장음표시 사용
551쪽
dus est, tum diaeta frugali quieta & frictionibus leuibus e tum Vacuatione I er sectionem venarum lcubiti dextri , praemisso clystere, communi &e- . molliente: siquidem abortus periculum ex doloris vehementia & sanguinis copia metuatur. In virginibus autem & viduis menses commoti a dolore isto liberant: Dolor denique a granditate laetusi leniendus est:primum quidem tenui & parca diaeta; ne cum mole scelus, doloris magnitudo & abortus periculum crescant e deinde pharmacia per topica astringentia frigida r ne laxioribus scelus vinculis fiat eiusdem ante tempus praecipitatio. .
Illa vero sunt lumborum dorsi ossis sacri regioni applicanda : euiusmodi sunt litus & embro char
ex oleo myrthino lentiscino omphae. & melino. Item emplastrum mastichin .aut ex pice liquata co-fectum, cui puluis astringens permisceatur: ut boli armenae,sang. dracon.& similium. Ex eadem uteri
cum vesica & recto intestino per viciniam sympathia utraque pars adeo comprimitur ab utero tumidiori: ut sua excernere excrementa nequeat sine
magna contentione & abortus discrimine : Quare mollienda aluus est cibis lubricantibus r ut sunt iustula herbarum maluae betae vel mercurialis , eaque pinguia r vel ex carnium leui elixatione : vel ex olei dulcis aut butyri recentis dissolutione , quae hora prima ante prandium absorbeantur : aut ex prunis elixatis , & sac- charatis, aut ex ficubus , vel medicamentis molin Iibus ut casia, manna, vel denique clystere communi aut ex oleo simplici : Ita duriores Deces dissolues ,& euocabis, urinam quoque foras pro licies corpore prono & curuato, atque adeo by p ga-
552쪽
pogastrio manibus leuiter releuator ipsaque vesicae ceruice saepe latibus S fotibus praescriptis re
De rigore,horrore ct frigore. EX eadem uteri cum uniuerso corpore sympathia foeminas praegnates saepe molestant rigor, horror, frigus et ex quibus priora duo , sunt facultatis animali symptomata; motus nempe Veloces & frequentes partium totius corporis: frigus vero facultatis vitalis & coloris natiui partes deserentis. Proxima rigor s,horroris & frigoris causa com-runctio eli partium sensilentium : antecedens
materia est pungens irritansque, humor scilicet aeris & frigidus , & vapor sine humore frigidissimus & calidissimus ; finalis causa est pungentis & irritantis humoris expulsio 1 instrumenta sunt musculi articulis cruribus & toti corpori annexi et causa sine qua non , est illa humoris vel vaporis per sensientes partes nerueas &membraneas repentina delatio, & violentus motus. forma, vehemens est totius corporis quassatio& succusatio, dum singulae partes in vicinas molestam & pungentem materiam excutere conantur. Ρorro materia haec humor vaporue vel externa
est,ut aeris frigidi vel aquae frigidae repentinus occursus , sicuti feruidioris balnei praeceps ingressiisti medicamentum acre mordaxque vulneri impositum: Alias interna est,eaque vel calida ut bilis .flaua:& atra bilis ex melancholia per putredinem
vel ustionem genita, & pituita salsa r eorumque
553쪽
trea pituita. Porro intocnae illae cause alias . cum putredine & febre sunt, vel continua: cuiu& - . . exacerbationes cum horrore & frigore fiunt: vel intermittente, quae suas accessiones cum rigore, si biliosa , cum horrore , si atrabitaria, aut cum
frigore tantum si pituitosa sit; & a pituita dulci
inchoare solet: nam acida & vitrea pituita , si vehementer putruit, rigorem inducit : sin i cui ter putruit , febrem epiatum accendit , cum mixto frigoris & caloris sensu. Quod si labris ah- sit rigor horrorue a vitrea etiam pituita commo uetur, non tam ex insultu substantiae eius: quam vaporis eiusdem in partes sensientes impetu &incursione. Illum quidem rigorem a vitrea pituita sine febre priora Galeno secula non agnouerunt , quod temperanter. magis victitarent di Ar Galeni aetas desidiae otio crapulae somno & balneis nimis molliter indulgens saepe experta est: in mulieribus praesertim frigidioris tempora menti. Est autem rigoris, horrorisque consectaria semper perfrigeratio : non quidem ex humoris aut v poris frigida qualitate : cum . ab hiam Ore pra- calido & plerumque sine humore , Vt a tumore, rigor horrorque & frigus inserantur: sed ob caloris natiui repentinum ad intimos corporis re- .cessus recursum , vel' interceptionem: donec
multitudine aucta propriae ipsitis substantiae insultantem vaporem reprimat repellatque. In cipiunt autem rigor horrorque & perfrigeratio sue eum febre siue sine eadem a partibus poste- rioribus ut lumbis dorso , totaque spina; in. 'mulieribus praesertim natura frigidioribus : Sein viris
554쪽
inseriores carundem partium stigore lacessistur. Est igitur rigor horrorque mulieribus praegnantibus saepe molestus, sicuti puellis nubilibus e viduis supprest o menstruo laborantibus e tum ob acidam & vitream pituitam , ex peruersa vἰ- uendi consuetudine ante vel post conceptum in praecordiis collectam ', aut per venas cum sanguine sparsam e vel dum propria sua substantia, quando scilicet a facultate expultrice commouetur: Vel potius duna vaporibus suis tum cum incaluit & agitatur, partes sensientcs lacessit. Molestus etiam est ob menstrui retenti vapores, dum ad venas
Vteria maioribus: aut contra a venis uteri ad ca- irim dc maiores venas visceraque omnia vicissim fluit refluitque. Symplomata haec dum vigent mitiganda sunt, abortus metu: partim remissione vaporum deor-stim per blandam fricationem: nam durior menses moueret & abortum. partim discussione eorundem per assumenda ,ut electaria acriora mithridatium vetus & theriacam ad 3 j vel g ij cum cochlea ri uno vel duobus aquae salutar hyssopi melis . vel vini generosi vi maluatici , hippocratici ; idem praestabit aquarum imperialis caelestis theriacalis haustus ad et si ab illis enim tenuioris & calidioris
555쪽
sos LIBAR ΙΙΙ.substantiae aereae igneaeque medicamentis aucti spiritus exhilaratur,calorisque naturalis impetu vaporum crassities & copia celerius vincitur, attenuatur
de dissipatur,totusque habitus facile incalescit:parti in etiam mitigabuntur haec syrnplomata calefactione externa totius spinae per topica calidiora viperiatum ex linteis aqua vitae calida imbutis,aut ex
lateribus vino restinctis & panniculo obuolutis:
item per litum & embro chen ex oleo rutaceo, Iaurino,costino, muscatellino cum guttis aliquot aquae vitae: deniq; per unctionem eiusdem regionis ex unguento Aregon, martiato, & Arippae , aut ex theriaca veteri cum pauca aqua vitae aut succo ruiqvi altius in partes nerueas membraneasque densissimas medicamentorum istorum facultas & facilius penetret & pervadat. Iarn vcro praecauentur symptomata haec,cum ab acida pituita ortum ducunt, tum victu calido siccoq; euchymo tu eupepto: tum blanda crebraq; purgatione pituitae per purgationis interualla, ut trium aut quatuor dierum,diligenter coquendae: tum deniq; emplastro corroborante per topica unguenta & lini menta: & per electaria vinaq; medicata, sicuti expositu est cap .de βουλιμω. Quod sit a retenti sanguinis menstrui motu per Venas uterumq;eadem symptomata oriantur,illa quidem prohibeatur diaeta idonea quae tenuitate sua &parcimonia sanguinis copiam demoliatur: caliditatem frigiditate & crassitie expugnet. Vacuatio aute'neque per purgationem neque per phlebotomiam conductimisi fortasse a cacochymia aut plet hora abortus periculum impendeat. Quod si puellas nubiles & viduas eadem symptomata a mensu in
suppressione inuaserint,mox illi quidem necessariis
556쪽
vacuationibus & alterationibus citandi sunt, tum purgationibus tum phlebotomiis,non omissis post vacuationes balneis, unguentis, litibus, sumtibus S pessariis aperientibus laxantibus. Sin eadem symptomata pituita vitrea protulerit: purgationes crebrae & validiores coctionesque intermixtae ad eorum curationem instituantur. De cactexta umore pedum,ct 0drope leucophlegmatia. EX eadem uteri cum hepate sympathia oritur cach exta pituitosa Pallidos vocant colores &aliquando icterica, necnon melancholica. Haee i isteriis niger,ille flavus dicitur .Est autem cachexia corporis habitus tum colore e tum substantia propria vitiatus,&-.opponitur, ἔρος enim ha- . bitum, κακὰ malum significat. Alioqui vox habitus, interdum apud medicos significat corporis solidas partes &contentas visceraque omnia', alias externas & continintes, quaecumque primae intuentibus obiiciuntur, ut sunt musculi carne simplici, fibrisque constantes,& ossa foris cingentcs.Priori significatione febris dicta est hectica,quas solidis partibus,3c visceribus affixa, ex quorum varietate eius differenti distinguuntur. Posteriori significatione ex habitu . id est , musculorum genere ciusque differentiis , ut raritate , densitate , gracilitate, obesitate, & colore , viscerum hepatis prasse
Utraque significatione febrium intermittentium materia putrescere dicitur in habitu non solum externo,id est in musculis, sed interno etiam , dc in visceribus. Ideoque materia haec putrida partim
557쪽
3c8 LIn xR III. Lidoribus, partim vomitione, deiectione &mictione elicitur: ipsasq; febriu accessiones critice definit. Est ergo cach exta habitus vitiati symptoma vel ab
externis caussis,prauoque victvi vel ab intemperato
hepate per se aut per sympathia cacochymu sanguine pituitosum biliosum aut melancholicu fundete, uec reliquis partib. nutritioni coserentibus cu scedis totius corporis: sed prςsertim iaciei coloribus,cuiq; sanguinis speciei congruentibus, ut pallido, citrino, nigricante, adiuncta corporis grauitate, mollitie,laxitate ivusculortum, inertia animi, ignauia, dc stupore ob caloris&spirituum intemperiem. Pituitosa autem is plus psellas nubiles, viduasque,& lieres praegnantes ob mensium supresionem inuadere solet,dum eorum multitudine ab utero ad venam cauam, heparque refluentium , hepatis ealor opprimitur. Aliquando tamen ex sympathia ventriculi frigidioris , & obstructi lienis proue
Curanda erg6 est pignantium cachexta pituitosa primum quidem digia calida & sicca attenuante,
tergete&aperiente,sed omnino modice, ne meses abortumve promoueat: deinde vacuatione per sectionem venarum cubiti dextri, quae copiam ex Ο-neret,& hepatis.oppressi calorem refocillet: & perpurgationem mitem quidem,sed crebram,faepiusq; itera a zinterim per interualla duorum, aut triudierum,cacochymiae cotumacis & pituitosae sedula praeparatio intercedat. Purgationis & praeparatio nis materia iam sepe exposita est. Mox deniq; a vacuationibus idoneis viscera roborentur calidis siccisque remediis tum sumendis , ut vino absinthino
ad hij. quotidie mane: vel strupo absinthino,& de
558쪽
mentha ad Jj. per se, electario aromata rosit. Mdi arrhod. abbat . ad 3iij. theriaca & muhridatio ad 3' cum pauco Vino , pulueris vocati digestiui cochleari uno post singulos pastus : tum denique admouendis foris rcgioni ventriculi, & hepatis, ut oleo nardino, absinthino , muscatet L no, cerato Caleni pro stomacho: Eadem sit methodus curativa reliquaru cachexiae specierum S ex cosensu ut puta lienis, sicuti Sc pituitola, quae puellas non nu-bijs molestare solet ex praua diaeta,& cruditatibus multiplicatis. Cach ex iam pituitosam subsequitur Cedeliratoses pedum & tibiarum tumor ex sero
sanguinis pituito si in decliues partes istas prolapso
avena caua pu crurales duos insignes ramos iuxta initium ostis sacri a caua deductos. Tu moris huius curatio post causae antecedent f praedictain vacuationem & hepatis corroborationem constat valida exsiccatione Scresolutione per solus,unguenta,emplastrassotus materia est lixivium ex cinere plantarum siccarum ut sarmetorum vitis, ratnorum ilicis, brassicar,sicus,tithyinali, in quo sulphur, alumen &sal liquescat. Item decoctum plantarum acrium ut origani,calamenthi,& similiv. Applicetur aute potissimum per spongiam, qua soluta mox embro-chatio fiat cum oleis acerrimis, ut de lateribus, decastorea,de terebinthina,de ruta, & de euphorbio. Vel etiam ex his oleis unguentum paretur.
V. salis marini vo salis petrae 3 si .alum inis sulphur.
an. 5 ij. soluantur aqua vitae ad sordium crassi item : deinde adde olei rutacei 3 iiij. ggitentur supra ignem usque ad voguenti substantiam. Paretur etiam emplastruim huiuimodi.
559쪽
olei veteris 3 vj.cerat albae J iiij liquefactis adde
terebinth. 3 iij tandemque permixtis & refrigeratis omnibus adde salis I et re cineris ficuum de stercoris columbini ana 3 a fiant magdaleones. Tale denique fiat cataplasma. V stercoris columis.& sulphur. ana 33 farinae fabarum & lupinorum ata. j j'cum succo caulium rubeorum,& aceto fiat ca taplasma. Hydrops denique leucophlegmatias,
quem pedum tumor solet antecedere, curandus est ut cachexta pituitosa,cuius est symptoma. ., De palpitatione. PAlpitatio est inuita dc contra naturam partis ais licuius distensio, vicissimque facta contractior plateria distendens vapor est mulius,5 crassus, quique ob crassitiem suam , locique cCntinentis angu- stiam,& densitatem perspirare non potest, NI exha- lare. Itaque tantisper partem dilatat, attollitque,& contrahit, donec attenuatus vapor, & expulsus transpiret. Causa effectrix vel generatrix eiusmodi vaporis intemperies est frigida partis alicuius alimentum suum non coquentis e siue ea ipsa palpitet: siue in aliam palpitationi idoneam,vaporem trans
Antecedentes cauis sunt partim quidem instar, ut natura frigida, aetas senilis, sexus plerumque muliebris ', partim adscititiae, ut caelum frigidius, tempus hybernum, otium , satietas, ciborumque crudorum & flatuosorum ingurgitatio, somnolentia. Colligitur denique vapor eius nodi in ipartibus quq dilatari , rursusque in seipsas sidere
possunt'. quales sunt in primis cauae, ut cor,arteriae, ventriculus, Vesica,uterus, intestina, & quae sine cauitate
560쪽
Uitate naturaliter molles sunt, ut musculi. Colligi- r etiam inter duo corpora solida, quae a se in uiacem disparat neque enim illa distenduntur ut sibi
uitatem efficiat, in qua tumultuetur. Sic inter custum & musculos sangu squi ante coctus fuerat, refrigeratione postmodum crudior & flatuosus pu-
Pitationem inter easdem partes mouet.
Eit igitur palpitatio solius morbi opus , nihil ad
eius generationem naturali,aut animali conferente facultate. Differt autem a tremore variis quidem modis. Illa enim distensio quaedam est,contractioque partium veluti repletarum,& vicistim inanit rum , quae cum proprio loco non cedant, vicini t men aliquid relinquunt, occupantque. Neque nim o S,cartilago , neruus , aut vinculum palpitat cu dilatari nequeant. Tremor veris motus est voluntarius deprauatus partium quae seruntur sursum, vicissimque reseruntur deorsum, mutato priori l co,alienoque occupato, ideoque totum membrum tremulum mouetur: nulla eius parte immota, quietaque permanente : Quin etiam tu tremore nulla pars affecta est aut aegrotat: sed animalis tantum facultas debilis est:cuius instrumenta nerui, dc musculi noxae sunt expertia etiam in mortuis: Vocatur
tamen a practicis nostris tremor: quae vera est palpitatio a simili motu utriusque,& concussione partis palpitantis & trementis vltro citroque factar alias formido in corde dicitur,quod palpitatione laborantes tanquam hoste conspecto terreantur 'ox superaturo, Vixque superando. Ob eandem concussionis similitullinem symploma hoc ad naturalem partis facultatem sese varie quatientem depellendae molestiae causa, quidam raserunt:ideoque dia