장음표시 사용
51쪽
emretionis loca . Quo vero juxta communem naturae ordinationem humor Inutilis aliquando fit utilis, nondum assequi polium: imo apparet contra naturam humoris inutilis, cum hoc ipso, saltem remote destinaretur ad utilitatem corporis ἀPotest interim aliquis assumere humorem inutilem modo foras emissum, v. g. pro priam urinam , quae deinde fiat serum sanguinis, inserviatque hujus parti cram ori Pro vehiculo. Potest humor aliquis ex natura sua inutilis, per accidens fieri utilis ; & se urina quatenus a Natura mittitur foras, tanquam inutilis rejicitum, utilis tamen est, dum abripit materiam ca Icul am aut aliam, quae in corpore remanens foret illi absol id nociva.
Dicti humores omnes si non totaliter, saltem, uti dixi capite VIII. pro parte longὰ majori, originem habent ex massa sanguinea, e qua abscedunt per varia multumque diversa corporis emunctoria I prout ex dicendis de humorum sequestrati ne, & quibusdam aliis abunde patetit.
LAe est Amor eandidus eonstans partibus ferosa, es Himentari, a massa sano
nea beneficio glandularum mammariarum secretis, ad prolis nutricatum Μateria ex qua , sunt ipsae partes in descriptione expressae ; non quidem simia promiscue appellunt.ad glandulas mammarias ; sed illae solae, quae poris illarum conformes, oc lactis constitutioni praevid adaptatae sunt: prout constabit ex dicendi S. Adsertur dicta materia ad glandulas mammarias per arterias ejusdem cognom Iinnis; item per ramos quosdam arteriarum thoracicarum, & inter stalium c fortas sis etiam per arterias epigastricas) quia praeter haec vasa , dc nervos qui exiguum quid advehere possunt in nulla observantur ad mammas tendentia ', nec etiam ullo modo apparent necessaria. Hinc est, quod in lactantibus ita turgeant mammarum vasa sanguifera ut unus quisque illas , vel obiter aspiciens , de horum distentione testimonium perhibere is possit certissimnm . Neque sola turgescunt vasa adsereriria, sive arteria: sed etiam auferentia, si ve venae: quia cum non quaevis materia per arterias advecta glandularum porcis pertransire, & naturam lactis induere valeat; oportet ut in largo lactis proventu magna sanguinis quantitas , e X qua lac separatum est, regrediatur per v nas ; quae cum moveatur longe tardiuS quam sanguis arteriosus, etiam majori abundantia colligitur in venis . Quaeritur unde lac ita eandicet, cum, ut dictum est, originem ducat ex mam rubra P Nonnulli sese hic expedire conantur , dicendo lac immediate produci ex chylo sanguini permixto: alii illud supponunt esse ipsam chyli portionem tenui rem , quam inter illos quidam negant adduci per arterias, sed vias supponunt spmciales a ductu thoracico ad mammas. Quorum opiniones, & argumenta capite 1 quente examinabo, atque Invalida esse demonstrare conabor. Itaque ad solutionem quaestionis propositae , in memoriam revocandum, quod ostenderim capite VIII. dc IX. sanguinem recipere suam rubedinem naturalem a particulis quibusdam tingentibus, & reliquam malliam proprio suo colore inficien tibus, addita ratione, cur illae non facile cum sero sanguinis per varias corporis partes a sanguine secedant. Ostenderim quoque partem sanguinis magis serosam additione acidorum lactescere. Λdde quod plura olea aquae admixta essiciant compositum
52쪽
tum albicans,& lactis colorem reserens: ut patet indistillatione cinnamomi &fere cujus vis plantae oleosae cum aqua: saltem si oleum nec fuerit omnino crudum ;nec per diuturnam digestionem ita exaltatum, ut spiritus formam induerit. Hisce praenotatis, dico facile poste contingere, ut solae particulte albicantes, aut non multum coloratae cum sero fanguinis deponantur in mammas; illarumque albedo ibidem magis intendatur propter admixtionem cujusdam acidi, aut materiae oleose cum sero: etenim hoc lacti inesse copia longe maxim1, Cui libet aut notum est, aut ex moX dicendis innotescet, partem vero oleolam i ve ibi phuream non esse exiguam, patebit quoque ex dicendis de lactis cremore ; item ex resolutione lactissmgy rica capite sequenti instituenda: qua etiam probabo lacti inesse acidum,atque ad hoc pro parte dependere lactis saporem dulcem. Verum com capite IX. ostenderim partem sanquinis geIatinosam, vulgo serum, ro ιμ- e massa rubri in pelvi sponte separatam lacteicere additione spirissis nitri; hinc facile intelligere est, eam heneficio glandularum mammariarum cum quodam acido sequestratam induere colorem candidum. Quaeritur insuper utrum lac in mammis vere generetur , an potius in fanguinis L o massa generatum, ut quidam volunt, in mammarum glandulis solummodo separe- 'μ . tur. Respondeo verosimilius generari in mammis; per hoc videlicet , quod particulae, quarum certa unio, certusque concursus ad essentiam lactis requiritur; quaeque in massa sanguinea sparsim jacebant, beneficio glandularum a caeteris dictam unionem impedientibus 1eparatae, jam proxime conjungantur, dc modo ad essentiam lactis requis to consocientur. Interim certum est dictas particulas in massa sanguinea ad generationem Iactis praedis poni, & mutuae unioni adaptari; quod sit generari dixeris, etiam generationem lactis in ventriculo admittere debes. Itaque lactis generatio proprie dicta verosi militer perag tur in exiguis tubulorum lacteorum ramusculis . qui ex arteriis recipiunt particulas varias ad constitutionem lactis a massa sanguinea glandularum ope separatas , ibidemque, prout ad
lactis essentiam exigitur, unientas.
Si vero quis petat causam politivam generationis lactis , & unionis inter dictas
particulas,Vix aliam inveniet quam praeviam illarum particularum adaptationem, Cansa es protrusionem, & separationem ab aliis quae dictam unionem impediebant, ipsam- eiens tritis. gae denique materiam subtilem earumdem poros perfluentem . Vide caput A. tra alus III. De separatione humorum.
Accumulatur ordinarid sensim lac in tubulis lacteis, indeque mammae turge- .scunt; donec vel ab infante exsugitur quod magis naturale est ) vel ob nimiam
abundantiam, & continuam protrusionem effluit foras. Dissicultas est, qua de causa lae ordinarid incipiat primo generari in gravidis, id L ecm cerore ultimis gestationis mentibus; & passim uno, alterove, aut tertio die a partu pro- o tempore,ucatur longe abundantius. . .. occasione
Aliqui dicunt prim lim fieri, quia in gravidis foetu grandescente, utero mirabili . umererur. ter expansio, & incrassato, vasa sanguifera infimi ventris premuntur, & sic famuis sursum regurgitat; ibidemque copia , & calore su magis reserat poros glandularum dom e vis mammariarum, facitque ut tubuli lactei magis expandantur. Verum multiplici eκ- perienti1 constat longe facilicis premi venas, quam arterias, dissiciliusque per has, quam per illas impediri cursum sanguinis: ut proinde judicare fas sit sanguinem per δες talem pressionem retineri abundantius in partibus inferioribuS aueoque ejusdem ad V μ
mammas propulsum isagis coerceri quam promoveri. Confirmatur hoc ex eo, quod pedes gravidarum saepe tumeant, illarumque partes Vispices in inseriores crebris assiciantur varicibus, indicio, quod humores propter dictam prese epinibus grasonem dissiculter ascendentes , in partibus illis uberius cumulentur. Deinde si sidarum.. Liber II. E .. prin
53쪽
propter illam pressionein languis tenderet magis sursum , facies gravidarum max, me ruberet ultimis mensibus, cujus tamen contrarium osservatur frequentissime. opimo D. C. D. Van-overca . Praefatam lactis generationem attribuit sanguinis speciali Van ouer- sermentationi inductae a fermento menstruo, quod putat etiam in gravidis statuto eamp. p r tempore deduci in actum ,&poros glandularum mammariarum eo magis aperire; ἐν- ι VM quo minus per uterum solitus effectus succedat. Id autem potissimum probat ex eo, quod puellae, nondum ingresis pubertatem, mammas habent passim exiguas , quae initante atque incipiente mensium fluxu, insigniter augmentari, ac turgescere si lent; quod deinceps etiam aliquo modo observatur singulis menstruationibus, &quandoque non sine notabili illarum dolore Probat ulterius in gravidis per circuitus sanguini communicari sermentum menstruum , quia nonnullis statuto tempore adhuc fluunt menses licet parcius: unde , quod in aliis passim non appareant, imputat viarum, Per quas alias fluebant, oc- elusioni. Supponit autem, menstrua ordinarie manare ex illa uteri parte, cui in gravidis annectitur placenta , hancque propterea in eis impedire illorum cares sum; ut proinde, etiamsi fermentum agat, sol ito modo prodire non possint ; nisi vel viae ordinariae minlis exacte occludantur, vel ipsa seopter majorem sanguinis copiam , audiismentationem per vasa vicina erumpant.
Cum igitur in menstruantibus per sanguinis sermentationem supradictam magis aperiantur vasa mammaria, & porῖglandularum quanto magis,inquit,hoc fieri ὁebet in gravidis, ubi praeelus sordinariis viis menstruum illud, aliaque materia per sermentationem secedere solita retinentur ac proinde diutius agunt in ipsam . languinis massam, idque singulis praeter propter mentibus usque ad tempus non
mestre λ . Post partum dicit perseverare. lactis productionem, tum quia per suctionem insantis viae fiunt patentiores ; tum quia perseverat etiam in lactantibus ipsa admixtio.& actio sermenti menstruat is, prout in aliis; dc licet jam remotum sit impedimentum, quo tempore gesta pionis. occludebantur viae , per quas menses alias erupuissent; quia tamen ductus mammarii valde patentes sunt, & insignem materiae copiam recipere capaces, frequenterque a lachance evacuantur; hinc fit ut sermentum lacilius cedensad dictis mammas rarius erumpat per uterum,aut aliam materiam
rillum erumpere cogat; sed interim facilius, frequentiusque , quam ingestantius, in quibus dictae viae ordinario sunt occlusae: Et quia sermentum ilhid per intervalla admistetur lacti, idcirco lactantes circa illud tempus saepe minus recte valent, ignorantibus passim ejus causam nutri
E si de mammarum turgescentia circa tempus menstruationis asserit praefatus' Λuthor verissima sunt, ac puellis, quibus aliquando fluxerunt menses notissim . Latini quoque jam dudum invenerunt propria vocabula, quibus dictam turpescentiam sigirificent dicunt enim mammas muc Sororiari, ac si sorentduae lorores idem agentes, mutuumque factum aemula tes. Plurimum tamen dubito, utrum illa menstrualis inmentatio ,. quam supponit D. Van-overcamρ, locum habeat in gravidis. Videntur enim illae a sermentatione ita intenta haud parum laesum iri; cum etiam mediocris illis, quae ordinario modo mens rilantur, tapo sit molesta, maxime si sanguinis eruptio non adeo facile, succedat videturque sanguis vi istius sermentationis sortilis prop llendus verseis uterum, non sine omni periculo abortionis. Ne puto a liquem observasse gravidas per intervalla habere accidentia novam sanguinis sermentationem indicantia.
Didici quoque a lactantibus , quod dum illis Gunt menses fluunt autem A pluribus temporo remotiori a partu saepe observent aliquam indi ositionem in sitis Disi jgoo by c c
54쪽
suis alumnis , qualem non observa verant ante ; cun tamen deberet esse talis inda-spositio magis observabilis, dum non erumpunt men s. quia juxta dictum Auth rem tunc miscetur fermentum lacti abundantius. Contingit interim , tum lactantes, tum Virgines quandoque habere Per circuitus aliquas quasi admoniti nes, animi iam erumpant menstrua .ric si actio fermenti non
foret satis valida : quo casu in prioribus facile haberi potest aliqua lactis infectio,
ex qua miniis bene valeant illarum alumni. Apparet insuper rationi consentaneti m. quod sicuti passim in gravidis, & in lactantinus seequenter cessant menses, ita pro maxima parte cessent illorum causae : e quibus vide caput XX. Video quoque difficultatem non exiguam, ut juxta hanc hypote sim reddam rationem , cur multae matres non ni si a licro, aut tertio post partum diomammas la-
turgidas ostentare valeant. Cum enim in partu ipso,&ει primis diebos a ζ artu, perdant multum sangu ris per uterum videtur etiam pro magna parte de-ere egredi ipsum sermentum, sicuti fit in ordinari is menstruationibus, adeoque tolli caui am lac uberius prosucendi. Non apparet quidem rationi dissonum , quod dicatur lactis productio pro magna a e suo parte dependere a speciali quadam sanguinis sermentatione; sed quae procedit ab admitι-- alia causa; nimirum in gravidis ab exerementis scessis , beneficio placentae in m aD d .sam sanguineam desiimptis, vel a parte san inis crassiori minusque Iaudabili, exra separatum eli foetus alimentum, quodque verosi militer hic illic circa uterum tutius haerens, postea non ita placide admisceatur reliquae massae; quin ex illa commixtione oriatur aliqua lucta, quae passim non habetur in aliis. In puerperis vero iusta illa provenire posset 1 materia, quae tempore gestationis in poris uteri qua si stagnavit. mod .ue per validam fibrarum uterinarum coni ructionem in massiam sanguineam resiliente. Vide de finxit lochiorum capite XXIV. tradi. U. Hisce ad ungi debet specialis glandularum mammariarum structura, it larumque meatuum cum materia lactis ibidem separanda consormitas : alioquin hucusque vix habebitur ratio , cur potitis lac primo producatur in mammis, quam in panerentis, aut reli Quis glandulis Arinotandum hic etiam, quod in Anatomia cap. I. tractatas III. dixerim tubu- os lacteos in mammis, non uti passim aliarum partium ductus eκcretorios omnino
Iiberos esse,& uniformiter patulos: sed multis in locis coarctatos; ut proinde humor , qui iam ad aliquem illorum ramusculum deductus est, haud starim transeat in truncum, di versus papillam; sed necesse sit ad omnimodam. & persectam viarum apertionem illum protrudi longὰ validi eis:&hinc est quod in gravidis aliqualis
copia lactis diu haereat in mammis, &non nisi causa validiori educatur foras. Insia per cum Videamus lac, quod primum , partu educitur stolos riim vocant disinum. esse valde crassium, tenax & parum serosum, eredere fas est ab ipsis tubulis lacteis Vasal hinc inde oriri quaedam vasa lymphatica serosam absorbentia materiam, quae tu- pbatica abulis illis nondum omnino patulis, motum suum Vers lis papillam continuare , tu lis M-
Hinc contingere existimo, quod puerperis,quae prolem non lactant, mammaeriir ac V-gidae sine sensibili evacuatione saepe detumescant; resolutis scilicet beneficio caloris P G naturalis, aut solius, aut quod quandoque necesse est in adjuncti medicaminis parti Io 1μ η m. culis crassioribus, adeoque lactis idoneis, ut intrent dicta vasa lymphatica pisdianis Ut vero revertar ad productionem lactis in gravidis; & primo enixis; puto ad iani ,
illam non parum conducere communicationem nervos uterinos inter, dc mamma- δει arios, qua contingit, ut multum titi l latis, seu irritatis prioribus, etiam irritentur po- mmeati seriores; sic ut spiritus non ad solum uterum , sed etiam ad mammas ruant abun- notauerno.
dantius; ibidemque & poros aperiendo locum adaptent, dc vasorum fibras fortius ιαι.
55쪽
3 6 Tract. I. Cap. XL de Lacte.
.. eontrahendo humores validi eis uberimque propellant: imo fortassis, dc vasa revehentia, venarum scilicet, ac vasorum lymphaticorum ramulos, coarctando impediant ne materia lactis libere continuet tuum circulum , & sic efficiant ut uberius
deponatur in mammas. Probaturi Rationes, quae me movent, ut adducam hanc communicationem atque conse
sum partium , sunt sequentes . Imprimis juxta hanc hypothesim plurima circa generationem lactis, alioquin dissicillima videor facili negotio posse explieare uti ex dicendis fiet manifestum: deinde inter plures alias partes insignis observatur conis
sensus propter communicationem inter nervoS earumdem : etenim aliqua reali rutri oculorum deperdente admota, uterque oculus clauditur; dc dum altera mamiamarum lacte divitum exsugitur, altera taee lac sponte funditi adeo ut nutrices, ne thesaurum is um deperdant, tam coactae sunt digitis comprimere papillam. Ex dolore colico, aut nephritico frequenter vomitum concitari notissimum est ;& ex dolore stomachi deliquium: ex dolore digitorum manus aut pedis respectivo tumorem sub axillis,vel inguine. Quae omnia, & similia plura pals m adscribuntur communicationi inter dictarum partium nervos mediante influxu spirituum. Nec resere, quod quaedam illarum partium habeant majorem inter se similitudinem, quam mammae cum utero, situmque magis propinquum; quia cum equidem, ut dixi,consensus ille adscribatur nervorum communicationi, idem fiet silve partes sint magis, si ve minus consimiles, vel magis minusve remotae ab invicem, modo sit eadem inter illarum nur vos communicatio quae cur hic esse nequeat mini md percipio . Neque contra facit, quod pleraque exempla allegata sint in casu praeter naturali; quia eodem modo producuntur ii causa praeter naturam effectus praeter naturales per communicationem inter nervos, scuti effectus naturales a causa naturali ; licet priores propter vehementiam , 5c molestiam Passim sint magis manifestr. CommυnA DUendet talis consensus, & inter nervos communicatio ex eo potissim sim, quocleario Misis talis ut istorum nervorum connexio, & propinquitas , ut notabilis irritatio uniusntiaris,. etiam communicetur alteri; atque adeo spiritus dum per talem irritationem copiose determinantur in priorem, etiam abundantius ruant in posteriorem: quod imprimis optime fieri concipitur si duo isti nervi habeant aliquod commune princi- Pium ι quamquam & omnis nervorum connexio propinqua tali consensu aliquate-
. nus inservire posse videatur. Fateor communicationem inter nervos uterinos,& mammarios non ita demonis
strari posse per Anotomiam tum quia illius beneficio nondum ostendi potest certum, ac determinatum nervorum initium I tum quia nervi plurimi plurimis in lo- eis ita sibi invicem sunt impliciti, ut deinde vel nullo modo, vel saltem difficulter observetur, quaenam praecise flamenta ad hunc, quaenam ad illum nervum pertineant . Unde dc dictarum partium nervi in observabili nexu conjunai possunt. Admissa igitur praefata nervorum communicatione, videndum restat, quibus in casibus, quibusque de causis ner vi uterini multum agitentur sive irritentur, ut inde
δνritatis rapiantur in consentum nervi mammarii.
Odo. Imprimis dubitandum non est, quin id continFit mensibus instantibus, aut fluere incipientibus, tum a sermento menstruo, tum a sanguine in uterum validios im--m - pulsor quibus addo, quod hic juxta quorumdam opinionem non careat notabili
- - e. Cum autem primu menstruatione viae aperiantur ordinarie difficili sis , idcirco tunc etiam major fit nervorum irritatio a dictis rebus transitum sibi majori vi parare conantibus; dc consequenter tunc a spiritibus etiam majori copia ad mammas fluentibus, magis aperiuntur hariam pore, quosdum replent humores propter eun-
56쪽
- Tract. I. Carp. XL de Lacte. 3
aem spirituum influxum eo uberius adducti, mammae necessario intumescunt, &augmentantur. Hisce si accedat aliqua specialis fermentatio sanguinis1 D. U-overca . probata, facilior videbitur praefata mammarum sororiatio. Secundo concedendum est multum magisque frequenter irritari nerum uterinos ultimis gestationis mensibus per motum infantis tunc validiCriS, adeoque , dc ner vos mammarios ex dicta hypothesi. At minimejrritantur in partu ipso: unde tunc ut credo, plurimum replerentur mammae, nisi simul fieret revulsio materiae lactis, ejusque copiosa per uterum excretio. At vero cessante paulo poli parturi, praecipuo sanguinis profluvio , permanet Cur sta dequidem naturaliter ordinarius lochiorum fluxus, quae cum non sint citra notabi-- paraum Iem acredinem, nervos uterinos vellicare non desinunt. Accedit, qnod partes a.-r 'dominis ante ab utero Lillentae, illum jam minus valentem resistere detrudant ver- ο sus inferiora, eaque ratione etiam magis vel licent, & titillent ipsius nervos. Quibus ad uberiorem lactis productionem addi pote it, quod aliqualis pars lochiorumporis substantiae uterinae, ut supra dictum est, resumpta incommunem 1anguinis massam, ibidem excitet specialem illius sermentationem, quam non ram concinmitatur aliqua febricula. Perseverat lactis productio potissimcni frequenti insantis suctione; quae si nar- π quoarantibus fidendumest, tantum aliquando praestitit, ut ancilla quaedam Virgo, qtio sumo quicPuerum, absente matre plorantem tallendo compesceret, eidem mammillas saepius faciat. Porrigens, tandem verum ,& genuinum lac ex eis profuderit. Et ego capram domi alui, cujus ubera per plures menses exsiccata,pallor frequenter mulgendo reddidit lacte isecundissima; quod non solum emulgeri vidi, sed &aliquando bibi, dc inde consectum caseum saepe manducavi. Uerum capra ista ante adhuc γρererat, & pullum suum lactaverat; ut proinde hoc minus mirum videatur , quam illud, quod dictum est de virgine lactante, at sufficit interim ad probandum, quod intendo, nimirum frequentem suctionem plurimum contribuere ad diuturnam lactis productionem.
PeteS utrum virginum mammae sororiantes contineant lac λ Respondeo veros- netivum militer non continere,etiam omisso fine ad prolis nutricatum, quem passi m ad lactis mammae so- denominationem requirunt,quia credibile est dictum mammarum augmentum pro roriantes ommagi a parte consistere in propria illarum substantia , qua propter uberiorem spiri- coni μην tuum, dc humorum influxum tunc fiunt ditiores; pro altera vero parte dependere . ως . ab humoribus tenuioribus illarum meatus jam uberi sis , dc magis intime Permeantibus; sic tamen ut meatus glandularum non ita aperiantur veluti requiritur ad separationem materiae lactis : si enim illis produceretur verum lac, frequenter, ut apparet, oriretur ex ejus coagulatione mammarum tumor, & durities. Interim modo dictum est aliquando ita aperiri dictos meatus in virginibus, ut verum lac quoad substantiam in iis producatur. Diminuitur sensim lac propter novam conceptionem, etIam si continuetur ste- Noa conquens suctio quia ejus materia pro magna parte divertitur ad uterum, ut cedat in , τ io ιμ- alimentum foetus ibidem existentis. Hujus causa est blanda titillatio ab aura semi sit νμε conmnali perfluente materiam in utero contentam , quae iussisiens non est ut nervos mammarios trahat in consensunx. Retardat tamen lactatus passm novam uteri impraegnationem; quia propter Et vice racontinuam materiae lactisad mammas promisionem' non statim praesto in siil λstantia ex parte mulieris ad conceptionem requisita Si mulier denuo gravida lactare perseverat, male consulitur cum ipsi lactanti, Muliergratum & scetui : ipsi lactanti, quoniam hujus vires, & foetum, & natum alendo mω-
magis exhauriuntur , quoniam materia , quae alioquin transiret ad uterum
PIO illius nutrimento, magna ex parte impeditur consectioni lactis : nato, quoniam
57쪽
mitiosum. e aecurrisu temporit os D.
38 Tract. I. Cap. XL. de Lacte.
niam lac non tantum minori copia producitur, sed insuper minus laudabile; redditurque ejus sapor decursu temporis aliquando ita ingratus, ut puer illud ulterius
potest autem vitium lactis in dictis casibus imputari tum aliquibus excrementis ab utero massae sanguineae communicatis, tum indebitae proportioni . & commi tioni materiae in lacte; credibile enim est materiam , ex qua alias signitur lac, non separari in utero gravidarum promiscue; sed solam aliquam selectam ejus partem; cujus defectu lac in gravidis lactantibus solita destinatur bonitate. Constat experientia quotidiana mulieres, nisi de novo impraegnentur. per plures annos continuos posse lactare; sed tamen minos abundd, sic ut decursu temporis plurimum diminuatur lactis coma, etiamsi lautiori victui indulgeant. Huius rationem facile putaret aliquis, quod pueri seniores commedere, di, bibere, idemque minus lugere soleant; sed illam non esse sufficientem fatis patet ex eo, quod idem contii at in vaccis, si diu maneant utero vacuo, licet illarum ubera more,& tempore solito emulgeantur. Proinde ad abundantiam lactis recueerandam necessarium est , ut causae praecipuae, quas ante , & post partum adesse ostendi, de
Communis opinio est lac, quod gignitur longo tempore a partu , esse reliquo deterius ad alendum infantem nuper editum . Unde suadent passim medici omnes ut, dum mater propriam non lactat prolem, eligatur primo, quantum fieri potest , nutrix , quae a pauco tempore suit enixa. Refert quoque D. I. C. Sommerus in Ephem.
Germ. historiam de nutrice quadam , quae per totum annum lactaverat puellam nobilissimam cum enectu sanissimo, quo laeti parentes, lildactata puella, etiam filium recenter natum eidem tradidero ut lactandum: sed post paucos dies filius hie pertinacem alvi obstructionem , tormina cum epilepsia ,& convulsione patiebatur. Remedia autem post pueri senationem ad similia imposterum praeca, da nihil promere: imo idem lac alteri infanti recenter nato propinatum eadem mala con citavit; & data priori alia nutrice, symptomata non amplius re versia sunt. Non putatur tamen lae vetus t sic vocant illud, quod longo post partum tempore gignitur absolute malum, sed recentiori crassius, pinguius , minusque serosum rade 'que& magis nutritivum; iisque qualitatibus, quamvis alias laudabilibus , nocere tenello stomacho. Et conformiter mihi retulerunt rusticae se cum proportione Iongil plus butyri conficere ex lacte pecudum diu post illorum partum , qu&m ex eo , quod a partum in eis distat; quodque, sicuti Ignitur in copia longe majori, ita & magis serosum est minsisque alimentare. Unde quod equidem nonnulli recenter nati tali lacte veteri innoxie nutriuntur valido illorum stomacho imputari debet Huius phaenomeni causam inquirenti apparebit quidem satis consentaneum rationi . quod lac in minori copia productum etiam sit crassius magisque nutriti vum, cum lacilius accedat abundantis humoris serosi, quam materiae proprida libitis: at penitiosexaminanti videbitur difficultas, eur in hoe easta, elim lac non diminuatur desectu materiae, sed protrusionis, & apertionis viarum, non poti sis transeat serum in tubulos lacteos cum proportione abundantius, qu1m materia crassior, & minus mobilis . Respondeo etiam in casu proposito serum uberi Lis transire verses mammaS; verum ibidem non haerere , sea citius abundantiusque regredi ad communem massam . Cum en in materia lactis generaliter protrudatur languidi sis, illa serosis,dum 1 parte crassiori in viis sequestrationis diutists haerente impeditur in suo transitu, facilius resumitur in vasa lymphaticae pars autem crassior, cum dicta
vasa intrare nequeat, cogitur, quam primum est extra communem viam circuli,
suum motum continuare in , & per tubulos lacteos. Confer huc, quae dicta sunt superius de vasis tr baticis circa dictes tubulos. Lac
58쪽
Lac, quantumvis dulce, & grati satraris facile acescit, dum in vasis extra corpus Lae Dei. servatur, maxime tempore calidiori . Unde colligere licet illud in se continere . acescii Occultum quoddam acidum , quod , avolantibus quibusdam particulis spirituosis magisque activis , quae caeteris in debita commixtione detinebant, vires luas multiim exerit: non enim apparet quomodo alioquin tam cito , & actione tam exigua illud corpus in acidum transmigraret. Insuper in lacte contineri acidum probabitur ex illius analysis pagyrica inlli tuenda capite XIII. Dum lac tendit ad acorem . secedit in superficiem supernam pars ejus pinguior, Flos est . quae lactis Flos ,& Cremον appellatur , estque ejus portio maxime sulphurea , seu moriam oleosa, quae per artificialem quassationem ab aliis partibus separata , butyrum constituit. Reliqua pars Iactis, si per pIures horas, aut saltem paucos dies conservetur , vel Burdirum statim benehcio acidi adjecti, rursus separatur in duas substantias valde di versas , quarum altera tenuis est, valdeque fluida, & aquosa, altera crassa, & coagulata :illa serum dicitur, estque naturaeaqueae, admixtis nonnullis alterius rationis par- rerum. ticulis, & maxime salinis et coagulum, cujus copia longe minor es , continet multas partes terreas . Vocatur haec passim pars caleosa; caseus tamen , qui ex illa so- inla lactis pecudum portione conficitur , valde macer est ,& neque virtute nutritiva, neque sua vitate commendabilis; sed pro dotibus illis in majori persectione obrinendis opus est admixtione cremoris, sive Partis butyrosas. Quando lac recens coagulatur additione acidi, partes caseosae , & butyrosae compinguntur simul ; neque habetur illarum separatio , ut habetur in casu allegato a
Examinatur opinio de Oiis particularibus pro materia Lassis ad mammas adducenda , ac quaestio de materia ipsa terminatur.
' Idcor mihi audire quosdam murmurantes,quia materiam lactis e massa sangui nea deduxi ad glandulas mammarias, quam plures Recentiores ad mammas' - transferri Volunt per ramos ductus thoracici. quos a sserunt ii nonnullis suisse visos, ' & surculum eichorei pridie in coena comesti e mammis cum lacte exiisse Martiniano observatum a junt, qui niti eo devenisset per ductum thoracicum, ejusque ramos ad mammaS protensos, transire debuisset per utrumque cordis ventriculum , adeoque & per ramos capillareS arteriarum , venarumque pulmonalium. Deinde nutrices nonnumquam sentiunt a larga potus infellione subito descensum Iactis , &oppleri mammas; quod dicunt fieri non posse si materia lactis deberet adferri per vasa sanguistra. Unde ulterius inserunt lac vel generui proximὰ ex chylo,vel esse ipsam chyli puriorem portionem. Verum illi, qui a se obser vatos putant ramos ductus thoracici ad mammas , de- Neraturi, repti fuerunt per vasa lymphatica,tunc temporis nondum observata ut talia: prout
ostendi Analom AE tractatus III. cap te
Insuper ejusmodi vasa nusquam eκistere probatur ex propria mammarum su ssantia omnino glandulosa : glandulae enim consectae sint ad separationem hum ris , ω indubid glandulae mammarum ad separationem lactis, aut saltem materiae eiusdem ; sed ni nil soret in illis separandum, si chy lus recta tenderet ad mammas si Ergo, Non enim materia serosa quia constat a posterio i lac pro parte longe ma
59쪽
s Tract. I. Cap. XII. de materi a Lactis, ct Hiis .
. alma ex illa eomponi: neque etiam excludenda foret materia nutriti va;quIa haread prolis nutricatum in acte maxime requiritur Deinde vasa sanguifera in lachan tibus, ut modo ostensum est, conspiciuntur admodum turgida , argumentum eo tempore languinem admodum copiosd ad mammas appelline; quod non fieret si materia lactis adveniret perductus particulares.sistiti L. Quod dicitur de surculo cichorei, vix meretur responsum : posto enim uno abia
furtuis c surdo, aut impossibili , sequuntur plura . Et quid vident dissicultatis in eo , quod
ιμωέ. surculus ille transisset per viam circulationis ad mammas, cum admittant eum transitisse per angustissima va sorum lacteorn m oscula per quae nec flatum; nec alium liquorem ars, quantum ego novi, hactenus transmittere potuit Doseεημι Liquorum ad mammas descentiis probat potius eos ad ventare per arterias ma- ου Gam. marias, quippe quae pro parte longe maxima oriantur ab arteriis subclaviis:&quod mari spectat ad temporis brevitatem,quando ingeritur larga humorum copia salias enim
non succedit experimentum illi statim cedere debent motui peris altico , & presisoni partium adjacentium ; adeoque transire ad intellinum duodenum . indeque . per venas lacteas ad cylternam, atque ulterius per ductum thoracicum ad massam sanguineam. Quam vero eκiguo tempore cum sanguine ulterius transeat ad mammas, colligi poterit ex eis, quae dicturus sum de celeritate circulationis Languinis, eapite IV. tνactatus IV. Alia adiungunt argumenta, quibus saltem probare nituntur lac non gigni ex sanguine; sed vel pro κime ex chylo, vel esse ipsum chylum in mammas depositum,per quascumque tandem vias adductum . Primo quia lac quandoque retinet Odorem , cc siaporem assumptorum , qui alias persan'uificationem deliruerentur. Secundo natura operaretur frustra si ex albochvio faceret rubrum sanguinem, & hunc rursus converteret in materiam albam . Tertio lactans non posiet subsistere sit singulis diebus perderet tantam sanguinis copiam, quanta ad laetis , Quod exsugitur, sussicientiam foret necessaria: aut certe, ablactato infante, incideret in periculosam plethoram.
Hisce omnibus habitis pro concessis , inserunt aliqui dari vias illas particulares;
cum non videant ullam necessitatem, cur materia lactis misceretur massie sangui
Mai.fula. Alii, quoniam non vident sit Sciens fundamentum pro dictis viis, admittuntn; ansanis quidem materiam lactis serri per arterias illam tamen non esse sanguinem , sed aula. solum chylum,dicta argumenta convincere putant. Uerum tunc quae illo uidetur de solo nomine,quippd cuius decisio ab eo pendeat quid in massa sanguinea chylum appellatum velint: quod si tale intelligant, quale est chylus in propriis ductibus, quodque omnino recenter advenit Per vasa Chylisera iis assentiri nequeo di imprimis enim manifestiim est lac pro parte longe ma X ima constare sero; nec mirum , cum aeque,cibi ac potus rationem habeat; videtur autem in massa sanguinea serum tantum esse unicum ; aut si diversum , aeque posse in mammis deponi serum fanguinis,qu m lactis: adeoque pro illa parte non magis chylus,quam sanguis dici potest. Quod vero spectat partem lactis alibilem, illa certo conflata eli ex particulis meatus uelandularum transmeare aptis , quas non posse sanguineas este minim d
Pra pisti Certe lae non necessario fieri eκ materia aliqua sanguini omnino recenter a Sasamasiva ostendit sequenS Observatio: in hyeme, dum pecudes comedunt paleas, di scimum, variae expo- butyropy Pallidum est minusque pingue; dum vero in aestate velointur virentibus,rismia. fit rui sita Pinguius ita viusque: non fit autem mutatio illa tota primo die, sed paulatim per dira aliquot. Cum vero chylus mutetur primo pastu, tardius autem lan guis , e videns est illam butyri mutationem magis correspondere mutationi languinis, quam .hyli . .
60쪽
Inlaper novi mulieres , quae passim quod tamen non probo in manebant jejunae
usque ad tempus prandii, s ve meridiem, se uisaepius inter ultimum pastum p cedentis, dc primum alterius diei intercederent hora: Dindecim; dc tamen proles tam ante, quam post meridiem saepius, & quandoque immediatd ante prandium lactabant: unde aliquando totum lac, quod ultimo ante prandium exsugebatur, non pothit ad mammas venisse, nisi ad minus horis tredecim post resectionem ultimam praecedentis diei: debuitqne proinde ejus materia aliqnot horis in massa sanguinea extitisse, eum eaquσaliquoties per corpus circulasse ; quod si non sussiciat, ut possit vocari sanguis, nestio quid ulterius requiratur. Fateor quidem lac in dictis casibus non ita abundd fin me productum paulo ante
prandium , quam mane. aut nocte praecedenti; quia ex quacumque materia gignatur lae, illa equidem diminui debuit, &potissimum scrofa ; quippe quae non pers,
las glandulas mammarias , sed etiam per renes, habitum corporis,&c. continuo secedat a fanguine; quod si d tuti lis perstaret mulier jejuna , insuper desectu virium
fieret languidior materiae lactis versus mammas protrusio. Si vero lactans a solo cibo abstinens tempore matutino largiter biberet, licet potum tenuem , dc aquosum , produceret certo uberiorem lactis copiam: non prae cise , quia conficeretur novus chylus; sed quia subministraretur serum ad talem lactis quantitatem sussiciens. Unde in hoc casu serum sanguini recenter admixtum particulas alibiles in massa sanguinea praevie exiitentes raperet secum ad mam
Neque minus strenuὰ militat contra eandem opinionem casus sequens : Muliet honestae conditionis, dc conversationis, pluribus ditata prolibus, tempore lacta tionis laborabat tumore faucium cedema to , mihique circa horam nonam, aut decimam matutinam, accersito, inter caetera narrabat se illo die nihil omnino, pri-d id nil nisi exiguam tenuis cerevisiae quantitatem assumpsisse; idque non soluuia, . quia di Scillime deglutiebat, sed etiam quia nullo serebatur in cibum,& potum naturali desiderio, seu appetitu : quod ideo facilius credidi, quoniam idem aliquando in me ipso, qui simili malo aliquatenus subjectus sum, fueram expertus. Vertim
mirabar, Cum eodem tempore prolem uberibus admotam, sugentemque conspice. rem ; magisque adhuc eum mini assereret lae , quod alias iuperabundare solebat, etiam nunc sufficere proli alendae. Puto consequentiam , quam inde deducere in itendo, cuilibet esse manifestam. Ut vero respondeam ad argumenta superias allegata; dico ad primum me non invidere rationem, cur particulae odoriserae,& saporiferae sanguini commixtae statim adeonira debeant amittere illas qualitates: imo e contrario constat sonticulos in brachio, aut auti crure haud raro reddere assumptoruin odorem ; nec dubito quin idem de sapore , m-a. aliquando suecederent, periculum facienti. Deinde rarissime contingit ut lac retineat assumptorum saporem, nisi ipsa fuerint, vel lae, vel aliud lacti quoad staporem affine ; alioquin ad Himmum retinetur hie , dc nunc aliqua saporis alimentorunia species: particulae vero odoriserae cum valde tenues sint,facile subterfugiunt actionem sanguinis sanguificantis I adeoque in sanguinis massa suas qualitates diutius retinere possunt.
Ad secundum dico me superius satis ostendisse , quod anguis tantum rubescat indu laesecunddm ouasdam particulas tingentes, adeoque licet dicamus lae fieri ex anguine, non debeamus admittere partem illam , ex qua lac, unquam fuisse rubram . Deinde quam facile habeatur rubri coloris sanguinis, & praecipue partis gelatinois , in album mutatio ostendit spiritus nitri sanguini adjectus , quam mutationem licet admitteremus, non inde sequeretur naturam operari frustra ; quia haec colo- vis mutatio sequi potest per accidens, non autem intenta a natura. Neque drcit ircalcinatio tartari albi crudi frustranea. cum ille ex albo fit primum niger,& deinde