장음표시 사용
541쪽
692 LIBER III. herbaeque olentes fessis messoribus aestu. sic acidi i
succi pomorum aurantiorum, limoniorum granatorum cerasorum,& similium, item acetum & acetata &acetaria eundem exuscitant: sed delicitur ab intemperie viaque vehementiquet nonnunquam
fmplex& solitaria est,&pendet a causis externis, ut cibo N potu . Sic aquae nivosq ingens frigiditas, vel aeris aestiui ardor,balnea,stust, vaportebrilis, vinumeracum, cibi fastidium inducunt: a frigidis enim sensus suctionis obtunditur , a calidis stomachi substantia laxatur & exolvitur, ut sectionem venarum non sentiat: sic pharmaci purgantis potione haustuque obcaliditatem appetentia tollitur. Alias intemperies utraq; humoralis est,&ab internis causis Auctur ut calida a bile,& pituita salsa: frigida a pituita acida albuginea dulci & emolliente atque exoluc te os vetriculi: quq gute inappetetia ab immodica vacuatione obrepere solet siue naturali, siue artificiosa, ut a lienteria,diarrhoea,&hamaorrhagia,
ea quide ad simplice inteperie frigida refere da est. Simplicis intemperiei signa sunt, calidς qui de ructus nidorosus &oletosus nisi fortasse cibi praui aliquid gri sumpserint) coctioq; stigidorum ciborum facilior contra frigidς ructus acidi, nulla sitis nullaque coctio ciborum crassorum &frigidorum. Humoralis autem& bilio' signa sunt cardiogmos, cordis dolor, lancinato a bile acri stomacho tenebricosa vertigo vaporib.ab eade usta sursum sublatis oris amaror, quod interna tunica ventriculi sitori ipsius oesiphago, faucibus, palato, linguς totique ori comunis nausea,vomitus ab eiusdem bilis morsu stomachi, litis,estuatio, febris etiam aliquando
orta ob bilis putredinem. his omnita iungantur causet
542쪽
causet biliosi humoris seraces ut natura calida siccaque, iuuenilis aetas, habitus gracilis, tempora & regiones similiter calidet siccetq;. In temperiei aut e frugi det & pituit et inventriculo redundantis argumeta sunt, quod sine cardio gino, siti ,& lingui amarore, ructus insipidos sputum a quo sunt & stequens aegret scem inflemittant linguamque albicantem pros
Fastidium denique vi pNgnantibus per primos menses, sic puellis δc viduis supresso menstruo, vel ob viis intemperantiam molesta esse solet.
CAlida inteperies simplex curatur tu diaeta,tum pharmacia alterante &cotraria tantur illa quide ut pane posca imbuto,vel iusculo herbaria fiigidarum ut lactucq acetosae portulacae,potione Oxycrati aut aqui frigidisiam laut oxygalactis: fructibus acidis, ut pomis pyrisq; prunis: condimentis acidis, ut
succo mali aurant ij, granati,timonij, sol .aceto sis, piscibus in Oxycrato coctis: syrupi denique cydoniorum de granat. acid. ad cochlearia duo vel tria,bis aut ter interdiu multum conferant, foris quoque in regione ventriculi unguentum resti g. Gal. vel ceratum santa linum': sed horum frigidorum remediorum modiis sit ne insanabilem relinquant intemperiem contrariam .Frigida intemperies contra calido victu ut vino veteri meraco siue Hippocratico, pane anilito,iusculis carnium elixatarum cum herbis acribus r ut hyssopo &c. vel tostis iisdem cum
condimentis aromatum .' tum etiam pharmacia ut electuario dracatam Iuthes arom. rosa t. theriacae &
543쪽
1tomacho. oleis illinendis: ut nardino muscatellini absinthite. At intemperies humoralis quae prqgnan tibus magis familiaris est, pituitosa plaesertim, cura ur vacuatione pituitosae cacochymiae & quidem ut plurimum deicetoria: cum ob crastitiem lent6xeni &grauitatem volat itioni repugnet: ipsique pregnantiu nature & consuetudini sipe sit aduersa.Hec vero deiectio mitis sit & clemens, ob ino liciem Decus , & crebrius usurpetur : sed por interie ista interualla praeparatio coctioque humoris, per tulepos incidentes Ec attenuantis in pica & malacia antea descriptas pro euretur. biliosa autem ob leuitatem & caliditatem vomitione potius faciliusque extrudatur: nisi ab hac abhorreat praegnans Prortiatatur autem vomitus copiosa potio ise hydrclaei tepentis vel nauis, dilutissima vel iusculo pingui, vel
ptisana pauco oleo addito: tandemque d gito vel pennis, quae oleo illitae sint, in fauces penitus inseriatis. Alias deiectio sit dic mentior ut per pitulas dialoes per spatium trium aut quatuor die rum repetitas ad disi vel per infulionem thei& aga rici cum syrupo de cichorio composito cum rheis: Dia cydonia tum &deshicco rosarum similiaque diagrediata & colocynthi sata foetui nimis, re praegnantis ventriculo intensa molestaque sunt. Mox denique absoluta per secta que vacuatione, Vtriusque cacochymiat, relicta intem peries , topicis sumendis & admouendis contrariis delenda est: sicuti cap. de pica iam expositu inest.
544쪽
DE STERI L. MUL. SYMP. η9ICVm corpora nostra ex quatuor elementorumntcr se mixtorum materia& temperie con-gitat nata sint, quorum lubstantia a calore natiuo continentcr digeritur et natura ς tu iacm conseruandae studiosa duplicem an malibus appetentiam inseruit in stomacho, Vnam sui. enti solidi de substantiae calidae siccaequc: Alteram frigidi humidique S liquidi illam famis , hanc sitis nomine vocant . Ad calidam autem siccamque substantiam ignea & aerea terrenaque substantia
pertinet et sicuti ad frigidam humidamque a quea & humoralis : tametsi in hac quoque solidae & terrenae , nisi sinccra aqua sit , sicuti in illa humidae aliquid contineatur. Sitis autem si cuti & fames duplex est : Vna naturalis plantis omnibus : & singulis corporum nostrorum par- ticulis ingenita, quae naturali quodam instinctu& inclinatione frigidum humidumque alimentum capessunt, quoties eiusdem penuria lacessuntur. Alicra est animalis soli orificio ventriculi propria, ob insignem eius sensetur hinc animalis dicta quod solis animalibus data sit externum
alimentum potumque quaesituris. Vtramque appetentiam antecedunt quatuor symptomata et ex
quibus primum est extimarum partium sub cute inanitio : secundum est inanitarum partium timcs naturalis , tractusque alimenti OL ioribus venis & hepate ipso : tertium est ventriculi venarum suctus ab orificio roridae substantiae: quartum est suctus istius sensus intolestus. Postrema est appetentia animalis: quam naturalis prε- cessit.bitis igitur animalis aut moderata est, & pro-
545쪽
LIBER III. portionalis venarum tractui: tatumque appetit filagidae humidaeque potionis , quantum proprium
cius humidum incaluit, aut exoleuit a causis naturalibus resolutuna. Immoderata sitis duplex est, Vna praeter naturam: altera contra eandem: Illius causa proxima est intemperies stornachi leuior: vel calid hfundens,liquans, resoluens humidum stomachi naturale: vel siccior idem absorbens. Huius inteperiei causae externae sunt, calidae: ut insolatus,aestuosum coelum, balneum, Rufe, unguenta,condimenta acria& aromatica, allia,cepae,vinum gen cro iam copiosum aut syncerui , motus corporis animique vehementes, iracundia, vigilia. Haec quae contra naturam tripartita esst: aut enim mora est priuatio,& abolitio: cum aut non sit sectus rori- .dae substantiae,aut non sentitur: aut diminutio, cum primae duae causae calfactio scilicet & exsiccatio minores & remissiores sunt: aut denique deprauario, cum aut vehementior aut absurdi & a natura ab horrentis humoris.
. Quae abolita est aut valde remis ';sit ab intemperie frigida tantum,aut humorali etiam:vel per protopathiam vel per sympathiam totius corporis: cotingit etiam moribundis & phreniticis prostrata stomachi sensitiva facultate, eiusque omnino tem
priuatio sitis aliquando accidit praegnantibus e sed rarius, siue ex humidiori refrigidiori victu e sue ex menstruo pituitosostomachum perfundente r haec vero iaetum foe- iamque valde debilitat & extenuat ob primae . t ' secundaeque
546쪽
DE STERI L. MUL. SYMP. 69 secundaeque coctionis noxam: neque enim siccior cibusJn ventriculo satis elixatur coquiturve: sed potius ob diutinam in eo moram Vitiatur,neque id circo latis exsugitur, aut ab hepate distribuitur: Proinde symptomati huic occurrendum est, frigide intemperiei curatione:tum simplicis per diaetam calidam , & medicamenta calidiora foris intusque usurpandat tum humoralis per crebram mitemque vacuationem pituitae, praesertim mucilaginosae, sed coctie, attenuatae, & detersae, ut saepius iam inculcatu est, vel catarrhi capitis auersione & interceptione. In ea autem quae a synapathia est totius
frigidioris corporis, frigido'& humido humore
scatetis,curandus imprimisprimarius affectus ut ca-chcxia, hydrops. moxque relicta intemperies expu-genda. Quae denique a partis stupore, aut mentis turbatione fili mortis proximae indicium est. Quae vero sitis a causa externa est calida siccaque, tantiunque praeter naturam citra stomachi morbosum affectum, sola victus contrarietate refrigerantis & humectantis extinguenda est: sed refrigerationis modus sit, ut nec praeceps nimis nec vehemens sit: ne a potatione frigidiori & copiosiori ut puta aquae,refrigerato hepate &ventriculo hydropis & cachexiae periculum immineat. Quae cotra natura est a proto pathia ventriculi bile flava aut prassea vel pituita salsa affluentis,curanda
est tum diaeta)paulo frigidiori humidioriquet
quae praeterea attonuet & detergeat tum vacuatione : non quidem per phlebotomiam e nisi pletho ra valde grauis sit , & abortum portendat : sed per purgationem mitem crebramque rout per interualla trium ves iquatuor dierum : quibus
547쪽
interim cacochymia concoquatur.
Purgationis materia idonea erunt pilulae dialoes , vel assaieret; vel alephangmaeana 3 si sine custodia, vel infusum rhes & agarici: Coctionis siue praeparationis cacochymiae utriusque biliosae & pituitosae materia idonea erunt syrupi non insigniter refrigerantes: sed incidentes & detergen tes, quales sunt acetosus simplex, oxysacch. smpl. oxymel simplex, quorum bis in die duo aut tria cochlearia per se assumantur, vel 3 ij eorundem, aquis stillatitiis ut agrimo n. cichor. & acetola ad j iiij pro singulis dosibus dissoluantur.
Eadem sitis ex corporis totius & viscerum sympathia oritur : ex menstrui retenti scilicet & invenis ob in farctum & putredinem etiam leuem rituantis , calida expiratione: cuiusmodi etiam sanis mulieribus imminente mensium fluxu, ob eorundem agitationem eontingit.Haec species sitis symptomaticae curanda est diaeta frigidiuscula is Duiq; & attenuante: quiete, somno, & purgatione mitiore crebraq; exuperatis cacochymiae, vel biliosae,vel pituitosae : Phlebotomiae autem nullus locus concedatur e nisi impendente abortus periculo ex sanguinis redundantia e sed tota sanguinis moles foetui relinquatur, quam ad ultior & consequentibus mentibus , depascatur. Interim autem sitis ipsa consopiatur, orisque & faucium ariditas compescatur,ve crebra oris lotione ex frigida, quaeve incaluit, saepius effundatur. Item si pruna cerasaque acida pomorumque frusta , aceto se &portulacae folia saepe ore versentur r aut lapilli aut osticula volutentur: hinc enim pituita aqueain o. proluitur unde humescat. De
548쪽
De connexione ct οπμthia uteri cum vniuerso prope corpore.
Connectitur vlexus cum plerisque corporis
partibus,ut cum cerebro & sensuum motuumque organis , per neruose cum spinali medulla per vincula duo superiora: cum coiae per arIeriam a riam et cum liene, per maximas pluresique arterias ab aorta iuxta lumbos prodeuntes:
cum hepate per venas hypogastricas & sperma
ticas: cum renibus , per venas spermaticas: qua .rum sinittra ab emulgente ortum ducit: cum man
mis vel per hypogastricae ascendentis & mammariae descendentis coeuntes ramulose vel potius per hypogastricam & spermaticam cum caua vena 4 axillari , & ab hac ortis pectoralibus duabus: cum vesica, & recto intestino, non solum per viciniam & membranas peritonaei uterum his pamtibus annectentes: sed & per communionem v narum ab hypogastrico ramo ad easdem partes distus arum et cum osse pubis, inguinibus, coxis, ilibus, & osse sacro, per vincula duo inseriora: cum cruribus per ramos duos amplissimos a caua iuxta ossis sacri initium in femora oblique abductos. Ex hac tam multiplici uteri connexione, maximus illi cu pleri'; corporis partibus consensus & sympathia intercedit, quibus suos labores suaque taedia facile impertitur: idque vel per vasa,vel per ligameta propria quatuor: vel c5 munia: v t sunt
fibrae & membranae a peritonae ductae: alias denique per viciniam. Hinc affecto utero dolor occipitis, conuulsio musculorum , & artuum: caligo oculorum et sibili & tinnitus aurium e somniat a
549쪽
oo LIBER III. . graues: vigiliae: melancholica deliratio: mauia: Sic ex eadem sympathia uteri cum corde: lipo
thymia, syncope, pulsationis & respirationis desectus. Ex sympathia cum ventriculo vonaitio,
nausea, pica, malacia, βουλιμος, canina appetentia, fastidium cibi, sitis nulla , aut implacabilis,
aut aliena: Ex eadem sympathia cum hepater Vteri sursum ascensus, vol exsiccati per: nimiani haemorrhagiam , ut gratioso hepatis succo fruatur : vel retracti a venis nimis plenis: hinc quoque icterus, cach exta, hydrops: Ex sympathia cum spinali medulla : rigor, horror, sei gus: cum renibus dolor in aluo ex supresso menstruo aut mox prodituro : cum .vesica & intestino tenesmus &stranguria utero sc. inflammato & ischuria eodem a foetu nimis repleto: cum osse pubis, coxae ilium , & inguinibus , coxarius ex phlegmone dolor & claudicatio ex plegmone post partum.
Denique ex sympathia cum cruribus varices . cum mammis tumores phlegmososi oriuntur , & hae
morrhagia per papillam sanguine sursum abutero ascendente, & lacteae urinae post partum. De dolore uteri 2 vicinarum partium.
ΕX illis omnibus per sympathiam uteri praegnantium conflatis arietibus: solius stomachi utriusque appetentiae famis sitisque propria symptomata adhuc percurata sunt: reliquarum partium propria deinceps expedienda sunt : qualis est dolor vicinarum uteri partium,ut dorsi renum lumborum inguinum , ossis coxarum , pubis &ilium crurumque: qui dolor praegnantes fatigare solet tum primo impraegnationis tertianario, tum
550쪽
Tetenti a conceptu menstrui, atque ab ultimis venis spermaticis hypogastricis tum in venam cauam , tum in renates, aliorumque viscerum venas
refluentis: easque violentius distendentis, & impensius calfacientis eandem ob causam mensbus iamiam fluxuris puellae nubiles, viduae, & quaecumque sceminae iis partibus grauiter indolesce re solent. Vltimo vero tertianario dolor exo- ritur ob granditatem & grauitatem scelus praesertim gemini aut sceminini t hic enim decliuior' gestari solet: ob artuum mollitiem, viriumque animalium & motiuarum debilitatem, & uteri cor- , pus omniaque eius vincula tu propria tu comunia, vas que & peritonaei fibras grauiter deprimentis., Vrgens a prima causa dolor. quam primum mitigandus est anodynis topicis i cuiusnadi est litus siue embrochatio lumborum , dorsi, & ossis sacri, ex oleo liliorum amygdal. dulc. violato : vnctio ex unguento resumptiuo, aut ex butyro solo. mixto cum recenti a porci & pauco crocotiatus ex decocto ' seminnis lini caricarum & soliori quatuor emollientium, & applicetur per splenia via linteola imbuta: vel ex Iacte solo tepido eum vesicis porcinis r vel certa ex sacculo repleto semine lini in
lacte elixati. Laceat tamen anodunis istis topi- eis, refrigerantium portionem adderet quae con trarietate sua utramque doloris causam excindanislcnsionem emolliendo, & aestum alterando e t te est oleum nenuph. vioIaeeum, rosaceum d tale unguentum populeum. ' ἰMitigato dolore semel recursus eiusde prohiben-