장음표시 사용
91쪽
rem egervescere, aut fermentari additione acidi: ubi tamen in illo habentur indiacia copiosi a mali, quae non habentur in bile: exllanguine si quidem per distillati nem elicitur magna copia selis volatilis, exigua ex bile ἰ deinde ex sanguine, dum
evaporat, egreditur continuo odor lim victus,atque a IF alia spirans; qui nequaquam observatur in evaporatione bilis. Quae hactenus retuli experimenta seci cum hile, & in bile bovum,&ovium,quae an aequ/, ae humana polleat alKali dubitari quidem potest: at neutiquam dubitaniadum est , quin bilis in brutis talem habeat usiam , qualem in homine, cum nulla is videatur ratio disparitatis.
Usus autem viresque bilis , quaecumque sunt, potissmeim dependere a parte ui ius oleosa ex dictis experimentis manifestum est.
D Er Sanguinem menstruum intelligitur sanguis talis praeterpropter mensibus
menstruus L sex utero mulieris erusque vagina excern solitus. Competit proinde sensuis menstruus ejusque fluxus soli sexui tamineo: nnde . licet quidam viri etiam sἰngulis praeterpropter mensibus patiantur fluxum sanguinis ex vasis haemorrhoidibus ; non let equidem talis fluxus vocari menstruus , ne videlicet illud, quod raro, & quodammodo praeter naturam accidit in viris , videatur confundi cum ordinario, & naturali in freminis. maria eius Menstruus equidem vocatur tam languis hic, quhm eius fluxus, a tempore , quo σπεllatio. recurrere solent: & absolute Menses, ac Μenstrua; nonnunquam etiam TemPor . Neque adeo raro iis tribuitur Fiarum appellatici; quia scuti fores in plantis solent esse signum futurorum senstuum , ita menstrua in is minis solent esse indicium Mcunditatis, & aptitudinis ad concipiendum. Quod vero aliquando contingit mulierem concipere hoc fluxu non praegresso, sed inter casus raros, & extraordinarios
R AE Non sunt igitur sceminae omni aetate fluxui menstruo subiectae sed illae plerin is que incip tab anno quarto, quinto , aut sexto ultra decimum; desinitque quadragesimo quinto. sexto, aut pro κime subsequentibus : raro citius remanet, raroque redit ulcia annum quinquagesimiun. Quibus audem menses citius prodeunt. etiam
pleramque citi sis subsistunt. N- μω - Occurrunt interim in hoc fluxu, sicut in pluribus aliis, varii naturae lusus; legun- Iu . turque historiae de puellis sexennibus, imo &quadrimis menstrua passis; & novi
ego mulierem viduam fere septilagenariam, cui mentes Ordinarid fluebant lege ri&sempera pubertate fiuκerant : alioquin nec adeo rarum est, qu5d dum per tempus notabile, ingruente senectute emanserunt, rursus semel iterumque, & quandoque saepius appareant. Vis ista, M Solent taminis menstrua in regionibus calidis citi lis prodire, quam in frigidis,&dio Mai. conformiter deficere citius seriusve. Idem de temperamentis in eadem etiam reis regio/- gione esto iudicium. temperatata Magis adhuc varia est in di versis ipsius fluxus duratio seu tempus particulare :ν , ω. quibusdam enim vix ultra diem naturalem extenditur; plerisque per tres, quatuor de ma ν ve; paucis ad diem octa uum. & ultra. aut minis. Cuius plerumque absolvitur fluxus ob copiam sanguinis non ita largam , eius fluiditatem motumque validum, ac sum cientem vasorum apertionem; propter quae portio sanguinis expellenda, expellitur faciIius.
92쪽
Contribuunt proinde temperamentum, regio, & anni tempestas calidiora; m deratum corporis exercitium, hilaritas animi, aliaque amnia. Ad fluxum diuturis morem frequenter concurrunt causae contrariae; saltem dum manet intra terminos
Contingit autem nonnunquam, ut propter magnam sanguinis tenuitatem, elusique motum vehementem, ac nimiam vasorum apertionem , fluxus sanguinis non teneat modum: sicutἱ ob causas in contrarium multum excedentes intercipiatur,ec non satis diu perseveret: sed uterque casus praeter naturam est, dc alio loco discutiendus.
Ex dictis facile colligitur , quod etiam experientia abunde ostendit fluxum
menstravim valdd lentum esse ἱ cum alioquin mulieres nimiam paterentur jacturam sanguinis. Moderati,inquit Hippocrates DE MORB. MULIER. sunt menses in omni muliere stuam Lona prodeuntes,ut duarum heminarum atticarum mensura secedant,ρaulo plures, vel pauciores ἱ atque hoc ad duos, vel tres dies,ungius autem rempus,aut brevius
morbosum es, oes erue . Duae autem heminae atticae secundum plurium calculum Conficiunt uncias circiter viginti. Λt non video ego quomodo haec quantitas colligi possit,nisi conjectura valde incerta,aut quomodo congregari notabilis copia Languinis,nisi excipiatur in linteum,vel spongiam quo facto jugi ter exhalabunt particulae
subtiliores, quarum proinde, neque ponduS, neque mensura examinari poterunt. Quod tempus naturale menstruationis non extendat ultra duos , aut tres dies,
experientiae sorte consonum est in Graecia, ubi habitabat Hippocrates : iri nostris autem regionibus , quae multo frigidiores sunt, illud saepe longitis esse supra diximus: estuue verisimiliter, & hic sanguinis menstrui major quantitas, quia non ita insensibiliter dissipatur.
Dixi sanguinem menstruum fluere ex utero ejusque vagina : certum enim est, lausia quod et vagina erumpat foras; sed tamen dubitonum proxime secernatur ii sangui. men xxinis massa in solius uteri capacitatem, an etiam in cavitatem vaginae per hujus va- sa sanguifera. Sustinent nonnulli sanauinem illum manare ex vagina sola; quia, inquiunt,nonnunquam prodit in gravidis, & quidem in aliquibus per solitas periodos, indubi8
frequentiis pamuris abortum si flueret ex utero. Deinde in affectibus vaginae curandis observata sunt tempore menstruationis ejus vasa sangui sera maximὰ distenta.
Verom hisce mini md probant suam intentionem: nam ex primo ad summum sequitur sanguinem illum tunc temporis fluere ex sola vagina, seu vasis ejus, quoniam viae ad uterum propter placentam, & chorion vasorum osculis applicata minus liberae sunt. Omitto, quod in gravidis menstruantibus saepe sit periculum abortos. illeque subsequatur nimium frequenter. Ex altero at summum inferri potest sanguinem menstruum non fluere ex naero solo; sed etiam d vagina; cum ex distentis huius vasis haud sequatur non distendI vasa uteri. Imo ne quidem inde sequi, ouod sanguis menstruus fluat eu venis, aut arteriis vaginalibus ex secuenti observatione colligere licet. Reperi in eadavere puellae violenta morte extinctae internam uteri superficiem sanguine madidam; indicium illam immediate ante obitum passam suxum men-smum, & quidem ex utero proprie dicto. Erat, fateor, interna vaginae superficies etiam aspersa cruore ἔ sed scire nequivi utrum sic ex illius vasis, an vero ex utero emanasset. Inveni quidem venas vaginae haud minos, quam uteri multdm distentas; sed il- Vissis Hetu lud non iacit sussiciens argumentum ex iis, vel ex arteriis correspondentibus Hu- nis εtiam isaeisse sanguinem: quoniam. α venae in fundo vesicae solitomagis tumebant. ex qui- 1 do insicin
93쪽
74 Tract. L. Cap. . de Sanguine menstruo.
empore me. bus tamen sanguinem stillasse ne quidem suspicari prudenter potui. Unde existimassemι onis sanguinem tempore menstruationis non sola vasa uteri, sed etiam partium vicina ia Megida. rem perfluere adundantius; saltem illarum, quibus, di inero vasa hypogastrica sunt communia, licet ex dictis partibus non erumpat soras. Est insuper rationi consentaneum , quod sanguis ille maxime fluat ex vasculis istius partis muliebris, in qua foetus sustentari, ac nutriri debet; quod patebit ex discursu de utilitati menstruationis, circa finem hujus capitis. Naturalia Sanguis menstruus naturaliter non stagnat in utero : sed prout ex plurimorum res n. fla vasorum orificiis ad ejus cavitatem confluit, sensim ,&guttatim decidit soras. In-gηο in ' terim cruorem illo tempore magis accumulari circa uterum, aut saltem per ejus ε . substantiam circulare abundanti .s, satis colligere est ex dictis de vasorum distensione tempore menstruationis. Ε Huri Fluit autem juxta legem circulationis, sanguis ille ex arteriis, non ex venis; nisi sis. . sortassis hic illic perexiguam harum particulam : si sanguis quod verisimile est equibusdam arteriis immediate fluat in venas: hoc enim habito, possunt aliqua: sanguinis particulae directe impelli in extremitates venarum uteri cavitatem respicientes, indeque per patentes poros erumpere foras. Vas Sed haec ita parvi sunt momenti, ut mihi videretur nimium scrupulosus,qui sanis
xuim fruo guinem istum non auderet vocare arteriosum. eum aliis Causam habet fluxus menstruus cum aliis excretionibus naturalibus comm actionibur nem, Protrusionem, o motum sanguinis, adeoque contractιonem fibrarum cordis communes. arteriarum spiritusque dictam contractionem e cientis; quibus accedit tanquam, dictarum causarum effectus viarum ad uteri cavitatem tendentium apertio. Concurrit Ver m ex hisce minimὰ deducitur qu1 ratione praefatae causae deducantur in reliqua coμ- actum, aut effectum consequantur per ciνcuitus , dc quidem singulis praeter propterso metir mensibus.
ρ ρ i , - Unde nequaquam dubitandum est, quin huc concurrat aliqua causa particulari m ρ magisqtae propria, cui circuitus illi potissimum adscribi debent. Quaenam vero qua lisque illa sit, nondum satis innotuit. Tras is ea Invenio autem tres de causa circuitus menstrui opiniones samosiores, quarum opiniones et prima ad Pletboram, seu abundantiam sanguinis; altera ad motum , & actionem res causa a Lunae; tertia ad particulare fermentum recurrit: uiscutiam obiter singulas. diversi ase Quod primam spectat, satis quidem intelligitur quomodo propter abundantiamri 'at . sanguinis, vasorum magis di 1tentorum pori, & Oscula aperiantur, deturque transi P-ςM AE, tus sanguini egressuro: iubest quoque aliqua ratio, cur ille in pluribus sceminis ma- - se gis saepitaque redundet, quam in viris; cum In hisce plerumque per validiora cor- πβεμ poris exercitia magis absumatur. F o pii. Si tamen attend amus ad particularia, videbimus iaci id rationem circuitus non i i esse absolute plet horam : menstruantur enim, tam pauperes, quam divites; tam ru sticae, qu1m nobiles; tam sobri8, quam laute viventes: imo plures novi valetudina rias, quibus nulla sanguinis abundantis, sed potius deficientis indicia ἱ dc tamen menstrua statutis recurrebant temporibus. Solent quidem illis, quae sanguine magis abundant etiam largi sis fluere menses; sed inde non sequitur illius copiam esse causam circuitos ; quandoquidem naturale est, ut, caeteris paribus, plus edueatur ex majori, quam ex minori sanguinis copia, per quamcumque tandem causam educatur. Insuper mulieres, quibus proprid supprimuntur menses, Plurima Pathmtur incommoda , ac saepe gravia symptornata, quae in modo dicta nypothesi potissimum accidere deberent ob nimiam sanguinis abundantiam: sed non apparet,cur Vtri Oti se lauidque viventes, dc nulli sanguinis excretetioni subjecti ordinarie non corrip xentur iisdem, aut sinu libus malis, quod tamen raro obsereaturi erso,
94쪽
Ad haee, si sangninis abundantia foret causa circuitus, deberet, non mutatis eir cum itantiis, eadem quantitas in eadem muliere semper esse causa: Quia posit1 cauissa naturali, de omnibus ad agendum praereuuisitis, debet poni effectus; & consequenter positis omnibus iisdem, debet poni idem effectus sed non est apparentia , quod eidem mulieri singulis propter mensibus adsit eadem languinis quantitas, vel ita mutentur circumstantiae, dc causae adjuvantes, ut fiat compensiatio illius, quoadeest ex parte pleihorae; ergo. Quod si mulier,dum purgata est, per aliquot dies vivat lautius solito,cito restituitur copia an uinis per fluxum a mima; ut proindὰ non appareat in dicta hypothesi, cur eadem illa sanauinis quantitas hoc ipso non produceret eundem effectaim, adeoque novum mensium fluxum. Neque video qui mensium circuitus deduci valeat 1 motu Lunae : haec siquidem mout oriam moraliter eodem modo se habet respectu omnium mulierum in eadem civitate ha- mot- Luis bitantium; nec tamen foeminae istae purgantur eodem moraliter tempore; sed alia ππ.hoc, alia illo. Ιαuper in pluribus circuitus nequaquam correspondent lunationibus,
quoniam aliquibus contingit singulis quatuor leptimanis; aliis singulis quinque , aliis citius seriusve . Unde faepissimum fallit vulgaris versiculus:
Luna vetus velluas , juvenes nova Luna repurgat. .
Neque apparet cur Luna tantum haberet dominium in cortore muliebri, & vix ullum in corpore virili; & cur saltem illi; qui agunt vitam sedentariam, & quasi scemineam, non patiantur singulis praeterpropter mensibus, aut fluκum languinis: aut Litem, si is obviarum ineptitudinem erumpere nequeat, symptomata menses
aeterea nullus concipitur modus, quo Luna produceret illum fluxum , nisi sua gravitate premendo corpus, sicuti putatur emcere gellum maris; unde sit continge ἀret hac lunatione non sequi fluxum, sed praeter naturam supprimi, v. g. Ob nimiam vasorum eonstrictionem, non foret seposita plethora, ratio aliquorum symptoma tum subsequentium, nili quoties rediret illud tempus lunationis, quo Luna denuo magis premeret corpus; quo peracto cessarent rursus omnia symetomata : sed contrarium in mensium supprestione contingit; ergo observant quidem nonnullae, quibus menses, vel praeter naturam, ve I etiam prae aetate deficiunt, illo tempore, quo alias prodire solebant, specialem aliquam commotionem, vel toto in corpore, vel saltem circa uterum; sed interim priores etiam
tempore intermedio haud parum affligi solent; quod, ut modo ollensum est, fieri non deberet si fluxus menstruus procederet a presnone Lunae & aliam istius pha*.nomeni rationem dabo paulo inserius. Denique contra utrumque pro causa circuitus adductum/hoc militat, quod my
halitus menstruantium pluribus rebus sitrerniciosus: corrumpit enim integras cere visiae braxaturas, orcas carnis, butyri, oce. quod ita generale est, ut neque braxa - - - tores admittant ullam ad suum opus accedere Oeminam, de qua, vel minima n en- 'struationis est suspicio, neque haereancillas menstruantes ad carnes culinares, huty- ' rum, aliosque si bos, quos conservare volunt . Non apparet autem qua ratione hali-
tus illi deduci queant a plethora , aut motu Lunae, fallem ita subitanee, dc singulis Γ,
praeter propter mensibun & cur viri non paterentur aliqua similia. Ais Μelius itaque statuitur pro causa eircuitus speciale quoddam sermentum, quod j istimenstruatim ad maturitatem, & turgescentiam deductum speciali modo semen - -ουι-.rando quasdam ejusdem particulas disponat ad excretionem I & vasorum sangui serorum ad uterum tendentium extremitates irritando, ac concutiendo, aperiat eorundem orificia.
Debet proprium istius sermenti hospitium statui in aliqua parte mulieribus pro- Gm titur. pria; cum se optim8, & vix aliter, intelligatur cur illae naturaliter menitruentur, dc non viri. Locus vero convenientior videtur in uteri substantia circa vasorum K , extre-
95쪽
suo modo extremitates; ex quo,dum iti actum deducitur, vasa sangui sera vellicari Ineipiunt, aperiar λαι & partim resumitur in massam sanβuineam, partim erumpit in uteri cavitatem: sicut illud sanguinem agitando,& dissol vendo eum magis disponat ad exitum,ac vias pro ejiis egressu aperiat.. Fit autem dicta viarum apertio per frequentem arietatiqnem, & impulsum particularum sermenti in vasorum sanguiferorum extremitates, Vel eorum latera , , ruae uteri cavum respiciunt. Contribuit multum major eorundem vasorum ex panis io 1 sanguine non sollim magis sermentante; sed insuper ratione dictae vellicatio. nis, & arietationis versus uterum abundantius confluente, dictisque vias, dum menses instant, vel fluunt, copiosius inexistente. ω, is, dum Vexabit fortassi Saliquem sic rupulus circa dictum sermenti hospitium, quia ha- . ,-Aio, ctenuS in uteri substantia detectae non sunt cellulae, seu cavernulae: verum ibidem .d aii.istia esse quaedam loca, in quibus humores congregari possunt, satis patet inde,quM su tων ων eari stantia uteri, dnm tempore gestationis expanditur, non attenuetur, sicuti substantia a paνtes. Ventriculi, aut vesicae, quando hae partes multum expanduntur . quodque post paristum fluentibus lochiis, brevi contrahatur ad molem exiguam; quae fieri non possitnt, nisi tempore gestationis accedat aliqua substantia mobilior, quae rursus post partum exrrimitu1.1taque ubi tempore graviditatis hospitatur materia substantiam uteri incrassans, Ibi alio tempore hospitari potest sermentum menstruum; praeeipue cum illius de-heat esse magna copia, huius sufficiat exigua. ἰηia H Interim si quis cum Clar. D .van overeamp. fermentum istud locatum velit in
uamovem Ovariis, illi litem intentare nolo . quamvis in hac hypothesi non tam facit dintinicam'.de D. gam. cur dictum sermentum specialiter agat in vasa uteri. Si vero admittatur ute eo fermenti que socias tunc rursus cessat omnis difficultas. merini. Existimo autem in istis, quae passurae sunt fluxum mensium,eκ massa sanguinea Ferme tum in dicta loca per plures dies ante eruptionem iugiter deponi aliquas selectas partire' prv culas, quae sensim per calorem naturalem , & proprium motum intestinum dedu- - sera m cantur ad maturitatem; atque tam propter abundantiam, quam propter sermenta- με - tionem, de rarescentiam locis istis amplius coerceri nequientes, tandem, prout supra dictum est, soras erumpant.
ε ' Porro quantum temporis requiratur, ut sermentum illud proveniat ad maturI- ρω me' intem, nequaquam determinari potest. Etenim non constat quo tempore, peractas inmenstruali purgatione, novum pro subsecutura generari, atque in soco congre- V gari incipiat. Et quamquam verosi militer massae sanguineae semper inest aliquae . , , materia apta, ut aliquando abeat in sermentum menstruale, redibile est illam,quae et ' propinquius accedit ad sermenti naturam , in ipsa menstruali sementatione unx deduci in a stum, & foras emitti: sicuti videmus ligna viridia soco, aut arescant, imposita, un1 cum lignis siccis subtus accensis ardere , atque consumi: vel sicuti ince- revisia novella squod rem nostram propinquius attingiti materia sermentati va deducitur in actum per additos alterius cere visiae flores, cum iisque fermentatur , dc
. Est proinde maxime veros mile, quod sanguis mulieris jamdam menstrua passae mutthim sit purificatus, & ab inquinamento menstruali purgatus; sic ut opus sit notabili temporis tractu, & novae materiae accessu, ut novum generetur fermentum menstruum.
. Admi G,ut modo dictum est, sermento menstruali, facilὰ redditur ratio manifesta plurimonim phaenomenum circa mensium fluκum contingentium; aliorumque saltem plausibilis: nec quidquam occurrit, linquo apparet aliqua impossibilitas, seu tepugnantia; sicuti apparet in hy pothesibus de pistbora, oe de motu Lunae.
Atque imprimis, quod attinet ad ipso1 circuitus, sive periodos; quam via a priori
96쪽
nequeat probari fermentum istud ejus esse naturae, ut singulis praeter propter menin Plura adώsbus in actum exire debeat; cum tamen observentur sermenta admodum varia , ducum με Quorum alia citius, alia serius perveniunt ad maturitatem: nihil obstat quo minasse πwnro detur tale, quale ad menstruum fluxum requiritur. Proinde, modo caetera consenis menstruali. tiant, non insundate tale sementum admittitur ; maxime cum alia , quae pro causis circuitus adducuntur, ut modo ostensum est, inveniantur minas habentia. Quod vero reliqua Omnia, quae circa menses obser vantur, eum tali sermento optimὰ conveniant,patebit ex sequenti inductione. Halitus menstruantium variis rebus, ut dixi, noel vi manifestὰ indicant specialam aliquam sermentationem in illarum sanguine; adeoque speciale quoddam fermentum: observamus enim passim ex variis rebus sermentantibus emitti varias exhalationes . Unde alium spirat odorem vinum sermentans, alium cerevisia,alium F -νη lac alium massa farinacea,&c. alium cum hoc, alium cum illo sermento subacta. Et ha l tus cere visitae novellae in cavea mea sermentantis aliquando ita aerem inse-cisse vidi, ut ad primum introitum pene sutacarentur homines, extinguerentur faces validissimae, &arbusculae; quae ad vitandam frigoris asiperitatem ibidem confervabantur, intru paucos dies fuerint arefactae. Λb eadem sanguinis sermentatione facilὰ deducitur mammarum sororiatio in amenstruantibus; maxime si una admittatur consensus illas inter, & uterum; de s sq quo vide capite XI. G.ά Αιν Ab eadem fermentatione, & semento eam producente, oritur in aliquibus, dum menses fluunt, febricula, & difficultas respirandir illa quatenus halitus non satis tempestive erumpentes tandem sanguinis massam nimis vehementer exagitant, a Misio: , haec quatenus impingunt in vesiculas pulmonales , partusque nervosias respirationi dicatas. Λd primum contribuere potest aliqua dispolitio praevia ipsius massae ad se-hrem inclinans; ad alterum dictarum partium teneritudo , & lensibilitas nimia. Unde ob consimilos rationes contingere potest, ut inter menstruantes alia aliis subinjiciatur incommodis. Dolor, & gravitas eirea uterum provenit partim ab actione sermenti, & praeei--δεδεών. Pud quatenus recedit 1 suo foco partim a magna vasorum distentione per copiam, & ogeo Pi σε majorem expansionem sanguinis. Vide quae dicta fant circa initium hujus capitis, uec Μισα ι discut tuν utrum sanguis mensνuus fuat ex utero proprie dicto.
Solent autem dicta symptomata potissimis contingere illis , quibus menses erumpunt dissicilius; cujus ratio ex modo dictis maniferia est. Quod si,praesente sermenti actione,ob viarum dissicultatem aliudve impedimen-- tum fluxus non sequatur, illud validius diutiusque agens in sanguine, impingensque sim ς in Partes nervosas, & membranaceas iacile producet symptomata mensium sup- μ' ἄρ' pressionem sequi solita. mensium. Neque in hac sententia est aliqua dissicultas, siemi in praecedentibus V. g. cur viri naturaliter non patiantur fluxum sanguinis periodicum, illiusque desviu gravia symptomata quia cum in illis non reperiatur pars,in qua gignatur tale sermentum, etiam non est causa, 1 qua procederont dicti effectus. Imo apparet illis magis pro. Pria lactatio,quam mensium periodus; cum aliquid habeant mulierum mammis,&nihil utero analogum.
Non menstruantur ordinarid puellae impuberes, neque anus : illae quia materia citius impenditur accretioni , quam ut adaptetur germento producendo , & sorte γ Guiae ad materiam sementi recipiendam nondum satis idoneae sunt: hae quia calor debilis non satis disponit materiam ad generationem sermenti; & subitantia uteri constricta fibraeque rigidae non satis obediunt ad materiam sermenti recipiendam, di exitum materiae mensium concedisndum . Λdde quod tum in valdd juvenibus ,
tum in senibus debilior sit protrusio humorum: qita ininea debet esse satu sortis, ut
97쪽
νη Tras. I. Cap. . de Sanguine mensru,
materia sermenti menstrualis in locimi proprium deponatur, & viae pro sanguinis
ω nu , Et quoniam frequenter in senibus sementum menstruale non omnino defiest quibus obsto cum ultima menstruatione, sed saeuhi generetur aliquod novum, quod ad fluxum secturoces ulterius producendum non est lassiciens ; maxime cum etiam calor naturalis,allaeissam musis, que causae adjuvantes deficiant; hine illae, dum menses deficiunt. ob dicti sermen. Ρη - ρ ti actionem saepe patiuntnr menstruatim aliquam altriationem in corpore, dc p οβρ- tim mum circa uterum, ae si menses rursu&forent prodituri . Imo nonnumquam ἀρμε - post al iqna rumperiodorum desectum, rursus semel iterumve prodeunt, ferment sy menstruali caulisque adjuvantibus per aliquam causam occasionalem magis eo Hr m sotiati , atque evectis. Raro quoque menses fluunt lactantibus, rarius gravidis; quia in illis mater a ex qua at ias producitur sermentum, ipseque Linguis menstruus, vertitur in lae; in hiscedit istui, dc secundinis in nutrimentum . Accedit in gravidis, quod subitantia uteri imbuatur materia lochiorum, seu illa, ex qua dicta substantia tunc sumit incrementum, ι cerassitiem; sicut non detur locus materiae fermenti; de si quid iblius producatur, id solet tantum efficere transitum materiae tenuioris ad cavum uteri pro scelus nutrimento, membranis uteri superficiei interne applicatis transitum partium crassiorum sanguinis imPedientibus. iEt quia prioribus aestationis mensinus materia non ita abunde transit in scetum, dc secundinas, neque substantia uteri multum imbuta est dicta materia; hinc nomnullae , dc maxime sanguine abundantes, patiuntur frequenter per aliquas periodos mensium fluxum prioribus gestationis mensibus: de posterioribus autem exempla
Cur mmos Scire cupienti cujus naturae si sermentum menstruum, me vix satisfacere posse . raro fluant lateor : Zc quid mirum, cum plurimorum; quae quotidie videre , & palpare possu- Iactatibur, mus, ignoremus naturamὸ Bilem esse validum alKal i, multoque conitare sale volaeti aviώ. tili,& lixivioso securi asserunt Clariss Authores .s,la Ius',& de GraM A quae tamen
ego cuncta nego, dc per experientias improbo . Si igitur disputemus de natura bilis Nar ram tam iaci id, saltem in brutis, examinandae, quid mirum si illius, quod per solum es.frem mi sectum comprehendimus, naturam determinare nequeamus λm 'si vi Eianterim verisimile fermentum menstruale abundare sale a lxali, dc sulphure Aμt V vis exaltatis,sive utcumq; saltem volatilitatis: observamus enim omnia salia alKalia, G & olea aromatica, aliaque plurima affinia, movere menses: deinde ipse menstruam . tium halitus varias res, ut dictum est,insciens satis indicat materiam volatilem. ri . Existimo equidem menstruum illud constare particulis admodum diversis; vid T, licet , & simplicioribus, dc magis minusque compositis, magisque, & minus fixis,a .., ' atque Volatilibus; quarum aliae alias excitent, atque in actum deducant: constat si-e vi, - ' quidem non sela volatilia, sed etiam fiκa , qualia sunt tales Iixiviosi, ciere menses iis . - , neque sola olea, & sales separatos, sed etiam pulveres, v .g. sabinae , dc artemisiae; iam vitari quorurn sales, & olea tam cito a Natura in corpore separari non est verosiimiIe . G. Deinde in nullis aliis corporis partibus deprehendimus separari purum sat,aut oleii, sed semper particulas varae compositas, neque credibile est materiam sermenti is mel,& limul deponi in suum secum; sed sensim,& perplures dies continuos; ade
que aliud alio esse magis exalistum, atque maturum. Ndam, Existimo insuper non omne fermentum menstruum singulis menstruationibus f. menditiis recedere a suo QCO sed ibidem quandiu menses naturaliter succedere debent,rema- η tilis αδ nere aliquam partem, aut crudiorem, aut aliam saltem ioci Iateribus adhaerentem, ην ri L quae sentim exaltata , & evecta materiam advenientem ulterius exaltet, atque but ex fisis ad maturitatem deducat: pari modo, atque Metum in vase contentum in acetum
raciau. convertit Finum,di cerevisiam eidem affusa: α sicut sementum farinaceum massin
98쪽
Nereti admixtum eam reddit sibi ipium omnino simile. Quaeret euriosus aliquis utrum sanguis menstruus abstractus 1 semento, quo Im ausanu scitur, ejusdem sit naturae cum reliquo sanguine λ Respondeo apparere magis ver -πφω- smile, quod fermentum vias non ita aperiat, ut fanguis promiscuus passim effluat; di iam sed egrediantur solummodo quaedam paniculae dictis viis magis proportionatae, re magisque accedentes ad naturam ipsius sermenti: alioquin videretur intellectu difficile quomodo fluxus ille, ita tempestivdeesset. Quaeri etiam potest utrum halitus menstruantium, qui , ut dictum est , res pluri- Utrum 3 mas inficit, etiam hominibus sit nocivus ὸ Quae quaestio solutu non est facilis: ete- ω nim non sequitur, inficit vinum, carnes mortuas, aliasque res quasdam inanimatas; I ergo etiam sanguinem, aut carnem viventis. Interim suspicor halitus illos aliquatenus insalubres esse, & magis si menses ultra debitum tempus fuerint retenti; quo casu, & ipsi mulieri majorem creare molestiam, & dicta inanimata facilius infice- V m solent. Quaeritur denique utrum sanguis menstruus sit humor utilis λ Ubi primo notan- νumo dum hic non moveri difficultatem de fluxu : nam ille manifestam praestat utilitarguas men. tem quatenus educit sanguinem alioquin , ut experientia docet, nocivum. Praestat- etiam verisimiliter in quantum aperit vias tendentes ad cavum uteri, ut data occa- b-- Briasone materia pro festos e formatione eo deducatur facilios: siquidem minori ne- ον. gotio reserari solent meatus illi, qui per intervalla, di adhuc nuper patuere, quam
qui semper manserunt clusi. - , Et hine redditur etiam ratio cur mulieres recenter purgatae felicios concipere Cur mulis
soleant: quamquam, & hoc adjungere licet, quod tune illarum sanguis , spurcitiis V ρφηρ--
Hine etiam colligitur sanguinem menstruum certo sensu dici posse utilem; eum suxus sanguinis menstret includat essentialiter ipsum sanguinem sitque hic ipse, φημἔui vias reserat, atque ad tempus reseratas conservat. Alioquin in corpore diutius .ubsistens non tantum inutilis est; sed etiam, & ut ex antὰ dictis liquet, nocivus. Petes quomodo modo dicta consistant eum eo, quod ante, viarum apertionem assim adscripserim sermento menstruali λ Respondeo aperticinem istam benὰ ad-cribi dicto sermento: imprimis, ut eausae primae, ac praeincipienti, licet ab ipso anguine magis perficiatur: deinde sanguinem menstruum sicuti non abstrahitur materia biliosa, serosa, &c. quam ineludit, ita etiam non abstrahi a sermento im ictuso, sed quatenus talem debere considerari tanquam ex sermento isto, aliisque compositum.
De Sero, praecipia Sanguinis, O si , s Lactis.
EX eis, quae hactenus dicta sunt de hirmoribus, praeeIπὸ de saetv ne, Lacte, ae - :Sile, constat maximam illorum molem consistere in substantia aquosa; quae,
licet si vera illorum para; quia tamen per se spectata proprid humor est, ubi pleraxe reliqua sunt poties eorpora solida, ninc illa considerari solet, ut humor aliquis . cialis, maxime in C lo, Sanguine, & Lacte: soletque vocari sevum; & describi invi q.M. potest, pars aquosior Chyli, &c. reliquas ejus particulas pIerasque diluens, ac V
Dico plerasque, quia particulae spirituosae, videntur eae se satis dilutae, atque admotum aptae, fortassis sunt, di quaedam aliae: crassiorca autem multumque temtestres Disitig Cooste
99쪽
sestes absque fert auxilio facilὰ suo motu destituuntur: ut ostendi agendo de M.
ar Nate. Μateria seri est pars aquosa assumptorum, edm cibi, tum maximd possis; quaeris. respectu seri chyli est materia proxima, respectu alterius dici potest remota,quia scut chylus transiit in sanguinem , ita serum chyli censetur transire in serum sanguinis, & consormiter noe in serum lactis, bilis,&c. quamvis ad serum alio. rum humorum, ut dixi, parum attendi soleat. Distim Potest quidem dubitari utrum pars assumptorum prorsus aquea subeat notabilem
artiosis as In corpore mutationem; etenim pars aquosia, quae Per distillationem elicitur ex pa-μmptam. De V.8. ejusdem apparet rationis cum illa, quae deducitur ex sanguine , Iacte, bile, ρυν λ aliisve a mnibus; & ratio videtur quod constet particulis valde lae vegatis, lubricis, corpore. dc tenuibus, quae per variam particularum arietationem non facile mutari possint,
tam impellentis actionem iaci id effugiant i sed quia hoc minime certum est , & i terim humor ille mutat certo officium, & denominationem; idcirco non inepte di cimus unum humorem aqueum fieri ex altero , adeoque , dc serum sanguinis fieri' ex seroe hyli; Serumque lactis, dc bilis, ex sero sanguinis. In physiologia solent Μedici potissimum attendere ad serum sanguinis , qDIsta,
inde pro parte longὰ maxima deducunt alios humores plurimos: ut lunt humoν P ν cardis,3aliva, ina,Sudor, Laehrmae, &e. Deinde ad serum lactis. Tertio, sea rarius, ac serum ebrii. De allorum autem humorum sero rarissime fit mentio. Neque dicuntur humores illi habere serum, qui ex hoe sere totaliter componuntur; ut sunt humores excrementitii statim nominati ; qui generaliter dicuntur humores
a Goba .s tribuitur enim in illis nomen istud passim humori isti tenuiori magisquo .pΘMὸ ρ aquoso, qui praecipitatione, sive naturali, si ve artificiali, a parte crassiori educu
in sanguinis laciisve secedit qui tamen humor non est simpliciter aqueus,adeoque nec purum serum s prout experimenta cum eis instituta, dc propriis locis desicripta abunde declarant. Quae dicta sunt, non ut vulgares illas locutiones omnino improinbem; sed ut de re ipsa Lectorem admoneam. Dus inria Est insuper differentia inter serum, v. g. sanguinis, & partes elementa res a quo taris s. um fas, quae cum caeteris constituunt particulas ejus alibiles: harum enim plures, si et aρω- non omnes, componuntur ex sale ut loquuntur Chymici sulphure, terra, & aqua, element a. atque ita compositae ex feminiis aptae sunt ad motum; sed alteri mallae aqueae, sive serosae innatant, quae serum est Unde per serum intelligi debet sola illa pars humoris aquosa, quae ab aliis magis libera est, dc sui iuris; non autem illa, quae aliis firmo unitur nexu, quaeque neque artificiali transcolatione, neque leniori distillatione, aut evaporatione ab iis separari valet.
βιβνL Usus genera lis seri, ut dixi, est reddere humores fluidos, adedque reliquis eorum partibus inservire pro vehiculo. Insuper usus seri . chyli, Ac nguinis est praebere
materiam salivae, ni moris pericardii,&c. saltem pro parte longe maxima . In lacte habet serum etiam rationem possis respectu lactentis. ω Mean Μultum sanguinis serum quotidie secemitur a massa sanguinea per cutis poros, cum halitu, dc sputo, at mavi md per renes ;& tanquam inutile, atque superfluum fibras eiicitur: imprimis enim, cum sint varia potus genera gulae arridentia, multI. Dequeriter illius plus assumunt quam requiritur, ut diluantur particulae sicciores, ae folidiores: deinde harum multae nutriti vae iugiter secedunt insolidam corporis substantiam, quibus proinde, sero ad easdem in massa sanguinis di Iuendas ante ne cessario, non ampli s opus est.
100쪽
Φηa Ualde tenaiasivmphatica dicta) ncretus,per eaque rursus ad eandem , quid. massam refluens . De Uasis is, baticis vide labrum I. tracI. I. cap. V. Dico aut parum eouyatvs quia inveni humorem illum tape tinctum aliqua
flavedinc; aliquando in canibus etiam rubedine: sed quia hos aperueram vivos, dubitare coepi an lympha non accepi ii et illam tincturam a quibusdam particulis sanguinis laesa vasa lymphatica ingressis de quo non videtur ita periculiam,si animal aperiatur aliquo notabili tempore poli mortem,sanguine tunc motu destituto, & aliquatenus coagulato. Utrum vero aliqua lympharubescat naturaliter, quaere tur paulo inseri o s. Humor lymphaticus aspicienti apparet valde serosus: at parte aquea leni ealore Εω-- evaporata, remanet notabilis ejus pars crassa. Vidi quoque lympham e lymphati- 6 his piscis uteri vaccini impregnati, desumptum leni ebullitione sere totam abiisse in sub- ουρὰ stantiam albumini ovi cocti non multum absimilem, secedenti non nis parva seri quantitate: fere sicut observavimus contingere parti sanguinis gelati nos . Observa vi in dicta lympha vaccina ope micros pii varias diversiasque particu- μεν micro las; sed adeo obscure, , modo imperkcto, ut illarum figuram determinare nequi- sapiam. Verim e quod imputavi partim earundem tenuitati , partim parvae earum coloris dissimilitudini solemus enim visu longe facilius distinguere illa minuta, quae interis sunt magis distormia. Unde etiam particubas aquae vulgaris mic scopio Obser-Vare non potui; sed solummodo quaedam corpulcula ipsi aquae innatantia.
Lactescit quoque talis lympha per additionem spiritus nitri, & quandoque , Per addi
aequirit conustentiam lacte recente spissiorem. Imo pene omnia, quae mutant par- νωπα tem gelatinosam sanguinis, etiam pariter mutant lympham excepto quod magu- 'Ium eκ dicta sanguinis parte, cum eadem respective quantitate coagulantis, ordinarie si magis spissum. Ex quibus evidenter patet lympham constare particulis multom heterogeneis; quae verosimiliter pro magna parte nutriti vae sunt ut patebit amplius ex dicendis de lymphae origine. Porro per additionem spiritias nitri, salis Saturni, dcc. lympha non solum lactescit quoad aspectum obvium; sed insuper in ea per microscopium observantur sero
tales particulae, quales spectantur in vero lacte. In lympha excepta ex cystema canis, factis iisdem experimentis, non adverti tantam mutationem, ut in dicta lympha vaccina: idque, ut ego concipio, ob rationes sequentes; si non Omnes , saltem ob aliquas illarum. Primo lymphae in cysterna rotuit fuisse admixta pars aquosior assumptorum,alibi subsistente illorum parte erassiori. Deinde ad cysternam lympha venit k variis Partibus, & quidem admodum copiose ab hepate,& liene, ubi verisimiliter non ita impraegnata est particulis alibi libus, uti in utero vaccino. Denique Pacca, cujus eκ vasis uterinis lympham accepi, erat impinguata copioso pabulo, & nutritioni multum adaptato; non ita canis, cx cujus cy sterna lympham collegi: est autem maxime verisimile, quod lympha in animalibus, quae laute vivunt, dc bene dige runt, sit ubertcs impraegnata particulis nutriti vis. Motum lymphae ubique fieri a circumferentia corporis ad centrum, seu 2 su, Motus J-st uti a Partium ad cordis cavitatem patet tim ex valvulis,quibuS vasa lymphatica pba qualis