장음표시 사용
571쪽
toru facultate, eorum, perturbatione magis in seste tur: In tertio aut e tertianario,quod abort' periculua purgatione P cliuius multo sit, ob foet grandioris, suaq; sponte toras properatis agitatione , ventrism, copressione 3,,& vinculoru solubilem ariditate, vel poti ob facultate uteri expultrice a medicamento excitata, sertate interim rete trice. Po erit ergo pri-gnas mulier ex febre acuta laboras purgari secundo grauiditatis sus tertianario: maxime si neq;abortui assueta,neq;valetudinaria sit: foetuq;suum sublimem serat turgete prςsertim cacochymia, a cui' decubitu phlegmones alicuius visceris materni, scelusq; periculum metuendum est: si tamen humor quietus, coctusque in venis co sederit. In acutorum statu & declinatione, ut & intermittentium entorumque,hunc quoque humorem
non turgentem, sed coctu purgare licet: sed mitius in mimo tertiauario , quam secundo, & mitissime in tertio tertianario. Sic enim Hipp. in secundo tectianario purgationem praemisit comparate, &efficaciorem quam in primo aut ertio. In hoc enim abortus inaximum imminet periculum, praesertim octauo mense , sicuti S quarto. Purgatio itaque mulieris praegnantis instituatur iniecto prius clystere molli parumque tergente, ex cassa non siniplici quidem, ne nimium lubricet: sed mixta , cum rhabarbari pulvere , vel potius eiusdem infusione constet, in qua syrupus de cich rio compositus soluatur. Vehementiora, ut diagrydiata & colocynthi- sata medicamenta malignitatis nomine scelui infen-catharticae perturbationis plena sunt. Quieto autena,& desidi humori coquendo tuleporum usus,
572쪽
Dq. LIBER III. aut apoZematum tribuendus est ante purgationem; quo turgens alioqui materia nequaquam egere statuitur. Iuleporum materia constat melle rosato
colato, simplici Oxymel ite, Oxysaccharo simplici, syrupo acetoso simplici,&aquis couenientib his endi uiae, cichorij, acetosae, &agrimonij. De phlebotomia autem ita statuendum videtur. Hippocrates quidem a grauidarum aegrotantium curatione grauistima censura illam abdicauit , apho xis. 33. lib. s. vel quod per eam copiosiorem sucique saeculo familiarem scelui alimentum sub duci putaret: vel quod grauidarum curationi phlebotomiam adhibere nondum consueuisset, ideoque mulieri ex casu abor surae octauci mense non adhibuit.Nos tamen in singulis tertiariariis, omniq; grauiditatis mense tutam & utilem en ad vacuationem in febribus acutis primariis, & aἀ reuulsionem in symptomaticis putamus: Cum enisi purgationem multo magis naturae aduersam sec dolertianario permitta cur ab eodem phlebotomiaia excludat cur, si primo tertianario toto in quibusdapraegnantibus sanguinis redundantia menstrua periodo exhauriatur a natura , phlebotomias viam grassantibus tum sebribus acutis repudiemus cur denique a tertio tertianario phlebotomiam remoueamus cum sanguinis multum ex primis mensibus residuum si Retineatur igitur tam salutare praesidium, quantitate eius conuenienti dia ligenter aestimata, partim e magnitudine febris, partim ex matris robore, partim ex aetate foetus: cuius incolumitas ex fari guine materno pendet, Ideoque primo tertianario parum, secundo minus,
tertio minimum detrahendum; idque partite po-
573쪽
tius, quam uniuersim: ut interposuis interuallis vires reficiantur. Phlebotomiae autem Penatia viactus frugalitate supplenὀa est: praestat enim debilem nasci foetum, quam abortivum exire: quod si urgente necessitate , phlebotomiae tamen usus tutus non streiusdem vicaria sit scarificatio cu m cucurbitulis ad axillas aut insuina: vel hirudinibus affigendis revulsionis gratia.
phala ιa. Ex omnibus partibus capitis mebranas solas do
lor grauissimus exercet, quia hae solae exquisitilenius participes sunt,ta internae duae,crassa una cranio sub te se, tenuis altera cerebro Vndi quaq; implicita e quam externa Vna cranio soris circuiecta, quae perurantu vocatur.Est aute dolor θmploma sentietis facultatis : cuius proximae duae sunt cauis, intemperies, & solutio continuitatis. Harum rursus origo duplex est, alia a causis manifestis externisque ut stigore, aestu, ictu, odore, ebrietate, vini 3 generosi, merique potione : alia a causis abditis internisque, tum idiopathicis ut a frigido, & pituitoso vel melancholico sanguine in venis eiusdem redundante: tum sympathicis , & cx consensu sub ditorum viscerum: ut ab humore vaporeve acri Scrodente:vel frigido & grauante: vel flatuoso & distendente: ab utroque enim non solum intemperies similis, sed continuitatis etiam solutio inducitur,duab ite & biliosis vaporibus membrana incalescunt, roduntur & vellicantur, aut a pituitosis & melancholicis crassioribus distrahuntur. Ex hac doloris
574쪽
causarum, partiumque capitis dolentium var etate ires notantur eius differetiae. Cephalea enim totius capitis est, & a propria eius in temporie diuturnus 'e nnuetcratus dolor, ideoque facile irritabilis, a qui buscumque causis internis externisque sopitum ocquiescetem humorem agitantibus. Hemicrania dolor est partis taruudc bilioris&lateii, unius, e subiecto tu vii cerum vaporibus,&sy in pathia facile cxca- descens. Cephalalgia denique ab utrisque causis externis & internis facile toti capiti inducitur, citoq;
d finit. Eit quidem cephalea & hemicrania muli c-ribus saepe molesta, tum ob capitis idio pathia in
aut in toto, aut in parte Vchementer intemperati : tum ob sympathiam viscerutra impurorum exasperati. Est enim cercbrum pro suturarum . cranij discrimine, & me ningum interstitio, tri I ar itum , in occiput & cerchellum a cerebro se- itinctum : syneipui : & c crebrum in duo laterad ductum , cum singulis ventriculis. Sedes autem doloris interior ex distusone eius ad radices oculorum detegitur: ad quas Venae, Vasaque e ceret ri palle proxima proueniunt : Externus port-cranio prcsso , motuque quolibet ut pectinis ex speratur. Cephalalgia aute in iisdem praegnantibus , primo saltem tertianario, grauissima , fereq te impatibilis, & quotidiana tale solet, ex sympa hia vel crudi , vel cacochymi spurcique ventricu i, ut saepe anica repetitum est: vel uteri : abit 'o cras rum vaporum transmissio fit secundum racruos insignes duplices, per palati soramen e ab
hoc per venas & arterias iugulares internas externasque in anteriorem capitis partem,synciput,tem
pora & frontem, a quibus me ningea calore & acrimonia
575쪽
monia vellicanturi, vel copia distenduntur & diuel-Itantur. Potcit etiam eadem transnaissio per obuias quasq; partes porosq; latcntes fieri i' synciput, at- fertiui qua parte cranij ossa tenuissima sur,valdeq; Porosa, & plures futui ae transpirationi idoneae; porquas meningum complures fibrae foras elapsae pe-x1cranion panniculo carnoso illas annectunt: quae , sensu exquisitissimo polleant,tota illam parte anteriorem doloris causis obnoxia magis, infestamq;
reddunt. Acceditua rum iugularium,arteriaru,venarumq; multiplex concursu sequoru Vectura vapores eo de deponuntur.Caeterv occiput, & posterior
capitis pars utero condolescit,ex sola illius per spianalem medullam sympathia. cui validior ib.duobus vinculis obuinct' est;sine ullius humoris,vaporisve communicatione, sed sola generis societatec cum iisdem membranis cerebrum, spinaq; obtegantur. I sitigatio Cephalaliae. SΥmptomatis tam duriter cruciantis mitigatio
praecedat. causarum eiusdem intemperiei & solutae unitatis curatio sequatur. Lenitur autem illud reuellendo,reprimendo,tandeq; resoluudo. Reuulso constet deligatione,&fricatione femorum cruruq; omnino modica,blandaq; ob fluxus mensu &abortus metum,clysteribus mollibus&pitulis leuissimis,minimuq;humores foetuque comouenti b. sed crebrior ib. Clyster u materia sit ex decocti emollientis m.j. in qua mellis violati,&looch de cassia,vel diacatholiconis an*isi olei violativel chamet melini j iij dissoluatum pitulae sit comuncs,vel de hiera, a-lephag.&mastich.ad 3 6. singui .dosb. Reuulsio e ia fiat lotionib. pedu,& tibiaruimanu uq; ex decocto
576쪽
foliorum erigani, calam emi, absinthi,artemisiae .
lauridi lauendulae , mixtis paucis trigidis, ne sanguis a calore eximie deorsum tractus descedat. Huic dococto vini albi quinta aut sexta pars permis catur. De nil ie cucurbitulis ad scapulas, &ceruiceio arietis oc deligationibus , atque trication bus brachiorum validissimis abiis enim abortus metuendus non est sub initium lcuiter ab ipso capite x primetur vapor, ncc non frontis, & temporum arcta deligatione per fasciolas, quae conitrictis vasis
vaporeS irrupturos arceant; & arteriarum validam vibrationem prohibeant , qua membranarum do lor ex acci bari vehementer consueuit, tensionem
denique membranarum statuosam impediant. Eard Equoque palles illinendae Oxycrato ex olei rosa cui de chainae melini ana 3 ij album ine oui unius, aceti xosacei 3 1 multum enim aceti digerit repellendo, siccatq;)diu licec agitetur & si inui misceatur. Admo Pendu quoq; ceratu tale. V nrastich.&thuris ana soboli ariticia ete&sangui n. dracon. ana 3 ij album inis oui unius,olei rosacei 3 ij aceti rosa ce ijssexte datur super aluta, fiatq; frontale.Coferent & odorameta, vi aquae ro ac gae cum modica caphura,& aceti rosa cet cum spongia. Discutientur tandem v orii reliquiae parti ha retium, de concrctorum, ipsaq; partis intemperies frigida simul delebitur litibus, fio talibus, odora metuis,&fotibus. Hi quidem costent decocti scilioru salutae, maiora n. beton. mclis cana m. j. baccarum iuniperi & seminis coriandri ana 3 1 storum chamae mel. & stoechad. ana p. j huic colaturae sexta vini albi pars admisceatur , & cum spleniis applicetur fronti, temporibus , & syncipiti rasis capillis , vel naribus ex spongia admoueatur. Litus
577쪽
nitus ex oleis chamaemelino irino & de mechadei Frontalia cocinnetur ex tela forti cannabilia vidus; puluere cephalico, vel praescriptae in fotu mate- .eriae. Haec quidem cephalalgiae sympathicae cuΚtio est, cuius exeplum ad biliosa calidamque s quado 'in mulieribus praegnantibus occurrat transferendues augendaque ab initio repellentium facuhas sebg: da, siccaq;: sed in declinatione minuscalida topicavsurpentur,& magis humectantia,& calore tempe rata, qualia sunt viscera caletia maioru animalium, catelli, pipiones,pullique per mediam spinam secti. Tales sunt solus ex floribus chamaemeli, melilotisambuci in lacte elixatis: item litus ex oleo chame- mel. anethino, irino, cheirino.& catelloru Mitigata hac arte cephalalgil acerbitate;curatio eiusdem imchoada est eausaru eiusde a victu primiam ea cochy-imae contrario,ut calido siccoque& tenui,cum a pituitosa ventriculi, aut melancholica uteri visceri 1
exhalatione gignitur et vel stigido humidoq; ubi ex dolore rodete cacochymia hiliosa suspecta estidei mde purgatione miti,&ex interuallis crebris,quibus interim cacochymia chme-r , , praeparabitur ad
purgationem. Vtriusque materia antea sepius,pleniusque exposita.est. Postremo vetriculus intus so-ri sque remediis idoneis roboradus est,ut electariis,
solibu ,& unguetis de quib. quoq; copiose antea De peruigilio ct somnodentia. ΡErvigilium,& cotumaces vigiliae corporum vM
res onmes prosternere,mentemque perturbare. solent. Proximae earum causae duae fiunt,calida, &sicca intemperies: ex quibus illa primas, haec vitimas partes sibi vendixat. Vtriusque intemperiei
578쪽
LI Esn ΙΙΙ.causae procreatrices sunt, alias manifestare ut astus caeli, inedia , sitis, labores improbi, studia, curae
graues, amores, Zelotypia,dolores et alias internae,& antecedentes: ut sunt calidi morbi, febres, humor biliolus, vel atrabitarius aterque , & mordax vapor cerebri substantiam potius, quam meningum eius calfaciens, &exsiccans, aetas iuuenilis&senectus. Illa biliosa,haec melancholica est utraque in vigilias prona est. Somnolentia contra
frigidari humidaeque intemperiei soboles est, ab
utraque enim facultates omnes animales , functionesque activae, motiuae ,& principes obtui
duntur, & consopiuntur et sic frigus hyemis seriapentes stupefacit, sic frigidi cibi, ut lactuca inutiata, sic pituit ossi, frigidique capitis morbi, quibus apophlegmatismi valde conducunt , soporem & veternum inducunt: eandem esse vim intemperiei humidae declarant tum balnea , quod caput madefaciant, tum dilutior vini potio, crubique omnes plurimum humectantes , ut hordeata, amygdalata, tum denique aetas puerilis.Vt
ergo intemperies potissimum calida , deinde sicca vigilias, sic frigida per se humiliaque somnum accersunt arctiorem ,& prolixiorem : sed v-traque iuncta inexcitabilem. De isto symptornato, Hippocratis in aphorismis effatum est.Somnum,&vigiliam, si modum excesserint, malum essed ille nim humidam,hqc aridam intempcriem humorum maiorem sequitur.Pervigiliuna autem praegnantibus insensum aliquando est, ex sympathia uteri,suppresso per coceptum menstruo,eoque tum in veuis uteri, tum aliorum viscerum praesertim hepatis, de lienis aestuante, magnamque vaporum calidorum
579쪽
e n s s Υ Ε R I L. MUL: s Y M p. 63 In cerebrum per poros occultos, vel conspi-uos , & capaces venarum & arteriarum exspjrante primo tertianario. Dolor enim aliarum partium, ut ventriculi cruditate , & cacochymia op- Pressi, dorsi, lumborum, ilium, totius ventris
Iasitudo tensiua, corporisque iactatio ob granditatem & grauitatem laetus tertio tertianario, sepa iidem quietem interpellat.
frigerante & humectante ex iusculis carnium Iaumidiorum, ut hoedorum, vitulorum, Veruccum, pullorum, pipionum elixatorum cum foliis portulacae, lactucae,papaueris albi, borragii is,buglossiace tota,endi uiae,& ex lacte amygdalino cum euul sione leminu frigidoru maioru,minorumq: ut papaueris albi, hyoscyami albulactucpcucurbolae,me-Ionum, cucumeris agrestis, & ex hordeatis eodem
Iaue dissolutis, & ex lotionibus nigidis, humidisque pedum, & tibiarum manuumque , ex de
cocto soliorum papaueris albi , hyoscyami albi,
solani, cucurbitae, cucumeris agrestis, vitium, salicis, florum trium communium, & nenu pharis in aqua fontana , vel fluviatili coctorum. Summacemque quiete corporis, animique securitate, de curarum omnium fuga, sedatur. Pharmacia deinde in sublidium vocanda est: & reuulsones leues pr mum usurpandae: tum per blandas fricationes peiadum, plantarum, di manuum, tum per clysteresa rentes &refrigerantes modice, ex comun s deco
580쪽
si 2 VIRER III.' . Deinde per repulsiones ut per frigida humidaqυ fronti, S temporibus apponenda: vi sunt oxy rhodina, ex olei ne nuptiaris j ij aceti rosaeei si
vitello oui unius: ut sunt litus earundem partium,& fibrarum aurium,ex oleo mandragorae,papaueri Salbi: ut sunt odoramenta per spongiam in decocho refrigerante praedicto,vel in aqua rosacea cum Pau- , ca caphura maceratam, ut sunt denique poma nar
cis radicis mandragorae 9 illo terebinthina exceptis & redactis in pomum admouendum naribus. His enim remediis omnibus vigiliae a caliditate &siccitate alioqui contumaces tandem vincentur: amdito praesertim frontali huiusmodi.
V mandragorae 3 j si psyllij, & coriandri praeparati an 3 si papauer. albi 3 ij. opij 3 si contusa om
nia malaxentur oleo nenu pharis, fiatque unguentum,' aut addita eera ceratum. Neque vero somni
tempore aduentante syrupi de papauere S j per se, vel cum aqua potabili, aut electarij requies 3 ij
cum eadem do si conseruae rosarum dilutae visupra repudiabuntur. Symplomate mitigato legitima curatio causarum antecedentium suscipienda est; quae viscerum caeochymiam tum e ventriculo, tum ex aliis visceribus redundante menstruo obsessis blande, & clementer, sensimque excludat, de concoquat, licuti saepius antea enarratum est, plet horam quoque nimis grauem primo tertianario parce licet, tutdque mediocri sanguinis missione per venas cubiti leuare. Postremo ventriculus expositis antea remediis roborabitur : si quod eius vitium vigilias fouere notum sit. Reliquarum denique partium dolores anodynis, litibus & unctio- 'nibus