장음표시 사용
311쪽
Casmut Propheta Sacerdotes pravos, Israelitas qui ex aliis Gentibus uae res duxerant, aut qui Pudaeos male habebant, o rectum es contendebant
t. MI UNc ad vos prieceptum εον pertiset, B Sacerdotes. 2. Nisi auscultaveritis & CAsuet o nisi animum adjeceritis ad tribuendam nomini meo gloriam, ait Iehova Deus exis II.
ercituum, mittam in vos maledictionem, faustis precibus veltris maledicam, & ideo etiam maledicam, quod rem ad animum non revocastis. 3. Corrumpam Vobis sementem, &spargam stercus in vultus vestros, stercus sestorum vestrorum di vos feret ad se. q. Tum scietis me ad vos misisse hoc praeceptum, ut sit foedus meum cum Levi, ait Iehova Deus exercituum. s. Foedus meum, cum eo fuit vitae & pacis, dedique eas eum timore, ac me reveritus est & nomine meo territus. 6. Lex veritatis in ore ejus fuit, nec in labiis ejus inventa est iniquitas, in pace & recto animo incessit mecum, & multos ab iniquitate rcvocavit. 7. Nam labiis Sacerdotis par est servari scientiam. & legem ab ejus ore requiri s quia est legatus Ichovae Dei exercituum. 8. At vos recessistis a via, ostenis diculo fuistis multis in Lege & scedus Levis fregistis, ait Iehova Deus exercituum. 9. Faciam etiam ego, ut sitis contemti & humiles toti populo: quemadmodum vos viarum mearum observantes non fuistis, & rationem habuistis hominum in Lege. Io. Annon pater est unus omnibus nobis p an non Deus unus nos creavit λ cur ergo perfidus est quisque erga fratrem suum, violato scedere Majorum nostrorum 2 Ii. Per fidus fuit Juda , resque abominanda facta est apud Israelem & Jerosolimae , quia coni minavit Iuda sanctitatem Ichovae, qui eum amaverat, & filiam Dei alieni uxorem duxit. 2. Exscindet Iehova viro , qui hoc secerit, vigilantem dc respondentem e tentoriis Ia-' cobi dc offerentem munus Iehovae Deo exercituum. 13. Etiam hoc secundo facitis , operitis lacrimis altare Iehovae . setuque & vociser tione violatis, ne ulterius respiciat munus vestrum, accipiatque gratam oblationem e m nu vestra. I 4. Dixistis vero: quanam in re ' Quia sellova testis est inter te & inter uxorem adolescentiae tuae, erga quam te perfide gessisti, cum socia tua sit & conjugaliscedere tecum conjuncta. I F. Hoc non fecit unus ille, in quo excellens fuit spiritus. Quid vero unus ille quaerebat λ A Deo posteritatem. CRvete ergo vobis, in spiritu ve stro, nec in uxores adolescentiae Vestrae perfide Vos gerite. I 6. Si oderit quispiam uxorem, eam dimittat, ait Iehova Deus Isaaelis . & vestimento suo injuriam tegat , ait IN hova Deus exercituum. Cavete ergo vobis G animo, nec perfidi sitis.1 . Molestia adficitis Iehovam verbis vestris, & dicitis : quanam in re molesti ei fui mus p in eo usis quod dicitis : quemcumque , qui male se gerit, gratum esse Iehovae, iisque cum delcctari ; aut, ubi est Deus justus
Vaticinium δε ante ambulone Messae, S castigationes Fudaeorum quod δε- fraudarent decimas , S quererentur de Providentia Divina , denique promusiones S minae ad tempora Messiae pertinentes.
i. 'i a Ox ego praemittam Angelum meum, qui ante me Vi*m paret, statimque postea C i , υρά I veniet in Regiam suam Dominus , quem quaeritis, & Angelus isderis, quem iii
desideratis; en venit, ait Iehova Deus exercituum. 2. Quis vero sustinebit diem, quo veniet & quis consistet, cum conspicuus factus erit 3 Erit enim instar ignis metalium conflantis atque instar smegmatis fullonum. 3. Sedebit conflans ic purgans argentum, mundabit Levitas , eosque ut aurum & argentum excoquet, & Iehovae merito munus krreum offcrent. q. Tum gratum erit Iehovae munus Judae & Ierosolimae, ut diebus antiquis & priscis annis. s. Tum accedam ad vos ut a sim judiciis, eroque testis paratus in maleficos , in adulteros, in peduros, in defraudantes mercenarium mercede sua, in opprimentes viduam dc pupillum, in eos qui aversantur Peregrinum , nec metuentes sunt mei, ait Ich a Deus mercituum. 6. Ego enim Iehora non mutor . sed vos, filii Iacobi nequaquam desinitis. 7. Atemporibus Majorum vestrorum recessistis ab institutis meis, nec eorum observantes suistis. Revertimini ad me, dc revertar ad vos, ait Iehova Deus exercituum, dicitis vero. quanam in re revertemur λ 8. An defraudari par est Deum ab homine , ut me defraud tis Z anam vero in re te defraudavimus Z altis. In decima, inquam, de oblatione elata. 9. Di.
312쪽
9. Diris devoti estis , & me , o tota gens, defraudatis. Io Totam decimam vestram adserte in aerarium, ut in mea . Ede sit pastus. Tum probate me, in hac re, ait J
hova Deus exercituum, . nisi Catarractas coeli vobis aperuero , atque effudero vobis benedictionem, adeo ut non sit satis horreorum ad eam excipiendam. II. increpabo ucstra Cau sa absumentem, nec corrumpet vobis fructum terrae, neque orbabit vos fructu vitis ruri. I 2. Praedicabunt vos beatos omnes terrae, quia terra optata eritis , dixit Ichova Deus exercituum.
13. Dura sunt contra me verba vestra, ait Iehova; dicitis vero: quid diximus contra tep i . Dixistis: frustra colitur Deus, quid enim emolumenti nobis est, quod o servavimus id quod observari jussit ,& quod pullati coram Jehova Deo exercituum incessimus 3 Is. Nunc vero tacitos praedicamus superbos, etiam qui res improbas perpetrarunt; prole augentur, exploraruntque Deum & evalerunt. 16. Tum vero una colloquuti sunt timentes Jellovae, adtenditque Jehova atque audiit; scriptus est etiam coram eo liber commentarius timentium Jchovae, dc reputantium nomen cns. II. Erunt autem mihi, ait Iehova Deus exercituum, quo die peculium saciam, & parcam iis, quemadmodum quisque filio suo, a quo colitur, parcit. I 8. Redibitis vero & videbitis Fidiruersit inter innocentem & sontem, inter colentem Deum, di eum qui non colit.
Vaticinium de die adventus Messae , postquam Elias antecesserit.
I. - AM mox adveniet Dies ardens instar sernacis, & quo omnes superbi, atque improbitati addicti stipulis erunt, quam dies veniens incendet, ait Iehova Deus exercituum, qui ncc radicem, nec ramum eis relinquet. 2. orietur vero vobis nominis mei timentibus sol justitiae, in cujus alis est sentias ;& crescetis instar vitulorum saginatorum. 3. Conculcabitis improbos, nam pulvis erunt sub plantis pedum vestrarum, tempore quo rem conlactam dabo, ait Jehom Dous exercituum. q. Memores est te Legis Mosis, servi mei, quam mandavi illi imponendam toti Israeli, in Chorebo , institutorumque & jurium cius. s. MOX ego mittam vobis Eliam Prophctam, antequam veniet dies Iehovae magnus cc terribilis. 6. Revocabit autem ille animum patrum ad filios, atque animum filiolum ad patres, ne veniat ec terram ad internecionem peris
313쪽
Ao. I 688. primum edita, in Bibliotheca Universali Tomo IX.
Ut LInguae Hebraicae Cognitione aliqua imbuti sunt, sciunt omnes, quanto studio viri docti a duobus retro seculis illam nlustrare fuerint conati; iidem non ignorant, plures in quaerendis Pocseos Hebraicae regulis diu laborasse, plerosque tamen de earum inventione desperasse , & si qui eas repetisse sibi visi sunt, ipsos a vero aberrasse, statim ab aliis demonstratum fuisse. Cum v. gr. Franciscus narus, hujus Pocseos regulas sese investigasse arbitratus , librum cui titulum fecit a Lyram Davidis edidisset, Ludovisus Cappellus b exigo libello omnia ejus tundamenta subvertit. andem & nos hic metueremus sortem, nisi alia plane via incessissemus. Confidimus enim, nihil a nobis assirmatum iri, quod non ipsa
Linguae Hebraicae natura certisque principiis nitatur; praeterquam quod de veritate regularum proponendarum, ex earundem applicatione ad librum Psalmorum & alia veterum Hebrae rum pocmata, nobis constitit. Cum tamen fieri facile possit, ut quis amore falsae etiam opinionis, quam ipse ut novum inventum amplectitur, abripiatur, aut aliqua saltem ex parte fallatur, maluimus cogitata nostra publico sudicio erponere, ut vel errores hinc inde a nobis commissi corrigerentur, vel nostra opinio aliorum calculis novisque acaedentibus rationibus firmaretur, vel denique ea omnia
quae fundamento isti superstruximus, si infimmum esse compertum fuerit, omnino supprimerentur. Breviter igitur Hypotheseos nolim rationes proponemus , eidemque Confirmandae
responsiones ad objecta quaedam subjuncturi.
I. Primo loco observamus, non omnes iis,guas Omnis generis vertibus idoneas esse. Sunt enimvero linguae , ut Graeca & Latina , idoneae vcrlibus, quos metricos vocabimus, i. e. qui per pedes ex syllabis longis brevibusque conis stantes mensurari possunt : aliae contra sunt linguae , quarum Poclis unice consistit in certo syllabarum gratam auribus modulationem formantium numero, sive versus eodem sono ter. minentur sive non. Talis est lingua Gallica, tales etiam sunt pleraeque omnes linguae, quaruo usus hodie vulgo obtinet: versus enim metrici, quos Desportes aliique Podiarum ti l ro. rum sicere conati sunt, tanquam duri & contra indolem linguae Gallicae facti, contemti fuerunt. Eadem etiam est ratio Linguae Hebraicae, Syriacae ct plerarumque Orientalium , quae fa a Lugduni Bat. I 6 T. in Φώ Salmurti I6 3. in ia. cile .mi-ίλuga suppeditant , versus autem metricos ferre non possunt , quod Posephus S IAger Animadv. in Eusebium p. 7. Iamdudum no
Utinam vero vir iste magnus rationes sententiae suae in medium protulisset, quo pacto censuras quorundam doctorum evitasset i Non equidem amrmare ausim . Scaligerum easdem rationes, quae mox exponentur , in animo habitisse; crediderim tamen , per Censores illius mihi Iam licere eadem amrmare , quae ille si firmaverat. En igitur rationes, quae mihi pedi suadent, versus metricos Lingua Hebraica non
magis quam Gallica fieri posse.
I. Versus metrici fieri non possunt, ubi verba transponere non licet. Non enim semper suppetit vocum aut formularum variae quantita tis copia ad sensa nostra exprimenda. Saepe certis quibusdam vocibus, quae propter quanti tatem 1uam non titsi certo loco in poemate stare possunt, uti cogimur; sublata igitur alias voces transponendi licentia, istis locus concedi nequit, quo pacto Poetis plurimae voces eriperentur, adeoque crux sigeretur, imo Poesis metrica
plane destrueretur; si quis v. gr. in isto Lucaniversu: Bella per AEmasbios plusquam civilia eampos vocem civilia suo quem occupat loco moveret, ct in aliam regionem collocaret , modulatio
versus statim periret. Hoc apud eos qui quid sit
quantitas norunt probatione non eget: qui vero
hoc ignorant , de his judicare nec possunt nec
Atqui lingua Gallica verborum transpositiones non seri; Non possumus nomina adjectiva pro lubitu transponere, sed alia substantivis necessario praeponenda alia necessario postponenda
sunt, dicimus an grand Prince, non vero se Prisce rami, an chemia miri non autem aereno, elevat. Hunc verborum Ordinem neque iussit uta neque in ligata oratione licet invertere.
Apud Hebraeos etiam , quoties nihil subintellAgitur , substantivum aleitivo semper praeponitur, ut ben chacam , filius sapiens. non ebacam ben. Latinis autem Graecisque perinde est, sive adjectivum praecedat sive sequatur. Gallis porro non licet transponere Pronomi na. Non possumus aliter dicere quam mon psere, ma mere, &c. Imo ne quidem illa omittere licet, nisi certis casibus , ubi omissio ista longa periphrasi suppletur ; cum Latini &Graeci
aeque dicant Parer . ac mi Paser. & Pater Hebraei vero eodem modo constricti tenentut
314쪽
eorum separatis constanter in eodem situ manentibus. Neque ullum eorum omittunt, ex cepto pronomine relativo I omissionis enim pronominum possessivorum exempla repertum iri
Denique Galli non possunt transponere nomen substantivum, quod ab alio regitur. Non potest dici de David Di meaumes , pro IesPDaumes de David. Quod vero Ronfardas aliique illius temporis Poetae tales transpositiones usurparunt, id inde factum est, quod linguam Gallicam ad formam Latinae detorserunt, quae quidem licentia , cui non diu venia data erat, jam a Poeti Gallica penitus exulat. Pari modo apud Hebraeos subitantivum quod ab alio regitur semper praecedit , ut m π dibre
Schlomo, verba Salomonis. nunquam vero
Schlomo de barim. Quod si aliquando per spaLIagen locum permutant, licentiae magnae, quae rara eli, id adscribi debet. Cum ergo linguarum Orientalium pleraeqne
eundem perpetuo verborum ordinem servent,
fieri nequit, ut versus mettici illis linguis eleganter sttibantur. Imb vero simile eit. Graecos Latinosque propter hanc ipsam rationem,
ut nimirum versus metricos facere posIent, naturalem verborum ordinem transponere coepisse,
quod Vossas , libro de Poemiatum canιu , vir
bus Uthmi p. 4 I. observavit. Σ. Altera ratio, quae versus metricos Graecis
Latinisque reddit faciles, est varia apud ipsos terminatio casuum; absque eo si foret, dubito utrum versus Graeci aut Latini Componi possint. Contra apud Gallos singuli casus eodem modo
terminantur . adeoque omnium quantitas eadem est quae nominativi, Omnesque in Poc si metrica non nisi unum atque eundem pedem faciunt. Eodem modo res se habet cum lingua Hebraica ; unde necessario consequitur, eam non magis quam nostram vellibus metricis idoneam esse. Porro Hebraei aliique Orientales duas tantum numeri pluralis terminationes habent,
masculinis apud Hebraeos in I M, femininis iuOTH terminantibus. Si quis ergo ista lingua
versus metricos scribere vellet, pluralia pro eodem pede semper adhibere cogeretur.3. Tertia ratio, quae compositionem versuum
metricorum lingua Gallica impedit, est multi- titudo syl labarum longarum & paucitas brevium; de quo facile constare potest . dummodo quis primo quoque libro Gallico in manus sumto
aliquot versus legere velit. Eadem linguae H braicae est ratio. cujus syllabas longas non illas voco, quibus Mastarethae unam ex quinque vocalibus, quae longae appellantur. supposuerunt, dubito enim , utrum punctatio ipsorum semper certa sit, sed illas voco longas, quae propter plures diversasque consonantes sequentes, quicquid Grammatici Contra dicant, Omnino breves esse nequeunt , ut prima syllaba vocis uari ebe so , & postrema syllaba om.
nium vocum in consonante mobιli terminantium, quoties vox sequens ab alia consonante
mobili incipit , v. gr. syllaba posterior verbi halae in vocibus nxpa halae, bagna atb, non potest brevis esse & dactylum halae. ba face. re , ut ostendit Cappellus in resutatione Gemari P. 22. , seqq. His politis cuivis. qualemcumque locum librorum Poeticorum Scripturae inspicienti, tantus syllabarum longarum numerus
statim sese ostetet, ut appareat versus metricos ex iis omnino componi non posse. Si qui a
tem versus metrico, componere tentarunt, nullam illius rei habuerunt rationem : quod aequE absurdum est . ac si quis neglecta syllabarum
quatilitate versus Graecos Latinosque scribete aggrederetur.
. Udiciet torte aliquis versus Rabbinorum juniorum, in quibus Baxtorsitas, libro scripto &rae tiro suo adiuncto . tanquam in vertibus metricis pedes quaelivit. Facillimum autem foret ostendere, quod omnino deceptus fuerit, Cum Rabbini nonnisi ad caesuras numerosque sylla barum adtendant, ipsorumque licentiae, ut plurimum, in pronunciatione aut suppressione τούβMτa simplicis vel compositi contillaut. ista fusius persequi jam non vacat, confidimus au tem, Omnes qui vel supremis labris Hebraica degustarunt, noruntque quid sit modulatio nostrorum versuum ἐμήιMυν- , sola exemplorum ab ipso Buxtorso aliatorum lectione ultro in noli ram sententiam concessuros. Accidit
autem nescio quo fato , ut illi qui ad studium
linguarum Orientalium animum adjangunt, propriam linguam plerumque eI Olere uestigaut , quae forte caussa est . cur Poeseos hi braicae ratio hactenus non fuerit perspecta.
tricos lingua Hebraica scribi non posse: notandum autem est , hoc ipsum versus hac lingua reddere laciles. cdm enim casus di pronomina sum Ia, ut & omnia pluralia similiter desinant , tanta inde similium sonorum
terminationumque multitudo eIoritur , ut vix
omni studio adhibito evitari possint. Et haec ipsa versus ejusmodi componendi faciIitas ipsis apud Hebraeos originem dedisse videtur , nam ut acute V m p. as. libri citati disserit: olpis
,, natura uni Cum cantu hanc meseos ratio-
nem mortalibus tradidit. Et sane linquit A si quis puerorum canere incipientium moremis observet, quomodo nempe illi, dum verba
is naeniae suae aptare conantur , ut cautum iminis pleant , eadem vocabula pluries idieantis repetere , in hac quoque balbutie & battolo-- gia vulgaris rythmicae rudimenta inveniet. Neque enim negari potest, quin eaedem vo- ces repetitae faciant consonantiam, si nonis elegantem & jucundam, maxime tameu na-o turalem & persectam, multarumque gentium se usu comprobatam ; licet delicatiores hominesse imprimis ab eo sibi caveant, vitiosumque is existiment, si in carminum fine idem voca-- bulum sibi consonet. II. Haec cum ita sint, nemini mirum vid bitur , fi asserimus, Poesin Hebraicam nonnisi
in versibus εμειέιλι-ειι , iisdemque valde irregularibus consistere. Indoles linguae Hebraicae, ut videmus , aliud versuum genus respicit; neque dissiculter concipimus , Hebraeos nationem parum cultam , non multum curasse , ut carmina sua ad resulas artis formarent , quod Λα-bes & Rabbini postea fecerunt. Vesus observavit, non Arabes, Persas atque Astos solum , verum Tartaros etiam , ct SNnenses , pluresque Americanas gentes aliam Poesin quam versuum in eodem sono terminantium non agnoscere. Quin vero simile est. populos Septentrionales, qui occidente imperio Romaao Europam occuparunt, tales versuS
315쪽
habuisse ; monachosque sequentium seculorum compolitionem versuum similiter delinentium sive leoninorum, qui in veteribus Osficiis Eccle liasticis magno uumeto Latine icti pii reperiuntur, ab illis didiciste. Britannorum vel erum fragmenta quaedam poetica adhuc supersunt quale ineritis Brit. Ant. p. as . refert Phalasse. na cuJusdam, quem Bardorum principem appellat, α Juliiniani temporibus vixilIe tellatur. I. Cum verti populis Septentrionalibus , quantum quidem constat, nullum cum Orientalibus intercesserit commercium , ab illis ad istos argumentum non valebit. Arabibus ergo insistertius. primoque loco observabimus, duo Pocseos Arabicae distinguenda esse tempora. Diu illa regulis caruit, & unice ex versibus aliquo modo simillier delinentibus absque Certa
mensura constitit. Nihilominus ti qui libri totiversibus ejusmodi irregularibus scripti erant, illi eleganti stylo exarati Iudicabantur, fine versuum interdum vario , interdum verb per integrum Poema eodem. Τalis erat Poetis Arabica, cum
Alcoranus ederetur , h. e. ante medium seculi
septimi. Totus iste liber fere versibus similiter desinent us constat, licet periodi admodum sint inaequales : & ex quo prodiit, aded bene scriptus esse videbatur, ut ipse Mahometus jactarit, ad elegantiam styli sui ne Angelos quidem
nec Daemones assurgere posse ; unde concludimus , rationem hanc scribendi a longojam tempore apud Arabes, laudatam fuisse , alias aut impostor ipse hanc methodum non selegisset, aut lectoribus suis non ita placuisset. Qui post ipsum scripserunt , eum imitari conati sunt, quod plures eruditi observarunt, praecipue To. Fabricius Dantiscanus, in specimine Arabico, ubi inter alia scripta Arabica edidit tractatum Et herir, auctoris in Asia celeberrimi, qui stylum Alcorani omnium optime assecutus est. Si quis suis oculis haec videre velit, conserat librum istiam cum Alcorano, aut minimum cum
ct Latine ediiis. Pollet forte aliquis objicere, hos non tam esse versus, quam orationem solutam verbis in . eodem sono alicubi desinentibus, cum dimentio non sit aequalis; ne veth de vocibus litigemus, respondemus ab initio hanc Poetin aliam non fuisse; id quod constat ex versibus Ali aliorumque Poetarum Mahometo contemporaneorum,
quorum scripta apud Arabes adhuc supersunt. Cum verti gens Arabum longissimo tempore ab aliis divisa tuerit , ita ut nulla peregrinatio in Arabiam penetraret, eIistimamus iplorum consuetudines antiquissimas fuisse, quo primum tempore exteris innotuerunt. Licet enim POe- fis illorum sero demum ad nostram notitiam pervenerit, minime inde sequitur novam elleatque nuperam. Neque mirum videri debet, istam Poesin per mulia secula valde imperseetam fuisse , cum populi illi ea aetate studia, artes atque scientias ignorarent.
Post Mahometi demum tempora sub ALRashid Calipha exeunte seculo VIII. eruditus Arabs, AI Chusin Ebis Abinia AI Farathidi di.
Eius, Poetin in artem redegit. Haec ars non consistit in syllabarum longarum breviumque distinctione, sed unice in versibus similiter desinentibus, in numero syllabarum & observatione caesurarum quarundam , cui sese adstrin. gant, sollicite distinguentes consonas mobiles ex quiescetates. Si quis haec accuratius scire velit, adeat libellum Samuebs Clerici, eruditi Λngli, Oxonii A. I 66 i. in octavo editum , cuIustitutus est : Scientia metrica , οιhmica, seu Tractatus de Prosodia Ariabi . a. Habent etiam IEthiopes Poesin versibus similiter delinentibus ; illa vero magis ad veterem quam ad novam Arabicam accedit, si fides Imrido, qui Hili. AEthiop. Lib. IV. C. Σ. n. 38. eam ita describit : He inquit , AEthiopum cιnsas ianice ex versibus militer desinentibus ,somnino smiliter aetanentes anellure licet eos uas ejusdem ordinis, quae versus finiunt, quamvis vocatis snt diverse. Λddit, varii generis ipsos habere versus. quorum specimina in nova sua Grammatica aethiopica & in Commentario, qui sub praelo esse dicitur , se allaturum promittit. 3. Si quis jam quaerat, cuinam Pocleos generi Hebraica sit simillima, respondemus, veteri Arabum Pocsi. Hebraei enim nunquam artes valde excoluerunt, neque ornandae linguae suae aut styli elegantiae operam dederunt. Agriculturae toti dediti, frequens commercium cum vicinis gentibus, a quibus forte scientias acquirere potuisseut, non inierunt. Hoc ex veteribus ipsorum libris patet, in quibus nulla loca eruditione plena reperiuntur , qua Graecorum& aliarum, quae ad scientias animum applicuerunt , gentium libri scatent. Habuerunt
nihilominus Hebraei inde ab initio Reipublicae Cantica Versusque , quibus laudes Dei celebrabant , Historiamque gentis suae narrabant. Hoc testantur Cantica Molis & Libet Bellorum
Domini , qui continebat Collectanea Poemal tum, ut patet ex JOLX. I 3. 2Sam. l. I 8. Non' ergo paradoxum erit, si dicamus , Poesin H braicam aeque atque Arabicam , non fuisse valde regularem atque expolitam. Si sciremus, qualis fuerit Poetis AEgyptiorum veterum, pol leuius in Hebraica cabdem regulas quaerere, cum verosimile sit, Mosen ab illis rationem l componendorum versuum didicisse. Cum autem de ea nihil nobis constet, Oportet inquirere in regulas poeticas gentium vicinarum, Arabum puta atque IEthiopum. & videre utrum
Poetis Hebraica, illis sit similis. Id quod mos do fecimus demonstravimusque , in Linguat Hebraica aliam Poetin locum habere noui posse.
Superest ut praecipuas illius regulas tradamus, easque libris Hebraeorum Pocticis appli
III. Cum Poesis Hebraica nunquam in artem redacta fuerit, non possumus multas illiust regulas proponere, quae tum demum a Poetis observari solent, postquam studio formatae
sunt. Id unum ergo nobis relinquitur; ut per animadvertiones quasdam generales naturamhrius Poeseos explicemus.
i. Est Poesis cuius versus similiter desinunt,l uti nostri, quod & jam obtervavimus, & mox
in clarioli luce collocabimus.1. Uersus isti similiter delsinentes saepe parum sunt accurati, ut Arabum, de quibus caput ultimum Pro odia Arabicae jam citatae videri potest. Rabbini, qui Poetin suam ab Arabibus mutuati sunt, belle distinguunt versus similiter delinentes in tria genera. Primum est, cum
316쪽
duo versus in eadem consona eademque vocali finiunt, licet litem praecedens diversa sit, sicut Vm abad & 'φn phaliar hoc genus vocant ver sus tolerabiles. Secandum genus est, quando
duae postremae consonantes con8ruunt, ut 'PRemor & 'do shmor; hi versus secundum ipsos justi sunt. Tertium genus est , quando tres
mstremae consonae Congruunt, ut imis Dbarim & an Garim, hi sunt versus laudabiles. Licentiam esse dicunt quando duo versus des
nunt in vocibus , quarum pronunciatio Conruit literis diversis existentibus, ut Pru fisceba,t nt 1su a. Alia sed minor licentia est, ubi
versus terminantur vocibus, quae non in eadem sed assini vocali finiunt. si v. gr. earum una finiat in sc ree , altera vero in cholem, ut niuncta-nil & nrian abichroth. Cum distinctiones istae indoli linguae Hebraicae consentaneae, Ara
bumque distinctionibus simpliciores sint, nihil
impedit, quo minus eas veteri Hebraeorum Poeli applicemus. Observamus igitur , licet inveteri Hebraeorum Pocli plerique versus sint justi atque Ladabiles, non paucos etiam reperiti magis minusve tolerabile. . Durissimi sunt quorum non olli ultima vocalis congruit, ver- his finientibus in quiescente cujus sonus non auditur , ut rin iba, 'n ιhi, n ibo, &c. na ba, 'abi, I M,&c. Si quis exempla talium versuum ex Pocii recentiori petita videre capiat. eos
consulat, qui de Poeti Hispanica scripserunt, quibus versus. Rabbinis tolerabiles dicti assonan-rea , reliqui verti consimantes FO an tui. 3. Uersuum limiliter desinentium numerus non est certus atque fixus. Psalmo Is, 3 , s. v. gr. quinque sunt versus in mo, qui nonnisi duobus versibus in ae commatis quarti inter-
distinguuntur. Dantur Psalmi quorum singuli nE versus in eodem sono finiunt, qualis est
L CXIX. qui fere totus in a cha finit. Ara. ham Ρoemata similia sunt, Poema Toreri die- tum totum finit in ti, Poema vero aba. el-tila in la, &c. ordo etiam versuum in eodem Psalmo non idem, sed versibus nostris irregu.
Iaribus , quos pro lubitu collocamus. plane limilis est. Forte etiam alicubi, modulationem sussicere rati, termiuationem similem non quaesiverant; sunt enim loca quaedam Psalmorum,
ubi versus non similiter finiunt, licet sensui ni-- hil deesse videatur, ut in fine Psalmorum CXI.& CXII. Ita linguis quae hodie in usu sunt, Anglica puta atque italica, optimi versus scribuntur, observatis tantum numeris quibusdam
modisque absque eo ut similiter desinant. 4. Raro versus sunt aeque longi. Nimirum videtur. Hebraeos de hac re plane non fuisse lallieitos: ubi duo versas ejusdem mensurae sese sponte obtulerunt, eos non reiecerunt, at aequalitatem istam mensurae non quaesiverunt.
Quod ostendit, Poesin illorum non fuisse elegantissimam. s. Cum Hebraei non habeant longas Pelio. dos, versus ipsorum raro longi sunt. Tales sunt versus Pialmi CXIX. caeteri vero tam breves sunt, ut quidam duabus tantum syllabis constent, perinde ut nostri versus irregulares tisonuiti. Et haec forte est ratio, cur Hymnum
innificat scindere e quia stylus eorum admodum est concisus, ita ut ad eIprimendam versuum modulationem in lectione unius ejusdemque Petiodi spiritus aliquoties suspendendus sit. Hoc verbum fateor in conjuqatione Piet significat canere, sed significatio T Piel derivatur 1 lignificatione T Kat; atque hodienum apud A
rabes, qui versus suos in varias caesuras scindendo decantant, zamara significat canere.
6. Cum Poetis Hebraica parum sit regularis, non potest non abundare licentiis circa versus sit militer delinentes. Maxima secundum Rabbinos illa est, quae literas diversas, dum modo earum similis sit pronunciatio, in fine
versuum admittit. Cum enim poemata ad Cantum potius atque recitationem quam ad lectionem pangerentur, non tam solliciti erant ut Oculis placerent, quain ut aures demulcerent.
Licet igitur versas in diversas literas delinentes legentem offendere possent , non aegre tameta admittebantur, quia auribus ingrati non erant. Ita v. gr. Ps. I. 3. mrr jeheues componitueversui in ubn phausis detinenti, & commate D BPu miscvat cum nην adath. 7. Eadem modulatio in versibus Hebraicis observatur, quae in nostris , excepto quod caesuras fere negligunt , sine quibus nostri versus recitari nequeunt. Caesurae autem in versibus Hebraicis non valde sunt necessariae, quia nostris plerumque multo sunt breviores, imo sae- tam breves , ut caesura locum habere nota
possit. 8. Hebraei aeque ac pleraeque aliae gentes in Canticis suis versus habent quos repetunt, ut videre est Ps. CXVIII. & CXXVI. Illud autem apud ipsos singulare est . quod versus is
termedii aliquando non similiter desinant, culus rei exemplum extat in Psalmorum modbcitatorum posteriori. 9. Illud etiam aliquando affectant Hebraei. ut versus suos a certa quadam litera incipiant. Octo v. gr. priores versus. Ps CXlX. incipiunt a litera re, octo sequentes & ita porro usque ad finem Alphabeti. Idem Ps. XXXVII.
observatur, ubi non singuli quidem versus. sed singulae strophae ab aliqua literarum alphabeti ex ordine incipiunt. Unde Psalmos quosdam
versibus acrostichis constare conjecimus ;oble vavimus etiam, primas diversorum vertuum aliteras junctas sensum gignere : cum verti irre gularitas versuum impeciat, quo minus singulorum initia certo cognoscantur, cum item casu fortuito evenire possit , ut primae literae sensum forment, nihil de eo assevciare ausi su
Io. Non opus est . ut de stylo poeseos Hebraieae multis hic agamus , cum eadem fere illius sit ratio, quae alterius cujuscunque Poe-seos. Hoc tantum notamus, Poeseos Hebraicae elegantiam illud cum Graecorum Pocli commune habere, quod verba S loquendi modos a Dialectis vicinis . Linguae puta Chaldaicae, mutuatur. Exempla extant Ps. Clit 3, 4. s. CXVI. 7. I a. ubi suffixa Chaldaica reperiuntur. Aliud notatu dignissimum occurrit, Ps. II. de quo insta agetur. Haec observatio maximi est momenti ad loca quaedam explicanda, erroresque quosdam librariorum, quibus ratio versuum similitet desinentium , alias ubique conspicua, turbatur, corrigendos. His regulis politis , alias rationes speciales afferemus, quibus simul firmabitur, quod hactenus generatim adstruximus, Pocsin nimirum
317쪽
Hebraeorum veteri Arabum Poes esse simi
IV. Viri quidam docti ' cum versus similiter delinentes in libris Poeticis Veteris Testa. menti passim deprehenderent , illos casui fortuito non vero Scriptorum sacrorum studio orisinem debere existimarunt. Husus opinionis, fallitatem sequentia demonstrant: I. Ipse Omnes Psalmos in versus similiter des nenies disposui, ex quo opere, si in lucem prodiret, veritas hypotheseos 1 nobis in medium allaiae ad oculum pateret. Idem in aliis librorum Poeticorum , Hymnorumque in Petitateucho Judicibusque repertorum locis tentavi. Ubique satis seliciter laccessit, paucis quibusdam eIceptis , cujus rei rationes infra indicabimus. Nemo isitur postea in animum inducet. ut credat, versus si init iter desinentes in poematibus veterum Hebraeorum casui sortuito adstri. bendos esse. Fieri enim non poterat, ut hoc ipsis inadvertentibus toties accideret : si vero ipsis scientibus hoc factum eli, ideo factum est, quia ratio Pocseos ipsorum tales versus exigebat. Exemplo rem illustrabimus circa finem hujus Dissertationis.
a. Observatur, easdem voces citra necessitatem saepe repeti. tantum ut versus similiter
desinant: ita Ps. CL. vox baletiuhoa, plurimae. que aliae , quas allegare supersedemus, alibi re
3. Saepissime porro voces ejusdem soni,
quas sensus proprie non exigebat , in fine versuum repetuntur. Ita 'are abad, steriit, aliquoties cum v ad , semper, reperitur. Ex quo planum fit , neque casum fortuitum neque phraseos necessitatem effecisse, ut harum vocum altera alteri componeretur, sed studium voces
similiter delinentes adhibendi. Absque quo si
esset, non toties vicinae reperirentur.
q. Ubique fere videre est, versus similiter desinentes produxisse alium similem imo duos
Interdum aut tres . quos phrasis non necessario
requirebat, talis est Mo, Ps II. cusus septem versus charactere Latino sic egprimuntur: Eth mostoiheMOVenalablicha mimmen non a theMo
Bappho oubacharono jebahaleMODublum mihi non est, Auctorem hujus Psalmi versus in O desinentes studiose affectasse ; tertius enim neutiquam erat necessarius, cum suseficeret dicere : flet valediaber elemo. Imo liPoesis Hebraica in hoc non consistebat, debebat versus illos qui aliis aures os fenderent, ' O HEM adhibito evitate. idem quod hic asserimus confirmatur, Ps CXVIII. s. In quibusdam Textus Hebraici locis versus similiter desinentes non reperiuntur, ubi simul & sensus admodum involutus & verbo. rum ordo Linguae Hebraicae indoli contrarius est: sin autem verba Oidini naturali, quem con- sttuctio ea igit, restituantui, non tantum sensus clarus planusque fit, verum etiam versus smi. . Vid. Bolor . in Prosod. Hebr.
liter desinunt. Unde jure concludimus, verba prius fuisse transposita, & versus similiter delinentes, cum sensui congruant , a Poeia sacro quaesitos fuisIe. En sensum commatis 6. & 7. Psalmi IX. secundum ordinem quem hodie servant ad verbum redditum: Perdidissi impium, deliust nome. IPSORUM in perpetuum,
mimicus. vadationes completa sunt in seculum,ta diruisti Mrbes, memoria ipsarum periit, IPSI vel IΡSAE. Quam impedita sir constructio
ista nemo non videt , clarius autem videbit, qui fontes Hebraicos adire potest. In eodem isto loco neque versus similiter de linunt. Levi autem mutatione, quae aliis locis parallelis firmatur, facta, & versus similiter delinunt, illverba sensum planum facilemque fundunt, regularemque constructionem habent. Perdidissismpios , deletsi nomen ipsorum in sterpetuum , inimicus perισι , vici urbesque dirutae sunt in seculum , destruxisi ipsas , memoriam ipsarum. In his verbis sensus , qui prius obscure videbatur. plane cernitur. Quin etiam constanter ob servavimus. Iocis obscurioribus versus similiter desinentes dissicillime reperiri ; unde verosimili ratiocinatione concluditur, obscuritatem istam, vel a transpositione, vel ab omissione vocis aut literae, sine qua versus smiliter desinere nequit. oriri. Sensus e contra facilis est, quoties versus similiter delinentes facile reperiuntur. Si brevitas , qua hic adstringimur, id permitteret,
magnum exemplorum numerum afferremus;
unicum tantum apponemus ex Ps XVI. initio, quod versio Geneven sis additis quibusdam vocibus, quae charactere Romano hie expressae conspiciuntur , ita reddidit: is Protege me Deus soris iis, quia ad te confugi. Anima mea. dixistais Jehovae, tu es Dominus, bonitas mea ad te is non pertingit sed ad sanctos qui sunt in tet- ra, & ad claros ejus viros, quibus delector.
is Angustiae eorum, qui currunt ps alium
is Deum multiplicabuntur. Sensu , quamvis interpretes multa suppleverint, satis obscuro verbisque impeditis. In Hebraico autem dissiculias longe major est propter punctuationem quorundam vocum , di propter literas quasdam, necessario vel addendas vel immutandas. Inde est quod loeus iste Interpretibus crucem fixit, unde nemo illorum sese expedire potuit. Nos vero illum locum , prius a nobis emendatum, Ita vertimus: Protege me Deus, quia in te speravi. Dixi Rhovae, tu es Dominus, omnis spes
mea in te sta s. magno numero iverunt ad cynaedos. qui sanr in terra tua , magnates delectantur in illis, idola sua alienorum Deorum sudioso maltiplicarunt. Ne longum faciamus,
conversionis nostrae rationes reddere non agingrediemur, sussiciet quod nonnisi illa polita
versus in eodem sono desinunt. 6. Constat apud omnes Criticae Veteris Testamenti peritos, in versione LXX. Interpre tum vetha reperiri, quae in Textu Hebraico desunt. Talia loea in Psalmis aeque ac in aliis libris occurrunt. Istud autem observatu dignum est, quod alicubi Textus Hebraei versus jam non similiter delitanni, fient autem ἐμιοτίλιυμι, si verba Versionis Graecae addautur. Unde patet, illa verba st librarii- Hebraeis omisIa adeoque restituenda esse. Psalmo I. A. v. gr. LXX. bis posuerunt στm non se, quod in Hebraeo hodierno semel tantum Occurrite ope verli si-
318쪽
rnilis terminationis comperimus hanc phrasin bis ponendam esse. Allus locus notatu dignior est Ps. VII. Ιχ. ubi in Hebraeo haec habentui: Deus Iustus es judex ου Deus qui toto die irascisur. Hic neque versus similiter finiunt. neque descriptio justitiae divinae iis quae alibi in libris sacris reperiuntur, eongruit: solent enim Deum descii here . non solum ut longanimem in summo gradu, 'verum etiam facile placabilem, qui iram quidem per momentum ostendat, misericordiam
autem diutissime continuet , via. Ps XXX. 6.8ecundum O,. LXX. & versuum idem soliusti sensus planus est. En verba: Deus justas es judex, patiens, qui non Zerpetuo provocatur. Psalmo similiter CXXXIV , Io. tria verba, ut versus similiter desinant necessaria , Hebraeis desunt: apud LXX. Interpretes vero reperiuntur: Vos omnes servi yebovae, qui statis in domo Iehova in vestibulo domus Jehovae elevate
manus vobas versusSanctuarium.Quae uncinis hic
inclusa conspiciuntur, Heb aeis desunt, ut versus similiter desinant neces Iaria. Isti omissioni repetitio vocum m n I heth jalivoh , domus δε- hova, originem dedisse videtur, ut Omnes, qui scripta, in quibus eaedem voces repetebautur, aliquando descripserunt, facile intelligunt. 7. Alia ratio, qua probatur versus Hebraeorum in eodem sono desinere, haec est, quod Autores sacri hinc inde verba Hebraeis parum alitata, aut phrases a consuetudine vicinarum Dialectorum petitas adhibuerint , ubi verba phrasesque Hebraeis ordinariae non in eodem m. no finiissent. Psalmo II. I a. e. gr. Occurrit vox Chaldaica 'U bar , filius . quae in eundem sonum desinit cum sequenti 'ita' jibar, cui vox la benHebraeis idem significans & commate septimo adhibita non congruisset. Psalmo item CIII. Psalmista animam suam i. e. se ipsum alloquens feminino utitur, quia vox πBr anima eius beneris est, scribitque Mn at thischechi, ne obsitiscare tu anima; unde vertibus sequentibus suffixo Chaldaico sive STriaco 'a chi uti coactus fuit , quia Hebraico sum Io adhibito idem sonus non constitisset. Versus iste in ebi desinens tribus aliis, fateor , originem dedit, hoc vero ipsum ostendit, versus similiter desinentes non sponte natos sed studio quaesitos fuissse.
8. Hoesin Orientalium exponentes de Phoeni- eum Hebraeis vicinorum eademque lingua inentium Poc si verbum addere potuissemus ; at cum ea quae de Arabibus 2Ethiopibusque diximus indubia sint, ratio vero poeseos Phoenicum in obscuro lateat, illam tractationem maluimus in finem rejicere postquam ex aliis indiciis comperimus, Hebraeorum Poc sin ex versibus similiter desinentibus constitiise. Unde cum lingua Hebraica a Phoenicia non sit diversia, sponte sua consequitur Phoenicum versus alios non fuisse quam fimiliter desinentes, quia lingua Hebraica alios procudere non potest. Unicum poeseos Carthaginensis , quae eadem est atque Phoenicia, superest stagmentum decem linea. rum in Poenulo Plauti. Cum vero illi versus nunquam alio quam Latino charactere, &
librariis sensum eorum noth intelligentibus exarati fuerint, non audemus promittere. nos certa emendatione illos integritati suae restituere polIe. Plautus equidem undecim versibus. Latinis illos reddidit. Verum I. ex hoc ipso constar versum unum periiste , quia in versibas Latinis occurrit repetitio . quae indoli linsuae Latinae non confruit, linguae autem Phoeniciae maxime familiaris est:
Measque ut gnatas , mei fratris filuis Reperire me siritis , Dii vestram fidem lQuae mihi surreptae sunt, , fratris filium. Nunquam sane Plautus verba γ' stadiis Iliambis posuisset, nili bis polita tu fontibus Phoeniciis reperisset. 2. videtur Plautus hos versus libere convertisIe, quod Bochartus, qui eos omnium felicissime restituit, demoni travit ;quamvis igitur nulla versuum similiter desinentium, vestigia hic apparerent, id sententiam
nostram non labefactaret : at vero tam clara deprehenduntur iudicia , ut revera versus o ιε-7.- νωι fuisse nullum sit dubium. Hoc ut eoi facilius cognoscatur scribam eos characteribus Hebraicis Latinisque, cum versione Latina sin-galos versus ad verbum reddente , partim Boin chartam partim Plauti versionem potius quam verba Phoenicia Latinis Characteribus er pressa
319쪽
Dibbour ibam neot nave Agorastoclis Cholhem chamarthi hacchior haZZe
to Deos Deasque, qui hanc regionem protegunt, i ut cousilium meum succedat, ut negotium meum dirigant, ct ut signum agnoscami reperiens nepotem meum, filiasque meast per spiritum abundantem, qui in ipsis est in uis, inquam, & ipsorum Providentia
Elias meas furto mihi ablatas,
Priusquam Λntidamarcus moreretur, i habitabam in aedibus erus.. Homo erat mihi notus, sed abiit ad congresationem eorum, quorum habitatio eu in tenebris. Pro certo dicitur,
filium iptius Agorastoclem ibi habitare.
Signum, de quo inter me& hospitein meum. convenit, est haec tabula incita. Iam apporto, ut mihi sit pro signo. .sseverant mihi, hic versus exiremitalem. i . ipsum habitare.. Venit aliquis per hanc portam, eccum Interrogabo ipsum ; an nomen ejus noverit pNon jam singulos versus explicare aggre diar , cum & Bochartus istud ex parte iam se cerit, & versio nostra eum in finem lassiciat. Tria tamen lectorem monebo I. singulas lineas Phoenicias Latinis eharacteri has apud Plautume prellas. continere duos versus qui ideo jun
fili esse videntve . qnia uno versu Latino duos Phoenicios reddidit, ita ut pro undecim Plautinis viginti duo Phoenicii fuerint, quorum hodie viginti tantum supersunt, una linea duorum versuum ,' ut jam dictum , deperdita. Hanc Iacunam vertentet versum Plauti . duobus versibus brevibus fimiliter desinentibus explevimus. 2. Nos pion uuciationem vocalium lin
guae Punicae nescire. Forte ad Syriacam vel Arabicam magis quam ad Hebraeam accedebat; imo forte Carthagine ct in Africa verba quaedam longe aliter quam in Asia pronuntiabantur , sicut hodienum & linguae Arabi eae diale.cti variant , & gentes Europaeae, quarum linguae
eandem originem habent, eandem radicem, retentis licet consonis, respectu vocalium longe aliter pronunciant. Quamvis igitur literis radicalibus, vel Hebraeorum vel Syrorum more puncta vocalia etin notaremus, inde tamen minime sequeretur . nanc esse veram vocum
pronunciationem. Praecipue igitur ad consonas attendendum videndumque est , an ita ut versos smiliter desinerent pronuntiari potuerint. Quis . gr. nobis dicet. utrum vox ' I, Mnoibat an benothi, an benoue fuerit pronunciata . Cum itaque ignoremus , quomodo Carthaginenses hanc vocem pronuntiaverint. lassicit ut versus sequens voce in 'n finiente claudatur. q. MO-nendum, nos a conjecturis Bocharsi versibus 3. 4. s. II. IT. ex 2 T. Iecessisse, praeterquam quod
9. & ro. supplevtinus. Non opus est, ut hujus immutationis rationes reddamus , conserat cuilubet nostros versus cum iis quos Bochartus edidit. Illud saltem observamus versu quiuio
mimo , secundum dialectum Chaldaicam , quaea Hebraeorum in s mutat, politum csse pro
V. Omnibus litis rationibus expositis, citra periculum erroris concludere possumus Hebraeorum versus non nisi fuisse. Antequam huic Dillertationi finem imponamus. scrupulos quosdam tum circa Musicam Hebraeorum tum circa methodum inveniendi Poe-seos Hebraicae rationem , animis luctorum n strorum eYimere conabimur.
Id Quod ad Musicam attinet, cum illa avario sensu ac ingevio lingulorum populorum
magis quam a certis regulis pendeat . coia cetura assequi non possumus, quibus modis musicis Hebraei carmina sua adaptaverint. Multitudo
hymnorum, quos habebant, ct historia Davidis nos equidem docent , ipsos Mulica delectatos fuissξ : 'non tamen ipsos de Musica scriptis se
legimus, imo si scripsissent vix mentem eorum intelligeremus.' Ea tamen quae de ipsorum Poc- si diximus nihilominus certa sunt, etiamsi nullo pacto divinare posseti s. qnomodo versus suos cecinerint. Graecos olim vellas suos cecinisse, imo rationem Musices suae literis consignasse sciinus , cum scriptionis istius fragmenta quaedam supersint ζ hoc tamen non obstante omnino illa periit, ita ut numeros modosque marum v. gr. Pindari cognoscere sit impossibile. Quin etiam si quis versus Sinensium optimo in Europa cautori ostenderet. yle Musicam eorum divinare non posset : uti nec Sinenses nostros versus canere sciunt. Imo quod mirum est, illi nostram Malicam rident, sicut nosvi-cllsim ipsorum Musicam ludibrio habemus. a. Musicam Hebraeorum, irregularem fuisse
a verisimilitudine remotum non est. Gens erat agriculturae tota dedita, neque theatra neque
ludos ellus generis publicos habens. Musica noum si in cantu Hymnorum sacrorum a Davide instituto adhibebatur; nihil vero nos cogit credere, cantum illum egregie modulatum fuisse. Judaeos in Synagogis preces confuse canere. librosque sacros sive ligata sive soluta oratione conscriptos cantillando legere solere hodienum videmus. Quin etiam Mahometani Alcoranum suum, quia verbis similiter delinentibus abundat, decantant. Nec prosa Hebraeorum oratio istis verbis destituitur, quae forte caussa est, cur & illam a tempore immemoriali aeque M-ue libros poecicos decantent, licet in quonam
oesis Biblica consistat ipsi ignorent. Si porro supponamus Hierondimum ti LXX. Interpretes locum a. Samuelis UI s bene
convertisse, nosque nomina instrumentorum
musicorum, de quibus ibi sermo est, recte intelligere , pro certo assirmare licebit, Musicam Hebraeorum non fuisse elegantissimam, eum illa inllrumenta nonnisi confusos discordantesque sonos edere potuerint. En descriptionem concentus a Davide arcam comitante formati, secundum vertione in Hieroumi: Da vid aurem , omnis Urael ludo.ant estram Dommiuo in omnibus lignis fabrefactis, , esbaris
Secundum LXX. autem Interpretes uomiti
320쪽
Instrumentorum istorum ita reddenda sunt: in Onaris instrumenro decem chordarum, quae
fidibus pulsabantur , reserente Josepho nablis in lirumento duodecim sonorum , quod digi iis pullabatur juxta eundem Umpanis sorte Cantabricis cymbalis i. e. tympanis Cantabricis ex aeie factis, quae digito pulsabantur &siam. Verum Interpretes isti hanc locum ut innumera alia, fortuito transtulerunt, ignari de quibus proprie instrumeniis hic ageretur; & vox ultima sisset non tibiam sed tymbalum vel sistrum fgnificat. Eodem modo Rabbini Musicam Templi describunt referente Lightfooto in libro de ministerio Teaepti c. VII. Sees. a. Dicunt, voces instrumentis suisse iunctas , notantque Psalmos, qui singulis hebdomadae diebus , praecipuisque festis canebantur. Verum eruditi probatum dederunt, ipsorum narrationem hac in parte non satis esse fide dignam. Istud saltem inde concludimus, quod Hebraeorum Musica, admodum confusa nostraeque ditana sit, nee ipsos Iudaeos diis teri. 3. Ponamus autem Musicam ipsorum auri-hus fuisse gratiorem , nihil utique impediebat,
quo minus versibus inegularibus aptarent modos quales nos aptamus noliris. Constat modos musicos, illis fabulis quae machinis reprae sentantur& vulgo opera vocantur, aptari solitos, satis esse gratos, licet versus sint in egulares. Quamvis igitur Musica Graecorum, modique Poeseos ipsorum Lyricae , quae fere versus aequales, Strophasque & Antistrophas regulares habet, admodum celebrentur; certum tamen est, numeros semper recurrentes, modosque eontinua serie vicies auditos, non tam placere quam varios numeros, modosque ubique
fere immutatos , quales versibus irregularibus aptati debent. . Sicut Musicus perfectus, sabulam versibus conscriptam, cujus quidem modum non vidisset, legens. aliquatenus ex materia ver suumque numeris de modo conjecturam facere posIet, ita ex numeris Hebraicorum versuum, qui breves & inaequales sunt. vel modulum eo. rum aliqua ex parte assequi licebit. Si quis v. gr. Psalmum CL. ut oportet ad exprimendos numeros legat, nemo non qui aures consulit
judicabit, verba istius Psalmi illi modo Musseo
qui taratantara appellatur esse aptissima.
VI Superest ut obsectionibus , quoad ratio nem inventae a nobis Poeseos istius, formandis, Occurramus. Mirum primo videri possit, tot viros doctos veteres junioresque, qui P seos Hebraicae mysterium sollicite indagarunt, de re tam obvia, versibus puta similiter delinentibus, non cogitasse. Verum haec obsectio ex metaphyfica petita nihil aliud probat, nisi eruditos illos viros non ut potcrant & de . bant. animum ad hoc advertisse. Saepe quae rendo mysterium in re facili ipsa res redditur dissicilis. Caeterum hanc objectionem ipsa experientia refellere in promtu habemus, in medium prolato integro Psalterio in versus similiter desinentes disposito: id quod alio sorte tempore fiet, interim vero per sequentes Observationes rcspondemus. I. Verum non est, neminem doctorum versus
similiter desinentes Poeseos Hebraicae animadvertisse. Buxtorsus Pater, ut ex initio Pros diae ipsius patet, aliquos notavit, eosdem, quia aliquos tantum & ubi versus aequales erant ob
servaverat, casu fortuito ortos opinatus. Porro Theodorum Herbertum quendam de Poetica Hebraica scripsisse , pluriumque versuum similitcrdelinentium mentionem fecisse legimus. Ante istum Augustus Steuehas ae Evκbio Praefatione in Psalmos conceptis verbis dixerat; Boetin Hebraeorum Italorumque , Graecae &Latinae non esse liinilem. Latinos imitatione Graecorum servare quantitatem syllabarum, non vero Hebraeos, qui numerOS tantum modosque curent. Idem tamen libris Hebraeoruin Poeticis versus similiter desinentes rellituere non tentavit, uti nec Ludov. Cappellus in Λrcan. Punctat. Lib. l. c. I 3. Cui opinio eruditi illius viri non displicuit. Eruditi quidam existimarunt. Hierondimum versus Poe-seos Hebraicae agnovisse , quia Praefatione in Jobum : Interdum, ait, quoque Dibmus inedulcis N sinnulus , fertur numeris pedum Diatis. Ubi Baxtorsus credidit Uthmum, idem quod hodie vulgo lignificare, nimirum versus similiter desinentes ; cum ab omnibus qui de Proscidia scripserunt discere potuisset, hanc vocem nihil aliud significare, quam mydulationem;
quo sensu Tosephus Scaliger loco jam citato ea
voce usus est , quantum , inquit, sentemia po- salat . Othmus unus longior nunc brevior est, h. e. versus versuumque modos magis minusve longos esse, prout sensus plura pauciorave requirat verba. Ferrandus tamen Praefat. in Pal. c. XI. Gasiorum reprehendit, ac si per πιbmos versus in eodem sono terminantes intellexisset. Hunc vero errorem Maliger linguae Graecae peritissimus nunquam commisisset : erravit potius ipse Ferrandus , verbis Scutigeri alienum sensum assingendo , neque minus erravit idem, dum verius aequaliter finientes in Poematibus Hebraeorum, post Buxtorsum casui fortuito adscripsit. a. Qui lam Psalmos in modum versuum fi- militer desinentium dispositos videbit. ex illimabit forte, eos reperire facillimum fuisse: sed quod si explicationem tacite videtur, antea tepe erat dissicillimum. aenigmata eleganter excogitata luce meridiana clariora sunt illi qui mysterium intelligit ἔ unde frequenter miramur, non statim eorum significationem nobis in mentem venisse. Eodem modo res se habet cum Poeti Hebraica. Impedimentis e medio sublatis nihil videtur esse facilius ; en vero quid ab initio cognitionem ipsorum versuum reddiderit
dissicilem l Versus in libris Hebraicis non diαstincti sed continua serie scripti sunt ad instar
solutae orationis, quo factum est, ut quamvis aliqnos libros Pocticos esse non ignoraretur, paulatim tamen cognitio versuum eorumque
diltinctionis periret. Hanc dissicultatem duoau erunt, primum quod versus plerique essent brevissimi , alterum quod non ubique iisdem exacte syllabis eodemque sono terminarentur. Si quis v. gr. versus Hispanicos irregulares, qui sonantos vocantur, continuo ductu scriberet, paucissimis in mentem veniret esse Poema, ni si ex stylo eosnosceret, imo Poeseos Hispanicae ignarus iniit a terminosque singulorum ver suum distinguere non postet. Eadem est ratio Poeseos Italicae irregularis, in qua versus interis dum similiter desinunt, interdum vero non. His adde, eum qui versuum hoc modo script