Ioannis Hucheri Bellouaci, ... De sterilitate vtriusque sexus, opus in quatuor libros distributum, & nunc primùm in lucem editum cui annexus est liber De diaeta et therapeia puerorum

261쪽

DE STERI L. MUL. ΣDIo P. 24 Ientoremque nequaquam spNate sua rumpatur,. illa ne serpat long us & cuniculos agat, partis substantiam longe lateque depascendo , reature foras euocanda est, aeon serro tamen aut ignoriae obuia vesica violetur ; sed medicamentis, non causticis quidem , aut catharicticis propter metum iniuriae quae cidem vesicae inferri posset, .sed opispasticis valideque attrahentibus , calidis siccisque ordine secundo compicto & tenuis substantiae, quae conditum intus penitusque in altiorem uteri substantiam abstrusum pus, in eiusdern superficiem transserant. Ideoque eorum forma solida conuenientior est, ut cataplasmatum

quam liquida: illa enim subditam saniem aliosque quo is humores foris e regione opposita ad sese

aduocant.

Licet tamen etiam pus ipsum quod paucum sit & superficiarium in aliis quidem partibus medicamentis vehementer resoluentibus & secantibus per cutis spiracula exugere e nam in altioribus partibus haec quoque consumendi puris ratio inanis est, ut & in utero. Cataplasma epispasticum tale excmpli gratia est . caricarum in aqua vitae cocta fum 8c sermenti veteris an . ib. si rad. iridis cucumeris aggrest. crudarum &brionia an.3 ij seminis sinapi 3 j fimi columbini & caprilli torrefacti an t ij contundantur omnia simul & fiat cataplasma. Emplastri haec erit

formula.

Picis aridae & eerat nouae an. 'si axungiae

porci S atuor, sulphur. viui j iij rad. pyrethri& hermodactylorum an . 3 ij fiat emplastrum .Huic similia in officinis prostant emplast .de baecis lauri

262쪽

' v. olei veteris j vj cerae albat j iiij liquefactIs

ambobus adde terebinthinae Venetae j iis permixtis & refrigeratis omnibus, insperge salis nitri, cineris ficulnei an .j j fiat emplastrum. Huic similiae sale oleo veteri terebinthina lithargyro comparantur,quibus mixtis, acrium quorundam, ut aeruginis, calcis,vitriolori ,stercorum caprilli &columbini pulueres adiiciuntur. Praestiterit tamen epispasticos & attrahentes liquores siue decoicta per metren chyten in uteri sinum interiorem in fundere: ut in eum pus deducatur, quam foris cataplasma aut emplastrum simul imponere; ne pus in abdominis capacitatem rapiatur.

Devicere uteri.

Abscessui aperto sue natura, siue arte,& pure e purgato succedit Vlcus sordidum saniosumque. Aquo medicamentum modice tergcns sccansque indicatur. Detergenda enim sordes est, saniesque ab sumenda quae duo sunt gignendi carnis qua repleatur ulcus impedimenta. Sordes autem tum ex paytis ulceratae eorrupte-la,ut ex alimenti crudioris reliquiis concrescit. Sanies quae tersite & humidum excrementum est. sa quo virus vel ichor crassime & lentore differt vel aliunde allabitur vel stata naturae lege ex alimpntis in tertia coctione colligitur.

263쪽

incit autem saepe alteruta a sanies sordesve unde maioris , modo tersonis modo exsiccasionis indicatio hauritur. Atque haec quidem simplicis ulceris curatio ad purgandi siccandique rationem tota referenda est, tantisper dum ulcus rubens nec nimis siccum aut humidum appareat. Ab hac igitur re movenda sunt,tum acria, quae sordibus cauum vic ris implent; hutnectantia a qui biri laxata parS elanguescit & fluxionibus patet ; salsa denique qui te gendo vellicant partem cique impingunt sordes. At si ulcus ipsum ploribus affectibus implicitum

est, tum multis aliis medicamentu tergens tempcrari possit, ut omnibus casibus opituletur, ut si quid in ulcere it rius, malactica: si quid rheumatis, astringentia: si quid cruditatis,suppurantia:siquid caliditatis molestar,refrigerantia : si quid denique putredinis adsit, acria utiliter permisceantur. Ista vero medicamenta externis ulceribus media forma vi unguenti,aliquando etiam solida,ut emplastri: vel pulueris aptari possint, Internis autem & reconditis nonnisi liquida per manifestos & cotinuos meatus adhiberi utiliter possunt. Sicuti in vicere orifi- cij interioris uteri, iniectio frequens conuenit Permetienchyten ex deeocto hordei in quo dissolutast syr.de rosis siccis aut mellis ros colati pars sexta quae ne effluat prospiciendum , sublatis clunibus,& depressis humeris & obturato pudendo. Conuenit etiam pessarium e linamento contorto Obduct6que mixtura olei rosati vitelli oui & pauca terebinthina. Quod si per vesicae ceruicem puS cum .vrina simul erumpat,tum urinae purulentae acrimonia e ne ceruicem & vrethram vellicet & exulceret,

lenienda est potatione matutina Iactis asinini vel

264쪽

ri ros. vel rubri S j dissolui possit,uel certe emulsio

ne . seminum trigidorum maiorum cum syr. vicit mixta. Tum etiam iniectiones similes partim iri vesicam partim in uterum instillandae erunt, unde utriusque partis ulcera abluantur. Si per intestinum, clysteres tergentes submittantur ex decocto betae, agrimo n. plantag. hordei, furfuris, rosarum, in quo vitelli duorum cnm melle,aut saccharo ros dissoluantur. Profuerit quoque plurimum detergendo cuilibet matricis vlcs i bolus sequens matutinus per sex vel octo dies repetitus.. terebinthinae venet. decies lotae cum aqua artemisiae 3 iij aloes non lotae 3 si concorporentur fiantque boli ex cochleari cum strupo violato &. nebula deuoradi. Quod si viceris uterini difficilior tardiorque obsitum& usu ira partis detersio videatur, tum potioni vulnerariae, id est, tergenti siccan lique & astringenti per plures dies horis tribus ante prandium aegra muliercula assuefacienda est. Exemplum potionis vulnerariae hoc esto. V rad.b istortae eo reaigni gua iaci & rad. aristol. rot .vel gentianae an. j j sol. agrimo n. nepetae absinthij plantag. verbenae consol. minor. sanicular Ju-glae an. m. j. fiat dococtio in paribus vini albi & a quae portionibus, eique inter coquendum adde asta- eorum saviatilium plena luna captorum & in clibano post detractum panem crematorum S ij postremo colentur & capiat colati iuris j iiij.

Si denique sanies exuperet, sero repurgetur caprillo in quo sacchari vel mellis octu plum dissolutum

265쪽

tum sit. Sin sordes vincat, melicrato abstergeatur vel ceno mclite: sicuti putredo oxycrato Oxymelle, urina, aqua marina, lixivio. Interiora quoq; inguinum ulcera pariter repurgentur.

Iam vero ulcus ubi purum, id est a pure, sordo &sanie alliaque partis ulcerat se affectibus, caui viceris repletionem prohibentibus ut rho uri atismo, Phlcgmone, dolore, intemperio, callo vacuom deprehensem fucrit, tum demum regcncranda carocli viceris cauitatem impictura. Quod quidem naturae partium ulceratarum opus est, sanguine tali dc tanto fruentium, ut inde carnem dc perditae substatiae similem proferant. Naturae autem subseruiunt instrumenta duo, di aeta δί pharmacia. Instituenda enim est iusta vitae lex, ex cibis euchymis modice calidis siccisque& cupeptis ut ex aue iacmos ali nisitana campestri: carne suilla, vervecina vitulina, hoe-dina,& ex vino modico non ita tamen veteri & acri. Rc liqua curatio mcdicamentis sarcoticis perfici dcbet , quae mediς sunt substantiae atque infra secundum gradum calida siccaque, modice tergentia sord cm, blandeque siccantia saniem : sicque iusta nanaturae materiam subministrantia. Modicamenta vere sircotica sinplicia pauca sunt ut farinae, enu graeci, lupinorum,orobi, fabarum, hordei, pix, terebinthina, aloe, myrrha, sarco colla, et, radix peucedani. Multo plura componi posis ni cx vere tergentibus siccatibusque, cum astringentibus & lenientibus mixtis: his enim asperitas tergentium lenitur & acrimonia hebetatur. Iniectionuin sircoticarum pro utero neque enim unguentis dc emplastris in occultis altisque vi-c.tibus commode uti licet haec erunt exempla.

266쪽

v.vini rubri ib j mellis ros col.qrt.j.misce Scsiae iniectio. Vel ex sero lactis caprilli & melle mixtis: ves ex aloes myrrhae sanguinis draconis an . 3 ii in decocto hordei dissolutis.Similis di haec est.

V.lactis caprilli j iiij olei rosatiεij ruthiae prae

paratae S si aloes lotae 3 ij concorporentur in mox-tario plumbeo diu agitata: atque ex huius mixturae portione cum tripla decocti hordei, fiat iniectio. Vel, V. rad. irid.florent. & aristol. rol. & bistori. ara j j fol.agrimo n. absinth. melissae plantag. an. m. j. hordei integri & ros rubr. an. p.j. coquantur & iricolat.m j dissolue mellis roscolati vel syr de ro si

cis 3 ij vel denique cum decocto hordei dissolue unguenti aurei vel tetrapharmaci j ij.

Denique ubi impletum carne ulcus fuerit: tum demum cicatrice pro vera Eute, aut certe callo tenui eutique simili operiatur. Et quidem ipsa quoque cicatrix naturae opus est: sed iuuatur tamen modicamentis epuloticis insigniter re siccantibus cogentibus & indurantibus restitutae carnis superficiem,citra morsum quidem ullum & acrimoniam: sed cum frigore modico crassitie substantiae & strictione, ut absumpto humore carnem contrahant, constrigant, densentque. Huius generis sunt metallica omnia usta lotaque: ut pompholix siuetuthia,cadmia seu cerusa, plumbum, antimonium, aes & atris squaina & vitrioli genera, tum plantae quaedam & plantarum partes ut radix bistortae &tormentillae,lapsus barbatus , plantago lysimachia, summitates osseae sumach & myrti, huiusque baccae, sanguis dracon. terra armena& sigillata Alia autem usurpantur vel forma pulueris qui viceri repleto insper-

267쪽

inspergatair,vel lotione,Vt per aquam aluminosam rusmulia: vel unguento ut cum cera alba & oleo myrtino,vel omphacino concorporentur: vel sorma liquida, mixto puluere cum aquis conuenientiabus, Ut plantag. portulac. aut si ilibus decoctis vi instillentur in partium occultarum matricis vl

eera.

rad.bistortae & symphyti maior. an.qrt. si luminis rochae 3 j. fol. symphyt. maior. & minor. prunellam vocant plantag. centinodiae lapsi ba bati summitat. myrti, oleastri & summach an. m.j. balaustiorum malicorij nucum cupressi gallarum viridium an.J j coquantur in aqua ferrata vel vino

rubro & tortivo. Colatura intietatur vel sola vel distatuta cum pulueris conuenientis, ut metallicorum lotorum ustorumque parte sexta. Haec denique iniectionis materia tum in uterum per collum

eius,tum in vcsicam & intestinum infundatur, si illac pus emuxisse visum sit. Deinceps de aliis tumoribus erysipelate , sci rho, Cedemate, hydrope & aliis inflationibus dicendum.

De er pelate uteri. Rysipelas tumor est utriusque cutis,tum externae, tum internae viscerum, id est mena branaruilla inuoluentium, biliosa fluxione eonflans, id est,ealidissimae & siccissimae partis masse sanguinarias Alias verum est,& legitimum , alias contra: illius signa communia sunt,calor exurens partem an sectam,dolor pungens,& acuum ictibus similis,color rubeus & fugax , qui ex pressa parte facile fugit refugitque, sine extuberantia, amplum,& superfi-

268쪽

222 LIBER II. ciari uni,sne palpitatione,duritie & renitentia, sea comitante febre vehementi, eiusque symptomat is violentiis inis, ut cephalalgia intolerabili, delira tione, pei uigilio, lingui nigritie, siti implacabili, Secorporis iactatione. Propria autem uteri erysipes ato si signa sunt, calor dolorque suminis, ilium, inguinum, pub s,NPerinaei, alui supressio,& dy suria,&c. Alias non verum est& legitimum erysipelas, seclex alio humore cum bile confuso conflatum, und eryti petas phlegmonodos, Cedemat Odes,& scirrhodes, dicitur pro specie humoris cum bile confusi. Huius signa sunt tumor magis insignis cuti carnique communis , sebris, ciuique symptomata omnia leuiora.

Curationis scopus duplex est, restigeratio , R euacuati Ο,Vtrique causae communis, anteced cnti Scconiunctar. Instrumenta tria, diaeta, pharmacia &chirurgia. Prima illa frigidior humidiorque quam in phlegmone indicatur quanto bilis sanguinear

dentior est. Pharmacia autem causu antecedentis

duplex est:alterans una,id est refrigerans & humei stans, altera vacuans: illa ita lepis constet, & syrupis acidis, vi acetoso simplici, Oxysacchar. simpl. de granatis acidis, de ribes, de succo mali limonij, aut citris, mixtis cum dupla portione aquarum refrigerant iuria, vi acetosae,ci chorij, nenia pharis, lactuca, mixtoque quodam aromate , cum saccharo rosa toad sapor isti odoris gratiam, Vt,

269쪽

Apo et ema ex decocto refrigerat tu plantarii mixtisq; eiusmodi syrupis simili facultate cocinabitur. acuans pharmacia cho lagoga sit caque clemens Sc leniens, contraindicante tum bile, tum febre, acriora purgantia eiusdem generis ut diacrydium de dia crydiata, ut elect. de succo rosarum.

Talis est potio ex infusione 3 j vel ij rhabar b. cui

spicae ira omen i ii addatur in aqua endi uiae per duodecim horas addita eius expressioni, strupi violati ex pluribus infusionibus, vel rosacei laxatiui, vel

de cichorio compositi 3 j. Talis sit bolus ex castiae,& tamar indorum pulpaean. ijsi. Tale denique decoctum rhasis ex 3 iij tamarin-dorum,prunis dulcibus xx & storum violae p. j. Altera purgationis species phlebotomia est, parti in reuulsoria e cubito,partim derivatoria e poplite, vel malleolo. illa quidem omissa cap. s. I . method. a Paulo adhibita : ille verum erysipelas cura bat cuius est materia valde exigua , hic erysipelasphlegmonodes. Potest tamen & in vero utilis esse phlebotomia, si non tam vacuati 'nis, quam refrigerationis gratia celebretur ἱ utraque talia: en tam phlebotomia,quam purgatio repugnare videtur aphorismos . lib. 6. Erysipelas foris intro conuerti malum est, intus vero foras bonum, & ut causa, &vt signum , liberat enim viscera causa morbi fica, Ostenditque naturae victoriam. Huius enim aphorismi sententia est , quod materiae decubitus, ab ignobili parte in nobiliorem , in malis habendus sit , nobilior autem pars est, tum superior in seriori , tum interior exteriori; atqui neutra vacuatio causam coniunctam intro reuocat, sed ante-

270쪽

22 L I B E R I L. cedentem tantum diripit forasque excludit, quare aphorismus intelligendus est de humoribus a Parte asseeha intro conuersis ibidemque restitantibus. Causia coniunctae refrigeratio prior sit, digestio siue resolutio posteriorulla constet fotu partis erysipelatosae ex aqua frigida, vel oxycrato, exsuc cis herbarum refr1gerantium ut lactuc.umbilic.ve neris solan. semperuiui & similium : constet etiam cataplasmatis ex iisdem succis mixta hordei farina. Sunt autem topica haec tanto crebrius iteranda quanto pars erysipelatos a celerius exsiccat & cale facit linteola infimo ventri apposita. Sunt etiam Oiusmodi succi per metrenchyten in uterum alti sinie insundendi,sicuti per Mysteres,decocta refrigerant um herbarum admixtis oleis frigidioribus ut de nenu phare. Non est autem metuenda viscerum ex cau' coniunci et recursu inflamatio, tum prete paucitate materi tum pret debili repercussione,topicorsi frigido- tu humidorum sine astrictione terrens substanti . Refrigerationis verminus est ardoris in parte temperatio colorisque mutatio ad naturalem, aut saltem ad livoris initium, tuncque resolutioni locus est, per cataplasmata e farina hordei: quod si liuor aut nigrities accesserit tum scarificatione praeminsa, locus scarificatus abluatur vel aqua calida,vel si sorte materia crassior sit & magis le a,aqua mari na,aut falsa, aut muria. Non veri erys petatis curandi iidem sunt fecipi, eadem remediorum genera, distriinen tantum est in efficacia & gradu, nam refrigeratiotleuior esse debet cauta antecedentis , vacuatio utraque copiosior , alteratio quoque loci leuiors