장음표시 사용
281쪽
Te tempore quo vixit A B D I A s , oujsisque Prophetiae occasione Gue implemento. CVm huic Prophetae nulla sit addita nota temporis , Hieronymus, in Cap. I. Hoastae, ex ordine tum eodem aevo ac Hostam , Deum & Aminum , hoc est, 'eo temporis intervallo quod a regno Usiae, usque ad Ezechiam elapsum est. vixisse colligit. Certe si , ut ad Amosum conjicit Grotius, qui collegerunt hoste libros titulos eis praefixerunt, credibile est eos, titulo ante Amosum posito, hic nullum addidisse, quod Amoso coaevus esset Aditias. Praeterea in hac Prophetia, quod optime cum eo tempore non conveniat, nihil est ; neque enim vers. II , IA, I 6, 2o ad expugnationem Jerosolimorum a Nabuchodonosoro sectam pertinent, ut cx notatis lique
Videtur vers. t 3. respicere ad eam Aistoriam quae habetur et Reg. xvi, 6. & 2Parat. Xum, vers. Q. & cum eX loco Regum appareat Idumaeos Syris conjunctos fuisse, hoc ipsum fuit Idumaeorum peccatum, in quod hic invehitur Abdias; & qualia
plus semel commiserant, ut videre est ex Amoso I, II. Minatur ergo Abdias Idumaeis internecionem, quia Ret sino Regi Syriae in vastanda Judaea adjutores fuerant, quod contigit circa annum ante Christum natum DCCXL. Diem Iehovae in Idumaeos, & qui sibi ejusdem criminis erant conscii, proximum esse ait; ac sane et . aut et s. post haec annis Sennacherib Assyriorum Rex , qui de AEgyptiis maximam rctulit victoriam, & omnes Iudaeae urbes, exceptis Ierosolim is, cepit , Idumaeos vicinos magnis cladibus adficere potuit. Ulterius etiam Abdiae Prophetia patere videtur, dc tempora captivitatis Babylonicae solutionem sequuta complecti; quod enim praedicit Propheta, de proserendis imperii Iudaici finibus, sub Macchabaeis demum imarctum est. Quia porro eadem sub Nabuchodonosero idumaeis evenere , quae passi sub ennacheribo fuerant, Jeremias C. XLIX. & Erach. xxv. similia in Idumaeos vaticinati suntiis quae apud Abdiam eXtant.
Atque haec quidcm est verisimillima , de Abdiae , aevo & Prophetia, sententia ; sed
nonnulli e Judaeis volunt eum fuisse dispensatorem Regiae domus, de quo I Reg. xv III. At esset Holea Propheta antiquior, quod ordini, quo dispositi hi libri sunt, contrarium est; nec ante tempora Achabi ulla fuit incolarum Iudaeae captivitas Christiani vero inte pretes plurimi hunc post Captivitatem vaticinatum, & a Jeremia mutuatum est o verba, quibus Idumaeorum cladem praedicit, volunt. Verum nullus in Iudaea fuit post Captivitatem Propheta , praeter Ieremiam , antequam Iudaei redirent; nec Abdiam in Basylonia contra Idumaeos, tanto intervallo remotos, vaticinatum verisimile est. Quod quidam flunt fuisse eum Praesinum Fabrum secundi Templi, qui hoc nomine adpellatur 2 Pandit. XXXIV. I 2. minus verisimile est prioribus; nam tum serum fuisset, post tot annos, clades minitari Idumaeis, qui maximas sub Nabuchodonosoro passi fuerant, quod se Judaeorum hostibus ante Captivitatem conjunxissent. Praeterea docet Malachias I, 2. σseqq. desertam paene tum temporis suisse idumaeam , & hoc tantum Idumaeis ; eorum, nempe, sedes numquam postea cultas sore, uti antea fuerant, minatur,mae erant, cum Abdia, jam edita, ut specimen eorum rva statueram sacere in Prophetai, squa his emendatiora iterum exbibeo.
282쪽
Isto Anniae. Sic dixit Dominus Jehova Edomo: audivimus nuncium a Jehova, & legatus ad Gentes missus eth, dicens e surgite dc consurgemus adversus eam regimem , ad bellum ecce parvum secite inter Gentes, contemptissimus fuisti ; at superbia cordis tui extulit te, o incola cavernarum petrarum lAltitudo est habitatio ejus, dicitque in corde suo : quis me detrahet
qui se . nomine Dei Israelis, nunIium ad varias Gentes mitan diceret, ut eas ad bellum Idumaeis inserendum commoveret. & tuum aliorumque Angelorum auxilium polliceretur, audivimus.
Est enim quod indignetur Deus Idumaeis, Σ. qui, licet initio opibus exiguis de contemplissimi inter sinitimas Gentes. 3. attamen, quod praeruptarum rupium spelaea pro arcibus habeant . Iuperbiunt; Ze quia in montium augis sedem posuetunt, se a
V Ers r. Visio J Aut haec vox, generaliori signisi tu , pro qualibet Prophetia sumitur, ut voluit Grotius ; aut eo nomine hoc
vocatur vaticinium, quod Abdias Angelum v distet, de quo in lhquentibus verhis , ut Vi hic proprie intelligatur. Edbmo J Alii praefixam literam I interpretantur de , ut vertatur de Edum. At licet ea particula non raro ita vertenda sit, hoc in loco dativi notam esse duximus, quod vers 2. Delis Idumaeos adloquatur ; nec Obstat quod , non Deus, sed Propheta in ceteris loquens indu- Citor , notum enim est apud Prophetas passim mutari personas. . Audivimus i Haec esse Parenthesi includenda liquet cx terie orationis. Hic autem docet Propheta a quo calamitates Idumaeae imminenteS acceperit; nempe, ab Angelo, qui mistus
erat ad Gentes contra Idumaeos excitandas. Utitur autem , more omnium linguarum atque
adeo Hebraicae, plurali pro singulari, ut a 'Parci ex Jerem. XLlX, I 4. ubi est 'nimo ha- maliti, audivi, pro ur π schamalienou, audiwmus. Ita Bildad unum Jobum adloquens Cap. XVIII, 2. plurali numero utitur , & in Epistola Artaxerxis quae extat Eldr. IV. modo
ζlurali, modo singulari semet ipse designat Ba-yloniorum Rex. NunciumJ -Hebr. madπ βω-uhab ἀ-η . auditus, ut habent εἰ LXX. Significatur ea voce, quidquid auditur, seu rumor si seu nun- Cius certus, ut hic sumitur & Esai. LIII, I. ubi Propheta ita quae, nomine Dei, Prophetis dicebantur, vocat. Hinc οἱ LXX. ELXXVIII, p. eamdem vocem, quae ἀνΤι-ἀ doctrinae , ibi usurpatur, exponunt
. Legatus J Hebr. πx Gr , quam vocem MLXA. verterunt recte Jer. XLlX, I . hic vero -xta, quod sorth sumitur pro verbis Angeli quae sequuntur; hoc enim vocabulum verba, Deum libri saepe designat. Sed mirum esset eos ad vocem hanc confugisse, i constaret eosdem passim ex conjectura, non ex certa cognitione significationis vocum, ver
Dicens J Aut hoc supplendum eli, uti fecimus I aut haec quae sequuntur verba pro iplo nuncio capienda, quasi inversis verbis dixisset Abdias : Legatus ad Gentes missus est, audivimusque eius mandatum his verbis conceptum: surgite, &c. Sed Vare, lemor, dicens, saepe subintelligitur. Vid. Lanaent. III ,4 I. Surgemus i Apud Jeremiam Angelus hortatur tantum Gentes, ut bellum Idumaeae inserant, hic se iis conjungit. Omnia in Scriptura per ministeria Angelorum peraguntur, itaque mirum videri nequit Angelum suum aliorumque Angelorum auxilium polliceri . Graeci, qui Theologiam suam Orienti debebant , Deos quoque suos praeliorum excitatores faciunt, ut
E 3 Subintoll. ercis, regio, nam rariae Edom non est sceminini generis. 2. Parvum feci te J Hebr. rona rathatticha.deri te. Sed verbum Hebraicum α,Τι F facere lumitur multis in locis , ut ostendet Coccei Lexicon. Dicit autem Deus te parvum fecisse Edomum, quod Idumaeiis parvam & sterilem tribuisset regionem. Potuisset & verti pauper, ut contraria vox bria gadol, magnus, pro divite sumitur. Job I, I. Inter Gentes J Nempe, vicinas. StTlus Hebraeorum hoc habet proprium , ut lingularia passim phrasibus univerialibus exprimat, quod vel ex hoc Propheta liquere potest. I. Extulit te J Hebr. atrem hisbiecta, cum y in dextro cornu punctato , quod vertunt deripere. Sed cum olim puncta hujus literae
μαωΤικα nota non essent, ut docet Hieronymus , verbum NM na ba , tum decipere
signi sicavit, licet eodem modo pronunciaretur semper. Itaque alterutram harum signisicati num eligere licitum nobis censuimus ; atque hic esserendi significationem, cum LXX. Init.& Vulg. aptiorem esse existimavimus, quamvis caeteroqui qui superbia eseruntur, verilsi- md eo adsectu decipi dici queant; ut vel exlequentibus apparet. Incola J Heur. 'a, siboeisi. abundat litera-la ', ut alibi passim. Cavernarum J Hieronymus in h. l. Omnis Australis regis Idumaeorum , de Eleutberopoli
usque ad Petram, se Ailam ubaec enim est pose offisu) in Decubus babitaιiunculas habet. Neque hoc proprium Idumaeae, nam in Galilaea fuere inaccessi specus, in quos se recipiebant latrones, de quibus specubus agit λονγbus Ant. Jud. L. XIX. c. 27. Eosdem describit L. I. de Beli. Jud. c. 12. P. 736. M. Graco-Las. Genm.
283쪽
si te extuleris altum, ut Aquila ; si inter stellas nidum tuum possieris, inde te de
traham, ait Iehora.s Quomodo vastatus es p si fures venissent ad te, si latrones nocturni, annoti quod sibi sumceret furati essent si vindemiatores venissent ad te, annon reliquissent rac mos h.
- Quomodo pervestigatae sunt, ac perquisitae latebrae Esevi '' Ad
nemine hine dejici posse existimant. 4. Ueram etiamsi . quo Aquila volatu se extollit , ibi sedem posuissent; imo etiamsi inter sidera arces haberent . inde eos dejiceret Deus Israelis. s. Animo eorum cladem iam praevideo; quam
Spelunca ha in praeruptis montibus rant, unde quaque inaccessa, transversosque tantum ac perangustos adscensus habebanti ἡ δὲ
quae ad earum inexessum erat, mrrisebatur in profundissimas valles , recte torrentibus imminens. Idem Iosep s narrat , quo astu haec spelaea latronibus purgaverit Her es. Altitudo i Jam haec sunt verba Proplaetae, quae ab Angelo audiverat reserentis. Hi libri subitis personarum mutationibus hujusmodi referti sunt. Οἱ LXX. habent νηιῶν κατε-- αὐτῶ.
Vulg. exaltantem Iolium, ut videantur legisse ''n marim in participio Hi phil. Uerum eodem recidit sentus ; nec semel Prophetae vocem marem adhibent, ubi de eiuscemodi
sedibus in montibus sitis sermo est. Uid. Esa. XXVI, s. de parallelum locum apud Ierem. XLIX, I 6. Habitatio ejus J Hebr. In π sibilabo, seu sit infinitivus loco nominis, seu nomen substantivum nam Achebeth ; videtur commodius verti voce habitatio, quae toti populo, de quo hic agitur, convenit, qu1m solium, quod est Regis , & quod alibi voce ma chisse fert expri
Dieis in corri suoJ Id est, cogitat, ut Palm. XIV. I. Existimabant Idumaei se ex rupibus suis dejici non posse , ut Galilaei , de quibus modo diximus, qui tamen sunt ab Herode deiecti. . Si te extulerist Aquilae altissime volant. P ov. XXIII, s. Iob XXXIX, 3 o. Verbum retin thaebiis , in Hiphil , ut alia ejusdem
conjugationis, videtur reciproch sumi, quemadmodum verbum n ,m bustiath, cum alibi, tum Psalm. I, 3. Posset tamen & hic deleri vocula te, & verbum ad nidum referri, quem in altissimis rupibus ponunt Aquilae, non ad
ejusdem avis volatum. Sententia eadem esset.
PosuerisI Hebr. schim, pone ι imperativus pro suturo, nisi vellet quis n excidisse de legendum 'on, sed necesse non est. Vid. Gen. II. eto. XLII, 18. XLV, IS. Nidum d Metaphora ab Aquilis, aut aliis quibusvis avibus ducta. Vid. Num. XXlU, 2I. Hah. Ilio. Job XXXIX, Io, 3 I. Atque hac voce non quaelibet sedes, sed quae in loco praealto posita significatur. Horatius Lib. IV. Od. 3. celsa nidum ruberontia, oppidum in
devastata sunt, praedia vestra: 6 Idumaei Si l terdiu , aut noetu in facultates vestras i issent latrones , id tantiun rapuissent, cui auferendo fuissent pares; at vobis nihil quidquam superest. 6. Qui laetum ut abditissimas vestras speluacas, in quibus
montibus Lucaniae stum vocat. s. Uuomodo vasatas es I Ordo vocum in Hebraico Textu hic est e Si fures ad te veniFsent, si praedatores nocturni , quomodo vastatus
eri non e , furati e em, Sc. Sed cum manifestum sit ex phrasi & loco Ieremiae parallelo.
voces praedatores nomimi non coniungendas Cum sequentibus quomodo vaserius es, sed cum hisce nonne furni essent ι non dubitavimus hieduram hanc Latine parenthesin initio versus ponere. Cum enim sensus manifestus est, nee potest tamen clase servato ordine vocabul rum efferri alia lingua utentibus; cur ordini nimium adhaereamus nulla causa est, modo Grammatica non violetur Constructio, quod hic non fecimus. Vid. Jerem. XLIX, p. Vasatus es J Vel, excisus es. LXX. I,
gerunt, conjiciente Cappello, Detria ni ethapro nι eua, nam tam est 'vicere. Hieronymus et quomodo conticuisses , quae est altera verbi rem dama tanificatio. Sed sensus, quem 1 uti sumus, videtur Commodior.
uuod sibi sussceret J Non rapuissent pi us
quam poterant auferre; & clim omnia auferri nequeant a lubitaneis laribus, aliquid reliquissent. At exercitus, qui Otioui omnia vastatinimi reliquum sinit, quod non auferat. aut
Si vindemiatores J Est aliquid in hac locutione παρωνυμι. Uti vindemiatores non carinpunt Omnes racemos , sed aliquam racematio. nem relinquunt: ita latrones non omnia aus
runt; sed Idumaeis nihil reliquum factum est. Uid. Esai. XXIU, I 3. Mich. VII, I. 6. uuomodo ,&c. I Ordo vocabulorum est quomodo pervestigatae sunt Esau ura, stemur sunt latebrae οὐ Nnm mamphunau. Verbum per sim sint, quod est plurale, non reser tur ad E au singulare, sed ad latebras. Igitur peripicuum est eum esse sensum, quem expres simus. Siquis quaerat quare ergo Esau sit interpositum , cum ad sensum nihil addat primum sciat oportet redundare, in Hebraeorum stylo, aut substantivum, aut pronomen , quan do una conjunguntur, ut ostendit Buxto . Ibes Lib. II. e. 8. Deinde videtur hic esse --ιOMMGον captatum , nam passim apud Hebraeos, elegantiae causa, etiam in prosa, hoc sit. Idem odiservare est in vers. I 3. Sed c imidiomata Hebraica, Latita semper ad verbum, exprimi nequeant. hoc in Uertione obtervare non potuimus. Vid. Ierem. XLIX, IO.
284쪽
7 Ad fines dimiserunt te omnes laederati tui, deceperunt te , excluserunt te ii quibuscum pax tibi crat; qui comedebant panem tuum, posuerunt vulnus subicr te. Nulla est prudentia in eo. Annon die illa, dixit Jehova, perdam sapientes cx Edomo, ta prudentiam ex monte Elavi λ' Timebunt sones tui, o Theman, ut quisque cX monte Elavi CX nuatur. Propter caedem, ' ct injuriam Jacobi fratris tui, operiet te pudor & cxlcinderis in
. vos tuta habere putabatis perfugia, hostes rimati sint ρ r. Cum ad l ocios supplices coniugistis, vos alii e finibus suis ejecerunt , alii ne admittendos quidem censuerunt; quos opibus veltris sustentallis, ii vobis insidias struxerunt. Idumaeos proritas destituet prudentia. 8. eorum enim sapientissimis tum temporis amentiam im iniselatum se minatus est Deus Isi aelis. 9. Trepidantibus viris it renuis, Selitris montis incolae internecione delebuntur. Io. Quod Israelitis consanguineis suis vim lutulerint, quod horum hollibus se conjunxerint, II. dum Israclitae a Syris abduceremur captivi. dum eorumdem Urbes diriperentur, atque Jerosolimitanorum opes sorte inter Sy
. Adsues J Hebr. Ad finem. Sed Latindrion dicitur ινικωι Dro regionis termino. Intelligimiis autem Reaeratorum fines , quos Cum
fugientes id uinati ingressi essent, quali tuti intra eos suturi ; ejecti l unt, datis qui cos ad sines comitati dimitterent , ne forte non exirent , ted alicubi latitarent. I Ioc autem fieri solet, ubi qui perfugium supplicibus concede- ire deberent, timent ne supplicum hostes irri- ltent. Vid. Gratium de J. B. &Pae. Lib. II. c. XXI. q. 4. Ρω. ac praesertim s. s. n. 4. Deceperunt te i Idem cst verbum ac veri. 3. lAttamen .ι LXX. verterunt πιυς-- σοι resile- irem tibi, qui hoc idem verbum alibi verterunt άπMA allere Gen. III, II. quae significatio hic optime convenit. Crediderim in hac Versione mendum irrepsisse, aut variis Inti. non candem fuisse cognitionem Linguae Hebraicae, aut denique conjiciendo ab iis multa tranflata. ExcluseruntJ Qui Paraphrata legerint , haec lverba huic loco convenientissima este, facile llentient. Superest ut ostendam vocem 'Iachelou, fgnificare posse excluserunt. Vulgo lvertitur prae luerunt, hoc est, vicerunt, quae quidem est notillima significatio, sed hic non convenit. Deducimus ergo hanc vocem a QP
porro, ut notum , saepe ex hisce verbis excidit, & in hoc ipso non apparet I Sam. VI, Io. I ateor, ut analogia coniugationis servetur, mutandum Cameris in Chirre . at mutationem exiguam is quis ferre nollet, posset eo confugiiit diceretur esse permutatio formarum ba de I, quoci saepe in ejusdem, atque haec sunt, naturae verbis fieri constat. Caeterum posset hoc quoque verbum de carcere intelligi, in quem coniecti fucrint Idumaei a lociis, seu prior intcrpretatio magis arridet. Oui comedebant panem tuum J Uebr. ann Iaclimccha , pavis tuus ; hoc in , qui Comedunt panem tuum , quos alis , aut sustentas, quales sunt servi, aliique. Subintelligitur ,Σκ hele, comedentes. Integram phrasn habemus Plaim. XLI, Io. ubi Psaltes de simili persidia queritur. Septuaginta Inti. hanc vocem omiserunt vertere , tortir quod non intelligerent quid sibi vallet hoc in loco , nec constructionem adsequerentur.
Posuerunt vulnus subter te J Videtur Propheta aliquod inlidiarum genus, pro quibus vis insidiis potu ille, & respicere fraudem similem ei qua uius est Uarius, qui murices femreos in Uerram defoderat, qua hostem equites emissurum esse crediderat. Cunius Lib. IV. C. I 3. Vid. & C. Mem de Bello Gallico Lib. VII. ubi narrat te in scrobes demitisse trectus stipites ab summo praeacutos, eosque ad Occultandas insidias, viminibus ac virgultis in-wxisse. Silius Italicus Lib. X. Iit Aius occulitur, caecum in vestigia telum. Igitur Abdias hoc vult, Idumaeis structas suille insidius ab iis quibus maximo credebant:
nymus, ponent in sidias Iubter te ; quibus iensum , potius quam vocem duo maZOr, et vlures, exprellerunt, quae vox hic metonymice sui nitur pro eo quod vulnerare potest. Non est prudentia in eo J Ue eo, quem Propheta adloquutus fuerat, hic in tertia persona subito loquitur, ad loci indam statim rediturus o more liorum Scriptorum. Negat Abdias lunaaeis inesse prudentiam, qua insidias vitent& se contra hostes tueantur. Alii haec verba reserunt ad vocem vulnus , quali velit dicere Propheta id genus insidias non potuis te animadverti ; at vereor ut l lubraicae voces eum leti- sum serre queant. Deinde sequentia melius cohaerent cum hil ce verbis, ut docet nostra Paraphrasis. s. Die illa J Qua, nempe, memorata naala Iduniaeis ovenient. Perdam sapientes J Huc facit dictum vetus: Uuos perdere vult fWIter dementat. Ita I e res habet, ait Velleius Paterculus, Lib. II. C. LIS. ut plerumque qui fortunam mutaturus es consi lia corrumpat. Vid. 2 Sam. XVII, I 4. Ipsa multiplicium periculorum imminentium magnitudo lapientes perturbat. Idumaeam autem non caruis te lapiciatibus adparet, ex amico Jobi Eliphaeto Theman Ita.
9. hemani Unus fuit ex nepotibus Elavi, filius Eliphagi ejus primogeniti Gen. XXXVI. unde urbs & regio in Idumaea nomen a Cepere , quomodo his sumitur, ut & Jerem. XLIX. 2o. Erech. XXV, I 3. Synecdochice videtur totam Idumaeam designare; Certh omnes Idumaei strcnui putabantur, unde de ea Genae J lephus de Bel, Jud. Lib. IV. e. 6. p. 877. ita
ἐπειγόμενον, gens in praelia, ut ad Iesum,
Ut quisque J Vel propterea , nam est in Hebr. iam, mahan. Propter caedem J Secuti sumus eb. I.XX. dc Vulgatum , qui conjungunt haec verba cum
285쪽
aeternum. Ea die adversus eum stetisti, qua die exteri abduxerunt captivas copias ejus, & aliciti ingressi sunt Portas ejus, dc super Jerosolim is jecerunt sortes. Tu etiam instar unius ex illis fuisti. At ne sprctares diem fratris tui, qua die venditus est; neque laetareris ob filios Jud:e, ea die qua perierunt; neque te jactares, die angustiae; ncque ingredercris Portam populi inci, die exitii cjus, neque spectares etiam tu malum cjus , Uic exitii ejus; neque 1e immitterent munus tuae in copias ejus, die ejus exitii; ' neque stares in exitu,
ros dividerentur : propterea Idumaei ignominia adficientur, nec cladem hanc suam umquam repa-
i2. Si hae e mala praecavere volehatis, o Idumaei, neque populi consanguinei calamitatum spectatores esse, cirm in 1ervitutem venderetur οῦ neque propter ejus cxcidium laetati; neque , quod cladis sequentibus , cum multi eae. Recentioribus ea cum antecedentibus connectant. Supplenda autem, vel relcri hcrula torte omissa literula tui legamus D oumcthamas.
Io. DVVimam Deobit Hoc cit, iniuriam Jacobo illatum. Nam hoc Genitivus saepe significat, ut & pronomen posscstivum quod ejus
loco ponitur. Ita Gen. X VI, s. Sara de injuria quae sibi inferebatur 'duri hhamas, inutiria mea, inquit, iuster te. In aetervum J In longissimum tempus. ut Nebr. m ML am. Uid. Malach. I, 2. - qq. II. Hi die adversus eum petisti, &c. J Hebr. In die flare te in die abducere exteri copias Ius captivas. Videtur subintelligi Mnri haseu post secundum Cara bjom, in die qua petisti , in die illa exteri 1, vel haec rcpetitio vocis hyom Idio-ma cst linguael Iehra cae, cujus sensus cst quem expressimus, adeo ut altera vox Hom debeat verti qua He , altera ea die. Vid. Parat. XVIII. s. Stare adversus J In acie nempe, aut simpliciter ad veri ari, ut 2Sam. XVIII, I 3.
Portas ellus I Urbes Iudaeae, quae a Syris
Captae sunt, eo tempore quo Judaeam vastarunt& Proselima Obii erunt a Reg. XVI ,s. 2 Paxat. XXul. s. Super Ismisitimis jecerunt Hrtem J Nempe, utri urbem primi oppugnarent : quemadmodum Ηraelitae consuluetant Deum, ut scirent quis in prima acie contra Benjaminitas futurus csset. Jud. XX, IS. Aut iecerimi sortem despoliis, quae inter se divisuros certospcrahant, quod sectis evcnit. Vid. Joel. III, 3. & Nahum III, Io. Tu etiam instar unius J Iulius Caesar ad Brutum in ipsum pugionem liringentem : νm νυώs ει evitisam, se iusti, is tu et ames ex istis. Utrumque cum stupore dicitur.
Ir. At ne vectares J Hoc est, spectare non debueras. Ita loquuntur Graeci & Latini, sed
cum Nehraei multiplici temivirum varicta te careant , futuro ad hoc exprimendum utuntur.
Homerus Iliad. g. vers. 32s. dixit pro contendere ibueras, dc Virgilius A n. VIII, 3. At tu dictis Albane muneres, hoc est ,-nere debueras.
Iua venatius est Hebr. rv a C a bom --ebro, nam ' a significat alienare, vendere, &ita translatum a Septuaginta Inti. I Sam. XXlII, . Iidem Init. hic habent: e. in; Hieronymus: in die peregrinationis. Non latis clarε. 2Par. XXVIII, 3.
immunes HGetis, potentiam ac selicitatem vestrain iactate, dum Israelitae cum extremis constetarentur malis; neque i 3. cum hostibus Urbes horum intrare , quando expugnatae sunt, ut Iudaeorum cordibus oculos pasceretis; neque eodem tempore, in eorum opes avidas manus injicere; Iq. neque praesidiis loca, qua fugientes elabi poterant, ut vias
I e buctores Mognificares os tuum, quod ει LXX. verterunt ut anter & a Ppolite μγα-I3. Iu Portam J Septuag. & Chaldaeus hahent Portas, & credibile eit in plures urbes a Syris captias ingressos Idumaeos. Attamen hoc prae caeteris de urbe Elata intelligendum vide tur, in cam enim ingrcssi dicuntur 1 Reg. XVI, 6. In tempore illo restituit siet Rex Syriae. Ailath Syriae ct beeit Judaeos de Ailath, in Idumaei venerant in Ailath cdi habitaverunt ibi Sc. Est quidem in Textu 'dirin Ammim,
sed Mallorethae in margine notarunt Edonum. & ita legerunt οἱ LXX. ac Hieronymus. Recte secissent, ut quibusdam videtur, si in nona ctiam voce versus pro m N aram. Pariter notas lent legendum taris edom; nam si Idumaei in cam urbem ingresti sunt, restituta fuit Idumaeis, non Arantaeis seu Syris. Praeterea restituitur aliquid, cum antiquo domino traditur; ad Idumaeos autem, non ad Syros, haec urbs pertinuit, ut discimus ex Velit. II, 8. Neque
verisimile est a Syris servatam fuisse urbem, haud procul a mari Idumaeo .icu Rubro sitam.
Caeterum in prisca Versione Latina . LXX. ἰωπηι laic & initio versus duodecimi, math veri itur denicies, pro inis eres, quod Inte pres non intellexerit quid sit 'culos alienisniat is pascere, & crediderit inspicere hic carc- re sculu. Consulendus Si laeserus , in ultimal lignificatione metaphorica verbi rari Nah .vi
Mavus tu.el Haec verba , ex doctorum Virorum sententia, supplenda videntur, ut 2 Sam. VI, 6. Phrasis integra extat Genes. III, 22. XXII, Io, I 2. & alibi. Idem sensus est verbitrisDσιεβ quo usi sunt ει LXX. ne imponeres, nempe manum; aut est . una irrueres in exemcisum eorum. Vox diri Mavit de divitias dc exemcitum significat, nos costras diximus, ut ambiguitetem Hebraicae vocis exprimeremus. Si de exercitu intelligamus, diccntur Idumaei intersecisse viros sortes Judaeorum, nam mittere manum in aliquem est eum interficere. Gen.
XXXVII, 22.34. In exitu J I Iebr. p pn,plial baneres, οἱ
LXX. ἰπὶ stac o ιι . c mdem sensu, ac nos vertimus Uulgatum Int. sequuti; hoc est, in locis per quae extra hostium nraesidia evadere le
286쪽
ad caedendos eos qui evadebant ; neque praecluderes superstites ejus, gustiae. . Idcirco proxima est dies Iehovae in omnes Gentes. Sicut fecisti, fiet tibi ; quod alii tribueris revertetur in caput tuum. Nam quemadmodum bibistis, in monte se retatis meae: jugiter bibent omnes Gentes, bibent di absorbebura, & erunt non secus ac si nunquam fuissent.
1 Sed in monte Sion erit evasio & sanctitas , & possidebit domus Iacob possessiones
suas. vias omnes evadendi iis praecluderetis . lapire vos oportuitit s. Hanc vestram, populorumque vicinorum, quicumque paria lecerunt, crudelitatem brevi ulturus est Deus istaelis; qui, justissima talionis imge, ita vobiscum agi , quemadmodum cum aliis vos gessillis, curabit. I6. Nam uti vos, o Judaei,
Is. Dies B -J Dies alicujus dicitur, apud
Scriptorcs Sacros, qua aliquis agit aut patitur quidpiam insigne. Ita supra vers. I 2. Die ratris tui, est tempus quo conlanguineus Idumaeis pulus extrcma passus erat; hic dies Dei est quo Deus insignem ultionem de hostibus Israe- . Iitarum sumpturus erat, ut alibi passim. Super omnes Gentest Quae, nonape, una cum Idumaeis Judaeorum calamitatos irriserant, aut iisdem hellum sine causa indixerant, ut Babylonii , Syri, & sorid Philisthaei, Moabitae, &c. quorum excidium vaticinatur Esaias a Cap. XIII. ad XVII. Guod vitis tribueris 3 Hebr. una voce a m
16. Bibisti J Est subita Apostrophe ad Iu
daeos a nam si adloqueretur Propheta alias Gentes, in sequentibus diceret bibetis; praeterquam quod vox bibisis , quae graves denotat caIamitates , iis non convenit , neque enim mali quidquam passae fuerant aliae Gentes, in monte Sion, quem non occuparant, neque si
occupassent, sibi, sed Judaeis, ingentes miserias peperissent. Ideo alii Inti. quibus Apostrophos
ad Judaeos in mentem non venit . briare aliter initio versus interpretantur ac in fine; nempe, initio de festa. compotatione, in fine de excidio. Sed hoc durum, nec Linguae Hebraicae genio Cotilentaneum. Vid. Jerem. XLIX, 12. Biberant autem Ierosolimitani, quod vidissent urbem suam obsidione cinctam ,& praedia sua a Syris vastari, aliasque Iudaeae urbes expugnari. Rinter bibent J .ἰ LXX. πὼνται ais, bibent Ninum; nempe, pro non tiamid, quod jugiter sgniscat, legerunt 'Dn lihemer, UInum, ut recte conjecit Cappellas in h. I. Sensus eodem redit, nam, iuxta nostram lectionem, signiscat Propheta Idumaeos numquam expertes calamitatum lare , donec funditus peri Tint. Haec videtur esse vis vocis mn, seu idem sensus continetur in voce V, latis, absorbebunt; est tantum in nostra lectione major --.Aborbebunt 3 Hoc est, nihil in calice relinquent, tantas aerumnas patientur, ut nihil eorum miseriis desit. Hebr. in labos, Septuag. in Edit. Romana καμῖνα γου . defendent, quod est mendum pro μὰποφήν.,Ταρ absorbebuntur, vel ob σbebunt, nam Hierondimus ita vertit vo
cem qua LXX. Init. usi fuerant, unde appa
Ierosolimis irae divinae calicem bibistis: ita omnes vicinae Gentes, quae vobis adversae fuerunt, eundem ebibent, earum ue agri ita diripientur, ut, qnae est in regionibus hactenus incultis, eadem fatura sit in iis vastitas. r . Tum temporis asylum erunt Ierosolima, neque eorum sanctitatem violabit quisquam. Judaei.
l ret eum aliter Iegisse ac est in Edit. Romana.
Erunt ae s numquam fuissent J Est Hype
hole . neque enim Idumaea prorius deserta remansit, eo temPore quo haec impleta videntur ; nempe, cum Sennacherib Palaestinam de vicinas regiones devastavit; nam Nabuchodonosor Idumaeos postea gravibus rursus cladibus adfecit. Sed potest etiam hoc non ad unam cladem , sed ad plures , quibus exhausti sunt Idumaei Malach. I. vers. 3, 4. & alii populi,
Ir. Evino J Hoc est, evadentes, ut capti visas pro captivis; vel, locus asyli & evasi ius. Nempe , Cum Sennacherib non posset J rosolima capere, qui eo h vicinia, ut fit,
Sanctitas J Non polluetur ab impiis Gentibus, sed semper erit sanctus, ut Exod. III, s. lumitur vox ο'p Κodem; non indigebit nova dedicatione, ut fiebat in locis pollutis, &factum est in Templo ab Antiocho polluto. Possessisnes suasJ Hebr. ur 'Miu mora Mem.ι LXX, & Hieronymus legerunt mrifchebem,
messessores sims---, qui se pin
erant, hoc est . eos Qui agros Israelitarum invaserant. Sed commodior videtur Codicum nostrorum lectio. I s. Nec erissuperstest Nemee,magno numero, ut Iudaeis sint formidolosi. Recte, ut videtur. iudicavit Gratius hic ea relpici quae k Maccha- is , lacta sunt in Idumaeos. Vocem scharid, superfles eleganter verterunt ae LXX. - ἴσαν s, nam se quod idem est, juxta morbium, o e. -- Mus a bello super es ; unde & proverbialiter dicitur ν δι-, ne qui dem ποσόρ.. Iiseresse, de magna clade, ut d cebit post Suidam II. Stephanus. Putat Prove hium inde ortum, quod exercitibus praeiret vates facem gestans, in quem serrum stringere nefas habebatur. Ut consuetudinem hanc veram esse libenter agnosco: ita malim aliunde originem proverbii deducere; nempe, ex igne qui penitus exstinguitur, Clim ne scintilla quidem πυροφόem servatur. Aliter a Graecis vocatur Garum. Ita Lucianus, in Timone. dbcit in Deucalioneo diluvio unicum
Πον varium nostium, quod Rintillam alia quam humani generis servabat. p. 62. novae EA. Amstet. Ita & alii Graeci Scriptores loquuti sunt. Haec sortε observanda non fuissent, nisi
287쪽
suas. Erit domus Iacobi ignis, dc domus Iosephi flamma, domus vero Esavi ver
tetur in stipulam; dc cremabunt eos atque consument, nec erit superstes domui Esavi, nam Jehova loquutus est. ' Et possidebunt Meridiem cum monte Esavi, & planitiem cum Philistatis; possidebunt agrum Ephraimi, dc agrum Samariae ; Benjamin autem Galaadum. ' Captivitas haruin copiarum filiorum lsraelis possidebit quod erat Chananaeorum , usque ad Sarphath; lc transmigratio Ierosolimitanorum, quod est in finibus ditionis; possidebunt, nempe, civitates Austri.
recuperatis praediis. l8. ignis, juxta proverbium, Idumaei vero stipula erunt, atque a judaeis internecione Gentem tuam deleri, urbesque luas in cineres redigi videbunt, dictis enim Dei Israelis fi
I9. J inlaei meridionalem tractum , in quo est mons Sehir, Edomi sedes; occidentalem plani- 'in voce vertenda aherrasset Hieran
mus, qui vere quidem intelligit nuntium ex clade non superfuturum, sed frustra addit: Hoc enim quod Septuaginta transtulerunt πινο
ς. ν, nos immentarium vertImus, Iuxta antia
qui Iermonis eloquium I eos enim, quos nunc agentes in rebus, vel veredarios appellant, ι eteres frumentarios nominabam. Sed meseus
est iWisin Iequamur Hebraicum , quoae interpretatur vel rcliquus, Iuxta Aquilam, vel effugiens juxta Θmmachum , vel secundam Theodotionem O quintam Eritionem residuus. Paulo inferius dicit: sint qui nos πα-ορον. sed πνρ-
hoc est, qui gestare possis igniculum a Septuaginta tranquum pulmi. Utrumque, ut dixi
Carunt consumptis Omnibus Idumaeis , vix unum superfuturum qui Esavi prolapiam ab interitu vendicet: ut quando ex tinctus ignis, ne
scintilla quidem ad eum rursus accedendum servata, non potest incendi, nisi aliunde petito igne.
I9. Meridiem J Enumerat Propheta vicinas circa Judae tribum regiones, & a Meridie quidem incipit , ad quem fuit Sehir , Edomi sedes. Haec autem impleta sunt sub Hyrcano. Vid. Josephum Ant. Jud. Lib. XIlI. C. I7. D planitiem J Non modo montana Esavi, quae ad Meridiem l unt , sed etiam planitiem& Philisthaeos, quae lunt ad occidentem &Septemtrionem Jersalotimorum. In illis campestribus crant , tempore Hieronymι, Liada, Emmaus, Gog lis & Nicopolis, ut testatur in hunc locum, ubi addit: Alii veris eam sephe-Iam , id est . eampestrem regionem , quae circa Eleutheropolis est, repromitti, quod ad Rhino ruram ct ad mare u ue tendenda sit, id es, de Tribu Iuda non solum Eleutheropolim t neant , Ied usque ad maritima perveniant, Phi- suo imperio subugem, quos praus non habuerunt suburatos. Eusebius m sic. Hebraeis. luis etiam temporibus, agrum Eleutheropolitanum SepΦelam dictum fuisse auctor est. Ephraim J Jam regiones ad Septemtrionem Tribus Judae stas recenset. Viu. Iosephum, dicto l9CO.
xit Judae, quia indivulsae remanserantistae Tribus. Extensis autem finibus Tribds Judae Ephraimum & Samariam usque, quae erant sita ultra priscas Beniaminis ledes, necesse est Beniaminis fines aliovorsum porrigat, quod facit. κiem, quai tenent Philisthaei; septemtrionales agros, quos EphraImitae colunt & Samaritani, polsi debunt. Orientales denique regiones, inter quas est Galaad, occupabunt qui ex Benjaminis tribu supererunt. χo. Reliquam Palaeilinam , qua ad Septemtrionem Sareptam usque patet, reduces ex decem tribubus habebunt; qua vero ad Austrum. Arabiami Galaad J Regionem ad orientem trans Iordanem sitam. Vid. Jos XlI, in. I Macchab.
V ,I7. Caeterum de Septuaginta Init. & Hiel ronymus paulo aliter I lebraicorum vocabulo - rum Constructionem extulerunt. Habent illi,
ex Versione Vet. Int. Et possidebunt qui in Nageb montem Mis, edi qui in Sephela Ati nigenas , O possidebunt montem Ephraim ,
campum Samariae , d Bevamiu , in Galaad. Similiter verba construxit Hierondimus , nisi quod melitis postremas voces ita habet : Bω-
Iamin possidebit Galaad. Sand verba Hebraica
hanc constructionem patiuntur, nam nη hic potest esse nota accusativi, & vocabula quae antecedunt in nominativo, quod adparet ex
voce Benjamin, quae est recti casus. At quia Judae Tribus fic divideretur in duas partes Nageb , meridiem , & Sephela , Occidentem, o missa parte septemtrionali, ut & Orientali, quae
nonnisi dur di omitterciatur nominatis reliquis; praetulimus eam interpretandi nationem, quam lecuti sumus, quae non minus Grammaticae contentanea est. Praeterea Nageb, versu se
ruenti, inter agros a Ierosolimitanis possiden
2o. CaptivitasJ Videtur designare pauculos illos, qui ex variis Tribubus cum Judaeis in Palaestinam h Babylonica ditione redierunt. Harum copiarum i Oi LXX. qui saepe videntur us Codice, non admodum distinctd descripto, ex n ultima litera vocis madi & sequente riri aut Um & prima litera voculae niri videntur secisse ri, thebhillis, quod initium
significat, unde verterunt metominias ἡ-initrum transmigrationis,
Sarpbath J Hoc est, Sareptam urbem Sidoniorum I Reg. XVII, Io. & Luc. IU , 26.ὲ medio inter 1 yrum & Sidonem intervallo si-tain. Rabbini hanc vocem invertunt &eInmx Virrphatb faciunt nae s mansam, aut ρθων ris, quam interpretantur Franciam. Vid. kimebium
in s. l. D snibus dominationis i Hebr. mada bi pharad. Graeci omnes Intri nomen proprium esse duxerunt. Hodierni v LXX. Codd. habent E' αλι, sed videntur olim scripsiste Σιφραδα, quod mutatum postea fuit in nomen notius, ut recte Cappellus & Gratius conjecere. Hi ronymus auuacius Bos oron vertit, Judaei, a quo erat eruditus in Scripturis, sententiam inruutus. Nec tamen huic coniecturae fidens adit, quia Prophetae sermonibus populorum,
288쪽
1t. Et ascendent servatores in montem Sionem , ad judicandum montem Esaui, ecerit Jehovae regnum.
Arabiam verses, porrecta est ι eum omnibus me- imperabunt Idumaeis , ae tandem , per populum ridionalibus urbibus, jerosolimitanis cedet. 2I. JG suum, longε lateque Israelis Deus regnab:t. to solimis collecti, qui e populo Israelis evaserint,
Contra quos loquuntur, solent abuti & servare idiomata Provinciarum , ideo se arbitrari aliud. Luia eryo Albriorum Dis a terminus dicitur Sapharis, se .unc sensum esse conjicere: Transmigratio Hierusalem, quae in cunctis terminis regionibusque divita est , urbes Austri, hoc est, Tribus suae recipiet. Haec Hi rouymus , qui, ut Consequetitia loqueretur , debuit haec intelligere de Iudaeis in terminis AsBriae Darsis. At verh significationem vocis indicavit, nam ct Hebraich Iaph ad , significat terminum ditionis . componitur enim ex 'o limen , terminus, & rada, dominatus es. Haec autem vox omnino videtur delisare Arabiam , quae fuit ad Meridiem. Italaim. XlI, 42. Regina Sabaeae cum dicitur νοτου , regina Muri diei, tum eia πιρα- νω τει γει , ex snibus terra, venisse, quod optimδ cum hoc Abdiae loco convenit. Dicuntur autem Arabes obtinere snes ditionis, quod extima ad Oceanum occuparent. Hinc Horatio Lib. I. Ep. VI. dicuntur extremi. --- Iuid censes munera terrae tuuid maris extremos Arabas ditantis O Indos & Graecis & Latinis omnia χυθα -- UO. cari Mes terrae, facith possct plurimis exemplis ostendi. Non immorabor consutandis
Rabbinis , qui putant Hispaniam significari
hac voce , quod alludat ad ἰανιρίδ. , quo nomine Hispania a Vett. Graecis dicta; sed breviter monebo in Chaldaeo Paraphras e pro v ce Mnsν , quae cst nihili, log dum videri avd Ipania, h. e. Hispania. 2I. Sematores J Hieronymus : Pro eo quod nos interpretati Iumus, ascendent Salvatores. ae LXX. transtulerunt ἀνασωσι im , id est, hi qui salvi fuerint, in Hebr.Iemptum es ornes, qui non, ut Aquila ct LXX. 9 Iheodotion passinis , Iedjuxta Ommachumias,ΤM', id es, actio salvatores inlinigendi sunt, si quι-dem σι--ἐνοι , id es , salvati , a phal tim , Hebraeo Iermone dicuntur. Servatores, eodem Auctore, cui aditipulatur Gratius, sunt Macchabaei, de quorum in Idumaeos gestis contulendus Τυπbus. Qui verterunt Ie vati legerunt m ou mychrerm ; atque ea lectio egregium etiam fundit sensum 3 cos, neminpe , qui evaserint ex Iudaeis Idumaeae impera
Iudicandum i Puniendum, aut regendum, utroque enim lenia vox PasIim in Vet. T. oc
Erit Iehisa regnum J Hoc est, Iudaei qui
sunt Ichovae populus regnabunt, ejusque Cultum longh latόque propagabunt. Vid. Psalm.
11raelis, haec interpretantur subtiliores aequo esse videntur.
289쪽
Mittitur Duas is Deo Niniven, sed Tharsisum fugere eonatus, ortu tex se te, in mare projicitur; cum, jactis sortibus , causam eum esse pro
cellae comperissent vectores. Ac TA sunt verba Ichovae ad Ionam Amitthais filium, in hane C Λο uet
sententiam : 2. Surge, ito in magnam illam urbem Ninion , ejus I. enim incolarum nequitia in conspectum meum adscendit. 3. At sum rexit Ionas, ut Tharsi sum, a conspectu Iehovae fugeret, descenditiaque Ioppen , ubi invenit navem Tharsi sum mox profecturam, di
nauclero naulum numeravit, navimque conscendit, ut iret Tharsisum cum vectoribus , procul a conspectu Iehovae. 4. Uerum Iehova ventum ingentem eXcitavit in mari, prooellaque magna exorta est . ita ut navis serme fracta sit. F. Tcrriti Vero nautae Deos suos quisque invocarunt, jacturamque fecerunt vasorum, quae in navi erant, in mare, ut eam adleviarent, Ionas interea descenderat in navis latera , cumque cubuisset, gravi sopore oppressus fuerat.
6. Accessit vero ad eum praefectus navis, eique, quid tibi est, inquit. ut sopitus sis surge, invoca Dcum tuum, si sorte placatum se nobis praebeat, nec pereamus. . Tum inter se, age, inquiunt, projiciamus sortes, sciamusque cujus causa malum hoc nos opprserit; ac jecerunt sortes, & sors quidem in Ionam cecidit. 8. Dein illi, doce nos, inquiunt , cur haec calamitas nobis consigerit 3 quodnam sit tuum opificium . unde vcnias, quaenam tibi sit patria terra, ec quinam tuus populus. 9. is vero illis, Hebraeus, inquit, ego su iri, timensque IehoVae , Dei coeli, qui fecit mare & terram. 1 o. At illi summo terrore correpti, ei, cur hoc fecisti, inquiunt 8 nam intellexerant viri, fugere eum e conspectu Ichovae, siquidem rem iis aperuerat. II. Tum ei, quid tibi, inquiunt faeiemus , ut nobis sileat maret nam maris procella augebatur. I 2. Ille vero iis, me adripite , inquit, & dejicite in mare , quo facto , silens experiemini, novi enim ego, propter me, procellam hanc magnam vobis objectam. 13. Remigarunt tamen viri, ut ad terram n em reducerent, sed non potuerunt, quia mare iis procellosum esse pergebat. . itaque in V ato JehOva, ne pereamus, inquiunt, te quaesumus, o Iehova, hujus viri musa; neque caedis innocentis nos reos agas ; tu enim Jehova es , qui quod volueris facis. 1 F. iavibus dictis, adreptum Ionam in mare dejecerunt, continuoque mare Levire desiit. 16. At illi summopere Jehovam reveriti. victimas ei, cum incolumes eb quὸ tendebant venissent mactarunt, ic reditses eaura vota com
Ionas absorbetur is pisce, in cujus visceribus per triduum cism fuisset,
Deum orat, incolumitat que ab eo impetrata, in littus disce evomitur, Teque gratias agit.
1. DARAv ERAT interim Iehova ingentem piscem, qui degluuit Ionam; & in cu- CΑsseti jus visceribus Ionas per tres dies , totidemque noctes fuit. Σ. Ibi verb e visceribus ' H. piscis ad Jehovam Deum suum, preces fudit; 3. dixitque liberatus: invocavi in angustia,
uae mihi contigerat, Iehovam; isque me exaudiit; si ventre sepulcri clamavi, tuque au- isti vocem meam. 4. Dejeceras me in prolandum, in cor marium, ut me liquor circumdaret omnesque undae & fluctus tui supra me transirent. s. Dixeram ego: expulsiussum e conlp.ctu tuo, sed pergam adspicere licrum tibi Templum. 6. Circumdederant me aquae , eo usque ut in vitae periculum incidissem, abyssus circumdederat me, atque alga capiti meo adhaeserat. 7. Ad radices montium descendcram , terrae vectes mihi reditum in perpetuum intersepserant 3 verum vitam meam e fovea eduxisti, o Iehova Deus mi. 8. Ciun animi deliquium paterer, recordatus sum Ichovae, atque ad te ora
tio mea, in Templum tibi sacrum , pervenit. 9. Qui inanitatum fallacium memo-
290쪽
res sunt, eum qui sui misereatur deserunt. IO. EM vero , cum voce te celebrante, sacra tibi faciam, quod vovi reddam ; nam salus eth Iehovae. Ir. Jussu enim Jehovae ', piscis evomuit Ionam in terram.
Deus iterum yonam Ninivstu mittis , qui, pro manduis acceptis, urbi perniciem post quadraginta dies, praeaicit, qua denunciatione ita cives
moventur at paruitentiam publice agant , atque a Deo velliam impetrent.' A puet I. T TR UM Iehova verba fecit ad Ionam . in hanc sententiam; α Surge, ito in ma- 111 1 gnum illam urbem Nini ven , eique pronuncia, clara voce , quod pronunciandum tibi indicabo. 3 Surrexit vero Jonas , abiitque Ninium, prout eum jusserat lchova.
Ninive autem fuit urbs longe maXima, & quae nonnisi triduo peragrari potarat. 4. Coepit ergo Ionas ingredi in urbem , per unius diei iter, pronunciavitque haec verba et elapsis quadraginta diebus , Ninive evertetur. F. Crediderunt vero Ninivitat Deo di promulgato jejunio, a Maximo ad minimum saccos induerunt; 6. resque ad Regem usque Ninives pervenit, qui e solio suo surrexit, mutavit splendidam suam vestem operuit se sacco, atque in cineribus sedit. 7. Deinde pronunciari jussit,. ex suo ecprocerum decreto, haec verba: neque homo, neque brutum , non majus non minutum pecus, degustet quidquam, aut pascatur , nec aquam bibat. 8. Homines & bruta tegantur si is, & Deum enixe invocent, redeantque singuli a prava sua via, atque abuituria quam manibus suis perpetrant ad saniorem mentem. 9. Quis scit annon regredictur, rhaenitentiaque ducetur Deus, & redibit ad clementiam a servore irae suae , nequc nos peribimus t io. Vidit vero Deus eorum facta, quia a prava sua via ad meliorem frugem reis dierant ; poenituitque eum calamitatis, qua eos adsecturum se dixerat, neque rem exsta
Ponas meniam ὰ Deo Ninivitis concessam aegre fert queritur ; quam- obrὸm a Seo castigatur, es mirabui ratione excitata ricino eoque mox
x HI sp Li CuIT hoc Ionae, qMsi magnum malum; excanduitque Σ.&preces ad INL hovam fudit, his verbis: obsecro, Icho , nonne erat hoc quod diccbam, cum etiam num in terra mea patria essem, & propter quod sestinaveram Tharsissim funere; quia noram te esse Deum beneficum, misericordem, tardum ad iram, magnaeque bonitatis & quem poeniret calamitatis praenunciata ' 3. Nunc vero, o Iehova, eripe mihi vitam, potior enim est mihi mori, quam vita. 4. Iehova vero illi, an recte, inquit,
Exiverat autem Ionas urbe , consederat ab oriente , & secerat sibi tugurium, sub duo in umbra sedebat, donec videret quid urbi suturum esset. 6. Interim paraverat ehova Deus ricinum , qui crevit ita ut Jon1 altior esset, umbramque capiti ejus faceret duo eum Deus ab aegritudine liberaret; dc propter quidem ricinum vehementer he tatus est Ionas. 7. Paravit vero Deus Vermem, cum postero die eXoriretur aurora, de momordit ricinum, qui exaruit. 8 Cum vero oriretur sol, paraverat Deus Eurum arefacientem . solque ita percussit caput Ionae, ut deliquium pateretur, utque mortem sibi expeteret, di diceret: potior est mihi mors, quam vita. O Deus vcro Jonae , an recte irasceris , inquit, propter ricinum ρ Recth, ait ille. irastor, ut mori malim. Io. Reposuit Iehova : tu Parci cupiisti ricino . erius eausa nullum'laborem impendisti, qui ut cresceret operam non dedisti, quique una nocte natus est, atque Una nocte interiit; II. ego Vero non parce m Ninivae, urbi tantae, in qua sunt duodecim myriades hominum , eoque plures, qui dextram a simistra secernere nequeunt di brutorum magna copia l