veri producendo', uti producit suas cogitationes: secundo iliam dirigendo; uti dirigit -- tum membrorum voluntarium : tertio illam termi mando, ac percipiendo , uti con turrit ad visionem, auditionem,&c.
Actiones, quae filant independenter a directo animae coiicursae, es ided Naturales dicuntur , sulae concoctio eιb, in ventriculo, seu cselificatio, cibi concocti, seu cGII
137쪽
expia ο ρ ventrIeulo; eiusdemque per intestina promatio: puri ab impuri se
aio ; illivsque per vias chyli seras ad sanguinem translatio : sanguificatio ; moti cordis, dc arteriarum ρ sanguinis motus, tin intestinus sequam Circularia: πιυμ eio, & aceretur Spirituum, & humorum transolatio, conceptio uterina, faetos perfecta o ; & quaedam aliae dictis amnes. Dico illas actiones non requirere concursum animae directum; quia anima haud raro ad eas concurrit in dire&δ: quatenus nimirum Corpori providet de idoneo n trimento, sine quo, nec illud subsuleret, nec stippeteret materia ad dictas functi
Error Ue- Seio veteres tam Philosophos, tum Medicos, omnes actiones corporis humavi rerum om- adscribere animae rationali; quia imprimis non capiebant quomodo illae possent πριο isines procedere a corpore, adeoque eas reserebant ad principium longε nobilius. Dei dὰ videbant ea dem actiones celsare in cadaveribus, atque ita absqnte anima rati I ODivm. nati non amplius peragi
Quod primum illiinet, utimur quidem aliquando tali procedendi modo, atque
ex eo, quod essectum nequeamus appropriare uni certae causae, adscribimus illum alteri: sed tunc adjungendae sunt sequentes cautiones; nimirum, quod secunda itinia causa videatur capax producere talem e tactum; deinde, quod non constet aliunis de eundem il lum emum non procedere a causa priori. Potest quidem pro veteribus responderi, animam videri capaciorem ad producendas dictas actiones, quam corpus, cum sit substantia corpore longe nobilior, quamquam modum quo anima illas peragat non assequimur: at dico ego facilius intellisi quomodo motus materiae procedat a corpore, quam qui ab anima. Corpora si quidem motum filiam communicare corporibus, ac per varias illius deteris minationes varios oriri effectus manifestum est: anima vero quomodo moveret q corpus haud concipimus. Insuper aliunde coni at animam non iacere actiones su-
pradictas, neque ad eas directe concurrere; quod sic Pro '' - Evidons est, qi, kl anima advertat se cogitare, se sentire, seque dirigere motus voluntarios; quodque illarim actionum sit conscia, usque adeo, ut judicemus nos has illasve actiones non fecisse, quando illius facti non sumus nobis conscii. Undes quis a me petat, cogitasti hodie de tali reὸ adisi hodie talem personam λ Vidisti h die Perrumλ&c. si inquam aliquis a me petat similia,statim examinabo meam commentiam , & secundum ejus dictamen respondebo: ac proinde si mihi conicius su
ro me de re ista cogita sie. respondebo cogitavi; sin minus, dicam non cUitavi; &consormiter de reliquis . Tale auten rei ponsum non aliud est, quam testi inonium, quod anima de suis actionibus perhibet mediantibus corporis organis. Addidi in petit onibus ubique hodie: quia facile contingit nos decursu temporis nostrarum actionum plane oblivisci, adeoque earum non manere conscios. Contingit etiam aliquando ab aliquibus heri actiones animales quasi inscienter,& de quibus non videntur sibi conscii: sc v. g. nonnulli, dum loquuntur, faciunt Resius manibus, ac pedibus, ad quos non attendunt, imo quos reprehenderent in aliis: sed vel illa actiones adeo leves sunt, atque tam param ad eas attendit agens,
ut licet inter agendum illarum si conscius, factarum tamen nulla remaneat memoriar vel viae propter frequentem re iterationem , dc cum aliis actionibus conjunctionem sunt factae adeA patentes, ut quotiescumque spiritus determinentur ad aliarum actionum organa, quasi sponte ruant, in organa actionum concomitantium . At vero nullus unquam edit actiones ex iis, quas supra dixi animales este,
quin, si bene ad illas attendat, dc reflectat, cogatur lateri se earundem actionum plane esse conscium. Haec, ut meae intentioni applicem, dico, si anima faceret concoctionem cibi, sanavificationem, &c. quod etiam deberet illius facti esse conscia per se, non a
138쪽
tem per singularem aliquam instructionem: cum vero non sit sibi onstia , debeat
Iudieare se actiones illas non facere. υ - ,- .
Quod autem anima haud quaquam advertat se sacere tales operationes, adec aeillius facti minime sit conscia, unusquisque in R ipso perientit - Unde Proses bres Physici,& Μedici frequenter laborant, ut suis discipulis ostendant seri motum vermicuIarem ventriculi ,& intestinorum, bilem, & succum pancreati eum chylo
admisteri in intestino duodeno ,&c. non laborant autem, ut ostendant fieri cogitationes, sensationes, motus voluntarsos, aliasve actiones animales, quia nempe haeipsiam animam per se fatis assiciunt. . . , Ex eo autem, quod Actiones. na turaias non fiant in mortuis, scilicent absente is Cur actis anima, noti aliud sequitur . nisi quod sit laecessaria quaedam dependentia inter praeh - μι- tiam Animar, & dicta inperat res, ex eo scilicet, quod vel actiones illae requi- ι rant praesentiam animae, vel praesentiam animae requirat dictas actiones: sed ulti- post mori .mum certo subest; ergo male insertur subesse primum, scilicet animae praesentiam requiri ad dictas operationes. Probatur subsumptum, nimirum dictas operationes praerequiri ad praesentiam animae in corpore, seu mmus ad illius cum corpore unionem: quia ut sit corpori uti- . et
Iix eo enim fine illi unitur debet posse perarere suas functiones, ad quod spiritus debent esse parati, hi vero debent separari s si non generari, in cerebro coque de- ,
serri mediante sanguine circuIante, hic propclli permotum cordis; atque adeo plures Actiones concatena tim requiruntur , ut spir itus animae operanti praesto fiat: si . Igitur cessent dic elationes, etiam cessare facultatem animae ad Operandum , ademque tolli unionem physicam inter animam, & corpus necesse est. Consequens igitur est non cessare poli mortem dictas operationes quia a best anima sed animam migrare e corpore,ac deinde a M.quia cessante adem operationes,
Haec, ut melius intelligantur, exemplo 1 simili illustrabo: si Molendinum in , polibra Tipa fluviali, cujus rota, fieri solet, agitetur cursu aquarumcontingat deinde cesse eomparaι D. fare hunc curiam, de fluvitai v Iuin exsiccari, quia, vel circa Originem obstructus est, vel aqua aliorsum deducta; cessabit hoc ipsis infallibiliter etiam agitatio rotae. totiusque molendini actio: mmquid in hoc eam risu expIodi mereretur , qui sillincret cessare cursum aquae, quia rota non ampi isis circum volvitur, formaretque hoc, vel simile argumentum : quamdiu vertebatur rota fluebat aqua ; et dum non amplius vertitur rot non fuit amplius aqua; erpo fixas aquae proveolebat a versi
ne rotae . Simili autem modo argumentantur illi, qui ex eo quod h g. cursus hum rum cessent in mortuis, inserunt illas tempore vitae ab anima suisse productas. Haec contra Veterum, & quorundani Neotericorum opinionem dicta sufficiant: immodo autem dictae sanctiones fieri possint fi corpore dehite organi lato, conmuentibus spiritibus humoribusque, patenit ex dicendis intractatu isquenti. Porro multom sui sollicitus de ordine in actionem descriptione tenendo : & pr Do o Domo quidem inceperam a conceptione uterina ; procedendo inde ad conformati ἐκ Hyred nem partium , atque ita istum crescentem sensim prosequendo e at obvium suit dis actio- ejusmodi enrsus impeHimentum: occnrrebat namque explananda specialis circulain bus. tri sanguinis in istir,qnae requirebat cognitionem circulationis generalis ; de qua tamen nondum tracta veram . Occurrerat, & haec quaestio, utrum λtus in mero respiret cujus solutio praerequirebat scientiam de necessitate,& nsu respira tionis. Occurrebant demum, quae sine notitia motus mustulorum nequibant intelligi. Unde coactus fui mutaredicendornm luriem, & primo tractare de cincti nibus animalibus, deinde de naturalibus, ic sic paulatim procedere ad concepti nem . Scio quidem me neque hoc agendi modo omnes evasurum dissicultates; sed p pter utriusque specie, actiones in istu occursentes visus mihi fuit modus iste
139쪽
Functio animalis, ut ex praecedentibus patet, describi potest. FasSis qua nasia
Prefectionem requirit directum animae concursum . sive, quaσω dependenter a d
His τώ. Conformiter si inctio naturalis,functio,quae casui perfectιonem non requirit,ere. ria um finia Potest autem stinctio animalis statui triplex , Ioco-motiva , sensitiva, er ratio
nitienti. Functio animalis loc motiva, seu mollis localis animalis est transutio membe ate Deo ad Deum secundum imperium animae ser instrumenta propria,2 naturanae P. g ambulatio. Dico per infrumenta, &c. ut excludam tranStationem ab eκuinseco secundum Imperium animae: P. g. translationem equitantis. Punctio sensitiva est perceptio, appetentia,ves aversio alicujus rei dependens ' xime ab organis, erspiritibus: v.g. imaginatio mor.& odium sensuas . Functio rationalis est peνceptio,in ectatio,aut aversio alicujus rei non dependens proxime ab Oetanis aer spiritibus: ut conceptio de Deo, ut summo bono, amor ejusdem, dcc. Arimis ἰὰ Dico utrobique proximὸ dependeus: quia licet communis opinio serat animam, sias ostisaia ut rationalem edere suas actiones fine initrumentis corporeis hoc tamen in pluribus Doribυι non alio sensu intelligi debet, quam, quod anima in se producat aliquos actus nullimiarismdia ideae materiali eκadh8 correspondentes : non autem quod ad eos producendos nullo Pendat aeιν Prorsus egeat instrumentorum corporeorum adminiculo , seu . quod eos non produ- porri cat cascine quarundam sensationum : etenim pleraeque, si non omnes, nostrae action tam voluntatis, quam intelleistus, observantur oriri occasione operationis sensuum; usque adeo, ut, testante Apostolo, etiam fides ex auditu: dc apud Philosophos ιntestigentem oporteaiphantasm.ua oecutari. Plurimi volunt actionem vocari animalem mon directὰ ab anima sed potius ab animali; ideoque rationalem sub animalicomprehensiam votivit. Neque Medici solent se fatigare disquisitione actionis pure rationalis, cum modus, quo peragitur, videatur superare captum humanum.
M Motu locali Animali , sise de Actione
Morum animalem perfici musculorum contractione adeo manifestum est, ut neutiquamdem dubitare possit is, qui mentis, & oculorum aciem in illum intendit, neque musculorum structuram ignorat penitus. Videmus enim quotiesi eumque voluntarie movemus membrum aliquod, ubi musculi sunt conspicui, ill rum ventres in se conglobari, atque ita finem accedere versus principium, partem. . que cui insertus est, rapere secum. Idem data occasione in omnibus, licet non aeqvd mani sestis, fieri judicandum est; attento quod ex musculorum anatomia facilli dis scamus plurimorum musculorum structuram diversis motibus, quos in nobis obse vamus quotidie, est. proportionatam, usque adeo ut etiam idiota aliquis,ac plebe quasi digito demonstraret hunc musculum brachii extensioni, illum ejus flexioni, istum ejusdem elevationi,&e. I Natura esIedestinarum. xuia is ἰllis Ut vero intelligamus modum , quo operantur musculi, considera adum utrum-ιo Meranis que illius ext mum passim im plantari duabus diversis partibus, quae frequenterdum. .firmitudiniS emo includunt aliquod os,cui dictum extremum, vel proxime,vel me diate membrana, aut quodam ligamento infigitur.
140쪽
Notandum insuper alteram ex dictis partibus alter1 esse mobiliorem . atque illi implantari musculi caput; huic, scilicet mobiliori, musculi caudam . Quae omnia
uberius olfenduntur libro I. capite IX. primi tractatils.
Sic v. g. Μusculi, quibus flectitur , vel extenditur cubitus, originem habent a supremo osse brachii pro majori parte, pro minori etiam a processi bus scapulae: finem in osse cubiti circa ejus principium. Uid Ag 3. TAB. r. Similiter musculi, quibus movetur extrema manus Urincipium, seu raput habent in inferiore parte ossis brachii supremi; finem in ossibus manus, carpi scilicet,
vel metacarpi. Insuper pars, vel per unum, ant plures mustulos simul eoncurrentes contrahitur Minne sis versus eandem certam situs differentiam ; vel per plures musculos, qui sunt anta- με. gonistae agitatur, vel tenetur tensia, dc quasi in aequilibrio r atque hic motus dicitur Tonicus; illum vocare licet Infeκum. να-- In motu tonico musculi agentes vix abbreviantur , nisi fortassis pars fuerit ante . 2 inflexa; tunc enim abbreviatur ille qui partem trahit in contrarium. Conformiter I nec venter musculi in hoc motu multum conglobari cernitur; impedientibus scili-eet mutuam abbreviationem, di globationem dictis musculis antagonistis. In motu inflexo venter musculi notabiliter conglobatur, indἡque totus musculus redditur brevior: ae proinde cauda aecedit versus eaput, adeoque partium , quibus musculi extrema infixa sunt, mobilior ad firmiorem: nisi sorid uterque terminussoret atque mobilis; tunc enim parteS illae accederent ad invicem, quod quidem videtur posse fieri, sed exempla non sunt obvia.. Uentres musculi conglobari unusquisque facile cernere potest in proprio cubito tando flectitur manus, vel digitus. Non est tamen illa ventris conglobatio valde Insignis, nec esse debet in nostra hypothesi de modo, quo peragitur musculi contractio, quam proseremus paulo inserius . Nec debet musculus multeim abbreviari,ut fiat insignis partis translatio, praecl- ἡ pue in artuum extremis: quia elim musculi cauda pagi in implantetur in prineipio δε - π
ossis parti S movendae, debet ibidem considerari, ut centrum circuli, cujus circum-- in serentiam describit altera, partis, quae movetur extremitas : parva autem contra- et v ctio circa centrum efficit magnum motum in circumserentia . Unde si in figura s. - P TARI . bacillus a c. volvatur circa stylum b. hoc ipso quo punctu c. pervenit ad e. punctum f. perveniet ing. Similiter dum homo aliquis habet braehium A.B. n. r. omnino extensum . non est opus magna musculorum abbreviatione , ut idem brachium applieet pectori prout habetur H. a. Quae satis evidenter constant per
ω , quarum explicationem vide loco proprio. Hisce praenotatis inquirendum est in causias, & modum quibus movetur muscu- Ius, atque pro illorum cognitione notandum, quod ligatis nervis, aut arteriis alicujus musculi, illico cesset hujus operatio, quamquam ligatis nervis nonnihil prom-
Hine tuto concludere licet aliquid ex vasis istis fundi musculo ad ejus contractionem necessarium: quid autem illud sit, quaqua ratione concurrat ad contra. tionem musculi, restat inquirendum. Per arterias itaque sanguinem ad partes adduci experientia manifestum est , uti 'γυ 'η probavi capite IV. primi tractatils Anatomiae, indeque sanguinem infundi in fibras carneas probabo describendo sanguinis circulationem . Perit igitur ligat1 arteria r 'musculorum motus, quia sanguis non satis influit in fibras carneas musculorum , δερ -
Puto autem materiam languineam necessariam esse ad musculi contractionem , fari ut vesiculosas fibrarum carnearum invitates aliquatenus rei leat. Etenim judican m teri