장음표시 사용
41쪽
αx Tras. I. Cap. VILL de Sanguine.
materia quaedam ad generationem ejusmodi bilis adaptata: ideoque Det bilis at ibi- ais exilientia probatur efficaciter. Non est igitur vis facienda inquatuor istis humoribus prout massam languineam constituere dicuntur ; sed tutius est in eadem massa considerare parte ubtiliores,&2sἰd is erviliores usiatiliores. S. 'fores; magis minusve coactasdiu hureas falinas,aquoin massa μη- fas,dc terre es; adeoque fluidiores .in solidiore ν; alimentares, & exerementitires, guiuis consi' aut generationi seminis, aliisque usibus adaptatas: illasque vel impidas, vel alb ,
σαπή m. rubro, nigro, a ut ita vo colore riuctas.
Insuper staditi potest partes sanguinis crassores, dc terrestres esse plerum mae . Ibicantes ilicet veros militer multae albicantes non adeo crassae sintὶ rubicundiores
dc nigricantes non esie adeo crassas .a- terrestres; neque etiam flavescentes : inter
illas, quae non sunt valde s ubtiles,aut volatiles, serosias,& limpidas esse fuid ores' crudiores quoque fore minos coloratas missi sorte albedinein quamvis non vicissim magis coactae semper sint magis eoloratae. Addi potest calorem sanguinis dependere a particulis magis volatilibus, & maxime ri sulphureis,&salinis. Sed de ea Iore alibi latius. Praedictis non obstantibus posset equidem massa sanguinis ordinario magis nigrigans dici crassior , ct melancholica: etenim nigrescit sanguis, ut ante ostensum est, propter absentiam materiae aereae, vel saltem desectu ejusdem actionis : &cum dicta materia fit valde subtilis, debet totum aggregatum ex ipsa , & parte crassiori, esse minus crastum, quam haec seorsum: s vero sanguis nigrescat quia
materia aerea praesens in illo non satis agit, particulae sanguinis minus disjungentur ; eruntque sibi invicem magis intricatae, adeoque totum aggregatum etiam erit mans crassum. Sed non propterea pars nigricans erit magis crassa , ct terrestris parte albicante.
Sunt quidem nonnulla , quae sanguini admixta , illum , non obstante accessu aeris,alths sufficientis, reddunt nigri cantem, ut capite sequenti ostendam ; sed illud videntur facere, quatenus impediunt action m materiae aeream, vel absolute, vel ita disponendo ipsum anguinem ut dicta actio suum essemim sestiri nequeat. Similiter portio sangninis multum flavescens vocari potest bitiosa, sive materiaula flavedine tingens sit alibilis, sive evcrementitia. Pari ratione massa cruda, &non multiim tincta, qualis esse solet in cachecticis, dici potest pituitosa. Conformiter homines, qnorum sanguis ita disponitur dici possunt tempera memti respecti ve melancholiei, bulosi, vel pituitosi: & qui habent sanguinem multum
Sanguis extracius , dum in pelvi quiete refrigeratur , manifeste secedit in duas partes admodum distinctas, nempe in coagulum crassum , & partem fluidam: illud, nisi multum a statu naturali recedat, valdii coloratum est; inserici nigricans, deind/ rubescens, de aliquando tectum crustula albicante ; & tenaκ suique resi- lens divisioni: altera pars fluida est, & limpida , frequentins colore fa O, aut rubro paululum tincta. Unde haec dicitur passim pars ferosa,& ab aliquibus absoluid serum languinis: plurimum tamen dissere a puro sero prout probant experientiae capite sequenti describendae. 'Μulteim 1 statu naturali reeedit sanguis, qui extractus, & in pelvi quietus in duas illas partes non separatur, sed manet con suis; vel si separetur, pars crassior non cohaeret, ac bacillo sine notabili resistentia dividitur: item qui vix coloratus est, multum flavescit aut magna tegitur crusta albicante Vel quod peius est , virescente. Veram haec proprie ad pathologiam pertinent, adeoque non sunt huj
42쪽
Examen Sanguinis per eoctionem, variorum additionem, per microscopitiem, S artem comicam.
SI Sanguis recenter extractus in vasculo baci Ilis multeim conquassetur, non B. Misenia Ium acquirit, dc diutius recinet colorem rubicunqiorem Quod Praecedentet is aptoa . capite indicavi) sed etiam diu persiistet fluidus. nec facile seceuet in duas partes, dia eo Mais sicut ille, qui conservatur quietus ab initio extractionis. Unde patet per materiam rionem famis aeream noreislum intendi ruborem sanguinis , sed etiam impediri ejus coagulatio- avis in nem: etenim diuturnior illius fluiditas in easu posito simpliciter adscribi nequie agitationi; cum indubie magis agitetur in corpore, ejusque particulae motu natu rati perfectius misceantur, qiam illa artificias conquassatione; & tamen illa ces
Sanguis quantumvis fluidus levi sum1 coctione, imo intensiori ea te fictione inis Sa προ .crassatur, acquiritve colorem fuscum instar hepatis cocti, licet inter calefaciem inrra at rdum jugiter agitetur. Unde suspicari fas est ipsi etiam in eorpore vivente simile , ovissisa uid contingere per intensiorem calorem , v.g. in sebre ardente; & quidem a liquan- coitu Ao, ita ut non fit amplius reducibilis ad statum naturalem, imo nequidem 1 fficiat ad sustentandam vitam. Incrassescit quoque per coctio em pars illa serosior, quae per quietem separatura parte crassiori in pelvi, acquiritque consistentiam, & fere colorem instar albu- Et myae minis ovi ad moderatam duritiem mcti; secedente pauco sero salsedine insectis. 1 Unde colligimus partem illam non esse ita serusiam, uiaspicienti apparet, dc vulgo v I Wputatur; sed magnam ejus portionem esse alibilem. Coagulatur sanguis additione acidi, etiam in corpore vivente, quod injectione ramulavissici variosque pro illius varietate acquirit colores. Unde eoagular r ditione λiritus nitri obscure albescit. arari Additione spiritus vitrioli nigrescit, prout etiamadiutione aceti, ad minus In- 2υ --
Additione spirit& falis aequirit colorem medium inter illos, qui emergunt ex torem saπ- additione spiritus vitrioli de spiritus nitri sci licet paulo magis fuscum cinericlo, tuinis , eraspicienti ingratum . qualire .
Additione salis Satumi etiam incrassatus languis, redditurque pallidus; sed non ita, quin praedominetur rubedo. Vitriolum sanguini inducit colorem cinerIclum, obscurum ac sordidum; sed artificiale martiale, vulgo falchaly bis, illius colorem longe minus immittat. Sal marinum , & nitrum obscuriorem sanguinem. reddunt magisque rubicundum , impediuntque aliquatenus ejus magulationem . . Salia aleatina idem praestant efficacius. Sanguinem additione spiritus vitrioli nigrantem aeri exposui juxta alium , quem in fundo pelvis acceperam, quique nigrescebat desectu aeris; hujus superficies intra horae spatium recepit colorem rubicundum, illo suam nigredinem per plures di
Et quia sana alcatina destruunt aciditatem, experiri volui, an colorem illum ni grum verterent in rubicundiorem : igitur sanguini propter adiectionem spiritus
tuisti nigricanti, addidi livorem nitri fixi: α sine notabili effectu, suit quide
43쪽
a 4 Trin. L. Cap. IX. Examen Sanguinἰ, perisse.
Inteesa illa nigredo aliquantulum remissa ; sed successit color potita eInerieius,
Ex hisee, & similibus nam peta Innumera possunt institui in discimus non sta
tim ex intensiori sanguinis nigredine inserendam esse ejus adustionem ; neque ex colore albo pallidove ejusdem cruditatem : clim variis de causis produci valeant humores Praeternaturaliter varii: neque appareat, cur etiam non tales, qui aemu lentur naturam spiritus nitri, aut vitrioli. Discimus ex iisdem experimentis, quod licet acida conveniant in eo, quod san- Ruinem coagulent; alia tamen alios edant effectus , non solum, ut passim creditur, secundum majus, & minia differentes, sed etiam de caetero admodum dispariles' idem namque sanguis, qui h spiritu vitrioli, ut dictum est, tingitur nigredine a spiritu nitri inficitur albedine . . Neque dubito quin illa , Paae vehementer mutant colorem, et a m aliam mutent ejusdem crasim. Existimo igitur illa , quae colorem, & consistentiam potenter mutant, cautius esse Propinanda: quamvis computetur inter Medicamenta salubria: licet enim per modum med inae assumpta non ita astatim, di copiose resumantur in languinem . sicut illa, quae eidem in vasculo affunduntur, vel injiciuntur in venas, possetquθ proinde Natura vehementi illorum operationi melius resistere, adeoque impedire magnam sanguinis mutationem; dubium tamen non est, quin vel aliquam notabilem mutationem sanguini indueant, vel illum ad talem mutationem sensim disponant, v. g. acida ad coagulationem I & insuper spiritus vitrioli ad nigredinem , nitri spiritus ad albedinem, dce. Existimo insuper illa esse magis ea venda, quae in dictis experientiis producunt effectum hule aut illi malae sanguinis diathesi consormem, v.g. ubi sanguis observatur ultra modum niger, abstinendum esse a spiritu vitrioli: & si aliqua ratione foret propinandum acidum, potius spiritum salis, aut nitri eligendum. Neque solus sanguis promiseuus ejusque pars magis colorata praefatas. subIt mutationes; sed etiam pars fluidior, limpidior, ae glutinosia, Serum sanguinis vulgo dicta , varium variorum additione aequirit colorem , ac consistentiam , . Etenim Si parti ipsi admisceatur spiritus nitri; vel alumen sive crit dum, si ve ustum, abit in coagulum albissimum; & quidem facilius additione aluminis, quod etiam efficit coagulum magis spissum, ac tenet, . Verum si pars illa fuerit multum tincta tunc minus praedictorum additione albescet. Simile etiam contingit additione salis Salami; sed longe imperfectius; quippe albedo mastis obscura ed. nec malis adeo Incrassatur, fitque cito praecipitatio. Spiritus stilis hanc partem non coagulat; sed eam reddit magis limpidam ; saltem, quando adsunt ut ste attentius contingit aliquae particulae massam tingentes tubedine : destruit enim illarum colorem; neque alium notabilem inducit. Spiritus vitrioli reddit particulas tingentes magis nigricantes: de caetero hane massam parum mutat. Hactenus hasce commistiones seci eum solo sanguine bovino, quem facit ' habebam ut manus: at seci postmodum periculum cnm sanguine hominis moralitera ni , in quo non tantas observavi mutationes; conQrmes tamen , nempd minus nigrescebat pars rubra ab additione spiritas vitrioli, mitiusque ab additione spiristus nitri albescebat, & sic de caeteris . Λlbescebat tamen ab hoc, ab illo nigre
Partem sanguinis humani, quam Prosiam vocant, obtinui admodum puram , nullamque inlictam rnbedine, flavedine param: haec leni ebullitione acquirebateolorem album , & spissitudinem instar albuminis ovi cocti sere ad persectam duritiem .
44쪽
Tract. I. Cap. m. amen Sanguinis per, se . ar
fidditione aluminis etiam coagulabatur, spiritus nitri additione lactestebat; sed
consistentiam non ita spiriam obtinebat, quam talis pars sanguinis bovini. Minorem mutationem sanguinis humani imputavi majori ejus serositati , mino- tanti resu. rique abundantia: nutrimenti in eo contenti. Fuerat enim sanguis bovinus desum. ν-. tus ex animalibus impinguatis: boves autem dum saginantur, multum comedunt,ed non solent assumere magnam abundantiam liqnidi. Feci deinde e&perientiam cum sanguine meo proprio, &mntationes observavi mora liter easdem, quas in sanguine alterius.
Hisce praemonitis pergendum est in descriptione mutationum, quas observavi in sanguine diversorum hominum, & bovum. Igitur Acetum obscurat quidem particulas tingentes , sed debilius , quam spiritus vi- ω --istrioli; de caeteris nil mutat. ναμ tauris
Sal marinum , & nitrum non mutant, nisi quod particulas tingentes, dum sunt mmorarin obscuriores, reddant magis splendidas; sed illud tam exiguum est, ut in paucis ob- 'servari queat..
Salia alxalina fixa Vix mutant. Vitriolum caeruleum hanc massam leviter coagulat , eique imprimit colorem ex albo virescentem. Vitriolum viride illam leniter taniam turbat, neque coagulat: & quidem minor mutatio oritur ex additione artificialis, quod vulgo dicitur sal chalybis, quam ex additione vitrioli naturalis. Spiritus vitrioli cum sale marino, vel nitro parti isti serosiori additus, iacit coagulum album; at persectius cum sale marino.
Spiritus salis cum iisdem idem emcit: at utrumque illiam spiritum superat spiritus nitri; qui illud etiam, ut dietum est, per se solum praeliat.
Spiritus calis, aut vitrioli cum alumine eidem parti additus impedit effectum , ipsius aluminis; sicut massa, quae per solum alumen cogeretur in coagulum, tantum leviter turbetur . Imo coagulatio facta per alumen , tollitur per eoidem spiritus a
Spiritus nitri, & alumen serd praestant eundem effectum; si ve simul addantur,cve quodque solum.
Salia alΚalina fixa impediunt effectum spiritus nitri : unde illorum aliqvio prius addito, non fit per spiritum nitri coagulum; neque exurarit color magis albus. Imo coagulum a sntritu illo factum d dissolvitur per ejusmodi salem,redditurque massa rursus limpida : cum volatilibus non seci experientiam. Ratio coagulationis videtur, quod cuspides particularum aluminis, &c. intrent Poros particularum liquoris ἱ atque ita eas quasi ligent, motumque illarum impediant . Verum ratio mutationis Colorum haud sacile redditur . nis aliqua generalis: nimirum,quod per variarum rerum Commi κtionem varie mutetur earum superficies; adeoque radii visual evnunc hoc, nunc illo modo ab eis reflectantur.
Interim haec aliave similia snam pendinnumera institui possunt rursus usui v niunt ad ostendendam quam iaci id ex malia sanguinea separari, atque separatione NIM produci queant vari i humores, qui ante separationem in ipsa massa non extiterant maliter. Etenim sicuti spiritus nitri, & alumen parti sanguinis glutinosae tae aliis additi, illi colorem album, & consistentiam spissiorem inducunt, quod tamen non faciunt cum quibusdam aliis additis : ita etiam in massa sanguinea quaedam naturaliter existere poIIunt,quae ipsius colorem & Consistentiam vix mutant, Φuia impediuntur ab aliis in eadem massa pariter existentibus, & tamen cum sero-iori parte sanguinis separata novum producunt colorem, ac consistentiam; eaque a
Varia, prout videlicet cum aliis , atque aliis separantur, modo his, modo illis ex- Liber II. . D clusis
45쪽
e usis, aut maiori minori ve copia admissis . Quod clarius hic illic ostendam, agendo de humoribus non alibilibus, & proprio capite de humorum separatione. Poteli etiam eκ modo allatis, aliisqueassinibus experimentis aliquatenus colligi, quibus mediis humores colore, aut consilientia 1 statu naturali recedentes corrigendi sint. Sed haec in pta κi differenda. aman Subiit quoque animum spectandi particulas sanguinis ope microscopii, quo adhi-
sanguinis bito, conspexi in exigua ejus portiuncula varias particularum species: aliae enim . μη micro apparebant valde longae , & quodammodo teretes, instar soeni, aut it ramitium mi- Ico umia Dorum; aliae , quae prioribus intermiX erant, eκiguae extensionis, atque inter has multae globosae , aliae trium, quatuor pluriumve laterum , aut figura admodum irregularis . Inter globosias autem paucae videbantur perfecte sphaericae; sed plures earum referre figura Ovalem; aliae quadam superficiei inaequalitate d
Porr5 praedicta melisis percipientur si sanguis examinandus, dum e vuInere manat, excipiatur in aquam tepidam , atque statim cum hac paululum conquassetur e sic enim,& mixtura erit mini sobscura, & particulae savguinis minus sibi inviceimno inissem intricatae, undiquPeractius. Conspici poterunt: In parte loturae sanguinis, sive in aqua , quae ex sanguine coagulato extraxerat tincturam, etiam apparuerunt particulae multum diversae , sed cum proportione , longe plures globosaer crassiores autem magisve ramosiae, quae mectabantur imia sanguine promiscuo, hic non apparebant, cum in tali lotura non habeantur partes. sanguinis nisi subtiliores .
In parte sanguinis gelatinosa in pelvi 1 reliquo sponte separata , & deinde per
frequentem decantationem, dc subustentiam ulterins purificata , atque 1 parte , cum crassiori, tum rubicundiori liberata,cernebantur etiam particulae varii generis, sed non ita frequentes, sicuti in sanguinis lotura,slobosae: neque ita videhantur ma-
nisestae ut illarum tractus exacte observari possent; quod etiam passim . contingit in aliis liquoribus limpidis, ac tenuibus: PF Quamquam ex dictis experimentis videtur sequi, quod particulae sanguinis gi v '' iae plurimum contribuant ad colorem ejus rubicundum; mihi tamen nullatenus I g persi deo hunc dependere ab illislocis; cum non minus frequentes reperiantur in candido lacte, quam in rubrosiinguine.; & illa, quae tollunt sanguinis ruborem non semper tollant particulas ejux globosas. Sed decolore sanguinis plura cap. VII. .
tract. IV. agendo de sanguificatione . Sanguinem arte chymica examinaturus. , quia Eumanum non tam facile mihi comparere poteram , & raro ni si corporis infirmi ; bovinum e corpore in cucurbitam Conceptum adhuc calentem comm in balneo maris Ordinario: primus autem
liquor prodiit non magnis guttis, ut aqua communi S sed cum quadam it viarum . apparentia . . Collectus valde tenuis erat, &limpidus nullius pene saporis , odoris paulo ingrati, non tamen proprid scelidi; carbonibus ignitis injectis sno , ita euting*ebat , ac vulgaris aqua . Illius quantitas unius cochlearis additione paucorum granorum i fatis Saturni: Rcquisiviti lacteum. colorem lacteamque consistentian .
Qirantum ex dictis qualitatibuS Colligere potui; erat Iiquor ille compositus ex phlegmate copioso, sulphure in aliqua liquantitate,&pauco sale; atque hoc miti, neque ulla insectoaliena acredine, qua passimnficiuntur sales volatiles , qui . ignis vehementia expelluntur eκ mixto. Liquor in distillatione Proκime subsequens, erat magisaquosius; nullus tamen prodiit, qui addi tio salis Saturni non reddebatur turbidus cum aliquat i albedine ;lienum evidens illum non fuisse phlegma, cum hoc additione illius talis nullatenus turbetur. Equidem hoc modo magnam humoris quantitatem elicere nequi Wi. Dum
46쪽
ΛΗ. I. Cap. m. Examen Sanguinis per, 'M. di
Dum vero calore balnei vix quidquam proditat amplius , cucurbitam cum se guine transtuli in arenam, datoque validiori igne, rurtius obtinui liquorem tale, &sulphure volatilibus magis impraegnatum; sed empyreumate, sive adustione insectum Expulsa humiditate magis aquos1, reliquum distillavi per retortam igne rever-
herii; ex eoque primum per calorem non adeo vehementem elicui rursus partem
aliquam multum aquosam, sequutus est liquor subtilis , valde penetrans, organa gustos, & olfactus plurimum seriens, atque in promovendo laudore non parum emca κ; qualem passim vocant spiritii sanguinis : deinde sal volatilis, oleumque
crassum ac scelidum; remanente in retorta capite ortuo, seu parte maXime terreis
stri, quae vi ignis in Tecmi Spropelli Nequi verat. Sal autem ita expulsus ipso spiritu volatilior est,magisque activus: unde in rectificatione ascendit primus quamvis in prima distillatione propter mamam cum
aliis particulis intricationem dissiculter expellatur , & non nisi post phlegma magnamque partem liquoris spirituosi, incipiat apparere. Vide, quaedicta sunt capite
primo de Elementis thymicalibus. Commisi rursus balneo maris sanguinem bovinum ex matello petitum , sed liquor primo egressus non fuit tam sulphureus, qukm in praecedenti processii; indubie quia ante distillationem facta suerat major evaporatio: equidem omnis liquor col lectus per additionem fatis Saturni aequisivit colorem lacteum. Similem quoque liquorem mihi exhihnit sanguis humanus, quem a Chirurgo acceperam, quemque ille dicebat eductiim e corpore moraliter fano; sed neglecti cautione, quam ego in acquisitione primi sanguinis bovini adhibueram. Post hane distillationem alio modo cum sanguinisTeliquo processi ; prout dicetur in fine hujus capitiS. Ut vero in vestigarem quantitatem, & proportionem Elementorum chymica - Ευ-alium in sanguine existentium, accepi sanguinem. quem tunc habere potui hominis sanguinis masculi , aetate vegeta, laborantis defluxu in humerum, & musculos pectoris per /-ianipermodum rheumatismi, uncias se κ, 8c totidem drachmas, ponderis civilis , quem . UMam. Cum Per horas aliquot stetisset in vasculo aperto , judicavi spoliatum parte spiri- tuos1, de qua indistillatione sanguims vini, ideoque illum balneo maris committere nolui, sed per dies paucos in fimo equino digerendu conservavi. Sanguinem istam aliquatenus putrefactum indidi cucurbitae vitreae; atque ex
arena distillavi igne mediocri, donec nihil notabile amplisis ascenderet. Liquorem prolectum rectificando accepi duas drachmas materiae spirituota,quae mihi tunc videbatur ejusdem serta prosapiae cum illa, quae primo proderat in distillatione sanguinis bovini, de quo ante ; sed propter prae viam huius sanguinis putrefactionem multum istebat, iderique illam horrens abjeei. Cum vero recipienS aqua abluerem, contraxit haec statim colorem Iacteum , '' μ; quod indicium erat liquorem istum sui me valde oleosum. guino stria. Restabat in retorta massa nigricans, tenaκ & compacta instar picis, quam ma- ς P - , se Ena cum dissicultate exemi, dc collegi; pendebat sere uncias duas. H -
Hanc indidi retortae vitreae loricatae, igneque diitillavi, reverberii quamdidat se quid prodire vidi. In retorta remansit massa subnigra admodum levis, siccissima,ac spongiosa; quae
retorta exempta pendebat circiter drachmas duas; ex qua facto cum aqua pluviali lexivio, experiri cupiebam utrum post sanguinis digestionem, & vehementem ignis
actionem superesset aliquid salis fixi; sied periit lexivium , fracto per imprudentiam alicujus mei domestici vitro illud continente; adeoque istius operis fine lum
Recipiens, materiam ultimodistillatam eontinens, transtuli in arenam mihi
47쪽
a 8 Trin. I. Cap. IX. Examen Sanguinis per, cte.
pro cucurbita inserviturum, eique adaptavi a lembicum caecum praevid ponderatum, ac supposito igne valde miti, accepi salis volatilis albissimi, ac proinde purissimi, ultra sesqui drachmam. Apposito deinde a lembico rostrato, & igne non nihil aucto, prodiit liquor spiri-
tuosus empyreuma redolens, circiter usque ad drachmas duas, & semis. Liquorem ab hac ultima distillatione restantem, injeci in chartam emporeticam aqua pluviali madefactam, & percolationem aliquoties Miterata, collegi oleum aphlegmate separatum sere drachmas duas, & semis, illudque, quod ob tenacitatem a vitro separare nequivi, eκistimav i facile pendere scrupulum, adeoque totius ole, pondus circiter scrupissos octoe, & semis. Erat autem oleum istud sapore, & odore empyreumatis abominandum, pro majori parte valde crassum, & nigrum; pro minori non nihil fluidius fla vi usque.
Phlegmatis tam ex hac , quim ex prima distillatione simul juncti pondus erae
circiter unciarum quinque, & unius drachmae, periere in distillationibus de totα substantia paulo ultra drachmas duas. Advertat interim Lector Benevolus me horum omnium quantitatem exacte mistare haud potuisse, ei, quod instrumenta, quibus similes operationes peraguntur, debeant esse notabilis magnitudinis: unde si illa prius ponderarem ficut ponderavialem bicum pro sublimatione salis volatilis. statera debeat esse majuscula, quὲ pro
inde obser vare non potui exiguam ponderum differentiam: si materiam ponderandam majoribus vasculis eximerem parvisque imponerem, perdebam statim quantitatem notabilem materiar lateribus majorum vasculorum adhaerentis . Quae incommoda a nemine, ut credo, vitari possent. Non βω-- Advertat insuper me dicta principia non obtinuisse pura, ne quidem moralitermnnim xa nisi fortassis salem: etenim nigredo capitis mortui, seu terrae, per calcinationem M negata. omnino tollitur, ut alias expertus sum . egrediente sumo ingrati Odoris; quod satis indicat oleum sui me admiκtum : oleum quoque crassum digestione terram deia
ponere solet; quam alias post ejus deflagrationem remanere observavi. Spiritus exati imalibus electus non est; ut alibi ostendi, nisi oleum aut sal, aut utrumque simul phlegmate, dilutum: & phlegma hic collectum non fuisse puram aquam, inde liquet qiuued admixtione salis saturni statim suerit turbatum, & colore lacteo tinctum , qμod non contingit purae aquae. di 'U-- Advertae denique e sanguine recenter extracto semper exhalare spiritum quem omni dam roriferum, de quo supra in distillatione sanguinis bovini, cusus pondus hicnstina. examinare nequivi.
Non potui igitur dictis processibus omnino exacte observare quantitatem singuia lorum elementorum chymicalium; eorumque in sanguine proportionem : sed nihilominus ea colligere potui aliquatenus, & quidem eo usque, ut dicere liceat, quo ιrum sanguini humano instillorum major; quorum minor copia.
Quod enim attinet phlegma sanguinis, licet illud non fuerit ab aliis principiis
omnino liberum: multum tamen illorum in eo latuisse non est verosimile; quandoquidem in meis separationibus usus fui circumspectione haud exigua Nec refert, quod: additione salis Saturni fuerit turbatum, dc quadam insectum albedine: nam par pa salis, aut olei quantitas sufficit, ut cum sale baturni in magna phlegmatis c pia subeat dictas mutationes; prout satis probant Ohservation S sequentes. Sal Saturni purus, id bene crystalli satus ac splendidus non solet turbare aqua a pluvialem recentem turbat tamen, & lacteo colore tingit putealem. & pluvialem, quae notabili tempore stetit in receptaeulo caementato etiam in quibusdam vasis ligneis) co quod haec eκ suo continente aliquid salis extraxerit quod tamen admodum exiguum eme constat ex distillatione illius aquae lento igne:, qua licet modicum
quid ma I residuum , qua disiillata additione salis Saturni non amplius redditur
48쪽
Meepi quoque aquae pluvialis,quae additione salis Saturni non mutabatur, unc. l. semis, eique addidi circiter granum salis cornu cervi s nam sanguinis tunc non habebam, & statim insecta est colore lacteo:ex quibus patet admodum exiguam Δ- Iis quantitatem magnae phlegmatis copiae additam, sumcere, ut illud adjectione salis Saturni contrahat colorem albicantem.
Attentis his,& hoc quod fiat Saturni l iquorem e sanguine bovino recti scatum e inritaverit; phlegma vero solummodo leviter turbaverit ; tuto concludere licet iam, & sulphur in dicto phlegmate fuisse exiguae quantitatis, indubie longe minoris quam suit phlegma in liquore spirituoso.
Adhaec supponamus ex sanguine isto antequam illum pondera vi exhalasse drachmas duas, oc tantundem circiter periisse in meis operationibus; quae materia fuit
quidem spirituosa, sed non omni phlegmate destituta ; imo veros militer ex hoe pro majori parte composita; attento insuper quod etiam spiritus prolecti major pars tuerit phlegma; sequitur in toto sanguine extracto, cujus pondus supposita dicta exhalatione, suit unciarum septem fuisse phlegmatis uncias quinque , dc drach
Quantum ad terram in retorta restantem, habuit quidem illa multum olei secum; sed existimo plus terrae latitasse in oleo crasso: cujus fundamentum habetur ex ante dictis. Quantum ad salem in terra ista restantem, non potuit suisse nisi in valde exigua
eopia, adeoque hic vix consideranda. --
Non puto igitur me longe a scopo aberrare, si dicam in sanguine humano uncia- - βιν rem septem tintegras hic suppono pro faciliori computu, dc reliqua consormiter numero in sui sse Aquae, seu phlegmatis uncias quinque, & drachmas sex. ρυσην δασε olei subtilis. seu spiritiis oleos drachmas tres, aut paulo ampIius: eram circi- in ροπ' aer scrupulos octo se Salis sere dracbmas duas, pend omnis volatilis, aut saltem per operationes faci- Iil volatilitandi; eum illum acceperim volatilem.
Terrae paulo amplius, quis drachmas duas.
Et quamvis dicta principiorum proportio, & quantitas exactd observarἱ posset,
non liceret tamen inde rigoroso concludere de sanguine aliorum hominum ἰ imo nequidem de sanguine illius, cujus portio extracta foret examinata, pro alio tem P re : quia non sola divorsa assumpta, diversaque illorum quantitas suppeditant diversa, variamque efficiunt principiorum proportionem; sed etiam diversitas tem- peramentorum hominis, aeris, corporis exercitium, aliorumque plurimorum , plurimum contribuunt ad majorem, minorem ve principiorum exaltationem, dc dissipationem: unde etiam illorum proportio variatur facili me. Iido illius calore, & sermentatione continua, Qua particulae salinae, Soleota subtilitantur, & exaltantur. Unde credibile est dictas particulas Iam exaltatas, de subtili satas nondiu subsi stere in corpore, sed & variis impendi actionibus, & avolare per varia corporis spiracula . Adde plures particulas spirituosas esse subtiliores iugacioresque, quam ut instrumentis di stillatoriis excipi, ac coerceri queant. Vide λωθὲν annotationem in aquam hirundinum compositam Pharmacopariae regiae cassi XV. Alio tempore aecepi a quodam Pharmacopola pul veris drachmas duodecim, DImmanserat ex portione sanguinis ex proprio ipsius corpore per largam, ut ajebat V R sectionem educta, dc lento igne exsiccata: ex quo pulvere , illum igne rein
49쪽
iverberii distillando, recepi talis volatilis paulo ultra drachmam; adeδque gῆ
minus, qnam ex ianguitie antea examinato: vel quia sanguis istius Pharmacopolae tale volatili minus nundaverat; vel non uti sanguis alterius, ante distillationem suerat digestus; vel hic plus Husimodi salis in exsccatione perdiderat. Reliqua au tem principia non ponderavi, quia aequidem phlegma, & spiritus observare non potui ssem, propter largam evaporationem praevi θ factam. Au Gior Hactenus nullum in sanguine tam humano, qu- brutorum offendi talem aet- c aeum iu dum: illum tamen eidem etiam naturaliter inesse evincunt, tum materiaeκ qua ι 'g-M . sanguis conficitur, tum acida tis anguine siegreta. . Materiam quod spectat, paucos reperire est, qui non frequenter in cibis condimenti loco assumunt acetum , succum citri, aliaque affinia : 4. litem marinus in
distillatione fundit liquorem acidum, qui tamen pene ab omnibus quotidie assumi tur, dc cibo admiscetur; non apparet autem illorum aciditas destriti in chylificati ne aut 1 chylo ad mallam sanguinis properante separari; rgo,&c. Inter illa , quae a massa sanguinis jugiter secernuntur, praecipuum ratione quantitatis, est materia urinata, hanc autem acido abundare proba capite XXIX. In is Iacte quoque esse acidum satis intensum probabo capite XIII Poteritque ex ibidem dicencis etiam intelligi, cur non obstante acidi praeientia in sanguine, nihil illius se manifestaverit in processibus modo descriptis. Libuit interim experiri, utrum etiam salem acidum per artem educerem ex sanguine . Accepi igitur sanguinem bovinum in quantitate nota bili eumque coxi cum aqua pluviali; colaturam clarifica vi album ine ovi, atque ad sympi consistentiam evaporando redegi ad quantitatem exiguam; atque ita obtinui extractiim sanguinis
Inter evaporandum percepi continud odorem rixiviosum, indubie ab egrediente te volatili alΚalico. Extractim positum in Joco frigido nurios ad fundum demisit sales; ex eo scilicet,
quod pauci res arent fixioris naturae, eique reliquis principiis intricati. rasan uis. Extractum illud miscui partitim cum variis a Ralicis item cum acidis . sed nul-ν, o ais tam observavi sermentationem : mltim Aquoque cum syrum violariim, quem rede- aikali. git ad colorem viridem, indicium salis alKali praedominantis, sicut mutatio coloris ejusdem syrupi in rubrum , aut purpureum . indicat acidum praedominari in Tebus eidem syrum adjectis. Saltem ita passim observatur Sed quia extractum illiad non Τ nivit sermentationem cum acidis, iudicandum est dominium alΚali filis exiguum : mon tamen dubitandum quin illud fuerit longo majus in sanguinis masta; quia, ut dixi, inter evaporandum percepi continuo od
rem quasi latis lixiviosi ; & ininperialis a lx alia in animalibus solent esse acidis v
latiliora. Pari quoque modo processi cum sanguine humano, 1 quo calore balnei abstra κeram aliquam partem liquoris; sed inter evaporandum non sensi odorem tam validum : colatura quoque album ine ovi clarificata erat pallida instar seri lactis . ubi eoIatura e sanguine bovino habebatςolorem vulgaris lixivit extramim tandem fuit miniis talsiimi dc neque cum acido, neque cum alΚali fermentabatur at colorem syrupi violarum mutabit etiam in viridem . sed debilios quam extractum sanguinis bovini. de quo actum est pauli superios . Proinde veris mile est a lxali in sanguine humano minus praevaluisse acido quam in sanguine vino : quod an speciei. a is
potius speciali al rutrius individuo adscribendum , nonnisi multiplici experientia discerni poterit.
50쪽
De mmore nou alibili, vulgo Excrementitis
HUmor non alibilis, vulgo excremensistus , iuxta dicta de humore alibili eapite VI. est humor non destinatus a Natura converti in solidam substantiam utimis M. LIIIus,in quogignitur. Vide,quae cap. citato notavi circa definitione humoris alibilis. hov. Dividitur hic humor inutilem, oe inutilem. Humor non alibilis utilis est humον non alibilis desinatus a Natur. ι ad utilita- inuis. rem comporis humani. Conso iter inutiliI. Diatilin. Ponitur proximum genus definiti, scilicet hinnor non alibitis, ut excludatur humor alibilis, qui hora p , quo des matura Natura, ut convertatur in subitantiam corporis, etiam destinaturad ejus utilitatem. Talis verta cautio necessaria non est in definitione humorix ut urilis Non nequiro ad dictum humoremuti Iem, ut de facto praestet aliquam utilitatem corpori : sed sufficit illum ad hoc dei linari 1. Natura . etenim bilis in vesicula sellis, lac in mammis, semere intestibus dicuntur humores utiles, licet verisimiliter ibidem nullam praestant corpori utilitatem .. Dico, Mamri destinatus; quia ad humorem utilem non sufficit, quod ad corporis utilitatem de stinetur, v .g. per. v liintatem hominis; etenim urinδ non fit humor titilis , prout hic , licet ea irrigetur terra pro acquirenda sertilitate ad usum humanum, vel destinetur ad consectionem medicamentorum. Colligimus humorem aliquem a Natura destinari ad utilitatem corporis; eκ eo δε .al. quod observemusillum inservire huic, aut illi function tanquam cossperantem, vel , is, tanqimm materiam requisitam'. ImO constare potest humorem quemdam esse uti- δ. lem, etiamsi nullum commodum, quod adfert corpori, pollimus determinare : sic uidnullus dubitat, quin bilis excrementitia destinetur ii Natura ad usum corporis s li-.ι,.cet multi dubitent ad quem', dc qualem : imo licet nullum plausibilem possimus concipere conitaret equidem ex implantatione ductus billarii intestino duodenoesse aliquem bilis usum,quaecumque tandem': prout patebit ex dicendis de bile excrementrita evite XVIII Humores non alibiles utiles censentur Lac, semen, sanguis menstruus , succu Urilis .... pancreaticus, bilis excrementitia, serum sanguinis,lImpha, saliva, humor pericgr ninamin. δι, bumor digestivus ventricati, aqua parturitionis: quibus accedunt nonnulli specifico nomine non ita noti a Humores excrementitii de naturalibus semperago nutifer sitnr urina, sudor a Moul. . Iacomae sit hae revera naturalem humorem constituant) mucus παrium', aurrum sordes, sanguis puerperius. Patet ex dictis humorem alibi lem scri posse non alibilem, & Vice versa, mutata Minari posscilicernaturali destinatione. Sic languis in venis , d arteriis promiscue circulans Iona in se ost humor alibilis ; quia generaliter consideratuS destinatur ad nutritionem corpo- inpicimris, Iicet quodammodo per accidens contingat, ut una pars poti eis cedat in nutrimentum,quam altera: si vero postmodum illius quaedam portio separetur a reliqua massa,& per uteri vaginam mittatur foras, erit humor excrementitius . E contrario lata , quod communiter compum tur inter humores excrementitios ab infante ., aut alio quovis at simplum convertihur in ejus languinem, adeoque in humorem L alibilem. Similiter humorexcrementitius utilis frequenter fit inutilis: ut patet in sero sanis Quinis , quod suom ero functum sorax Amandatur Per Ulas urinarias, aliaquet